Με το σύνολο του έργου του, που περιλαμβάνει ποιήματα και πεζά, ο Κωνσταντίνος Καβάφης αποτελεί διακριτό πόλο στην ελληνική ποίηση, ενώ κατέχει σημαντική θέση στην παγκόσμια.
Ο «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ» ΠΟΙΗΤΗΣ
Γεννημένος στις 29 Απριλίου 1863 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου πέθανε την ίδια ημέρα το 1933, ο Κωνσταντίνος Καβάφης είναι ο κορυφαίος ποιητής της περιφέρειας, που γράφει ελληνική ποίηση μακριά από τον ελλαδικό χώρο. Το σώμα των ποιημάτων του περιλαμβάνει τα 154 του καβαφικού κανόνα -τα λεγόμενα «Αναγνωρισμένα»-, τα 37 «Αποκηρυγμένα», τα περισσότερα νεανικά, σε ρομαντική καθαρεύουσα, τα 75 «Κρυμμένα» που βρέθηκαν τελειωμένα στα χαρτιά του, καθώς και τα 30 «Ατελή». Στα ποιήματά του συχνά πρωταγωνιστούν γνωστά ιστορικά πρόσωπα ή γεννήματα της φαντασίας του ποιητή με συχνές αναφορές σε γνωστές ή λιγότερο γνωστές πτυχές των ομηρικών, ελληνιστικών και βυζαντινών χρόνων. Σήμερα η ποίησή του αποτελεί έναν διακριτό πόλο στην ελληνική λογοτεχνία, ενώ καταλαμβάνει εξέχουσα θέση στην παγκόσμια γραμματεία
“Είμαι κι εγώ Ελληνικός. Προσοχή, όχι Έλλην, ούτε Ελληνίζων, αλλά Ελληνικός”
Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ
Ο Καβάφης γεννιέται στην Αίγυπτο του Ισμαήλ Πασά, από το 1872-1877 μεγαλώνει στην Αγγλία, ενώ το 1882 και για περισσότερο από 2 χρόνια μένει στην Κωνσταντινούπολη, όπου καταλήγουν όλα τα νήματα του εμπορίου της εποχής. Στην Αίγυπτο επιστρέφει όταν η χώρα έχει ήδη τεθεί υπό αγγλική κατοχή ύστερα από τον αγγλογαλλικό οικονομικό ανταγωνισμό. Οι δημόσιες υπηρεσίες, ο στρατός και ο στόλος οργανώνονται κατά τα αντίστοιχα πρότυπα. Η ζωή και το έργο του ανήκουν σε μια εποχή «μεταιχμιακή» και μεταβατική, όπως εκείνες στις οποίες ο ίδιος επέστρεφε για να αντλήσει θέματα. Σύμφωνα με μία οπτική: σε μία εποχή της «παρακμής». Η κοσμοπολίτικη διάσταση της ποίησής του, εξάλλου, εντάσσεται στην εποχή ανάδυσης του ευρωπαϊκού μοντερνισμού, κατά την οποία εμφανίζονται ο Τζόζεφ Κόνραντ, ο Τόμας Μαν και ο Έντουαρντ Φόρστερ, ο οποίος θα γίνει προσωπικός φίλος του Κ. Π. Καβάφη και θα προσπαθήσει να προωθήσει την καβαφική ποίηση στον αγγλόφωνο λογοτεχνικό κόσμο.
«Είμαι Κωνσταντινουπολίτης την καταγωγήν, αλλά εγεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια – σ’ ένα σπίτι της οδού Σερίφ· μικρός πολύ έφυγα, και αρκετό μέρος της παιδικής μου ηλικίας το πέρασα στην Αγγλία. Κατόπιν επισκέφθην την χώραν αυτήν μεγάλος, αλλά για μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα και στη Γαλλία. Στην εφηβικήν μου ηλικίαν κατοίκησα υπέρ τα δύο έτη στην Κωνσταντινούπολη. Στην Ελλάδα είναι πολλά χρόνια που δεν επήγα. Η τελευταία μου εργασία ήταν υπαλλήλου εις ένα κυβερνητικόν γραφείον εξαρτώμενον από το υπουργείον των Δημοσίων Έργων της Αιγύπτου. Ξέρω Αγγλικά, Γαλλικά και ολίγα Ιταλικά».
Το σώμα των Καβαφικών ποιημάτων περιλαμβάνει: Τα 154 ποιήματα που αναγνώρισε ο ίδιος (τα λεγόμενα “Αναγνωρισμένα”), τα 37 “Αποκηρυγμένα” ποιήματά του, τα περισσότερα νεανικά, σε ρομαντική καθαρεύουσα, τα οποία αργότερα αποκήρυξε, τα “Κρυμμένα”, δηλαδή 75 ποιήματα που βρέθηκαν τελειωμένα στα χαρτιά του, καθώς και τα 30 “Ατελή”, που βρέθηκαν στα χαρτιά του χωρίς να έχουν πάρει την οριστική τους μορφή. Ο ίδιος είχε κατατάξει τα ποιήματά του σε τρεις κατηγορίες: τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα ηδονικά ή αισθησιακά. Η γλώσσα και η στιχουργική μορφή των ποιημάτων του Καβάφη ήταν ιδιόρρυθμες και πρωτοποριακές για την εποχή. Τo βασικό χαρακτηριστικό τους είναι ιδιότυπη γλώσσα, μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής, με ιδιωματικά στοιχεία της Κωνσταντινούπολης.
Τα πιο χαρακτηριστικά από τα ποιήματά του είναι τα: Τα Τείχη, Τα παράθυρα, Τρώες, Κεριά, Περιμένοντας τους βαρβάρους, Ιθάκη, Θερμοπύλες, Φωνές, Απολείπειν ο θεός Αντώνιον και Η σατραπεία.
Είναι μακράν ο πιο γνωστός και πολυδιαβασμένος Νεοέλληνας ποιητής στο εξωτερικό (αλλά και στην Ελλάδα).
