Η Γεωμετρικοποίηση της Προοπτικής από τον Alberti
Περίληψη
Αν και τα Μαθηματικά για τους αρχαίους Έλληνες ήταν ένα μέσο για να απεικονίσουν τις ιδέες τους στο χώρο, αν και η πρόοδος τους στην Γεωμετρία παραμένει ακόμα και σήμερα ένα αξεπέραστο γεγονός, δεν θέλησαν να κάνουν ένα ακόμα βήμα. Το βήμα αυτό τόλμησε και το πραγματοποίησε η Αναγέννηση. Έτσι επινόησαν να τιμήσουν την οπτική πυραμίδα μ’ ένα επίπεδο και να προχωρήσουν σε μια ≪αναπαράσταση≫ του χώρου.
Οι μεταφράσεις των ελληνικών μαθηματικών έργων έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην αναβίωση της Γεωμετρίας κατά την διάρκεια της Αναγέννησης. Η υπεροχή των Ιταλών καλλιτεχνών–επιστημόνων θα επιβάλει στην υπόλοιπη Ευρώπη μια καινούργια τεχνική βασισμένη σε στέρεο θεωρητικό υπόβαθρο, την αναγεννησιακή προοπτική.
Ο Alberti μελέτησε συστηματικά τον Ευκλείδη και δανείστηκε αρκετά από την γλώσσα των ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ, σχετικά με τους πρώτους ορισμούς (σημείου, ευθείας, επίπεδου). Έτσι βασιζόμενος στον μεγάλο Αλεξανδρινό κωδικοποιεί την ≪νόμιμη κατασκευή≫. Καθώς όμως η πραγματεία του ≪Περί Ζωγραφικής≫ απευθυνόταν κυρίως σε καλλιτέχνες, για λόγους μεγαλύτερης σαφήνειας, στο προσάρτημά της ≪Στοιχεία Ζωγραφικής≫ δανείζεται από τους μαθηματικούς όσα στοιχεία είχαν σχέση με το αντικείμενό του.
Μάλιστα ο συγγραφέας συγκεκριμενοποίησε την αφαιρετική σκέψη του Ευκλείδη και φυσικά εγκαταλείπει τη λιτή γλώσσα του Αλεξανδρινού. Με αυτό τον τρόπο ο ζωγράφος αρχίζει να χρησιμοποιεί μια ≪γλώσσα≫ για να ≪γράφει≫ και αυτή η γλώσσα είναι τα Μαθηματικά. Ο Alberti προτείνει μια γραμματική της όρασης αποτελούμενη από σημεία, ευθείες, επίπεδα και η οποία σχηματίζει έναν καινούργιο γλωσσικό κώδικα. Γι’ αυτόν τον σπουδαίο ≪homo universalis≫ η ζωγραφική ≪δεν είναι παρά η τομή της οπτικής πυραμίδας κατά δοθείσα απόσταση. Όταν καθοριστεί το κέντρο και οι ακτίνες μιας επιφάνειας, η ζωγραφική θα αποτελείται από γραμμές και χρώματα≫.
Σύντομο βιογραφικό:
H Χριστίνα Φίλη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945 και σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπότροφος της Γαλλικής Κυβέρνησης και αργότερα του Εθνικού Kέντρου Ερευνών της Γαλλίας ( C.N.R.S.) συνεχίζει μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορία των Μαθηματικών στο Παρίσι με τον καθηγητή René Taton και λαμβάνει κρατικό διδακτορικό δίπλωμα (Doctorat d’Etat) με άριστα και με τους επαίνους της επιτροπής .
Έχει συγγράψει περισσότερες από 100 ερευνητικές μελέτες και συμμετείχε με ανακοινώσεις της σε συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Έχει συγγράψει 12 βιβλία, εκ των οποίων η πραγματεία της Εξουσία και Μαθηματικά, βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών.
Ακόμα είναι ένας από τους συγγραφείς 14 συλλογικών τόμων, μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται και το πρόσφατο In Foreign Lands: The Migration of Scientists for Political or Economic Reasons (Birkhäuser 2022).( Σε ξένες χώρες: Η μετανάστευση επιστημόνων για πολιτικούς ή οικονομικούς λόγους (Birkhäuser 2022).)
Οργανώτρια 6 διεθνών συμποσίων ( Πόλη του Μεξικού , Πεκίνο , Αθήνα κ.α.).
Το 1993 εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας της Ιστορίας των Επιστημών.
Το 2006 η Γαλλική Κυβέρνηση της απένειμε τον τίτλο του Ιππότη του Ακαδημαϊκού Φοίνικα (Chevalier des Palmes Académiques).
Το 2010 εξελέγη τακτικό μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας της Ιστορίας των Επιστημών.
To 2021 η Διεθνής Ακαδημία της Ιστορίας των Επιστημών ομόφωνα της απένειμε το μετάλλιο Koyré για το σύνολο του επιστημονικού της έργου.
Διετέλεσε καθηγήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο όπου δίδαξε Μαθηματικά και Ιστορία των Μαθηματικών.
