ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΕΝΟΤΗΤΑ 7 Η Φιλική Εταιρεία και η κήρυξη της ελληνικής επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες (ερωτήσεις και απαντήσεις)

5 Νοεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

Η ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

Τι ήταν η Φιλική Εταιρεία; Ποιοι τη δημιούργησαν;

Η Φιλική Εταιρεία ήταν μια μυστική οργάνωση που σκοπό είχε να προετοιμάσει την επανάσταση των Ελλήνων. Δημιουργήθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας το 1814 με πρωτεργάτες τους Ν. Σκουφά, Αθ. Τσακάλωφ, Εμμ. Ξάνθο, Π. Αναγνωστόπουλο.

Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετώπιζε;

• Η διασπορά του ελληνισμού σε μεγάλο γεωγραφικό χώρο.
• Η ανάγκη διατήρησης μεγάλης μυστικότητας.
• Η υπερνίκηση των δισταγμών.
• Η κινητοποίηση ανθρώπων διαφορετικών κοινωνικών ομάδων.

Ποιοι παράγοντες διευκόλυναν για το έργο της;

• Τα εσωτερικά προβλήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
• Η διάδοση των ιδεών της γαλλικής επανάστασης μεταξύ των Ελλήνων.
• Η ωρίμανση του αιτήματος για τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Ποιοι ήταν οι όροι για να ενταχθεί κάποιος στη Φιλική Εταιρεία;

• Δοκιμασία.
• Ένταξη και όρκος πίστης.
• Προβλεπόμενη τιμωρία για τους παραβάτες ο θάνατος.
• Χρήση ψευδώνυμων και επικοινωνία με κρυπτογραφικό αλφάβητο.

Σε ποιους απευθύνονταν η Φιλική Εταιρεία;

Αρχικά : σε πλούσιους Έλληνες εμπόρους

Έπειτα: σε μικρέμπορους, διανοούμενους και όλες τις κοινωνικές ομάδες

Οι γυναίκες γίνονταν  δεκτές κατ’ εξαίρεση.

Ποια ήταν η ηγεσία της;

Η ηγεσία παρέμενε μυστική και ανατέθηκε στον Αλέξανδρο Υψηλάντη, αξιωματικό του ρωσικού στρατού, ο οποίος ανακηρύχθηκε Γενικός Επίτροπος της Αόρατης Αρχής.

Η ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΙΣ ΗΓΕΜΟΝΙΕΣ

Γιατί η επανάσταση ξεκίνησε από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες;

Δεν υπήρχε εκεί οθωμανικός στρατός.

Η περιοχή ήταν κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία από την οποία αναμενόταν υποστήριξη.

Θα μπορούσαν να βοηθήσουν την επανάσταση διάφοροι Βαλκάνιοι ηγέτες.

Πότε και πού γίνεται η έναρξη της επανάστασης;

Ο Υψηλάντης κήρυξε την επανάσταση στο Ιάσιο της Βλαχίας στις 24 Φεβρ. 1821.

Ποια ήταν τα προβλήματα που αντιμετώπισε το κίνημα του Υψηλάντη;

• Οι πλούσιοι Έλληνες των Ηγεμονιών δεν βοήθησαν.
• Ο Τσάρος αποκήρυξε την επανάσταση.
• Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ αναγκάστηκε να αφορίσει τους επαναστάτες.
• Ο τοπικός ηγέτης Βλαντιμηρέσκου θεωρήθηκε προδότης και εκτελέστηκε.

Ποιο ήταν το τέλος της επανάστασης στις Ηγεμονίες;

Μετά την ήττα στο Δραγατσάνι ο Υψηλάντης συνελήφθη στην Αυστρία, κα η επανάσταση απέτυχε.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

http://www.ime.gr/chronos/11/tgr/gr/frameset.html?431

ΟΡΚΟΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

     «Ορκίζομαι  ενώπιον του αληθινού Θεού, ότι θέλω είμαι επί ζωής μου πιστός εις την Εταιρείαν  κατά πάντα. Να φανερώσω το παραμικρόν από τα σημεία και τους λόγους της, μήτε  να σταθώ κατ΄ουδένα λόγον ή αφορμή του να καταλάβωσι άλλοι ποτέ, ότι γνωρίζω τι  περί τούτων, μήτε εις συγγενείς μου, μήτε εις πνευματικόν ή φίλον μου.

Ορκίζομαι  ότι εις το εξής δεν θέλω έμβει εις καμμίαν εταιρείαν, οποία και αν είναι, μήτε  εις κανέναν δεσμόν υποχρεωτικόν. Και μάλιστα, οποιονδήποτε δεσμόν αν είχα, και  τον πλέον αδιάφορον ως προς την Εταιρείαν, θέλω τον νομίζει ως ουδέν.

Ορκίζομαι  ότι θέλω τρέφει εις την καρδίαν μου αδιάλλακτον μίσος εναντίον των τυράννων της  πατρίδος μου, των οπαδών και των ομοφρόνων με τούτους, θέλω ενεργεί κατά πάντα  τρόπον προς βλάβην και αυτόν τον παντελή όλεθρόν των, όταν η περίστασις το  συγχωρήσει.

Ορκίζομαι  να μη μεταχειριστώ ποτέ βίαν δια να αναγνωρισθώ με κανένα συνάδελφον, προσέχων  εξ εναντίας με την μεγαλυτέραν επιμέλειαν να μην λανθασθώ κατά τούτο, γενόμενος  αίτιος ακολούθου τινός συμβάντος, με κανένα συνάδελφον.

Ορκίζομαι  να συντρέχω, όπου εύρω τινά συνάδελφον, με όλην την δύναμιν και την κατάστασίν  μου. Να προσφέρω εις αυτόν σέβας και υπακοήν, αν είναι μεγαλύτερος εις τον  βαθμόν και αν έτυχε πρότερον εχθρός μου, τόσον περισσότερον να τον αγαπώ και να  τον συντρέχω, καθ΄όσον η έχθρα μου ήθελεν είναι μεγαλυτέρα.

Ορκίζομαι  ότι καθώς εγώ παρεδέχθην εις Εταιρείαν, να δέχομαι παρομοίως άλλον αδελφόν,   μεταχειριζόμενος πάντα τρόπον και όλην την κανονιζομένην άργητα, εωσού τον  γνωρίσω Έλληνα αληθή, θερμόν υπερασπιστήν της πατρίδος, άνθρωπον ενάρετον και  άξιον όχι μόνον να φυλάττη το μυστικόν, αλλά να κατηχήση και άλλον ορθού  φρονήματος.

Ορκίζομαι  να μην ωφελώμαι κατ΄ουδένα τρόπον από τα χρήματα της Εταιρείας, θεωρών αυτά ως  ιερό πράγμα και ενέχυρον ανήκον εις όλον το Έθνος μου. Να προφυλάττωμαι  παρομοίως και εις τα λαμβανόμενα εσφραγισμένα γράμματα.

Ορκίζομαι  να μην ερωτώ κανένα των Φιλικών με περιέργειαν, δια να μάθω οποίος τον εδέχθη  εις την Εταιρείαν. Κατά τούτο δε μήτε εγώ να φανερώσω, ή να δώσω αφορμήν εις  τούτον να καταλάβη, ποίος με παρεδέχθη. Να αποκρίνομαι μάλιστα άγνοιαν, αν  γνωρίζω το σημείον εις το εφοδιαστικόν τινός.

Ορκίζομαι  να προσέχω πάντοτε εις την διαγωγήν μου, να είμαι ενάρετος. Να ευλαβώμαι την  θρησκείαν μου, χωρίς να καταφρονώ τας ξένας. Να δίδω πάντοτε το καλόν  παράδειγμα. Να συμβουλεύω και να συντρέχω τον ασθενή, τον δυστυχή και τον  αδύνατον. Να σέβομαι την διοίκησιν, τα έθιμα, τα κριτήρια και τους διοικητάς  του τόπου, εις τον οποίον διατριβώ.

Τέλος  πάντων ορκίζομαι εις Σε, ω ιερά πλην τρισάθλια Πατρίς !  Ορκίζομαι εις τας πολυχρονίους βασάνους Σου.   Ορκίζομαι εις τα πικρά δάκρυα τα οποία τόσους αιώνας έχυσαν και χύνουν τα  ταλαίπωρα τέκνα Σου, εις τα ίδια μου δάκρυα, χυνόμενα κατά ταύτην την στιγμήν,   και εις την μέλλουσαν ελευθερίαν των ομογενών μου ότι αφιερώνομαι όλως εις Σε.   Εις το εξής συ θέλεις είσαι η αιτία και ο σκοπός των διαλογισμών μου. Το όνομά σου  ο οδηγός των πράξεών μου, και η ευτυχία Σου η ανταμοιβή των κόπων μου. Η θεία  δικαιοσύνη ας εξαντλήσει επάνω εις την κεφαλήν μου όλους τους κεραυνούς της, το  όνομά μου να είναι εις αποστροφήν, και το υποκείμενόν μου το αντικείμενον της  κατάρας και του αναθέματος των Ομογενών μου, αν  ίσως λησμονήσω εις μίαν στιγμήν τας δυστυχίας των και δεν εκπληρώσω το  χρέος μου. Τέλος ο θάνατός μου ας είναι η άφευκτος τιμωρία του αμαρτήματός μου,   δια να μη λησμονώ την αγνότητα της Εταιρείας με την συμμετοχήν μου».

Ο Ιερός Λόχος

Η ονομασία “ΙΕΡΟΣ ΛΟΧΟΣ” έχει δοθεί σε επίλεκτες στρατιωτικές μονάδες ανά τους αιώνες, μέσα στην ελληνική στρατιωτική ιστορία.

Η ιστορία τριών τέτοιων μονάδων παρουσιάζεται συνοπτικά παρακάτω…

~ Ιερός Λόχος Θηβών ~

Ο Ιερός Λόχος των Θηβών ήταν μια από τις κορυφαίες πολεμικές μονάδες που έδρασαν στην Αρχαία Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 379 π.Χ. από τον Γοργίδα και τον απάρτιζαν 300 άνδρες στον αριθμό, από τους πιο εξέχοντες νέους στα αθλητικά και ειδικά στην πάλη. Ήταν όλοι από αριστοκρατικές οικογένειες και ήταν διαλεγμένοι σε ζευγάρια επιστήθιων φίλων, για να κρατούν τις γραμμές του Λόχου αδιάσπαστες. Ήταν συνεχώς κάτω από εντατική εκπαίδευση και μονίμως υπό τα όπλα, με δημόσια δαπάνη. Πιθανολογείται πως υπήρχε και σε παλαιότερη εποχή και στη συνέχεια αναδιοργανώθηκε και απέκτησε μέγιστη φήμη υπό τον Πελοπίδα. Καταστράφηκε ολοκληρωτικά στη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.).Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Λόχος ιδρύθηκε από τον Γοργίδα, την εποχή που η Θήβα αποτίναξε τη σπαρτιατική κυριαρχία.
Η ίδρυση μιας τέτοιας επίλεκτης μονάδας καλά εκπαιδευμένων στρατιωτών πρέπει να θεωρηθεί η ολοκλήρωση του δόγματος ότι ο πόλεμος είναι τέχνη η οποία αποκτάται με την εκπαίδευση.
Πριν τον Πελοπίδα, ο Ιερός Λόχος χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά στην πρώτη γραμμή της θηβαϊκής φάλαγγας, με αποτέλεσμα τη διασπορά των ανδρών του, ενώ ο Πελοπίδας ήταν ο πρώτος που τον χρησιμοποίησε ως αδιάσπαστη δύναμη.
Για τη μάχη των Λεύκτρων, επικρατεί η άποψη πως ο ρόλος του Ιερού Λόχου ήταν καθοριστικός στη διατάραξη της κυκλωτικής κίνησης που επιχείρησαν οι Σπαρτιάτες.
Για 35 χρόνια έμεινε αήττητος, μέχρι τη μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. όπου καταστράφηκε ολοσχερώς από το Μακεδονικό Ιππικό του Φίλιππου το οποίο διοικούσε ο Μέγας Αλέξανδρος. Κατά μια υπόθεση που έχει αμφισβητηθεί, ο Λέων της Χαιρώνειας είχε αναγερθεί προς τιμή του Ιερού Λόχου, στην περιοχή που είναι θαμμένοι οι νεκροί του.

Ιερός Λόχος 1821

‘Ηταν στρατιωτικό σώμα που συγκροτήθηκε στη Φωξάνη, πόλη στα όρια της Μολδαβίας με τη Βλαχία, στα μέσα Μαρτίου του 1821 από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, από εθελοντές σπουδαστές των ελληνικών παροικιών της Μολδοβλαχίας και της Οδησσού, κυρίως.

Ήταν η πρώτη οργανωμένη στρατιωτική μονάδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και του ελληνικού στρατού γενικότερα. Ο Υψηλάντης πίστευε πως οι νεαροί αυτοί θα μπορούσαν να αποτελέσουν την ψυχή του στρατού του. Γι’ αυτό τους ονομάτισε από το κλασικό όνομα του Ιερού Λόχου των Θηβών.
Οι άνδρες του Ιερού Λόχου ήταν πεζοί εφοδιασμένοι με καραμπίνες και ξιφολόγχες. Έφεραν στολές από μαύρο ύφασμα με τρίχρωμο εθνόσημο. Στο κάλυμμα της κεφαλής κάτω από το λοφίο υπήρχε η φράση Ελευθερία ή Θάνατος και το σήμα της νεκροκεφαλής με χιαστό σχήμα οστών σαν σύμβολο της νίκης πάνω στον θάνατο.
Η σημαία του Ιερού Λόχου ήταν τρίχρωμη, το κόκκινο συμβόλιζε τον πατριωτισμό, το λευκό την αδελφοσύνη και το μαύρο τη θυσία. Στη μία πλευρά της σημαίας αναγραφόταν το ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ και υπήρχε η εικόνα των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Στην άλλη πλευρά υπήρχε η εικόνα του Φοίνικα αναγεννόμενου από τις φλόγες και αναγραφόταν ΕΚ ΤΗΣ ΣΤΑΚΤΗΣ ΜΟΥ ΑΝΑΓΕΝΝΩΜΑΙ.

Διοικητής του Ιερού Λόχου διορίστηκε ο Γεώργιος Καντακουζηνός – ο οποίος σύντομα παραμερίστηκε από τον Υψηλάντη – και υπασπιστής ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, συνιδρυτής της Φιλικής Εταιρείας. Εκατόνταρχοι του Ιερού Λόχου ήταν ο Σπυρίδων Δρακούλης από την Ιθάκη, ο Κωνσταντινουπολίτης Δημήτριος Σούτσος, αδελφός του ποιητή Αλέξανδρου Σούτσου, ο Κεφαλλονίτης Λουκάς Βαλσαμάκης, ο Πελοποννήσιος Ανδρόνικος, ο Ρίζος από τα Ιωάννινα και ο Χιώτης Ιωάννης Κρόκιας.
Στην Φωξάνη, οι σπουδαστές που δεν είχαν καμιά στρατιωτική εμπειρία άρχισαν να γυμνάζονται και να εκπαιδεύονται στην χρήση των όπλων και της λόγχης.

 Ιερός Λόχος Μέσης Ανατολής

 Ήταν ελληνική στρατιωτική “μονάδα ειδικών δυνάμεων” που συγκροτήθηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1942 στη Μέση Ανατολή, και αποτελείτο εξ ολοκλήρου από Έλληνες αξιωματικούς και των τριών όπλων, της τότε Βασιλικής Χωροφυλακής αλλά και από μαθητές της στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, κάτω από την εντολή του συνταγματάρχη Τσιγάντε.

Ιερός Λόχος, 1942-1945                                  https://greeceparadise.gr/wp-content/uploads/2021/08/20-ieros-lohos-pedio-tou-areos-1945-parelasi-dialisis-1024×564.jpg

Πολέμησε στο πλευρό της βρετανικής ταξιαρχίας SAS στην έρημο της Λιβύης και στο Αιγαίο, καθώς επίσης και με τις ελεύθερες γαλλικές δυνάμεις του στρατηγού Ζακ Φιλίπ Λεκλέρκ (Philippe Leclerc de Hauteclocque| στην Τυνησία. Στη συνέχεια υπό τον διοικητή της μεραρχίας των Νεοζηλανδών στρατηγό Φρέυμπεργκ και τέλος υπό τον Άγγλο ταξίαρχο Τόρυμπουλ διοικητή της βρετανικής ταξιαρχίας καταδρομών σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και απελευθέρωσης νήσων Αιγαίου. Αποσυγκροτήθηκε τον Αύγουστο του 1945, ενώ απετέλεσε τον πρόδρομο των σύγχρονων ελληνικών ειδικών δυνάμεων.
Γενικά η δράση του Ιερού Λόχου ήταν κυρίως επιχειρήσεις καταδρομικές και εκκαθαριστικές με σημαντικά αξιόλογα αποτελέσματα, τόσο στη Β. Αφρική, όσο και ιδιαίτερα στο Αιγαίο.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .