ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Η λύση του γόρδιου δεσμού
5 Φεβρουαρίου 2025 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ
Ενότητα 7η Η λύση του γόρδιου δεσμού
ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
| Ὡς δὲ Ἀλέξανδρος ἐς Γόρδιον παρῆλθεν, | Όταν ο Αλέξανδρος έφτασε στο Γόρδιο, |
| πόθος λαμβάνει αὐτὸν τὴν ἅμαξαν ἰδεῖν τὴν Γορδίου | τον κατέλαβε πόθος να δει την άμαξα του Γορδίου |
| καὶ τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν. | και τον δεσμό του ζυγού της άμαξας. |
| Πρὸς δὲ δὴ ἄλλοις καὶ τόδε περὶ τῆς ἁμάξης ἐμυθεύετο, | Και μεταξύ άλλων, βέβαια, και αυτό λεγόταν για την άμαξα, |
| ὅστις λύσειε τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν, | ότι δηλαδή, όποιος λύσει τον δεσμό του ζυγού της άμαξας, |
| τοῦτον χρῆναι ἄρξαι τῆς Ἀσίας. | αυτός ήταν ορισμένο από τη μοίρα να εξουσιάσει την Ασία. |
| Ἦν δὲ ὁ δεσμὸς ἐκ φλοιοῦ κρανίας | Ο δεσμός ήταν από φλούδα κρανιάς |
| καὶ τούτου οὔτε τέλος οὔτε ἀρχὴ ἐφαίνετο. | και δεν φαινόταν ούτε το τέλος ούτε η αρχή του. |
| Ἀλέξανδρος δὲ, ὡς ἀπόρως μὲν εἶχεν ἐξευρεῖν λύσιν τοῦ δεσμοῦ, | Ο Αλέξανδρος, επειδή αδυνατούσε να βρει τη λύση του δεσμού, |
| ἄλυτον δὲ περιιδεῖν οὐκ ἤθελε, | αλλά και δεν ήθελε να τον αφήσει άλυτο, |
| (φοβούμενος) μή τινα καὶ τοῦτο ἐς τοὺς πολλοὺς κίνησιν ἐργάσηται, | γιατί φοβόταν μήπως αυτό προκαλέσει κάποια αναταραχή στο πλήθος, |
| παίσας τῷ ξίφει διέκοψε τὸν δεσμὸν καὶ λελύσθαι ἔφη. | αφού χτύπησε τον δεσμό με το ξίφος, τον έκοψε και είπε ότι λύθηκε. |
| Ἀπηλλάγη δ’ οὖν ἀπὸ τῆς ἁμάξης | Απομακρύνθηκε, λοιπόν, από την άμαξα |
| αὐτός τε καὶ οἱ ἀμφ’ αὐτὸν | ο ίδιος και οι σύντροφοί του |
| ὡς τοῦ λογίου τοῦ ἐπὶ τῇ λύσει τοῦ δεσμοῦ ξυμβεβηκότος. | με την ιδέα ότι είχε εκπληρωθεί ο χρησμός για τη λύση του δεσμού. |
| Καὶ γὰρ καὶ τῆς νυκτός ἐκείνης βρονταί τε | Και πράγματι τη νύχτα εκείνη βροντές |
| καὶ σέλας ἐξ οὐρανοῦ ἐπεσήμηναν· | και λάμψη από τον ουρανό έδωσαν σημείο επιδοκιμασίας· |
| καὶ ἐπὶ τούτοις ἔθυε τῇ ὑστεραίᾳ Ἀλέξανδρος | γι’ αυτόν τον λόγο ο Αλέξανδρος την επόμενη μέρα πρόσφερε θυσία |
| τοῖς φήνασι θεοῖς | στους θεούς που του φανέρωσαν |
| τὰ τε σημεῖα καὶ τὴν λύσιν τοῦ δεσμοῦ. | τα σημάδια και τον τρόπο λύσης του δεσμού. |
© Ελληνικός Πολιτισμός – Γιάννης Παπαθανασίου-Κατερίνα Πρανδέκου
Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΟΥ
Η ΑΥΞΗΣΗ
Τα ρήματα στην οριστική των ιστορικών χρόνων, δηλαδή του παρατατικού, του αορίστου και του υπερσυντελίκου, παίρνουν στην αρχή του θέματος αύξηση, η οποία δηλώνει το παρελθόν.
Υπάρχουν δύο είδη αύξησης: η συλλαβική και η χρονική.
| Α. ρήματα που αρχίζουν από σύμφωνο |
Β. ρήματα που αρχίζουν από φωνήεν ή δίφθογγο |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| συλλαβική αύξηση | χρονική αύξηση | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ΠΡΟΣΟΧΗ
- Τα ρήματα που αρχίζουν από ῥ-, όταν παίρνουν αύξηση, γράφονται με δύο ρ, π.χ. ῥίπτω → ἔρριπτον.
- Στα σύνθετα ή παρασύνθετα ρήματα με α΄ συνθετικό πρόθεση, η αύξηση μπαίνει μετά την πρόθεση και λέγεται εσωτερική αύξηση π.χ. ἀπάγω → ἀπῆγον, ἐκφέρω → ἐξέφερον, ἐγκωμιάζω → ἐνεκωμίαζον.
ΚΑΤΑΛΗΞΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ
Όπως και στον μέλλοντα, έτσι και στον αόριστο, γίνεται συγχώνευση του άφωνου χαρακτήρα του ρήματος με τον χρονικό χαρακτήρα -σ- :
χειλικόληκτα: -ψα, π.χ. τρέπ-ω → ἔ-τρεπ-σ-α → ἔτρεψα, βλάπτω → ἔβλαψα.
ουρανικόληκτα: -ξα, π.χ. λήγω → ἔληγ-σ-α → ἔληξα, τάττω → ἔταξα.
οδοντικόληκτα: -σα, π.χ. πείθω → ἔπειθ-σ-α → ἔπεισα
ΚΛΙΣΗ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΟΥ
| ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ | ΑΟΡΙΣΤΟΣ | |
| ἐ-τόξευ-ον ἐ-τόξευ-ες ἐ-τόξευ-ε ἐ-τοξεύ-ομεν ἐ-τοξεύ-ετε ἐ-τόξευ-ον |
ἐ-τόξευ-σ-α ἐ-τόξευ-σ-ας ἐ-τόξευ-σ-ε(ν) ἐ-τοξεύ-σ-αμεν ἐ-τοξεύ-σ-ατε ἐ-τόξευ-σ-αν |
|
Δημοσιευμένο στην κατηγορία ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .
Πρόσφατα σχόλια