Γ. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΠΛΑΤΩΝ, ΝΟΜΟΙ 698e–699b
Στους «Νόμους» ο Πλάτων εξετάζει βασικά ζητήματα του νέου πολιτειακού συστήματος που προτείνει με την Πολιτεία. Το έργο αυτό κυρίως εκθέτει τους σκοπούς των νόμων, που θεωρεί ότι πρέπει να αποβλέπουν στη σταθερότητα της πολιτείας και την ηθική αρετή των πολιτών της.
Πού οφείλονταν τα κατορθώματα των Αθηναίων στους Περσικούς πολέμους: η αιδώς απέναντι στο νόμο περιόριζε την απόλυτη ελευθερία
Αφού εξετάστηκαν η ουσία και ο ρόλος της γυμναστικής και της μουσικής παιδείας, ο Αθηναίος (βλ. ΠΛ Νομ 631b–632d) αναφέρθηκε διεξοδικά στο θέμα της αρχής των πολιτευμάτων και στα εξελικτικά στάδια των ανθρώπινων κοινωνιών. Προέκρινε, λοιπόν, τον τύπο της μέτρον ἐχούσης πολιτείας , όπως η Σπάρτη, όπου η ύπαρξη των δύο βασιλέων, της Γερουσίας και της αρχής των πέντε Εφόρων εξασφάλιζε τον διαχωρισμό των εξουσιών και περιόριζε τα αρνητικά επακόλουθα της συγκεντρωτικής εξουσίας και του δεσποτισμού, κάτι που δεν απέφυγε το περσικό κράτος, με επακόλουθο την ήττα του στους Περσικούς πολέμους.
Στο παρακάτω απόσπασμα γίνεται αναφορά σε ιστορικά γεγονότα. Ο Ξέρξης ετοιμάζεται να εκστρατεύσει εναντίον της Ελλάδας και οι Αθηναίοι εκτιμούν ότι θα χρειαστεί να τον αντιμετωπίσουν μόνοι τους.
[698e] προϊόντος δὲ τοῦ χρόνου, Δαρεῖος μὲν τεθνάναι ἐλέχθη, νέος δὲ καὶ σφοδρὸς ὁ ὑὸς αὐτοῦ παρειληφέναι τὴν ἀρχὴν καὶ οὐδαμῶς [699a] ἀφίστασθαι τῆς ὁρμῆς. οἱ δὲ Ἀθηναῖοι πᾶν τοῦτο ᾤοντο ἐπὶ σφᾶς αὐτοὺς παρασκευάζεσθαι διὰ τὸ Μαραθῶνι γενόμενον, καὶ ἀκούοντες Ἄθων τε διορυττόμενον καὶ Ἑλλήσποντον ζευγνύμενον καὶ τὸ τῶν νεῶν πλῆθος, ἡγήσαντο οὔτε κατὰ γῆν σφίσιν εἶναι σωτηρίαν οὔτε κατὰ θάλατταν· οὔτε γὰρ βοηθήσειν αὑτοῖς οὐδένα ―μεμνημένοι ὡς οὐδ’ ὅτε τὸ πρότερον ἦλθον καὶ τὰ περὶ Ἐρέτριαν διεπράξαντο, σφίσι γε οὐδεὶς τότε ἐβοήθησεν οὐδ’ ἐκινδύνευσεν συμμαχόμενος· [699b] ταὐτὸν δὴ προσεδόκων καὶ τότε γενήσεσθαι τό γε κατὰ γῆν― καὶ κατὰ θάλατταν δ’ αὖ πᾶσαν ἀπορίαν ἑώρων σωτηρίας, νεῶν χιλίων καὶ ἔτι πλεόνων ἐπιφερομένων.
Λεξιλόγιο
προέρχομαι= προχωρώ, παραλαμβάνω τήν ἀρχήν = αναλαμβάνω το αξίωμα. την εξουσία, ἀφίσταμαι= απέχω, αποφεύγω, αποστατώ, διορύττω= σκάβω, ανοίγω τάφρο, ζεύγνυμι = ζεύω, στερεώνω, συνενεώνω, ενώνω τις απέναντι όχθες με γέφυρα, διαπράττομαι= φέρνω εις πέρας, πραγματοποιώ, τό γε κατά τήν γῆν = τουλάχιστον αναφορικά με τη στεριά, τουλάχιστον στη στεριά, ἀπορῶ σωτηρίας = δεν έχω σωτηρία
Γ1. Να μεταφράσετε το κείμενο
μονάδες 10
Γ2. Σύμφωνα με το κείμενο για ποιο λόγο θεωρούσαν οι Αθηναίοι ότι οι Πέρσες εκστρατεύουν εναντίον τους; Ποια δεδομένα οδηγούν τους Αθηναίους να πιστεύουν πως δεν υπάρχει σωτηρία από τους Πέρσες;
μονάδες 10
Γ3. α. «ταὐτὸν δὴ προσεδόκων καὶ τότε γενήσεσθαι τό γε κατὰ γῆν― καὶ κατὰ θάλατταν δ’ αὖ πᾶσαν ἀπορίαν ἑώρων σωτηρίας, νεῶν χιλίων καὶ ἔτι πλεόνων ἐπιφερομένων.»
Στο παραπάνω απόσπασμα:
- τα ουσιαστικά της α κλίσης που βρίσκονται σε αιτιατική ενικού να τα γράψετε στη γενική και δοτική ενικού (μονάδες 3)
- το ουσιαστικό της γ κλίσης να το γράψετε στην ονομαστική ενικού και πληθυντικού (μονάδα 1)
- το επίθετο του συγκριτικού βαθμού να το μεταφέρετε στους άλλους δύο βαθμούς στον τύπο που βρίσκεται (μονάδα 1)
β. Να γράψετε τον τύπο που ζητείται: (μονάδες 5)
- ἐλέχθη : β ενικό προστακτικής στον χρόνο και τη φωνή που βρίσκεται ο τύπος
- παρειληφέναι: β ενικό οριστικής μέλλοντα στον χρόνο και τη φωνή που βρίσκεται ο τύπος
- ᾤοντο : το απαρέμφατο του ενεστώτα
- ζευγνύμενον: τον αντίστοιχο τύπο στην ενεργητική φωνή
- βοηθήσειν: το γ πληθυντικό οριστικής παρατατικού
μονάδες 10
Γ4. α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους όρους: (μονάδες 5)
προϊόντος, τῆς ὁρμῆς, τῶν νεῶν, περὶ Ἐρέτριαν, χιλίων
β. Στο παρακάτω απόσπασμα να χωρίσετε προτάσεις και να αναγνωρίσετε το είδος τους (στις δευτερεύουσες να δηλώσετε και τον συντακτικό τους ρόλο): (μονάδες 5)
οὔτε γὰρ βοηθήσειν αὑτοῖς οὐδένα ―μεμνημένοι ὡς οὐδ’ ὅτε τὸ πρότερον ἦλθον καὶ τὰ περὶ Ἐρέτριαν διεπράξαντο, σφίσι γε οὐδεὶς τότε ἐβοήθησεν οὐδ’ ἐκινδύνευσεν συμμαχόμενος• [699b] ταὐτὸν δὴ προσεδόκων καὶ τότε γενήσεσθαι τό γε κατὰ γῆν― καὶ κατὰ θάλατταν δ’ αὖ πᾶσαν ἀπορίαν ἑώρων σωτηρίας, νεῶν χιλίων καὶ ἔτι πλεόνων ἐπιφερομένων.
μονάδες 10
