Λήψη αρχείου

Η πενταψήφια δημόσια και δωρεάν Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306 τέθηκε σε λειτουργία το Σάββατο 4 Απριλίου 2020 με αρχικό σκοπό την εύκολη πρόσβαση των πολιτών που κατοικούν όλη την επικράτεια της Ελλάδας σε Ειδικούς Ψυχικής Υγείας και την τηλεφωνική υποστήριξή τους, για τις πολυδιάστατες επιπτώσεις της πανδημίας του Covid-19, κατά την περίοδο της πρώτης καραντίνας.

Παράλληλα με την καινούργια πραγματικότητα στην οποία βρεθήκαμε όλοι, με βαθιές ανατροπές στην καθημερινότητα και τον ρυθμό της ζωής μας, αναδείχθηκαν νέες ανάγκες στον ελληνικό πληθυσμό, στα παιδιά και στους γονείς, οι οποίοι ήρθαν αντιμέτωποι με νέα καθημερινότητα.

Η Γραμμή συστήθηκε με πρωτοβουλία της  Α΄ Ψυχιατρικής Πανεπιστημιακής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας και υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το Εθνικό  Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το Χαμόγελο του Παιδιού και την Ομοσπονδία Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩ».

Το πρόγραμμα συνέχισε τη λειτουργία του απευθυνόμενο σε ποικίλες ανάγκες στήριξης πια, με την χρηματοδότηση του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», από τον Δεκέμβριο 2020, με την επιστημονική εποπτεία  της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής και την λειτουργική εποπτεία της Ομοσπονδίας «ΑΡΓΩ».

Καλώντας στην τηλεφωνική γραμμή 10306, οι πολίτες μπορούν να επιλέξουν:

Επιλογή 1: Για ψυχολογική βοήθεια

Επιλογή 2: Για κοινωνικά θέματα

Επιλογή 3: Για θέματα που αφορούν σε παιδιά και εφήβους  

Σε κάθε επιλογή απαντάει ξεχωριστή ομάδα ειδικών, κατάλληλων για το αντίστοιχο αίτημα.

Η επιλογή 3 που αφορά γονείς, παιδιά και εφήβους και εκπαιδευτικούς,   στελεχώνεται από Παιδοψυχίατρους, Παιδοψυχολόγους και Κοινωνική Λειτουργό.

Ψυχοκοινωνική Υποστήριξη για θέματα που αφορούν Παιδιά και Εφήβους

Α. Από  τη Γραμμή, προσφέρονται ανώνυμα υπηρεσίες συμβουλευτικής, υποστήριξης και καθοδήγησης για κάθε προβληματισμό που απασχολεί τους γονείς,  μικρά παιδιά,  εφήβους και εκπαιδευτικούς, σχετικό με την ψυχική υγεία και τη συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων, είτε σχετίζονταν με τις συνθήκες απομόνωσης, είτε όχι.

Β.  Πρόγραμμα θεραπευτικών συνεδριών με γονείς. Στην εξέλιξη της λειτουργίας της Γραμμής, επιχειρείται γενίκευση της δράσης της στην Πρωτοβάθμια φροντίδα Ψυχικής Υγείας, η οποία στοχεύει να καλύψει πρώιμες ανάγκες διαχείρισης εσωτερικευμένων ή εξωτερικευμένων προβλημάτων που παρουσιάζουν τα παιδιά σχολικής ηλικίας (Δημοτικό), μέσω της οργανωμένης θεραπευτικής παρέμβασης στους γονείς τους.

Συγκεκριμένα, έχουν σχεδιαστεί και προσφέρονται  δωρεάν 10 τηλεφωνικές ή μέσω βιντεοκλήσης θεραπευτικές συνεδρίες στους γονείς παιδιών, τα οποία παρουσιάζουν άγχος, φοβίες, διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα, διαταραχές συμπεριφοράς, διαταραχές διαγωγής ή προβλήματα στη χρήση του διαδικτύου.

Διαδικασία επιλογής. Αφού ακούσει ο ειδικός ψυχικής υγείας το αίτημα του γονέα, θα ζητήσει από τον καλούντα την συναίνεσή του για να καταγράψει βασικά στοιχεία επικοινωνίας, ώστε να προγραμματιστούν τα επόμενα ραντεβού. Θα είναι εβδομαδιαία, ει δυνατόν σε σταθερή μέρα και ώρα, προσαρμοσμένη στο πρόγραμμα του καλούντα και τις δυνατότητες της Γραμμής.

Παρέμβαση. Πραγματοποιείται τηλεφωνικά ή  μέσω βιντεοκλήσης.  Το πρώτο ραντεβού θα αφιερώνεται στη λήψη λεπτομερούς αναπτυξιακού ιστορικού και τα επόμενα στη δομημένη παρέμβαση υποστήριξης, κατάλληλης για το κύριο σύμπτωμα που παρουσιάζει το παιδί τους.  Στην αρχή και το τέλος της παρέμβασης συμπληρώνονται ερωτηματολόγια από τους γονείς με στόχο την αξιολόγηση της παρεχόμενης υπηρεσίας.

Γ. Παρέμβαση σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και σε εφήβους

Λόγω της ιδιαιτερότητας αυτών των ηλικιών και τις ξεχωριστές ανάγκες τους, η ομάδα μας παραμένει προς το παρόν στη διάθεση  των γονέων  (ή των ιδίων αν πρόκειται για εφήβους) για την ανώνυμη κάλυψη και συμβουλευτική μέσω τηλεφωνικής κλήσης, ενώ σχεδιάζεται η εξ αποστάσεως θεραπευτική παρέμβαση και θα ενημερωθείτε σύντομα για αυτή.

Σας προτρέπουμε να αξιοποιήσετε αυτήν τη δωρεάν υπηρεσία ψυχοκοινωνικής παρέμβασης ή/και να προτρέψετε γονείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα παιδιά τους και δεν έχουν πρόσβαση σε παιδοψυχιατρικές υπηρεσίες να επικοινωνήσουν με την γραμμή και να επωφεληθούν από τις υπηρεσίες της.

Για περαιτέρω πληροφορίες μπορείτε να γράψετε στο 10306pediaefivoi@gmail.com

Εκ μέρους της  Επιστημονικής και Συντονιστικής Ομάδας Έργου του «10306»

Ελένη Λαζαράτου

Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής, Α’ Ψυχιατρική Κλινική, ΕΚΠΑ

ΕΟΔΥ Οδηγίες για παραμονή παιδιών και εφήβων στο σπίτι _ 11 ΜΑΡΤΙΟΥ 2020

Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού μελετήθηκε για πρώτη φορά το 1978 στη Νορβηγία και 9 χρόνια μετά, το 1987, σε πολλά επιστημονικά περιοδικά εμφανίζεται ο σχετικός όρος “bullying”.

Ενώ σαν φαινόμενο επισημαίνεται και καταγράφεται τη δεκαετία του 1970, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι εμφανίζεται και τότε. Εξάλλου αποτελεί μια ακόμη έκφραση της βίαιης συμπεριφοράς η οποία υπάρχει με τη γέννηση του ανθρώπου.

Στο φαινόμενο του bullying εμπλέκονται πολλά μέρη

• Το παιδί που δέχεται βία
• Το παιδί ή ομάδα παιδιών που ασκεί βία
• Τα παιδιά θεατές
• Οι εκπαιδευτικοί
• Οι γονείς

Στην ουσία αναφέρεται στην βία μεταξύ παιδιών. Στην ιστορία του Όλιβερ Τουίστ – που διαδραματίζεται τον 19ο αιώνα – υπάρχουν πολλά στοιχεία βίας μεταξύ παιδιών τα οποία επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Τα μυθιστορήματα για το Αγγλοσαξωνικό εκπαιδευτικό σύστημα όπου ο εκφοβισμός των μεγαλύτερων είναι αποδεκτό καθεστώς

Σύμφωνα με τον Olweus σχολική βία και σχολικός εκφοβισμός παρατηρείται όταν ένα παιδί «εκτίθεται, κατ’ επανάληψη και σε διάρκεια χρόνου, σε αρνητικές πράξεις από ένα ή περισσότερα άτομα.»

Ο όρος «αρνητική πράξη» αναφέρεται στην πράξη εκείνη με την οποία «ένα άτομο προκαλεί εσκεμμένη βλάβη ή συναισθηματική δυσκολία σε άλλο άτομο, μέσω σωματικής επαφής, λεκτικώς ή με άλλους τρόπους.»

Μια σημαντική παράμετρος που τίθεται είναι η έννοια της επανάληψης. Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Δεν είναι ένας απλός τυχαίος καβγάς μεταξύ δυο παιδιών στη σχολική αυλή. Επίσης περιλαμβάνει ανισορροπία δύναμης ή εξουσίας μεταξύ του παιδιού που εκφοβίζει και του παιδιού που εκφοβίζεται

Το αποτέλεσμα αυτής της πράξης είναι η δεύτερη σημαντική παράμετρος. Οι πράξεις σχολικού εκφοβισμού έχουν αποτέλεσμα ή θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα σωματική βλάβη ή συναισθηματικές δυσκολίες (δυσκολίες συμπεριφοράς) πάνω στο παιδί.

Η τελευταία παράμετρος έχει να κάνει με τις μορφές του σχολικού εκφοβισμού ο οποίος μπορεί να είναι σωματικός, λεκτικός ή με οποιαδήποτε άλλη μορφή.

Γενικά το Bullying μπορεί να περιλαμβάνει

• Άσκηση φυσικής βίας, χτυπήματα, τσιμπήματα, δαγκωνιές, σπρωξίματα,
• Εσκεμμένο ή συχνό αποκλεισμό μαθητών από κοινωνικές δραστηριότητες, κοινωνική απομόνωση ή αποκλεισμό
• Σεξουαλική παρενόχληση
• Χρησιμοποίηση υβριστικών ή περιπαικτικών εκφράσεων, πειράγματα, παρατσούκλια, κοροϊδία
• Απειλές και εκβιασμό
• Υβριστικές ή περιπαικτικές εκφράσεις για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος
• Κλοπές ή και Ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του θύματος
• Επιδιωκόμενη απομάκρυνση των φίλων
• Διάδοση κακοηθών και ψευδών φημών
• Ηλεκτρονικό bullying cyber bullying (Το cyberbullying περιγράφεται ως “η επαναλαμβανόμενη και εκ προθέσεων βλάβη που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών” Το Cyberbulling εμφανίζεται συχνότερα σε ιστότοπους όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός εφήβων)

Bullying ή πείραγμα.

O Olweus τονίζει τη διαφορά του bullying με το «πείραγμα» στα πλαίσια του παιχνιδιού. Το «πείραγμα» αυτό συνήθως συμβαίνει μεταξύ φίλων και δεν περιλαμβάνει την πρόκληση σωματικού πόνου των άλλων. Αντίθετα το bullying εμπλέκει άτομα που δεν έχουν φιλικές σχέσεις.

Η χαρακτηριστική ανισορροπία δύναμης διατυπώνει ο olweus στον ορισμό του μπορεί να αναφέρεται στα ατομικά ή κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη και του θύματος.

Το «πείραγμα» μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε εκφοβισμό αν συμβαίνει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και το σημαντικότερο όταν το παιδί αισθανθεί ότι οι πράξεις των άλλων δεν διέπονται από αστείο και δεν γίνονται μέσα στα όρια του παιχνιδιού.

Το Άγιον Όρος σήμερα

Το Άγιον Όρος αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του ελληνικού κράτους και υπάγεται πνευματικά στην δικαιοδοσία του οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Πρωτεύουσά του είναι οι Καρυές όπου έχει την έδρα ο πολιτικός διοικητής, ο οποίος με τη σειρά του υπάγεται στο υπουργείο εξωτερικών. Είναι υπεύθυνος για την τάξη και την ασφάλεια καθώς και για την πιστή εφαρμογή του καταστατικού χάρτη του Αγίου Όρους.

Το περιβόλι της Παναγιάς

Σύμφωνα με την παράδοση, η Θεοτόκος παραπλέοντας τον Άθω μαζί με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, όταν πήγαιναν να επισκεφθούν τον Λάζαρο στην Κύπρο και εν μέσω μιας φοβερής θαλασσοταραχής, αποβιβάστηκαν στον χώρο όπου σήμερα βρίσκεται η Μονή Ιβήρων. Η Παναγία θαυμάζοντας το τοπίο ζήτησε από τον Χριστό να της παραχωρήσει το όρος για δώρο. Έτσι και έγινε. Από τότε ο τόπος αυτός ονομάζεται Άγιον Όρος ή Περιβόλι Της Παναγίας

ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Της Παναγίας Περιβόλι μυρωμένο και ιερό, ένα είναι στον κόσμο άγιο και ξακουστό. Το λέμε Άγιον Όρος και καμαρώνουμε γι’αυτό, στολίδι είναι της Ελλάδας πολύτιμο, μοναδικό.

Κάστρο της ορθοδοξίας, θησαυροφυλάκιο πνευματικό, ένα θαύμα είναι μεγάλο, εξαίσιο και διαχρονικό. Πώς να το παρουσιάσω, τι ο φτωχός εγώ να πω, τόλμημα είναι για μένα μα το επιχειρώ.

Στους πολλούς αιώνες που περάσανε και ως εδώ, γέννησε πολλούς Αγίους, που ευαρέστησαν τον Θεό. Τα θαυματουργά σκηνώματα τους μαρτυρούν γι’αυτό, νοιώθεις δέος και διερωτάσαι άραγε τι κάνω εγώ;

Και σήμερα ακόμη στον αιώνα τον απατεώνα αυτό, οι οικήτορες του Αγίου Όρους έναν έχουνε σκοπό. Τον αγώνα τους να συνεχίσουν τον αγιοπνευματικό, να φτάσουν υψηλοπετώντας επάνω εκεί στον ουρανό.

Απέραντη γαλήνη και απόλυτη ησυχία επικρατούν εδώ, του Παραδείσου ένα επίγειο κομμάτι είναι για τον Μοναχό. Αφού ο τρόπος της ζωής του είναι βίωμα αγγελικό, με το νου και τη καρδιά του το κάνει αυτό αληθινό.

Νύχτα και ημέρα συνομιλεί με τον Χριστό, προσεύχεται και ψάλλει, εργάζεται για το καλό. Αντιστέκεται και πολεμάει τον προαιώνιο εχθρό, προ πολλού έχει πεθάνει για το γήινο και φθαρτό.

Στον Άθωνα ψηλά επάνω φαντασθείτε ένα θρόνο υψηλό, εκεί κάθεται η Παναγία και ευλογεί τον κάθε Μοναχό. Τα δάκρυα και τις προσευχές του μεταφέρει στο Χριστό, το Περιβόλι που μου έδωσες λέει, αυτά έχει για καρπό.

Εργαστήριο της αγιότητας το είπαν και είναι πάντα ενεργό, στην οικουμένη όλη στέλνει ένα μήνυμα συγκλονιστικό. Άνθρωποι λέει, «τα άνω φρονείτε» και αγαπάτε τον Θεό, μη ξεχνάτε της ζωής σας το νόημα και τον μοναδικό σκοπό.

Τα παραμύθια ή τα βιβλία γραμμένα για παιδιά, που διαβάσαμε στην παιδική μας ηλικία είναι τα κείμενα, που μας καθορίζουν έμμεσα, δίχως να το καταλαβαίνουμε πάντα, μερικές φορές και ύπουλα. Κάποιος μεγάλος μας τα δίνει, μας τα προτείνει, τα διαβάζουμε… Έτσι θυμάμαι τους γονείς μου να μου αγοράζουν Ζωρζ Σαρή, Άλκη Ζέη, Ιούλιο Βέρν, Πηνελόπη Δέλτα, Παπαδιαμάντη, Καρκαβίτσα, Λουντέμη….
Στο σημερινό αφιέρωμα, συγγραφείς παραμυθιών και συγγραφείς λογοτεχνίας για παιδιά προτείνουν βιβλία κατάλληλα για τα παιδιά μας. Σίγουρα κάτι ξέρουν.
Μη ξεχνάμε, όμως, ότι υπάρχουν τόσα και τόσα άλλα, που δεν αναφέρονται στις προτάσεις τους και καλούμαστε να τα ανακαλύψουμε μόνοι μας! Ας το προσπαθήσουμε στο αγαπημένο μας βιβλιοπωλείο, και ακόμη καλύτερα μαζί με το παιδί μας, δίνοντας του έτσι την ευκαιρία να επιλέξει μόνο του το βιβλίο που θα το παρακινήσει να το ολοκληρώσει. Και «κλείνοντας σας το μάτι» να σας πω ότι το πιο καλό βιβλίο είναι αυτό που τα παιδιά θέλουν να το διαβάζουν ξανά και ξανά! Καλό καλοκαίρι μ” ένα βιβλίο παρέα!

Επιμέλεια: Αργυρώ Μουντάκη

Ελένη Γκίκα

Έως 5 ετών:
«Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία», Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι.
Με ένα άνοιγμα προς την καλοσύνη και το θαύμα, εδώ όλα μπορεί να συμβούν. Το θαυμαστό είναι πάνω απ’ το λογικό όπως και η δύναμη της τέχνης.

6 έως 9 ετών:
«Η κουζίνα της κυρίας Τσέρι», Σύλβια Πλαθ, Μεταίχμιο, 2003.
Για την επανάσταση των ρόλων μέσα από τα κουζινικά σκεύη, για το χιούμορ και την υπαρξιακή ανατροπή, για την αποδοχή.

10 έως 12 ετών:
«Η εξαφάνιση της Ντόροθυ Σνοτ», Πέτρος Χατζόπουλος, Δέσποινα Καραπάνου, Πατάκης, 2003.
Έξυπνο αστυνομικό, υπαρξιακό παραμύθι. Η κάμπια που γίνεται πεταλούδα, ο αέναος κύκλος της ζωής μέσα από μυστήριο στο δάσος.

Από 13 ετών:
«Μεγάλες προσδοκίες», Καρόλος Ντίκενς. Πατάκης, 2013.
Διότι ο Ντίκενς έχει τα πάντα: ατμόσφαιρα, πλοκή, χαρακτήρες, χιούμορ, ανατροπή, πάνω απ’ όλα ζώσα ζωή.

Λότη Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου

Έως 6 ετών:
«Κουβέντες με τη μαμά», Αθηνά Ανδρουτσοπούλου, Ψυχογιός, 2011
Ιστοριούλες ειδικής ψυχολόγου που παρακινούν παιδιά και γονείς να κουβεντιάσουν.

6 έως 9 ετών:
«Στο νησί της Ροδιάς», Μάνος Κοντολέων, Ψυχογιός, 2014
Τρυφερότατο κείμενο για έναν τόπο όπου «κουρνιάζουν» παιδιά χωρίς γονείς.

Από 9 έως 12 ετών:
Unicef– Ελληνικό Τμήμα: «ΈΧΩ – ΠΑΝΤΑ – ΔΙΚΑΙΩΜΑ», Έναστρον, 2013
Δέκα διηγήματα από δέκα συγγραφείς χαρισμένα στα παιδιά της Unicef.

Από 13 ετών:
«Ποτέ μα ποτέ ξανά», Λίτσα Ψαραύτη, Πατάκης, 2014
Συγκλονιστικό μυθιστόρημα για τον ηλεκτρονικό και τον σχολικό εκφοβισμό.

Φωτεινή Βασιλείου

έως 5 ετών:
«Πώς να κάνετε έναν ελέφαντα να χορέψει», Άγγελος- Σίνη Έμη Αγγέλου, Παπαδόπουλος, 2014
Ένα διασκεδαστικό παραμύθι που μας αποδεικνύει πως όλα είναι δυνατά ακόμα κι εκείνα που νομίζαμε αδύνατα.

6-9 ετών:
«Πού να απλώσω τόση αγάπη;», Κατερίνα Τζαβάρα, Διάπλους, 2012
Ένα όμορφο βιβλίο μαζί με cd και θεατρικό που μας μιλά για την αγάπη στην οικογένεια και τη δύναμη της συγγνώμης.

10-12 ετών:
«Φιστίκιος ο Αιγινίτης», Μάνος Γαβράς, Λιβάνης, 2013
Διασκεδαστικό, πρωτότυπο, γεμάτο ξεκαρδιστικές ιστορίες και με πολλές πληροφορίες για την αρχαία Ελλάδα και τη μυθολογία.

Από 13 ετών:
«Μικροί ανάμεσα στους μεγάλους», Μαρία Καλαπανίδα, Σιδέρης, 2014
Το ταξίδι ενός μεταξοσκώληκα στην Ινδία, ενός μικρού πλάσματος με μεγάλα ιδανικά, που μπλέκεται στον κόσμο των ανθρώπων και σε μια συγκλονιστική περιπέτεια.

Γιώτα Κούγιαλη

Έως 5 ετών:
«Άκου να δεις», Μάρω Αισώπου, Ήρα Εκδοτική, Βόλος, 2013
Τα μικρότερα παιδιά, μέχρι την ηλικία των 6, μυούνται να γίνουν καλοί αναγνώστες, όταν μαθαίνουν να ακούν.

6-9 ετών:
«Μπορώ να κάνω και χωρίς αυτά». Έλενα Νταβλαμάνου, Δυάς, Βόλος, 2014
Η συγγραφέας με λογοτεχνική πένα, λόγο που ρέει, και παιδαγωγική προσέγγιση δίνει στους μικρούς αναγνώστες της μια ιστορία για την πλεονεξία, τη σημασία του περιττού και του απαραίτητου, την αληθινή φιλία…

Από 10-12 ετών:
«Τα γενέθλια της Κυβέλης», Έλενα Στανιού, Ήρα, 2013
Ένα βιβλίο για όσα ενώνουν και χωρίζουν τα αδέρφια.

Βασίλης Κουτσιαρής

Έως 5 ετών:
«Πιγκουίνος χάθηκε, πιγκουίνος βρέθηκε», Όλιβερ Τζέφερς, Ίκαρος, 2014

Από 6 έως 9 ετών
«Ο τρομερός εχθρός», Χόρχε Μπουκάι, Opera, 2011

Από 9 έως 12:
«Η ιστορία του γάτου που έμαθε σ” ένα γλάρο να πετάει», Λουίς Σεπούλβεδα, Opera, 2012

Από 13 ετών:
«Το μπλε καταφύγιο», Σούζαν Κρέλερ, Ψυχογιός, 2014

Διονύσης Λεϊμονής

Έως 5 ετών:
«Τρέχα, πάπια, τρέχα!», Κώστας Μάγος,
εικονογράφηση: Γιώργος Σγουρός, Διάπλαση, 2014
Ένα βιβλίο γραμμένο με χιούμορ, ένα βιβλίο με πολλή ευαισθησία για την ανάγκη ο καθένας να γνωρίζει τον εαυτό του αλλά και τις διαφορές του με τους άλλους.

6 έως 9 ετών:
«Γάτα, σκύλος κι ένα αρνί πορτρέτα σε μια γκαλερί», Τασούλα Δ. Τσιλιμένη, Μεταίχμιο,2010
Ένα βιβλίο γεμάτο τρυφερότητα που μεταδίδει στα παιδιά την αγάπη για τα ζώα, αλλά συμβάλλει και στην εξοικείωσή τους με την τέχνη δοσμένη με φυσικότητα και χιούμορ.

10 έως 12 ετών:
«Περιπέτειες με μια πριγκιπέσα», Ελένη Δικαίου, εικονογράφηση: Δημήτρης Φουσέκης, Εκδόσεις Πατάκη, 2014
Μια φανταστική περιπέτεια, ένα ταξίδι αναζήτησης της φιλίας ανάμεσα σε δυο κορίτσια με την παρέμβαση δυο μικρών φαντασμάτων.

Από 13 ετών:
«Μανόλο και Μανολίτο», Μάνος Κοντολέων, εικονογράφηση ΄Ιρις Σαμαρτζή, εκδόσεις Πατάκης, 2013
Μια ωραία περιπέτεια με στοιχεία μύθου και πραγματικότητας, μια συναρπαστική ιστορία και μια τρυφερή σχέση δύο γενεών, όπου συμβαδίζει η γνώση κι ο αυθορμητισμός.

Γλυκερία Κακούρη

Έως 5 ετών:
«Ο Καγιού ψάχνει το αρκουδάκι του», Joceline Sanschagrin, Μικρή Μίλητος, 2002.
Πρόκειται για μια σειρά που πραγματοποιήθηκε με τη συμβολή παιδοψυχολόγου για να εκφράσει τα συναισθήματα που βιώνουν τα μικρά παιδιά.

Από 6-9 ετών:
«Το Ταξίδι της Θάλασσας», Στέλλα Γιανναδάκη, Νεραϊδόσκονη, 2010
Μια ευαίσθητη ιστορία για τη σημασία της θάλασσας και τον κύκλο του νερού.

Από 10-12 ετών:
«Γάργαρο νεράκι ρέει στο ποταμάκι», Ευαγγελία Στρατή, BookStage, 2010
Μια περιπέτεια με πρωταγωνιστές τα ζώα, δοσμένη με χιούμορ.

Από 13 ετών:
«Το νησί και το αθάνατο νερό», Λάσκαρης Π. Ζαράρης, Ήρα Εκδοτική, 2012
Μια ιστορία, όπου μια παρέα παιδιών καταφθάνει σ” ένα μακρινό νησί για ν” ανακαλύψει… το αθάνατο νερό, καθώς και άλλα ενδιαφέροντα πράγματα για τους εαυτούς τους.

Μαριάννα Κουμαριάνου

Έως 5 ετών:
«Μαυρούλα, πρώτη μέρα στο σχολείο», Ρομπ Σκότον, Μίνωας, 2011

6 – 9 ετών:
«Η τελεία», Peter H.Reynolds, Αίσωπος, 2004
Επικεντρώνεται στο θετικό που έχει ο καθένας να δώσει και πώς αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί δημιουργικά

10 – 12 ετών:
«Μια μέρα που έγινε νύχτα», Εύη Γεροκώστα, Χριστάκης, 2013
Παραμύθι που αναδεικνύει το πόσο έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλο – συντροφικότητα

Από 13 ετών:
«Κοσμοδρόμιο», Ελένη Κατσαμά, Πατάκης, 2011
Διηγήματα βασισμένα σε αληθινά γεγονότα δοσμένα με ειλικρίνεια και χωρίς την τάση να εξωραΐζει τις καταστάσεις

Πολυχρόνης Κουτσάκης

Έως 5 ετών:
«Η Μυρτώ και το κουνουπάκι», Ευγένιος Τριβιζάς, Κέδρος, 2001

6 έως 9 ετών:
«Ο μικρός πρίγκιπας», Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, Πατάκης, 2012

10 έως 12 ετών:
«Το ημερολόγιο ενός σπασίκλα 8: Τρελή Γκαντεμιά», Τζεφ Κίνι, Ψυχογιός, 2013

Από 13 ετών:
«Ζωή σαν ασανσέρ», Φίλιππος Μανδηλαράς, Πατάκης, 2012

Χαριτίνη Μαλισσόβα

Έως 5 ετών:
«Το Υπναρούδι και η Ελεάννα σε φανταστικές περιπέτειες», Αργυρώ Μουντάκη, Πατάκης, 2013
Βιβλίο που διάβασα πρόσφατα και με ενθουσίασε.

6-9 ετών:
Προτείνω τα βιβλία του Ευγένιου Τριβιζά· είναι ο αγαπημένος μου συγγραφέας παραμυθιών, λόγω της ευρηματικότητάς του και του ότι είναι εξαίρετος λογοπλάστης.

10-12 ετών:
«Τα πουλιά στο χιόνι», Τούλα Τίγκα, Πατάκης, 2010.
Γιατί ευαισθητοποιεί τα παιδιά να σκεφτούν και να παραλληλίσουν τις καταστάσεις του τότε με το σήμερα.

Από 13 ετών:
«Το καπλάνι της βιτρίνας», Άλκη Ζέη, Μεταίχμιο.
Είναι το δικό μου αγαπημένο, για επαφή με την κλασική ελληνική νεανική λογοτεχνία

Λίνα Μουσιώνη

Έως 5 ετών:
«Όλιβερ», Brigitta Sif, Ίκαρος, 2013
Μια τρυφερή ιστορία για το σεβασμό της διαφορετικότητας κάθε μορφής και την φιλία.

6 έως 9 ετών:
«Η παρέλαση των φρούτων», Σοφία Τσιάμη, Ελληνοεκδοτική, 2014
Μια περιπέτεια για τη διατροφική αξία των φρούτων με απολαυστικές συνταγές.

10 έως 12 ετών:
«Αγριόδασος», ColinMeloy, Πατάκης, 2013
Μια συναρπαστική περιπέτεια σ’ ένα παράξενο δάσος όπου η φαντασία μπερδεύεται με την πραγματικότητα.

Από 13 ετών:
«Κόλιν Φίσερ», ΑsleyEdward Miller –Zack Stentz, Μεταίχμιο, 2012
Ένα εφηβικό αστυνομικό μυθιστόρημα με ένα «διαφορετικό» και αξιαγάπητο ήρωα.

Ιωάννα Μπαμπέτα

Έως 5 ετών:
«Το κάτι άλλο», Κάθριν Κέιβ, Πατάκης, 2009
Ένα γλυκό βιβλίο για ένα πλάσμα διαφορετικό. Μια ιστορία πολύ δυνατή για το δικαίωμα στη διαφορετικότητα.

6–9 ετών:
«Στην κιβωτό στις οκτώ», Ούλριχ Ούμπ, Πατάκης, 2012
Ένα βιβλίο αστείο και φιλοσοφικό. Θέτει πολλά ερωτήματα μεταφυσικά, χωρίς να δίνει δογματικές απαντήσεις. Απολαυστικό!

9–12 ετών:
«Ρίκο και Όσκαρ», Αντρέας Στάινχεφελ, Μεταίχμιο, 2013
Ο Όσκαρ είναι ιδιοφυΐα και ο Ρίκο είναι ιδιομορφία. Μπλέκουν σε απίθανες περιπέτειες και συμπληρώνουν ο ένας τα κενά του άλλου. Γιατί έτσι κάνουν οι φίλοι.

Από 13 ετών:
«Θαύμα», R. J. Palacio, Παπαδόπουλος, 2013
Aν μπορείς να ανακαλύπτεις την κρυμμένη ομορφιά κι αν τελικά μπορείς να φέρεσαι με λίγη περισσότερη καλοσύνη απ’ όσο είναι απαραίτητο, τότε όλα μπορούν να συμβούν.

Αθηνά Μπασιούκα

6-9 ετών:
«Πολίν», Έλενα Στανιού, Ψυχογιός, 2013
Το ιδανικό βιβλίο για να κατανοήσει το παιδί τη θέση του στο διαζύγιο των γονιών του.

10-12 ετών:
«Σπίτι για πέντε», Λότη Πέτριβιτς Ανδρουτσοπούλου, Πατάκης, 1998
Ο ορισμός του διαχρονικού βιβλίου.

Από 13 ετών:
«Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ και οι τρεις ντετέκτιβ στο μυστήριο του κρανίου που μιλούσε», Ρόμπερτ Άρθουρ, Ψυχογιός, 1999
Πολύ πριν ο Χάρι Πότερ μπει στις βιβλιοθήκες των εφήβων, οι τρεις ντετέκτιβ έλυναν τις πιο συναρπαστικές υποθέσεις.

Γιώργος Μπουμπούσης

Έως 5 ετών
«Το κόκκινο μπαλόνι της Μασκαρούς Χαράς», Κάτια Πινό, Παρρησία, 2013
Ένα τρυφερό βιβλίο, σχεδόν ποιητικό, με υπέροχη εικονογράφηση που διαβάζεται και… κουβεντιάζεται!

6-9 ετών:
«Ο Δράκος Σερπαντίνος ξύπνησε», Λίνα Μουσιώνη, Ελληνοεκδοτική, 2014
Ιστορία απίθανη, με υπέροχο λόγο, έξυπνο χιούμορ και έναν απίθανο μικρό Ναπολέοντα!

10-12 ετών:
«Ο Πρίγκιπας με τα Κρίνα», Ιφιγένεια Μαστρογιάννη, Καλέντης, 2014
Συναρπαστική ιστορία για όσους αγαπούν την… Ιστορία

Από 12 ετών:
«Θα σε σώσω ό,τι κι αν γίνει», Αλεξάνδρα Μητσιάλη, Παπαδόπουλος, 2013
Όταν η αγάπη και το ενδιαφέρον για τον άλλο δεν γνωρίζουν σύνορα…

Έλενα Νταβλαμάνου

Έως 5 ετών:
«Η νεράιδα μαγείρισσα», Λίνα Μουσιώνη, Μεταίχμιο, 2013
Υπέροχο παραμύθι με όμορφες λεπτές εικόνες, με ωραία ροή, και λέξεις και φράσεις ασυνήθιστες, όπως ακριβώς αρμόζει στα παραμύθια που μιλούν για τις νεράιδες.

6 έως 9 ετών:
«Αργοναυτική εκστρατεία σε κόμικ», Γιώτα Κούγιαλη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας,2013
Για πρώτη φορά ο μύθος του Ιάσονα και η λαμπρή ιστορία της Αργοναυτικής Εκστρατείας δίνεται στα παιδιά με παραστατική εικονογράφηση, σε μορφή κόμικ και με απλό, κατανοητό κείμενο γεμάτο χιούμορ.

10 έως 12 ετών:
«Ταξιδεύοντας με τον Ιάσονα», Σοφία Γιαλουράκη, Πατάκης, 2009
Ένα κείμενο πλούσιο σε ομορφιά, σε πληροφορίες και γνώσεις, με σύγχρονη ματιά και αγάπη. Απευθύνεται σε κάθε ανήσυχο αναγνώστη, στα παιδιά και στους νέους, στους γονείς, στους εκπαιδευτικούς.

Από 13 ετών:
«Ο πρίγκιπας των νεφών», Κριστόφ Γκαλφάρ, Καλέντης, 2010
Μια νεανική περιπέτεια, γεμάτη δράση, που επιχειρεί να δώσει απαντήσεις, σε απλή και κατανοητή γλώσσα, σε επιστημονικά ζητήματα. Ένα καινοτόμο, συναρπαστικό βιβλίο με οικολογική ευαισθησία.

Βασίλης Παπαθεοδώρου

Έως 5 ετών:
«Η Ζωή που περισσεύει» Ιωάννα Μπαμπέτα, Πατάκης, 2013
Γλυκό βιβλίο για τους φόβους απομόνωσης των παιδιών στο σχολείο.

6-9 ετών:
«Ο Καλλίστρατος και οι περιπέτειες των χαρισμάτων»
Βασιλική Νευροκοπλή, Βιβλική Εταιρία, 2013
Αλληγορικό αφήγημα, εξαιρετικά γραμμένο, που ανανεώνει το είδος του παραμυθιού

10-12 ετών:
«Συγγνώμη, μπορώ να πω κάτι;» Μαριέττα Κόντου, Μίνωας, 2013
Η καθημερινότητα ενός παιδιού του Δημοτικού, δοσμένη με σύγχρονο, ευρηματικό και χιουμοριστικό τρόπο.

Σπύρος Πετρουλάκης

Έως 5 ετών:
«Το σκοτάδι φοβάται τον Νικόλα», Αντώνης Παπαθεοδούλου, Μινωας, 2013

6 έως 9 ετών:
«…και τα σκυλιά τρελάθηκαν…», Έκτορας Ιωάννου, Ζήτη, 2012

10 έως 12 ετών:
«Τα κρυμμένα σεντούκια του Αλή Πασά», Μαίρη Σάββα Ρουμπάτη, Μίνωας, 2013

Από 13 ετών:
«Ο καλός στρατιώτης Σβέικ», Hasek Jaroslav, Μίνωας, 2014

Δήμητρα Πυργελή

Έως 5 ετών:
«Οι νταήδες του βυθού και ο Ρομπέν των θαλασσών», Γιώτα Αλεξάνδρου, εκδόσεις SUSAETA, 2011
Μια ιστορία που μας επιτρέπει να κρυφοκοιτάξουμε στον βυθό και να παρατηρήσουμε με προσοχή τους ήρωες που κρύβονται κάτω από τα λέπια και τα χρωματιστά μεγάλα ή μικρά σώματα .

6-9 ετών:
«Ιστορίες που τις είπε η αγορά», Μαρία Αγγελίδου, Μεταίχμιο, 2013 Ένα βιβλίο γεμάτο ζωή, αλήθειες, ιστορίες ανθρώπων και λόγια.

10-12 ετών:
«Το Ταξίδι του Φερεϋντούν», Γρηγόρης Χαλιακόπουλος, Καλειδοσκόπιο, 2013.
Ένα παιδί και ένας κατακόκκινος χαρταετός ξεκινούν με αφετηρία την Περσία για να γνωρίσουν την Ελλάδα, το Φως και τον Πολιτισμό…

Από 13 ετών:
«Με λένε σύννεφο ή άγραφες σελίδες μιας Νεφέλης», Αγγελική Δαρλάση, Πατάκης,2012
Η εφηβεία ένας μικρός βολβός που φωλιάζει στις ψυχές του και ο καταγάλανος ουρανός των ονείρων τους δέχεται επισκέψεις από τα σύννεφα και την μικρή Νεφέλη.

Μαρία Ρουσάκη

Έως 5 ετών:
«Ο Τρυφεράκανθος» της Ελένης Πριοβόλου, Καλέντης, 2013

6 έως 9 ετών:
«Γραφείο αστυνομικών ερευνών Ηρακλή Πουαντιγιέ – Σαν τον σκύλο με τη γάτα» της Ιωάννας Μπουλντούμη, Μεταίχμιο, 2014

10 έως 12 ετών:
«Η Ορτανσία φυλάει τα μυστικά», Χριστίνα Φραγκεσκάκη, Κέδρος, 2011

Από 13 ετών:
«Μια κιθάρα και πολλές συγγνώμες», Ιωάννα Μπαμπέτα, Ψυχογιός, 2014

Ελένη Σβορώνου

Έως 5 ετών:
«Ουπς», Oliver Jeffers, Ίκαρος, 2012.
Αισθητικά άψογο, έξυπνο, πρωτότυπο, ανατρεπτικό. Θα το λατρέψουν τα παιδιά που επιτέλους θα γλιτώσουν το δίδαγμα!

6 έως 9 ετών:
«Το βιβλίο που σου εξηγεί τα πάντα για τους γονείς (γιατί σε βάζουν να τρως σπανακόρυζο και άλλα τέτοια)». Φρανσουάζ Μπουσέ, Πατάκης, 2012.
Ξεκαρδιστικό, λέει αλήθειες για την οικογενειακή ειρήνη και τη σωστή συμπεριφορά παιδιών και γονιών.

10 έως 12:
«Υπόθεση Laurus», Λώρη Κέζα, Διόπτρα, 2013. Ιδίως αν κάνετε διακοπές στην Τήνο! Μια περιπέτεια με γρήγορη δράση και ηρωίδα ένα τυπάκι που αγαπιέται.

Από 13 ετών:
«Μετά το χιόνι», Σ. Ντ. Κρόκετ, Μεταίχμιο, 2013.
Μια δυστοπία, ένας κόσμος μετά την κατάρρευση του κλίματος. Πολύ καλή λογοτεχνία. Γλώσσα, ύφος, ατμόσφαιρα.

Ευδοκία Σκορδαλά – Κακατσάκη

Έως 5 ετών:
«Το μικρό μικρούτσικο χιονανθρωπάκι», Ελένη Βαλαβάνη, Παπαδόπουλος, 1989
Γιατί, γιατί είναι γραμμένο με κέφι, χιούμορ, ρυθμό και ζωντάνια…και τι άλλο τάχα θέλουν τα μικρά παιδιά;

6-9 ετών:
«Η πτώση του φύλλου που το έλεγαν Φρέντυ», Λεό Μπουσκάλια, Γλάρος, 1991
Γιατί με τρόπο απλό, τρυφερό και συγκινητικό ο συγγραφέας περιγράφει το κύκλο του θαύματος της Ζωής! Κλασσικό!!!!

10-12 ετών:
«Ο Βάνκα και τα αδέσποτα», Ντίνος Δημόπουλος, Καστανιώτης, 2000
Τρυφερό, άμεσο, διαχρονικό με κινηματογραφικό ρυθμό δοσμένο.

Από 13 ετών:
«Ίγμα, η Ανατολή», Αγγέλα Μάλμου, Κέδρος, 2013.
Στις σελίδες του σπιθίζει η χαρά της ζωής, το όνειρο, η αισιοδοξία η πίστη, η ανθρωπιά, η αγάπη, η αλληλεγγύη. Διαβάζεται μονορούφι!!!!

Έλενα Στανιού

Έως 6 ετών:
«Ο Τζικιτζίκ,ο Κρικικρίκ… και η παράξενη χορωδία του δάσους», Κώστας Μάγος, Καλειδοσκόπιο, 2012
Μία μικρή ιστορία για την έννοια της φιλίας και της διαφορετικότητας.

Από 6 έως 9 ετών:
«Ο κύριος Μπου», Τασούλα Τσιλιμένη, Δίπτυχο, 2008
Μία έμμετρη ιστορία που διώχνει τις φοβίες και ενδυναμώνει την αυτοαντίληψη.

Από 9 έως 12 ετών:
«Ιστορίες που ταξιδεύουν με το Μαρίνο και τη Μαρίνα», Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Πατάκης,1992
Ένα παιδικό διήγημα με ευχάριστες ιστορίες από την καθημερινότητα.

Από 12 ετών:
«Το δέκατο έβδομο κιβώτιο», Διονύσης Λεϊμονής, Πατάκης, 2014
Μία ιστορία για τα μάρμαρα του Παρθενώνα, που αφορά όλους μας.

Κώστας Στοφόρος

Έως 5 ετών:
«Η πριγκίπισσα και τα μπιζέλια», HartCaryl, Ίκαρος, 2014
Επειδή μου αρέσουν τα «παιχνίδια» με γνωστά παραμύθια. Επειδή η κόρη μου δεν τρώει τα μπιζέλια!

6 έως 9 ετών:
«Ένα δώρο για τον Τζελόζο», Βάσια Τζανακάρη, Μεταίχμιο, 2013
Επειδή με τα παραμύθια καταπολεμάς τη ζήλια ευκολότερα. Επειδή το …διασκεδάσαμε!

10 έως 12 ετών:
«Μυστική αποστολή: Περιπέτεια στο Μεγάλο Κάστρο», Μαρία Δασκαλάκη, Μίνωας, 2014
Επειδή μου αρέσουν τα μυστήρια και η ιστορία. Επειδή λατρεύει τα βιβλία της κυρίας Δασκαλάκη η κόρη μου!

Από 13 ετών:
«Στη διαπασών», Βασίλης Παπαθεοδώρου, Καστανιώτη, 2009
Επειδή είναι προφητικό και επίκαιρο. Επειδή είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο για όλους μας!

Κατερίνα Τζαβάρα

Μέχρι 5 ετών:
«Πώς να πιάσεις ένα αστέρι», Oliver Jeffers, Ίκαρος, 2013
Μια υπέροχη ιστορία για την αξία της δύναμης και της θέλησης να αγγίξουμε τα όνειρά μας, όσο αδύνατο κι αν φαίνεται! Το ταξίδι της προσπάθειας μας στέφει όλους νικητές.

6-9 ετών:
«Ο ζωγράφος του δάσους», Mansot Frederick, Νεφέλη, 2014
Το δάσος ως στοιχείο ελπίδας, ζωής, γνώσης και εικαστικής απόλαυσης μέσα από μία ελκυστική (αισθητικά) και τρυφερή ιστορία.

10-12 ετών:
«Το κορίτσι του Πέτρου», Αργυρώ Μουντάκη, Μεταίχμιο, 2014
Μια ιστορία που σε καθηλώνει με τη ζωντανή αφήγηση, το χιούμορ και τη βαθύτερη γνώση στα πράγματα μέσα από την εκπαιδευτική, και καθόλου διδακτική ματιά της συγγραφέως.

Από 13 ετών:
«Η μοναξιά των συνόρων», Γλυκερία Γκρέκου, Ψυχογιός, 2013
Μας βοηθάει να διαπραγματευτούμε με αγάπη και κατανόηση τα αισθήματα όλων για τις κοινωνικές αδικίες και το φαινόμενο της οικονομικής μετανάστευσης στη χώρα μας.

Εύη Τσιτιρίδου-Χριστοφορίδου

Έως 5 ετών:
«Αυτό το ελάφι είναι δικό μου», Oliver Jeffers, Ίκαρος, 2013
Χιούμορ και ρεαλισμός, για το πόσο τελικά μας ανήκουν όσα θεωρούμε «δικά μας»…

6-9 ετών:
«Χάρτινο το καραβάκι – Η ιστορία του χαρτιού», Σοφία Ζαραμπούκα, Αιώρα, 2011
Ένα απολαυστικό ταξίδι στην ιστορία του χαρτιού, που μπορεί όχι μόνο να διαβαστεί αλλά και να παιχτεί!

10-12 ετών:
«Η Ουρανία στη Γη», Ευθαλία Καδέρογλου, iwrite.gr publications, 2014
Μια τρυφερή ματιά γεμάτη γνώση και ελπίδα για τα παιδιά με σύνδρομο Asperger.

Από 13 ετών:
«Το ξενοπούλι και ο Συνορίτης ποταμός», Λενέτα Στράνη, Σαββάλας, 2012
Ένα εξαιρετικό νεανικό μυθιστόρημα για την ποίηση της φύσης και της ζωής…

Πέγκυ Φούρκα

Έως 5 ετών:
«Αν σου πέσει ένα βουβάλι στο κεφάλι», Ευγένιος Τριβιζάς, Μεταίχμιο, 2013
Ένα βιβλίο χαράς! Ένα βιβλίο παρηγοριάς! Ένα βιβλίο αντίδοτο κατά της στεναχώριας, της κατσουφιάς και της απαισιοδοξίας!

6-9 ετών:
«Τρελό μου αμαξίδιο», Μερκούριος Αυτζής, Εκδόσεις Ψυχογιός, 2014
Ένα αισιόδοξο βιβλίο, με ηρωίδα ένα κορίτσι την Νανά και τον Σούζα το καροτσάκι της.

10-12 ετών:
«Ερωτευμένη Μαργαρίτα», Κατερίνα Μουρίκη, Ψυχογιός, 2012
Οι επιθυμίες ,τα όνειρα και οι ανησυχίες μιας δεκατριάχρονης ζυμώνονται μέσα σε μια βροχή από απρόβλεπτα γεγονότα. Μια ιστορία που θα αγαπηθεί από κάθε αναγνώστρια.

Από 13 ετών:
«Ζαχαρένιες Πεταλούδες», Ιωάννα Σκαρλάτου, Ψυχογιός, 2010
Η Έλλη έρχεται αντιμέτωπη με δύο ύπουλους εχθρούς: το σώμα της και τους λευκούς κόκκους της ζάχαρης. Μια συγκλονιστική ιστορία που θίγει το θέμα της νευρικής ανορεξίας.

Γιώτα Φώτου

Έως 5 ετών:
«Ο Φεγγαρούλης», Τζον Α. Ρόου, Πατάκης, 2006
Ένα διασκεδαστικό βιβλίο για μικρά παιδιά

6 έως 9 ετών:
«Με λένε Πρόμις», Έλενα Αρτζανίδου, Ψυχογιός, 2006
Μια τρυφερή ιστορία που διαπραγματεύεται το θέμα της διαφορετικότητας

10 έως 12:
«Ποιος έκαψε την ουρά της αλεπούς;» Χρυσάνθη Τσιαμπαλή, Ψυχογιός, 2011
Ένα βιβλίο γραμμένο με χιούμορ σχετικό με θέματα περιβάλλοντος

Από 13 ετών:
«Γκάτερ», Ντορίνα Παπαλιού, Κέδρος, 2007
Ένα απολαυστικό σύγχρονο βιβλίο για εφήβους, γεμάτο μυστήριο και ανατροπές

Γεώργιος Φραντζής

Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΚΑΙ Η ΑΛΩΣΗ  

ΤΗΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΝΕΑ ΣΥΝΝΟΡΑ» – Α.Α.ΛΙΒΑΝΗ
ΑΘΗΝΑ 1993

      Οι δυστυχείς Ρωμαίοι, αφού άκουσαν τα λόγια του αυτοκράτορα, έσφιξαν την καρδιά τους, αγκα­λιάστηκαν και έκλαιγαν όλοι μαζί. Κανένας δεν έφερνε πια στη μνήμη του τα αγαπημένα του παι­διά, τη γυναίκα και την περιουσία του, αλλά ήθε­λαν όλοι να πεθάνουν για τη σωτηρία της πατρίδας τους. Ύστερα γύρισαν στις θέσεις τους για να φυλάξουν τα τείχη της πόλης. Ο αυτοκράτορας πήγε αμέσως στον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας, προσευχήθηκε με δάκρυα στα μάτια και κοινώνη­σε των αχράντων μυστηρίων. Το ίδιο έκαναν και πολλοί άλλοι εκείνη τη νύχτα. Έπειτα γύρισε στα ανάκτορα και ζήτησε συγνώμη από όλους. Ποιος μπορεί να περιγράψει αυτήν τη στιγμή τους θρή­νους και τους οδυρμούς που ακούστηκαν τότε στο παλάτι; Κανένας άνθρωπος δε θα μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος, ακόμα κι αν ήταν από ξύλο ή από πέτρα.

Ύστερα ανεβήκαμε στα άλογά μας, βγήκαμε από τα ανάκτορα και κάναμε επιθεώρηση στα τεί­χη για να ενθαρρύνουμε τους φρουρούς που κρα­τούσαν άγρυπνοι τις θέσεις τους. Εκείνη τη νύχτα όλοι βρίσκονταν στα τείχη και τους πύργους, ενώ είχαμε κλείσει προσεκτικά όλες τις πύλες ώστε να μην μπορεί να μπει ή να βγει κανένας. Όταν φτά­σαμε στην Καλιγαρία, την ώρα που λαλούσαν για πρώτη φορά τα κοκόρια, ξεπεζέψαμε και ανεβή­καμε στον πύργο. Από εκεί ακούγαμε φωνές και δυνατό θόρυβο έξω από την πόλη. Οι φύλακες μας είπαν ότι αυτό γινόταν όλη τη νύχτα επειδή οι εχθροί έσερναν τις πολεμικές μηχανές τους κο­ντά στην τάφρο, προετοιμαζόμενοι για την επίθε­ση. Επίσης τα μεγάλα εχθρικά πλοία άρχισαν να κινούνται, προσπαθώντας να φέρουν στην ακτή τις γέφυρες που είχαν κατασκευάσει.

Οι Τούρκοι άρχισαν με μεγάλη σφοδρότητα και ορμή την επί­θεση τη στιγμή που λαλούσαν τα κοκόρια για δεύ­τερη φορά, χωρίς να δώσουν κανένα σύνθημα, όπως είχαν χάνει και τις προηγούμενες φορές. Ο σουλτάνος διέταξε να επιτεθούν πρώτοι οι λιγότε­ρο έμπειροι, μερικοί ηλικιωμένοι και αρκετοί νέοι, ώστε να μας κουράσουν, και στη συνέχεια να ρι­χτούν εναντίον μας οι πιο έμπειροι και γενναίοι με μεγαλύτερη τόλμη και δύναμη. Έτσι λοιπόν ο πό­λεμος άναψε σαν καμίνι. Οι δικοί μας αντιστέκο­νταν με πείσμα, χτυπούσαν άγρια τους εχθρούς και τους γκρέμιζαν κάτω από τα τείχη, καταστρέ­φοντας συγχρόνως και πολλές από τις πολιορκη­τικές τους μηχανές. Οι νεκροί ήταν πολλοί και από τις δυο πλευρές, ιδίως όμως από το εχθρικό στρα­τόπεδο. Μόλις άρχισαν να σβήνουν τα άστρα του ουρανού καθώς προχωρούσε το φως της μέρας κι εμφανίστηκε στην ανατολή η ροδοδάχτυλη αυγή, όλο το πλήθος του εχθρού παρατάχθηκε σε μια σειρά που έφτανε από τη μια μέχρι την άλλη άκρη της πόλης.

    Ακούστηκαν τότε τα τύμπανα, οι σάλ­πιγγες και τα υπόλοιπα πολεμικά όργανα με φω­νές και αλαλαγμούς, ενώ τα κανόνια άρχισαν να ρίχνουν όλα μαζί. Τότε όλοι οι Τούρκοι όρμησαν από ξηρά και από θάλασσα στα τείχη και άρχισαν τη συμπλοκή μαζί μας. Οι πιο θαρραλέοι έστησαν σκάλες, ανέβηκαν πάνω σ’ αυτές και έριχναν αδιά­κοπα τα βέλη τους εναντίον των δικών μας. Η φρικτή και αμφίρροπη μάχη κράτησε δύο ώρες και φαινόταν ότι οι χριστιανοί θα έπαιρναν πάλι τη νίκη. Τα πλοία που μετέφεραν τις σκάλες και τις κινητές γέφυρες αποκρούστηκαν από τα παρα­θαλάσσια τείχη και αναγκάστηκαν να γυρίσουν πίσω άπρακτα. Οι πολεμικές μηχανές, που έρι­χναν πέτρες από τα τείχη της πόλης, σκότωσαν πολλούς αγαρηνούς. Αλλά και εκείνοι που ήταν στην ξηρά έπαθαν τα ίδια και χειρότερα. Ήταν πολύ παράδοξο θέαμα να βλέπει κανείς τον ήλιο και τον ουρανό σκεπασμένους από ένα σύννεφο σκόνης και καπνού. Οι δικοί μας έκαιγαν τις ε­χθρικές πολεμικές μηχανές με το «υγρό πυρ», γκρέμιζαν τις σκάλες με όσους βρίσκονταν πάνω τους και σκότωναν αυτούς που επιχειρούσαν να ανεβούν στα τείχη με μεγάλες πέτρες, ακόντια, πυροβόλα και τόξα. Όπου έβλεπαν συγκεντρωμέ­νους Τούρκους, τους χτυπούσαν με μεγάλα τηλε­βόλα, σκοτώνοντας και πληγώνοντας πολλούς. Οι εχθροί απηύδησαν τόσο πολύ από τη σθεναρή α­ντίσταση που συναντούσαν ώστε θέλησαν να κά­νουν λίγο πίσω για να ξεκουραστούν, αλλά οι τσαούσηδες και οι ραβδούχοι της τουρκικής Αυ­λής τους χτυπούσαν με σιδερένια ραβδιά και βούνευρα για να μην υποχωρήσουν. Ποιος μπο­ρεί να περιγράψει τις κραυγές και τα βογκητά των τραυματιών και στα δύο στρατόπεδα; Ο θόρυβος και οι φωνές τους έφταναν μέχρι τον ουρανό. Με­ρικοί από τους δικούς μας, που έβλεπαν τους ε­χθρούς να υποφέρουν, τους φώναζαν: «Τι κάνετε συνεχώς επιθέσεις, αφού δεν μπορείτε να μας νι­κήσετε;» Εκείνοι τότε, προσπαθώντας να δείξουν τη γενναιότητα τους, ανέβαιναν πάλι στις σκάλες. Οι πιο τολμηροί σκαρφάλωναν στους ώμους των άλλων και οι επόμενοι τους μιμούνταν, για να μπορέσουν να φτάσουν στην κορυφή του τείχους.

     Οι σκληρότερες μάχες έγιναν στις πύλες, όπου οι αντίπαλοι συγκρούονταν με τα σπαθιά στα χέρια και οι νεκροί ήταν αμέτρητοι. Όταν η παράταξη μας άρχισε να υποχωρεί, τότε πετάχτηκαν μπρο­στά ο Θεόφιλος Παλαιολόγος και ο Δημήτριος Καντακουζηνός, δύο γενναίοι άντρες που έτρε­ψαν τους αγαρηνούς σε φυγή, τους γκρέμισαν κά­τω από τα τείχη και τους σκόρπισαν. Συγχρόνως έτρεξαν σε βοήθεια κι άλλοι δικοί μας, ενώ ο αυ­τοκράτορας που βρέθηκε εκεί έφιππος τους ενε­θάρρυνε και τους παρακινούσε να πολεμάνε με σθένος, λέγοντας: «Συμπολεμιστές και αδέρφια μου, σας παρακαλώ στο όνομα του Θεού να κρα­τάτε τη θέση σας με γενναιότητα. Βλέπω ότι το πλήθος των εχθρών άρχισε να κουράζεται και να διασκορπίζεται. Δε μας χτυπούν πλέον με τάξη και σύστημα. Ελπίζω στο Θεό ότι η νίκη είναι δική μας. Να νιώθετε λοιπόν χαρά επειδή το στε­φάνι της νίκης θα είναι δικό μας τόσο στη γη όσο και στον ουρανό. Ο Θεός βρίσκεται στο πλευρό μας και προκαλεί δειλία στους άπιστους».

Τη στιγμή που μιλούσε ο αυτοκράτορας, ο Ιω­άννης Ιουστινιάνης πληγώθηκε από βέλος στο πά­νω μέρος του δεξιού του ποδιού. Αυτός ο τόσο έμπειρος πολεμιστής, στον πόλεμο, βλέποντας το αίμα να τρέχει από το σώμα του, έγινε κίτρινος από φόβο. Έχασε αμέσως το θάρρος του, σταμά­τησε να αγωνίζεται και έτρεξε να βρει γιατρό σιω­πηλός, χωρίς να σκέφτεται την ανδρεία και την καρτερικότητα που είχε δείξει μέχρι τότε. Δεν εί­πε όμως τίποτα στους συντρόφους του ούτε άφησε κανέναν αντικαταστάτη, για να μην προκληθεί σύγχυση που θα μπορούσε να αποβεί μοιραία. Οι στρατιώτες του τον αναζήτησαν με το βλέμμα και, μαθαίνοντας ότι είχε φύγει, καταλήφθηκαν από ταραχή και φόβο. Ευτυχώς, ο αυτοκράτορας που βρέθηκε εκεί κατά τύχη, τους είδε ταραγμένους και φοβισμένους σαν τα κυνηγημένα πρόβατα και θέλησε να μάθει την αιτία. Όταν λοιπόν είδε το στρατηγό του Ιουστινιάνη να φεύγει, τον πλη­σίασε και του είπε: «Γιατί το έκανες αυτό, αδερφέ μου; Γύρνα πίσω στη θέση σου. Η πληγή είναι ασήμαντη και η παρουσία σου απαραίτητη. Η πό­λη στηρίζεται σε σένα για να σωθεί». Του είπε και άλλα πολλά, αλλά εκείνος δεν έδωσε απάντηση. Αντίθετα, έφυγε και πήγε στο Πέραν, όπου πέθα­νε ντροπιασμένος από λύπη για την περιφρόνηση των άλλων.

      Οι Τούρκοι όμως είδαν την ταραχή των δικών μας και πήραν θάρρος. Ο Σογάν πασάς κέντρισε με κατάλληλα λόγια τη φιλοτιμία των γενιτσάρων και των άλλων στρατιωτών, ενώ ένας γιγαντόσωμος γενίτσαρος (που λεγόταν Χασάν και καταγόταν από το Λουπάδι της Κυζίκου) έβα­λε με το αριστερό χέρι την ασπίδα πάνω από το κεφάλι του, τράβηξε με το δεξί το σπαθί, ανέβηκε στο σημείο του τείχους όπου είχαν αρχίσει να υ­ποχωρούν οι δικοί μας και ρίχτηκε πάνω τους. Τον Χασάν ακολούθησαν περίπου άλλοι 30 Τούρ­κοι που θέλησαν να φανούν εξίσου γενναίοι. Όσοι από τους δικούς μας είχαν απομείνει εκεί έριξαν τεράστιες πέτρες και βέλη εναντίον τους, γκρεμί­ζοντας τους 18 κάτω από τα τείχη, αλλά ο Χασάν κατάφερε να ανεβεί και να τρέψει σε φυγή τους χριστιανούς. Μετά την επιτυχία του, πολλοί άλλοι Τούρκοι βρήκαν την ευκαιρία να τον ακολουθή­σουν και να σκαρφαλώσουν στα τείχη, αφού οι ελάχιστοι δικοί μας δεν κατάφεραν να τους εμπο­δίσουν. Πολέμησαν όμως με θάρρος και σκότωσαν πολλούς. Κατά τη διάρκεια της συμπλοκής ο Χα­σάν χτυπήθηκε από πέτρα και έπεσε κάτω. Μόλις τον είδαν οι δικοί μας πήραν θάρρος και τον λι­θοβολούσαν από όλες τις πλευρές. Εκείνος σηκώ­θηκε στα γόνατα και συνέχισε να πολεμά, αλλά το δεξί του χέρι δέχτηκε αμέτρητα τραύματα από βέλη και έπεσε παράλυτο. Στη σύγκρουση αυτή σκοτώθηκαν και πληγώθηκαν πολλοί Τούρκοι, οι οποίοι μεταφέρθηκαν πίσω στο στρατόπεδο. Το πλήθος όμως εκείνων που είχαν ανεβεί στα τείχη διασκόρπισε τους δικούς μας, που εγκατέλειψαν το εξωτερικό και έτρεξαν μέσα στην πόλη με τόση βία ώστε ο ένας πατούσε τον άλλο. Καθώς συνέ­βαιναν αυτά, ακούστηκαν φωνές από μέσα, από έξω και από το μέρος του λιμανιού: «Έπεσε το φρούριο. Στους πύργους στήθηκαν σημαίες και λάβαρα». Οι φωνές αυτές έτρεψαν σε φυγή τους δικούς μας, ενώ έδωσαν καινούριο θάρρος στους εχθρούς που άρχισαν να ανεβαίνουν στα τείχη άφοβα και με αλαλαγμούς χαράς.

     Όταν ο δυστυχισμένος αυτοκράτορας και δε­σπότης μου είδε αυτό το θέαμα, παρακαλούσε το Θεό με δάκρυα στα μάτια και παρακινούσε τους στρατιώτες να φανούν γενναίοι. Δυστυχώς, όμως, δεν υπήρχε πλέον καμιά ελπίδα βοήθειας ή συ­μπαράστασης. Τότε τσίγκλησε το άλογό του, έφτα­σε στο σημείο από όπου οι εχθροί έμπαιναν στην πόλη και ρίχτηκε πάνω τους όπως ο Σαμψών κατά των αλλοφύλων. Στην πρώτη του επίθεση τους γκρέμισε όλους κάτω από τα τείχη, πράγμα που φάνηκε σαν θαύμα σε όσους το είδαν. Μουγκρί­ζοντας σαν λιοντάρι και κρατώντας το σπαθί στο δεξί του χέρι, έσφαξε τόσους πολλούς Τούρκους ώστε το αίμα έτρεχε σαν ποτάμι από τα χέρια και τα πόδια του.

     Ο Φραγκίσκος Τολέντο, τον οποίο αναφέραμε παραπάνω, φάνηκε ανώτερος ακόμα και από τον Αχιλλέα. Πολεμώντας στα δεξιά του αυτοκράτορα, κομμάτιαζε τους εχθρούς με δόντια και με νύχια. Το ίδιο έκανε και ο Θεόφιλος Πα­λαιολόγος. Βλέποντας τον αυτοκράτορα να αγω­νίζεται για να σώσει την πόλη που κινδύνευε, φώ­ναξε κλαίγοντας: «Καλύτερα να πεθάνω παρά να ζήσω». Ύστερα όρμησε κραυγάζοντας πάνω στους εχθρούς και σκότωσε ή έτρεψε σε φυγή όσους βρέ­θηκαν μπροστά του. Ο Ιωάννης Δαλμάτης, που βρέθηκε κι αυτός στο ίδιο μέρος, πολεμούσε με ηρωισμό σαν γενναίος στρατιώτης που ήταν. Ό­σοι βρέθηκαν στο πεδίο της μάχης θαύμασαν την τόλμη και την ανδρεία των εξαιρετικών εκείνων ανδρών. Οι επιθέσεις επαναλήφθηκαν δύο και τρεις φορές, μέχρι που κατάφεραν να τρέψουν τους απίστους σε φυγή, να σκοτώσουν πολλούς και να γκρεμίσουν άλλους κάτω από τα τείχη. Οι στρατιώτες μας πολέμησαν με μεγάλη γενναιότητα και στο τέλος έπεσαν νεκροί, αφού προηγουμένως είχαν προξενήσει τεράστιες απώλειες στους ε­χθρούς. Πολλοί άλλοι σκοτώθηκαν επίσης κοντά στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού, όπου οι εχθροί είχαν στήσει τη μεγάλη ελέπολη και το φοβερό κανόνι, με τα οποία γκρέμισαν τα τείχη και κατάφεραν να πρωτομπούν στην πόλη. Τη στιγμή εκεί­νη εγώ δε βρισκόμουν κοντά στον αυτοκράτορα και δεσπότη μου, επειδή είχα πάει να επιθεωρήσω ένα άλλο σημείο της πόλης, σύμφωνα με τη διατα­γή του.

Όταν μπήκαν οι εχθροί στην Πόλη, έδιωξαν τους χριστιανούς που είχαν απομείνει στα τείχη με τηλεβόλα, βέλη, ακόντια και πέτρες. Έτσι έγι­ναν κύριοι ολόκληρης της Κωνσταντινούπολης, εκτός των πύργων του Βασιλείου, του Λέοντος και του Αλεξίου, τους οποίους κρατούσαν οι ναύ­τες από την Κρήτη που πολέμησαν από τις 6 μέχρι τις 8 το απόγευμα και σκότωσαν πολλούς Τούρ­κους. Βλέποντας το πλήθος των εχθρών που είχαν κυριεύσει την πόλη, δεν ήθελαν να παραδοθούν αλλά έλεγαν ότι προτιμούσαν να πεθάνουν παρά να ζήσουν. Κάποιος Τούρκος ειδοποίησε τότε το σουλτάνο για την ηρωική άμυνά τους κι εκείνος συμφώνησε να τους επιτρέψει να φύγουν με το πλοίο και όλα τα πράγματα που είχαν μαζί τους. Παρά τις υποσχέσεις του όμως, ο σουλτάνος με πολύ κόπο κατάφερε να τους πείσει να αφήσουν τους πύργους και να φύγουν. Δύο αδέρφια, οι Ιταλοί Παύλος και Τρωίλος, πολέμησαν με γεν­ναιότητα μαζί με αρκετούς άλλους στη θέση που είχαν αναλάβει. Κατά τη διάρκεια του αγώνα τους σκοτώθηκαν πολλοί κι από τις δυο πλευρές. Σε μια στιγμή ο Παύλος είδε τους εχθρούς μέσα στην πόλη και είπε στον αδερφό του: «Χάθηκαν τα πά­ντα. Κρύψου ήλιε και θρήνησε γη. Η Πόλη έπεσε. Ανώφελο πια να πολεμάμε. Ας κοιτάξουμε τουλά­χιστον να σωθούμε εμείς οι ίδιοι».

      Έτσι οι Τούρκοι έγιναν κύριοι της Κωνσταντι­νούπολης την Τρίτη 29 Μαΐου 1453, στις δυόμισι το μεσημέρι. Άρπαζαν και αιχμαλώτιζαν όσους έβρισκαν μπροστά τους, έσφαζαν όσους επιχει­ρούσαν να αντισταθούν και σε ορισμένα μέρη δε διακρινόταν η γη από τα πολλά πτώματα που ήταν πεσμένα κάτω. Το θέαμα ήταν φρικτό. Παντού ακούγονταν θρήνοι και παντού γίνονταν αρπαγές γυναικών όλων των ηλικιών. Αρχόντισσες, νέες κοπέλες και καλόγριες σέρνονταν από τα μαλλιά έξω από τις εκκλησίες όπου είχαν καταφύγει, ενώ έκλαιγαν και οδύρονταν. Ποιος μπορούσε να πε­ριγράψει τα κλάματα και τις φωνές των παιδιών ή τη βεβήλωση των ιερών εκκλησιών; Το άγιο σώμα και αίμα του Χριστού χυνόταν στη γη. Οι Τούρκοι άρπαζαν τα ιερά σκεύη, τα έσπαζαν ή τα κρατού­σαν για λογαριασμό τους. Το ίδιο έκαναν και με τα ιερά αναθήματα. Ποδοπατούσαν τις άγιες εικό­νες, τους αφαιρούσαν το χρυσάφι, το ασήμι και τους πολύτιμους λίθους, και έφτιαχναν με αυτές κρεβάτια και τραπέζια. Άλλοι στόλιζαν τα άλογα τους με τα χρυσοΰφαντα μεταξωτά άμφια των ιε­ρέων και άλλοι τα έκαναν τραπεζομάντιλα. Άρπαζαν τα πολύτιμα μαργαριτάρια από τα άγια κει­μήλια, καταπατούσαν τα ιερά λείψανα των αγίων και, σαν πραγματικοί πρόδρομοι του διαβόλου, έκαναν αμέτρητα ανοσιουργήματα, που μόνο το θρήνο μπορούν να προκαλέσουν. Χριστέ, βασιλιά μου, οι αποφάσεις Σου ξεπερνάνε το μυαλό του ανθρώπου!

Μέσα στην απέραντη εκκλησία της Α­γίας Σοφίας, τον επίγειο ουρανό, το θρόνο της δόξας του Θεού, το άρμα των Χερουβείμ, το θείο δημιούργημα, το αξιοθαύμαστο κατασκεύασμα, το στολίδι της γης, τον ωραιότερο από όλους τους ναούς, έβλεπε κανείς τους Τούρκους να τρώνε και να πίνουν στο Ιερό Βήμα και στην Αγία Τρά­πεζα ή να ασελγούν πάνω σε γυναίκες, νέες κοπέ­λες και μικρά παιδιά. Ποιος μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος και να μη θρηνήσει για την άγια εκ­κλησία μας; Όλοι πονούσαν από το κακό που έβλε­παν. Στα σπίτια θρήνοι και κλάματα, στους δρό­μους οδυρμοί, στις εκκλησίες αντρικές κραυγές πόνου, γυναικεία μοιρολόγια, βαρβαρότητες, φό­νοι και βιασμοί. Οι ευγενείς ατιμάζονταν και οι πλούσιοι έχαναν τις περιουσίες τους. Σε όλες τις πλατείες και τις γωνιές της πόλης γίνονταν αμέ­τρητα κακουργήματα. Κανένα μέρος ή καταφύγιο δε γλίτωσε από την έρευνα και τη βεβήλωση. Οι άπιστοι έσκαψαν κήπους και γκρέμισαν σπίτια για να βρουν χρήματα ή κρυμμένους θησαυρούς. Όσα βρήκαν, τα πήραν για να χορτάσουν την απληστία τους. Χριστέ, βασιλιά μου, γλίτωσε από τη θλίψη και τον πόνο όλες τις πόλεις και τις χώρες όπου κατοικούν χριστιανοί.

     Την τρίτη μέρα μετά την άλωση ο σουλτάνος έδωσε εντολή να γίνουν γιορτές και πανηγύρια για τη μεγάλη νίκη, και διέταξε να βγουν έξω ελεύθερα και άφοβα όσοι ήταν κρυμμένοι σε διά­φορα μέρη της Πόλης, μικροί και μεγάλοι. Διέταξε επίσης να γυρίσουν στα σπίτια τους όσοι είχαν φύγει εξαιτίας του πολέμου και να ζήσουν εκεί όπως πριν, σύμφωνα με το δίκαιο και τη θρησκεία τους. Ακόμα, έδωσε διαταγή να εκλέξουν πα­τριάρχη σύμφωνα με τα έθιμα τους. αφού ο προη­γούμενος πατριάρχης είχε πεθάνει. Οι αρχιερείς και οι ελάχιστοι άλλοι κληρικοί και λαϊκοί που έτυχε να βρίσκονται στην πόλη διάλεξαν για το αξίωμα αυτό το Γεώργιο Σχολάριο, που ήταν έ­νας πολύ καλλιεργημένος πολίτης, τον οποίο χει­ροτόνησαν πατριάρχη και τον ονόμασαν Γεννά­διο.

Οι χριστιανοί αυτοκράτορες συνήθιζαν να χα­ρίζουν στο νέο πατριάρχη μια χρυσή ράβδο στο­λισμένη με πολύτιμους λίθους και μαργαριτάρια, καθώς και ένα άλογο με πολυτελή βασιλική σέλα και κάλυμμα από άσπρο και χρυσό ύφασμα. Ο πατριάρχης έβγαινε από τα ανάκτορα μαζί με όλα τα μέλη της συγκλήτου και πήγαινε στο πα­τριαρχείο κάτω από τις επευφημίες του πλήθους.

Η χειροτονία του γινόταν από τους αρχιερείς, ό­πως όριζε η Εκκλησία και ο νόμος. Ο μελλοντικός πατριάρχης έπαιρνε τη ράβδο από τα χέρια του αυτοκράτορα με τον τρόπο που αναφέρουμε στη συνέχεια.

     Ο αυτοκράτορας καθόταν στο θρόνο, οι συγκλητικοί στέκονταν γύρω του ασκεπείς και ο μέγας πρωτοπαπάς του παλατιού άρχιζε την τε­λετή με το «Ευλογητός ο Θεός». Ύστερα έλεγε μια σύντομη ευχή και ο μεγάλος δομέστικος έψελνε το «Όπου γαρ βασιλέως παρουσία». Ο λαμπαδάριος και η χορωδία συνέχιζαν με το «Νυν και αεί» και το «Ο βασιλεύς των ουρανών». Όταν τελείωνε και αυτό το τροπάριο, ο αυτοκράτορας σηκωνόταν κρατώντας τη ράβδο στο δεξί του χέρι. Ο υποψή­φιος πατριάρχης πλησίαζε με το μητροπολίτη Καισαρείας στα δεξιά του και το μητροπολίτη Ηράκλειας στα αριστερά, έκανε τρεις μετάνοιες μπροστά σε όλους και μετά πλησίαζε τον αυτοκρά­τορα για να προσκυνήσει, όπως ήταν η συνήθεια. Ο αυτοκράτορας ύψωνε λίγο τη ράβδο και έλεγε: «Η Αγία Τριάς, η την εμήν βασιλείαν δωρησαμένη, προχειρίζεταί σε εις πατριάρχην Νέας Ρώ­μης». Ο νέος πατριάρχης έπαιρνε την εκκλησια­στική εξουσία από τον αυτοκράτορα, τον οποίο ευχαριστούσε, και οι δύο χορωδίες έψελναν τρεις φορές το «Εις πολλά έτη, δέσποτα». Με τον τρόπο αυτό τελείωνε η τελετή. Ύστερα, κρατώντας κηροπήγια με λαμπάδες, ο πατριάρχης κατέβαινε από το διβάμβουλο στο προαύλιο του παλατιού και ανέβαινε στο άλογο το οποίο περίμενε στολισμέ­νο.

Θέλοντας λοιπόν και ο αχρείος σουλτάνος να κάνει, σαν βασιλιάς της Κωνσταντινούπολης, ό,τι έκαναν οι χριστιανοί αυτοκράτορες, προσκά­λεσε τον πατριάρχη να καθίσει, να φάει και να συζητήσει μαζί του. Μόλις εκείνος έφτασε στο παλάτι του, τον δέχτηκε με μεγάλη τιμή, συζήτησε μαζί του πολλή ώρα και του έδωσε αμέτρητες υ­ποσχέσεις. Όταν ήρθε η ώρα να φύγει, ο σουλτά­νος έβγαλε μια πολύτιμη ποιμαντορική ράβδο και τον παρακάλεσε να τη δεχτεί σαν δώρο. Ύστερα, θέλοντας και μη, ο πατριάρχης κατέβηκε μαζί του στην αυλή, όπου τον ανέβασε σε ένα άλογο που περίμενε έτοιμο και έδωσε εντολή στους άρχοντες της Αυλής του να τον συνοδέψουν με όλες τις τιμές. Πραγματικά οι αυλικοί, άλλοι μπροστά και άλλοι πίσω από τον πατριάρχη, τον συνόδε­ψαν μέχρι το σεπτό Αποστολείο, το οποίο είχε παραχωρήσει ο σουλτάνος για πατριαρχείο. Ο ά­θλιος όμως κράτησε τον περίλαμπρο ναό της Α­γίας Σοφίας, το υπέροχο κειμήλιο, τον επίγειο ου­ρανό και θαύμα της ανθρωπότητας, για να τον χρησιμοποιήσει σαν τόπο του δικού του προσκυνήματος. Όπως είπαμε προηγουμένως, ο θαυματουργός ναός των Βλαχερνών είχε πυρποληθεί. Ο πατριάρχης όμως έμεινε λίγο καιρό στο Αποστολείο επειδή σ’ εκείνα τα μέρη είχαν απο­μείνει ελάχιστοι χριστιανοί και επιπλέον φοβόταν μήπως του συμβεί κανένα κακό μέσα στην ερημιά, αφού μια μέρα κάποιος αγαρηνός βρέθηκε σκοτω­μένος στο προαύλιο της εκκλησίας. Γι’ αυτούς τους λόγους ζήτησε το μοναστήρι της Παμμακάρι­στου, το οποίο του δόθηκε για πατριαρχείο, δεδο­μένου ότι εκεί ζούσαν αρκετοί χριστιανοί. Έδωσε λοιπόν εντολή να μεταφερθούν οι μοναχές στο μοναστήρι του Αγίου Προφήτη και Προδρόμου Ιωάννη που βρισκόταν στα ανάκτορα του Τρού­λου, όπου είχε γίνει η Πενθέκτη Οικουμενική Σύ­νοδος στα χρόνια της βασιλείας του Ιουστινιανού Β’ του Ρινοτμήτου. Εκείνη την εποχή ο Τρούλος ήταν ένα λαμπρό παλάτι στο βόρειο μέρος της Παμμακαρίστου.

Ο ασεβέστατος και εξολοθρευτής των χριστια­νών σουλτάνος, πονηρός και πανούργος σαν αλε­πού, δεν τα έκανε όλα αυτά από ευλάβεια ή από καλοσύνη, αλλά για να ακούσουν οι χριστιανοί τις υποσχέσεις του και να έρθουν να κατοικήσουν στην Κωνσταντινούπολη η οποία είχε ερημωθεί από το μακρόχρονο πόλεμο και προπάντων μετά την κατάληψη της από τους Τούρκους. Πραγματι­κά, μερικοί χριστιανοί ξαναγύρισαν στην πόλη, ενώ μετά από λίγο έφερε και αρκετούς αποίκους (που ονομάζονται σεργούνηδες στα τουρκικά) από τον Καφά της Τραπεζούντας, τη Σινώπη και το Ασπρόκαστρο. Έδωσε επίσης στον πατριάρχη ο­ρισμένα γραπτά διατάγματα με τη σουλτανική σφραγίδα και την υπογραφή του, ούτως ώστε κανένας να μην τον ενοχλεί ή να του φέρνει αντιρρή­σεις. Με τα διατάγματα αυτά ο πατριάρχης θα έμενε για πάντα ανενόχλητος, αφορολόγητος και ασφαλισμένος από κάθε κίνδυνο, τόσο ο ίδιος όσο και οι διάδοχοί του, καθώς και οι υπόλοιποι ιερείς που βρίσκονταν κάτω από την εξουσία του.