ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ: ΕΝΑΣ ΦΑΝΑΡΙΩΤΗΣ ΑΠΟ…..ΤΗΝ ΠΑΡΟ

29 Οκτωβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

Νικόλαος Μαυρογένης

(Οι πληροφορίες προέρχονται από την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια Wikipedia καθώς και από την ερευνητική εργασία της Α΄ τάξης του ΓΕΛ Πάρου το σχολικό έτος 2011-12).

Ο Νικόλαος Μαυρογένης (1735–1790) ήταν Δραγουμάνος (διερμηνέας) του Οθωμανικού στόλου και ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας.

Γεννήθηκε το 1735 στα Μάρμαρα της Πάρου και ήταν γιος του πλούσιου άρχοντα Πέτρου Μαυρογένη και της Πρεγουλίνας. Καταγόταν από εύπορη αριστοκρατική οικογένεια του νησιού, η οποία ήταν κλάδος της ιταλικής οικογένειας Μοροζίνι. Η οικονομική άνεση της οικογενείας επέτρεψε στον Νικόλαο Μαυρογένη να ασχοληθεί με την πνευματική του καλλιέργεια. Σε νεαρή ηλικία συνάντησε τον Τζεζάρλη Χασάν πασά, ο οποίος εντυπωσιάστηκε από την μόρφωση και την ευστροφία του και τον προσκάλεσε στην Κωνσταντινούπολη

Χάρη στη φιλία του με τον Χασάν πασά ο Νικόλαος διορίστηκε το 1770 δραγουμάνος του Οθωμανικού στόλου. Στην θέση αυτή διακρίθηκε για την ευφυΐα και την ευελιξία του.

Το 1770 ξέσπασε η επανάσταση (Ορλοφικά) στην Μάνη, υποκινημένη από τους Ρώσους. Ο Χασάν πασάς έσπευσε αμέσως με τον στόλο του για να καταστείλει το κίνημα. Τα Ψαρά ήταν από τα πρώτα νησιά που επαναστάτησαν στον Τουρκικό ζυγό με αποτέλεσμα μετά την αποτυχημένη έκβαση της εξέγερσης να βρεθούν σε δυσμενή θέση. Ο Χασάν πασάς είχε σκοπό να καταστρέψει το νησί αλλά τελευταία στιγμή επενέβη ο Νικόλαος Μαυρογένης και χάρη στην επιρροή που ασκούσε στον πασά τον απέτρεψε να πράξει τα χειρότερα.

Ένα άλλο περιστατικό που ανέδειξε τον Μαυρογένη ήταν η περίπτωση της Μάνης. Το 1775 ο Σουλτάνος τον έστειλε στην Μάνη να διαπραγματευτεί μια συμβιβαστική λύση σχετικά με την πληρωμή των φόρων. Αποτέλεσμα αυτής της διαπραγμάτευσης ήταν η συνθήκη που υπογράφτηκε μεταξύ Σουλτάνου και Μανιατών . Επίσης η Οθωμανική διοίκηση απέκτησε το δικαίωμα να διορίζει έναν Μπέη, ο οποίος θα έπρεπε να ανήκει σε μια από τις πιο πλούσιες Μανιάτικες οικογένειες.

Ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας (Έτσι λέγονταν οι τρεις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες)

Το 1786, ο Νικόλαος Μαυρογένης αντικατέστησε τον Μιχαήλ Σούτσο στην ηγεμονία της Βλαχίας.Το 1788 διορίστηκε, ύστερα από την φυγή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου προς τους Αυστριακούς, και πρίγκιπας της Μολδαβίας. Αργότερα χρίστηκε από τον Σουλτάνο αρχιστράτηγος των τουρκικών στρατευμάτων στον δεύτερο Ρωσοτουρκικό πόλεμο. Παρά τις πρώτες επιτυχίες του στον πόλεμο τελικά δεν κατόρθωσε να κερδίσει. Στις 26 Ιουλίου του 1790 έγινε η μάχη του Καλαφάτη στην οποία ο Οθωμανικός στρατός συνετρίβει από τους Αυστριακούς. Ο πρίγκιπας Νικόλαος Μαυρογένης αναγκάστηκε να διατάξει υποχώρηση με αποτέλεσμα την άτακτη φυγή του από την Βλαχία. Με το τέλος του πολέμου είχε βρεθεί χωρίς τον θρόνο, χωρίς την αυτοκρατορική έυνοια και φυσικά χωρίς τον πιστό του φίλο Γιουσούφ πασά ο οποίος είχε πεθάνει λίγες μέρες νωρίτερα.

                                                                      Ο πρίγκιπας Μαυρογένης και το συμβούλιο του

Ο Νικόλαος Μαυρογένης μαζί με τα απομεινάρια του στρατεύματος του εγκαταστάθηκε στην Μπέλα, ένα βουλγάρικο συνοικισμό ανάμεσα στην Νικόπολη και τη Σίστοβα. Ο Ρουστσουκλί-Χασάν πασάς επειδή μισούσε τον πρίγκιπα και ξέροντας ότι ο Σουλτάνος επιδίωκε τον θάνατο του, έστειλε ένα απόσπασμα με την πρόφαση ότι θα ενωθεί με τον στρατό του. Οι στρατιώτες του πασά έδρασαν με δόλο και τον Οκτώβριο του 1790 αποκεφάλισαν τον ένδοξο πρίγκιπα Νικόλαο Μαυρογένη.

Υπάρχει όμως και μια άλλη εκδοχή του θανάτου του πρίγκιπα από τους Τούρκους ιστορικούς Ιμπέρι και Βασίφ εφέντη. «Ο Μαυρογένης», λένε, «είχε χάσει την εμπιστοσύνη του πασά. Οι Τούρκοι ήξεραν ότι ήθελε να φύγει προς τους Αυστριακούς γι’ αυτό και περικύκλωσαν τον στρατό του. Αφού διεμήνυσαν στους στρατιώτες του Μαυρογένη ότι αν αντιστέκονταν θα τους σκότωναν, τους έδωσαν μια μικρή προθεσμία. Οι στρατιώτες του τρομοκρατήθηκαν τόσο πολύ που όρμησαν στον πρίγκιπα και τον σκότωσαν».Το κεφάλι του μεταφέρθηκε στην Υψηλή Πύλη όπου εκτέθηκε σε κοινή θέα ενώ τα κόκαλα του δόθηκαν αργότερα στους συγγενείς του.

Ο Νικόλαος Μαυρογένης είχε παντρευτεί την Μαρία Σκαναβή και είχαν αποκτήσει εννέα παιδιά. Ο πρίγκιπας Μαυρογένης είχε στην ιδιοκτησία του δύο καταπληκτικά σπίτια στην Κωνσταντινούπολη: ένα στο Φανάρι και ένα στα Θεραπειά. Το σπίτι στα Θεραπειά ήταν υπερπολυτελές και είχε μέχρι και τεχνητή λίμνη. Τελικά το παλάτι κατασχέθηκε από το κράτος και κατέληξε στα χέρια της χήρας του άγγλου δραγουμάνου, Στέφανου Πιζάνι, η οποία το 1887 το κατεδάφισε. Ο Νικόλαος Μαυρογένης είναι αποδεδειγμένο ότι είχε κλίση προς τα γράμματα. Γνώριζε πολλές γλώσσες ενώ είχε γράψει και μερικά ποιήματα. Επίσης είναι γνωστός για τις δωρεές του στο Βουκουρέστι και στην Πάρο όπου διατηρούνται μέχρι και σήμερα οι βρύσες τις  οποίες είχε δωρίσει.

Υπήρξαν πολλοί ιστορικοί που ύμνησαν τον πρίγκιπα. Οι σύγχρονοι όμως ιστορικοί πιστεύουν ότι όχι μόνο δεν είχε φιλικά αισθήματα προς τους Έλληνες αλλά έτεινε προς τον μουσουλμανισμό. Γενικά οι παλιότεροι  ιστορικοί θεωρούσαν τον πρίγκιπα Μαυρογένη έξυπνο, ικανό και καλό ενώ οι σύγχρονοι ιστορικοί τον θεωρούν ανάξιο και δόλιο. Πρέπει βέβαια να τονίσουμε ότι κυρίως οι Ρουμάνοι ιστορικοί τον κατηγόρησαν, γεγονός που σημαίνει ότι η κριτική δεν μπορεί να θεωρηθεί αντικειμενική.

Σαν ηγεμόνας Μολδοβλαχίας ο Μαυρογένης έκανε δωρεές της Πάρου όπως οι τρεις περίτεχνες βρύσες που βρίσκονται στη αγορά της Πάρου. Μία από αυτές βρίσκεται απέναντι από ένα από τα σπίτια του. Αυτές οι βρύσες (3) φέρουν την επωνυμία Νικόλαος Μαυρογένης – 1777 και βρίσκονται μέσα στην παλαιά πόλη. Ο Νικόλαος Π. Μαυρογένης τις δώρισε γιατί στο νησί υπήρχε πρόβλημα λειψυδρίας και οι πηγές αυτές ήταν ιδιαίτερα προσβάσιμες από τους κατοίκους της Παροικίας. Είναι φτιαγμένες από μάρμαρο, με υπέροχο αρχιτεκτονικό στυλ και με θαυμαστά ανάγλυφα. Ενίσχυε όμως και μοναστήρια, ναούς καθώς και συμπολίτες του. Αξιοσημείωτο είναι πως ο Μαυρογένης ήταν συγγενής της Μαντώ  Μαυρογένους (θείος του πατέρα της) η οποία βοήθησε οικονομικά στο πόλεμο του ’21. Οι τάφοι της οικογένειας Μαυρογένη βρίσκονται στο προαύλιο χώρο της Εκατονταπυλιανής.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ,ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ .