ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΕΝΟΤΗΤΑ6: Η ομορφιά δεν είναι το παν

15 Δεκεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΚΕΙΜΕΝΟ-ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

© Ελληνικός Πολιτισμός –  Γιάννης Παπαθανασίου-Κατερίνα Πρανδέκου

ΠΗΓΗ: https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/oles%20oi%20metafraseis%20a.htm

Β2 ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ

Παραγωγή ουσιαστικών από ρήματα

Τα ουσιαστικά που παράγονται από ρήματα σημαίνουν:

1)   το πρόσωπο που ενεργεί. Παραγωγικές καταλήξεις τους είναι οι ακόλουθες:

2)   την ενέργεια, το πάθος ή την κατάσταση: παραγωγικές καταλήξεις:

3)  το αποτέλεσμα της ενέργειας: παραγωγικές καταλήξεις:

4) το όργανο ή το μέσο μιας ενέργειας: παραγωγικές καταλήξεις:

5) τον τόπο όπου γίνεται μια ενέργεια· παραγωγικές καταλήξεις:

ΠΗΓΗ: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2340/Grammatiki-Archaias-Ellinikis_Gymnasiou-Lykeiou_html-apli/index_03_02.html

Γ΄ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

Α′ κλίση ουσιαστικών

Κατά την πρώτη κλίση κλίνονται ονόματα αρσενικά και θηλυκά: τα αρσενικά λήγουν σε –ας ή σε –ης και τα θηλυκά σε –α ή σε –η.

Παραδείγματα αρσενικών σε -ας και σε -ης

β) Παραδείγματα θηλυκών σε -ᾱ και -ᾰ (γεν. -ᾱς)

(θ. πολιτειᾱ) (θ. στρατιᾱ-) (θ. ἀληθειᾰ-)  (θ. σφαιρᾰ-)

γ) Παραδείγματα θηλυκών σε ᾰ- (γεν. -ης)

(θ. τραπεζᾰ-) (θ. γλωσσᾰ-)

δ) Παραδείγματα θηλυκών σε –η

(θ. κωμᾱ) (θ. τιμᾱ-)

ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ Α΄ ΚΛΙΣΗΣ

Παρατηρήσεις

Α.  Στα πρωτόκλιτα ουσιαστικά:

1) οι καταλήξεις του πληθυντικού των αρσενικών και των θηλυκών είναι οι ίδιες·

2) το α στην κατάληξη -ας (σε οποιαδήποτε πτώση) είναι πάντοτε μακρόχρονο: ὁ Αἰνείᾱς, τῆς χώρᾱς, τοὺς στρατιώτᾱς

3) η γενική του πληθ. τονίζεται στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη: τῶν νεανιῶν, τῶν θαλασσῶν. .

 Β. Από τα πρωτόκλιτα αρσενικά σε –ης σχηματίζουν την κλητική του ενικού σε -ᾱ και όχι σε -η:

α) τα εθνικά: ὦ Πέρσᾰ, ὦ Σκύθᾰ.

β) όσα λήγουν σε -της και τα σύνθετα (με β΄ συνθ. ρήμα) σε -άρχης, -μέτρης, -πώλης, -τρίβης, -ώνης κτλ.: ὦ στρατιῶτα, ὦ γυμνασιάρχα, ὦ βιβλιοπῶλα, ὦ παιδοτρίβα, ὦ τελῶνα.

Γ.  Στα πρωτόκλιτα θηλυκά που λήγουν σε –α:

1) αν πριν από την κατάληξη α υπάρχει σύμφωνο (εκτός από το ρ), τότε το α αυτό λέγεται μη καθαρό, είναι κανονικά βραχύχρονο και στη γενική και δοτική του ενικού τρέπεται σε η: ἡ μοῦσα, τῆς μούσης, τῇ μούσῃ κτλ. – ἡ μᾶζα, τῆς μάζης, τῇ μάζῃ κτλ.

2) αν πριν από την κατάληξη α υπάρχει φωνήεν ή ρ, τότε το α αυτό λέγεται καθαρό, είναι κανονικά μακρόχρονο και φυλάγεται σε όλες τις πτώσεις του ενικού: ἡ πολιτεία, τῆς πολιτείας, τῇ πολιτείᾳ κτλ. – ἡ ὥρα, τῆς ὥρας, τῇ ὥρᾳ κτλ.

3) το α της κατάληξης στην αιτιατική και την κλητική του ενικού είναι μακρόχρονο ή βραχύχρονο, ανάλογα με το τι είναι στην ονομαστική: (ἡ πολιτείᾱ) τὴν πολιτείᾱν, ὦ πολιτείᾱ – (ἡ μοῦσᾰ) τὴν μοῦσᾰν, ὦ μοῦσᾰ.

ΠΗΓΗ: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2340/Grammatiki-Archaias-Ellinikis_Gymnasiou-Lykeiou_html-apli/index_02_04.html

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .