Οι σημειώσεις του μαθήματος
Βίντεο σχετικό με την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα
ΠΗΓΕΣ
Στηριζόμενοι στις ιστορικές σας γνώσεις και στα στοιχεία του παραθέματος να δείξετε με ποιες συνθήκες έγινε δυνατή η οριστική λύση του Κρητικού ζητήματος
Την 1η Δεκεμβρίου 1913, παρόντος του πρωθυπουργού της Ελλαδας Ελευθερίου Βενιζέλου, δύο αγωνιστές των κρητικών επαναστάσεων, ο Χατζημιχάλης Γιάνναρης και ο Αναγνώστης Μάντακας, ύψωσαν την ελληνική σημαία στο φρούριο Φιρκά. Ήταν η δικαίωση των πολυετών προσπαθειών του Βενιζέλου στο επαναστατικό πεδίο, καρπός των καίριων στρατηγικών επιλογών του στον τομέα της διπλωματίας. Ταυτόχρονα, ήταν η δικαίωση για πολλές γενιές Κρητικών, που είχαν αγωνιστεί με σθένος, οργανώνοντας επαναστάσεις και εξεγέρσεις, με μοναδικό πόθο την ένωση με την Ελλάδα.
…………………………………….
Τρεις ήταν οι διεθνείς συνθήκες με τις οποίες ρυθμίστηκε κατά τρόπο απόλυτο και οριστικό το κρητικό ζήτημα.
Με τη Συνθήκη του Λονδίνου (17/30 Μαΐου 1913) επισφραγίστηκε ο τερματισμός του Α’ Βαλκανικού Πολέμου (1912 – 13) με τη διανομή των εδαφών που αποσπάστηκαν από την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία στους νικητές (Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία και Μαυροβούνιο). Η Συνθήκη υπογράφηκε μετά από κοπιώδεις διαπραγματεύσεις, συνεννοήσεις και διαβήματα. Ο Σουλτάνος παραιτήθηκε από κάθε δικαίωμα επικυριαρχίας, ή οποιοδήποτε άλλο, στην Κρήτη, η οποία παραχωρήθηκε στα τέσσερα βαλκανικά κράτη (άρθρο 4). Επίσης, παραχώρησε στις νικήτριες χώρες όλα τα εδάφη της Αυτοκρατορίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο, που βρίσκονταν δυτικά της γραμμής Αίνου (πόλη στις εκβολές του ποταμού Έβρου) – Μηδείας (πόλη στη Μαύρη Θάλασσα), εκτός της Αλβανιας, η οποία ανακηρυσσόταν ανεξάρτητη ηγεμονία (αρ. 2). Στις διαπραγματεύσεις κρίσιμο ρόλο διαδραμάτισαν οι κυβερνήσεις των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Ρωσία), στα οποία αναγνωρίστηκε το δικαίωμα να αποφασίσουν για τα ζητήματα που αφορούσαν την Αλβανία (αρ. 3) και την τύχη όλων των νησιών του Αιγαίου, εκτός από την Κρήτη (αρ. 5).
Πριν την επικύρωση της Συνθήκης του Λονδίνου ξέσπασε ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος. Με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1913), που υπογράφηκε ανάμεσα στη Βουλγαρία, ηττημένη του Β’ Βαλκανικού Πολέμου και τις νικήτριες (Ελλάδα, Ρουμανία, Σερβία και Μαυροβούνιο), καθορίστηκαν τα νέα σύνορα της Βουλγαρίας με τις τρεις πρώτες χώρες. Με τη συνθήκη αυτή έγινε ένα σημαντικό βήμα για την εκπλήρωση των ελληνικών διεκδικήσεων. Η έκταση του ελληνικού κράτους διπλασιάστηκε, η Ελλάδα απέκτησε περιοχές με ιδιαίτερη γεωπολιτική σημασία, ο πληθυσμός έφτασε τα 4,7 εκατ. Η διεθνής θέση της χώρας βελτιώθηκε σημαντικά.
Η Βουλγαρία παραιτήθηκε ρητώς από κάθε αξίωσή της στην Κρήτη (αρ. 5), ενώ θεωρήθηκε περιττό να ζητηθεί αντίστοιχη παραίτηση από τα άλλα δύο κράτη στα οποία είχε παραχωρηθεί με τη Συνθήκη του Λονδίνου, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις συνέχιζαν να θεωρούν δεσμευτικούς τους όρους της Συνθήκης του Λονδίνου, καθώς αυτοί εξυπηρετούσαν τα συμφέροντά τους. Έτσι, η Συνθήκη αυτή αποτέλεσε ένα «προκαταρκτικό» πρωτόκολλο με βάση το οποίο ακολούθησε το πρωτόκολλο της Πρεσβευτικής Διάσκεψης (των Μεγάλων Δυνάμεων). Σύμφωνα με αυτό κάθε σύμμαχος χώρα θα μπορούσε να συνάψει οριστική διμερή συνθήκη με την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην οποία να ρυθμίζονται λεπτομερώς τα επιμέρους διμερή θέματα.
Η Συνθήκη των Αθηνών (1/14 Νοεμβρίου 1913) υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και επικύρωσε όσα «προκαταρκτικώς» είχαν συνομολογηθεί με τη Συνθήκη του Λονδίνου. Ήταν, σύμφωνα με τον Βενιζέλο, «η τελευταία λέξη επί του κρητικού ζητήματος», καθώς με την επικύρωση της Συνθήκης του Λονδίνου εξέλιπε κάθε ίχνος τουρκικής επικυριαρχίας στην Κρήτη. Η οριστική προσάρτηση της Κρήτης στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε ένα μήνα μετά, την 1η Δεκεμβρίου 1913.
Αποσπάσματα από συνέντευξη του του Νικολάου Εμμ. Παπαδάκη στην εφημ. Χανιώτικα Νέα
(ημερομηνία δημοσίευσης, 1-12-2009)
Ο Νικόλαος Εμμ. Παπαδάκης είναι Γενικός Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών & Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος
Η τελετή της Ένωσης της Κρήτης
Αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα και συνδυάζοντάς τα με τις ιστορικές σας γνώσεις να παρουσιάσετε το γεγονός της επίσημης τελετής της Ένωσης της Κρήτης
Στην πράξη, η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα πραγματοποιήθηκε την 1 Φεβρουαρίου του 1913, όταν αφαιρέθηκαν από το φρούριο της Σούδας οι σημαίες (μαζί με τους ιστούς) των Μεγάλων Δυνάμεων και της Τουρκίας και υψώθηκε η Ελληνική σημαία. Τότε εξαφανίστηκαν από το νησί τα τελευταία σύμβολα της επικυριαρχίας και της προστασίας. Μια μαρμάρινη επιγραφή που στήθηκε εκεί, έγραφε: ΕΠΙ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α’, ΕΝΤΑΥΘΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1913, ΑΠΕΤΙΝΑΧΘΗ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΝ ΛΕΙΨΑΝΟΝ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ, ΑΓΩΝΙΑΣ ΕΤΗ 267 ΜΗΝΕΣ 7 ΗΜΕΡΕΣ 7.
Το πρωί της 1ης Δεκεμβρίου του 1913, ημέρα Κυριακή, έξω από το λιμάνι της πόλης των Χανίων αγκυροβόλησε ο Ελληνικός στόλος με τη ναυαρχίδα του, το θρυλικό θωρηκτό Αβέρωφ, υπό το ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη.
Στην αποβάθρα του λιμανιού αποβιβάστηκαν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α’, ο διάδοχος πρ/ας Γεώργιος, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και πολλοί αξιωματούχοι του Ελληνικού κράτους. Τους υποδέχτηκαν ο Λουκάς Ρούφος Κανακάρης, γενικός διοικητής Κρήτης από 24-9-1913, ο επίσκοπος Κυδωνιάς και Αποκορώνου Αγαθάγγελος, ο δήμαρχος Χανίων Μανώλης Μουντάκης. οι μεγάλοι δοξασμένοι αρχηγοί των Κρητικών επαναστάσεων Αναγνώστης Μάντακας και Χατζή Μιχάλης Γιάνναρης μαζί με πολλούς αρχηγούς και αγωνιστές από όλα τα διαμερίσματα της Κρήτης και πλήθος λαού απ’ όλο το νησί.
Από την αποβάθρα σχηματίστηκε πομπή που κατέληξε στο Μητροπολιτικό Ναό της Τριμάρτυρης, όπου τελέστηκε δοξολογία. Μετά σχηματίστηκε πάλι πομπή, με επικεφαλής τους επισήμους και όλοι μαζί, βαδίζοντας σιγά και επιβλητικά, στη στολισμένη με μυρτιές και δάφνες παραλία των Χανίων, ανέβηκαν στο εσωτερικό του φρουρίου του Φιρκά.
Στη βορειοανατολική γωνία του φρουρίου υπήρχε ο ιστός της σημαίας. Ο λιμενάρχης Χανίων Γεώργιος Κουρκούτης έδεσε την ελληνική σημαία στο σχοινί του ιστού και παρέδωσε το σχοινί στο βασιλιά για να την υψώσει. Ο βασιλιάς, σε ένδειξη σεβασμού και τιμής προς όλους τους αγωνιστές της λευτεριάς της Κρήτης, έδωσε το σχοινί στους αρχηγούς Χατζή Μιχάλη Γιάνναρη και Αναγνώστη Μάντακα, τους οποίους παρασημοφόρησε την ίδια ημέρα με το “Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος”, και μαζί ύψωσαν την ελληνική σημαία, σύμβολο της ένωσης της Κρήτης με τη Μητέρα Ελλάδα.
Ο ιστός που υψώθηκε η ελληνική σημαία στο Φιρκά ήταν ο ίδιος στον οποίο υψωνόταν στο νησάκι της Σούδας επί μία δεκαπενταετία η τουρκική σημαία. Μετά την αφαίρεση των ιστών από το νησάκι της Σούδας, τον Φεβρουάριο του ιδίου έτους, ο λιμενάρχης Χανίων Κουρκούτης Γεώργιος τους παρέλαβε και τους φύλαξε όλους, βάζοντας διακριτικά στον καθένα.
Όταν του ανατεθεί να τοποθετήσει ιστό στο Φιρκά, σκέφτηκε ότι η καλύτερη εκδίκηση για την Κρητική αγωνία στην περίσταση αυτή θα ήταν να τοποθετήσει εκεί έναν από αυτούς που αφαιρέθηκαν από τη νησίδα της Σούδας ή αυτόν της τουρκικής ή αυτόν της αγγλικής σημαίας. Τελικά τοποθετήθηκε ο ιστός της τουρκικής σημαίας. Κανείς δεν γνώριζε το μυστικό του λιμενάρχη, ο οποίος το απεκάλυψε αργότερα. Τότε υψώθηκε και η ελληνική σημαία που είχαν κατεβάσει οι Μεγάλες Δυνάμεις από το Φιρκά στις 5 Αυγούστου του 1909.
Οι λαϊκές εκδηλώσεις υπήρξαν πρωτοφανείς με δεξιώσεις στο φιλολογικό σύλλογο “Χρυσόστομος” και το Διοικητήριο, λαμπαδηφορίες και λαϊκά ξεφαντώματα. Αιώνες αγώνων, αιμάτων και δακρύων είχαν βρει πια την ιστορική δικαίωση τους.
Πηγή: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ http://kmas01.pblogs.gr/2008/11/95-hronia-enwsh-krhths-elladas.html
Προσοχή ! ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ
«Η Ένωση της Κρήτης µε την Ελλάδα»– σελ. 220 (Την 1η Δεκεµβρίου 1913 … ΕΤΗ ΑΓΩΝΙΑΣ.)
ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
(Οκτώβριος 1912): [σελ. 219], έκρηξη βαλκανικών πολέμων
12 Οκτωβρίου 1912 : [σελ. 219], ο Βενιζέλος στέλνει στην Κρήτη ως Γενικό Διοικητή το φίλο του Στέφανο Δραγούμη.
14 Φεβρουαρίου 1913: [σελ. 219], αφαιρέθηκαν από τη Σούδα οι σημαίες Μ Δυνάμεων και Τουρκίας
(30 Μαΐου 1913): [σελ. 219], άρθρο 4 Συνθήκης Λονδίνου, ο Σουλτάνος παραιτείται από όλα τα δικαιώματά του στην Κρήτη.
(14 Νοεμβρίου 1913): [σελ. 219], ιδιαίτερη Συνθήκη Ελλάδας Τουρκίας με την οποία ο Σουλτάνος παραιτείται από όλα τα δικαιώματα του στην Κρήτη.
1 Δεκεμβρίου 1913:[σελ. 220], επίσημη κήρυξη ένωσης Κρήτης με Ελλάδα.
ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΕΝ ΚΡΗΤΗ
1669-1913
ΗΤΟΙ, 267 ΕΤΗ, 7 ΜΗΝΕΣ, 7 ΗΜΕΡΑΙ
ΕΤΗ ΑΓΩΝΙΑΣ
