ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΕΝΟΤΗΤΑ 33 Η ρωσική επανάσταση (ερωτήσεις και απαντήσεις)

12 Μαρτίου 2025 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

Η ρωσική επανάσταση

Ποιες ήταν οι αιτίες ρωσικής επανάστασης;

α) Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα το 85% περίπου του πληθυσμού της Ρωσίας ήταν αγρότες. Τα μεγαλύτερα και πιο εύφορα κτήματα ανήκαν σε μεγάλους γαιοκτήμονες, ενώ οι καλλιεργητές ζούσαν σε άθλιες συνθήκες. Οι εξεγέρσεις ήταν συχνές και το αίτημα για αναδασμό (αναδιανομή) της γης είχε πολλούς υποστηρικτές.

β) Παράλληλα, σε ορισμένες περιοχές της Ρωσίας σημειωνόταν αξιόλογη βιομηχανική ανάπτυξη. Οι εργάτες ζούσαν εξίσου άθλια με τους αγρότες. Έτσι, ήταν συχνές και οι εργατικές εξεγέρσεις, που συνήθως καταστέλλονταν με αιματηρό τρόπο.

γ) Η κοινωνική ένταση κλιμακώθηκε μετά την ήττα της Ρωσίας στον ρωσοϊαπωνικό πόλεμο του 1904-1905. Επανάσταση που ξέσπασε το 1905 ανάγκασε τον τσάρο Νικόλαο Β’, που κυβερνούσε τη χώρα απολυταρχικά, να δεχθεί την εκλογή ενός νομοθετικού σώματος (δούμα) θεσπίζοντας, έτσι, τη συνταγματική μοναρχία στη Ρωσία. Λίγο αργότερα, νέα επανάσταση στη Μόσχα πνίγηκε στο αίμα (1905-1906).

δ) Η έκρηξη του Α΄  Παγκόσμιου πολέμου επιδείνωσε την κατάσταση. Η επιστράτευση εκατομμυρίων Ρώσων παρέλυσε την οικονομία, κάνοντας τις συνθήκες ζωής των λαϊκών τάξεων αληθινά τραγικές. Την ίδια στιγμή, ο ρωσικός στρατός αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα στα πεδία των μαχών.

Ποια ήταν τα γεγονότα της αστικής επανάστασης του Φεβρουαρίου 1917; (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ)

Το Φεβρουάριο του 1917 ξέσπασε νέα επανάσταση.

Τη διακυβέρνηση του κράτους ανέλαβε προσωρινή κυβέρνηση μετριοπαθών φιλελεύθερων αστών, η οποία: α) αναγνώρισε κάποια ατομικά δικαιώματα, β) νομιμοποίησε τα σοβιέτ (=συμβούλια εργατών και στρατιωτών), γ) προετοίμασε συνέλευση για την κατάρτιση συντάγματος.

Την εξουσία στην Πετρούπολη, στη Μόσχα και σε άλλες πόλεις ανέλαβαν τα σοβιέτ, συμβούλια εργατών και στρατιωτών.

Ο τσάρος παραιτήθηκε το Μάρτιος 1917

Ποια ήταν τα γεγονότα της  σοσιαλιστικής Οκτωβριανή  Επανάσταση του 1917;

Αφορμή:

Η άρνηση της προσωρινής κυβέρνησης να  ικανοποιήσει τα λαϊκά αιτήματα για απόσυρση της Ρωσίας από τον πόλεμο και για αναδασμό γης

Η εκδήλωση της επανάστασης:

Οι μπολσεβίκοι – Ρώσοι κομμουνιστές με ηγέτη τον Λένιν – ζητούσαν:

α) να καταργηθεί η φιλελεύθερη προσωρινή κυβέρνηση,

β) να περάσει η εξουσία στα σοβιέτ

γ) να μοιραστεί η γη στους αγρότες,

δ) να αποσυρθεί η Ρωσία από τον πόλεμο.

Από το Μάιο του 1917 οι μπολσεβίκοι κυριάρχησαν στα σοβιέτ.

Τον Οκτώβριο του 1917 εκδήλωσαν την Οκτωβριανή Επανάσταση.

Ποια ήταν τα μέτρα των μπολσεβίκων;

Έθεσαν υπό τον έλεγχό της επανάστασης όλες τις μεγάλες οικονομικές μονάδες.

Παραχώρησαν τη διοίκηση των εργοστασίων στα σοβιέτ των εργατών και των μεγάλων αγροκτημάτων στα σοβιέτ των αγροτών.

Αναγνώρισαν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στις εθνικές μειονότητες

Ποια ήταν η στάση των μπολσεβίκων απέναντι στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο;

Αποφάσισαν την αποχώρηση της Ρωσίας από τον πόλεμο, γιατί: α)εκτιμούσαν ότι ο πόλεμος ήταν ιμπεριαλιστικός, β)έπρεπε όλες οι δυνάμεις να διατεθούν για την ανασυγκρότησή της χώρας γ)Αποχώρησαν με τη συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ (3 Μαρτίου 1918), παραχωρώντας πολλά εδάφη στη Γερμανία.

Μεταξύ ποιων ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος; Από ποιους και γιατί έγινε η ξένη επέμβαση; (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ)

Ο εμφύλιος ξέσπασε ανάμεσα στους υποστηρικτές της επανάστασης και τους οπαδούς του τσάρου, στους οποίους συμπαραστάθηκε η Αντάντ. Έληξε το 1921 με επικράτηση των μπολσεβίκων.

 Πότε έγινε η ίδρυση της Σοβιετικής Ένωσης; (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ)

Το 1918 το κράτος πήρε τη μορφή ομοσπονδίας, που ονομάστηκε Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) ή Σοβιετική Ένωση.

 Ποια ήταν η επίδραση της Οκτωβριανής επανάστασης στην Ευρώπη;

α) Η οκτωβριανή επανάσταση στη Ρωσία ενίσχυσε την κινητικότητα στις γραμμές των λαϊκών τάξεων σε πολλές χώρες της Ευρώπης, ιδίως στις ηττημένες του πολέμου. Σε αυτό συνέβαλε και η ίδρυση στη Μόσχα το 1919 της Γ΄ Διεθνούς ή Κομμουνιστικής Διεθνούς, μιας διεθνούς οργάνωσης στην οποία εντάχθηκαν όλα τα κομμουνιστικά κόμματα με σκοπό την αποτελεσματικότερη οργάνωση της δράσης τους.

β) Στη Γερμανία, μετά από εξεγέρσεις (1918-1919) που οδήγησαν στην κατάργηση της μοναρχίας, οι σπαρτακιστές, ριζοσπάστες σοσιαλιστές, οργάνωσαν επανάσταση (Οκτώβριος 1918), αλλά τελικά ηττήθηκαν.

γ) Στην Ουγγαρία εκδηλώθηκε επανάσταση (1919) και επικράτησε για λίγο σοβιετικό καθεστώς, που, όμως, ανατράπηκε.

δ) Στις νικήτριες χώρες της Αντάντ (Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία) εκδηλώθηκαν μεγάλες απεργίες. Τότε άρχισαν να δημιουργούνται στην Ευρώπη τα πρώτα κομμουνιστικά κόμματα. Τα κόμματα αυτά εμπνέονταν από την οκτωβριανή επανάσταση και μάχονταν για την αναμόρφωση της κοινωνίας όχι μέσα από μεταρρυθμίσεις αλλά με επανάσταση. Ένα από αυτά ήταν και το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ), που ιδρύθηκε το 1918 και μετονομάστηκε αργότερα σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

Γλωσσάριο

Σοβιέτ: Συμβούλια εργατών και στρατιωτών τα οποία ουσιαστικά ανέλαβαν την εξουσία.

Μπολσεβίκοι: μπόλσε σημαίνει πλειοψηφία στα ρωσικά, άρα μπολσεβίκοι ήταν η μεγαλύτερη και πιο ριζοσπαστική μερίδα του εργατικού κόμματος της Ρωσίας ως το 1912.Τότε αποχώρησαν και ίδρυσαν το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσίας.

 Οι «Σπαρτακιστές»:  ήταν μία επαναστατική οργάνωση της Γερμανίας, που δημιουργήθηκε  στα τέλη του 1914. Πήραν το όνομά τους από τον διάσημο σκλάβο της αρχαιότητας Σπάρτακο. Ήταν αντίθετοι στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καταδίκαζαν τον ιμπεριαλισμό και υποστήριζαν την ταξική πάλη και την επαναστατική δράση των μαζών.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .