ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

12. Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης

4 Δεκεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

Εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17^ο και τον 18^ο αι.

Οικονομικές μεταβολές

Στη διάρκεια του 18^ου αιώνα στην Ευρώπη σημειώθηκαν:

• θεαματική αύξηση του πληθυσμού.
• μεταβολές στην αγροτική οικονομία (αγροτική επανάσταση).
• ανάπτυξη του εμπορίου (Ευρώπη à Αφρική à Αμερική à Ευρώπη = τριγωνικό εμπόριο) και συσσώρευση κεφαλαίων.
• μεταβολές στην παραγωγική διαδικασία à εκβιομηχάνιση (α΄ φάση βιομηχανικής επανάστασης: 1750 – 1780 στη Μ. Βρετανία)

Κοινωνικές μεταβολές

• Αριστοκράτες: προσπαθούν να διαφυλάξουν τα προνόμιά τους.
• Αστική τάξη: ενισχύει διαρκώς τη θέση της.
• Αγρότες και ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα: ζουν σε άθλιες συνθήκες.

Πολιτική κατάσταση

• Ευρώπη: απόλυτη μοναρχία.
• Μ. Βρετανία: πολιτικά δικαιώματα για τις οικονομικά ισχυρές τάξεις ως αποτέλεσμα της ένδοξης επανάστασης του 1688.

Πνευματικές εξελίξεις

Πρόοδος των φυσικών επιστημών – Πρωτοπόροι:

• Φράνσις Μπέικον: κάθε επιστημονική θέση πρέπει να επαληθεύεται με πείραμα.
• Ρενέ Ντεκάρτ: η συστηματική αμφιβολία οδηγεί στην αληθινή γνώση.
• Τζον Λοκ: Οι άνθρωποι έχουν απαραβίαστα φυσικά δικαιώματα.

Ισαάκ Νεύτων: νόμος της παγκόσμιας έλξης – το σύμπαν λειτουργεί με βάση φυσικούς νόμους

Το φαινόμενο βιομηχανική επανάσταση

1. Πού και πότε δημιουργήθηκαν οι πρώτες βιομηχανίες;

Οι πρώτες βιομηχανίες δημιουργήθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία γύρω στα 1750-1780. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε εκβιομηχάνιση.

2. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της εκβιομηχάνισης;

A. Η εκτεταμένη χρήση νέων τεχνικών μέσων με επακόλουθα:

• τον περιορισμό της χειρωνακτικής εργασίας,
• την  αύξηση της παραγωγής,
• τη μείωση του κόστους των προϊόντων.

Β. Η αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας – κυρίως του άνθρακα.

Γ. Η εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία.

Δ. Η συγκέντρωση των εργαζομένων στα εργοστάσια.

Ε. Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης.

3. Ποιοι ήταν οι κύριοι πόλοι  της βιομηχανικής ανάπτυξης;

Η  υφαντουργία και η μεταλλουργία.

Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης

4. Πού εξαπλώθηκε η βιομηχανική επανάσταση;

Α)Στα μέσα του 19^ου αιώνα η εκβιομηχάνιση περιοριζόταν:

• στη Μ. Βρετανία,
• στη βόρεια και ανατολική Γαλλία,
• στις Κάτω Χώρες και το Βέλγιο,
• στις όχθες του ποταμού Ρήνου,
• στη βόρεια Ιταλία.

Β)Από τα μέσα του 19^ου αιώνα και μετά εξαπλώθηκε με γρήγορους ρυθμούς σε νέες περιοχές της Ευρώπης και στις ΗΠΑ.

5. Ποιες ήταν οι καινοτομίες  τον 19^ο αιώνα;

• Χημεία: μαζική παραγωγή αγαθών.
• Ηλεκτρισμός: (α) ως πηγή ενέργειας, (β) ως μέσο φωτισμού.

Η επανάσταση στις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες

6. Ποια επιτεύγματα σημειώθηκαν  στις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες;

• Σιδηρόδρομος
• Ατμόπλοιο
• Αυτοκίνητο
• Αεροπλάνο
• Μέσα μετάδοσης ήχου

7. Ποια ήταν τα σύμβολα της βιομηχανικής ανάπτυξης;

Ο σιδηρόδρομος και το ατμόπλοιο .

Οικονομικός φιλελευθερισμός και καπιταλισμός

8. Πώς ονομάστηκε ο νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας;

Ο νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας ονομάστηκε οικονομία της ελεύθερης αγοράς ή καπιταλισμός  ή κεφαλαιοκρατία. Σύμφωνα με το νέο οικονομικό σύστημα οι επιχειρηματίες είχαν το δικαίωμα να πράττουν ό,τι εκείνοι έκριναν αναγκαίο για να κερδίζουν. Το ατομικό συμφέρον θεωρούνταν ανώτερο του κοινωνικού Αυτός είναι ο οικονομικός φιλελευθερισμός.

 9. Ποια ήταν η ιδεολογική βάση του νέου συστήματος;

Ο οικονομικός φιλελευθερισμός, σύμφωνα με τον οποίο οι επιχειρηματίες είχαν την ελευθερία να πράττουν ό,τι εκείνοι έκριναν αναγκαίο, για να κερδίζουν. Άρα  το ατομικό συμφέρον θεωρούνταν σημαντικότερο του κοινωνικού.

10. Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του καπιταλισμού;

• επιχειρήσεις με μετοχικό κεφάλαιο,
• μεγάλες τράπεζες,
• ολιγοπώλια ή μονοπώλια,
• περιοδικές οικονομικές κρίσεις.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .