ΕΝΟΤΗΤΑ 2 Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα
30 Σεπτεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ
Κείμενο- Μετάφραση
2η ενότητα, Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα 
| Ἐν Ἀθήναις τοὺς παῖδας μετ’ ἐπιμελείας | Στην Αθήνα τα παιδιά με φροντίδα |
| διδάσκουσι καὶ νουθετοῦσι. | διδάσκουν και συμβουλεύουν. |
| Πρῶτον μὲν καὶ τροφὸς καὶ μήτηρ | Πρώτα απ’ όλους και η παραμάνα και η μητέρα |
| καὶ παιδαγωγὸς καὶ αὐτὸς ὁ πατὴρ ἐπιμελοῦνται. | και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας φροντίζουν |
| ὅπως βέλτιστος γενήσεται ὁ παῖς, | πώς θα γίνει το παιδί ακόμα καλύτερο |
| διδάσκοντες ὅτι τὸ μὲν δίκαιόν, | διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο, |
| τὸ δὲ ἄδικον καὶ τόδε μὲν καλόν, τόδε δὲ αἰσχρόν ἐστι. | το άλλο άδικο, αυτό ωραίο, το άλλο άσχημο. |
| Εἶτα δέ, ἐπειδὰν οἱ παῖδες εἰς ἡλικίαν ἔλθωσιν, | Έπειτα, τα παιδιά όταν φτάσουν στην κατάλληλη ηλικία |
| οἱ γονεῖς εἰς (οἴκους) διδασκάλων πέμπουσιν | οι γονείς τα στέλνουν στα σπίτια των δασκάλων, |
| ἔνθα οἱ μὲν γραμματισταὶ ἐπιμελοῦνται | όπου οι δάσκαλοι της γραφής και της ανάγνωσης φροντίζουν |
| ὅπως γράμματα μάθωσιν καὶ τὰ γεγραμμένα ἐννοῶσι, | να μάθουν γράμματα και να καταλαβαίνουν όσα είναι γραμμένα, |
| οἱ δὲ κιθαρισταὶ τῷ κιθαρίζειν ἡμερωτέρους αὐτοὺς ποιεῖν πειρῶνται | ενώ οι κιθαριστές με το να παίζουν λύρα προσπαθούν να τα κάνουν πιο ήμερα |
| καὶ τὰς τῶν παίδων ψυχὰς πρὸς τὸν ῥυθμὸν καὶ τὴν ἁρμονίαν οἰκειοῦσι. | και εξοικειώνουν την ψυχή τους στο ρυθμό και την αρμονία. |
| Ἔτι οἱ παῖδες ἐν γυμνασίοις καὶ παλαίστραις φοιτῶσιν, | Επιπλέον, τα παιδιά συχνάζουν στα γυμναστήρια και στις παλαίστρες, |
| ἔνθα οἱ παιδοτρίβαι βελτίω τὰ σώματα αὐτῶν ποιοῦσι, | όπου οι δάσκαλοι της γυμναστικής κάνουν τα σώματά τους πιο δυνατά, |
| ἵνα μὴ ἀναγκάζωνται ἀποδειλιᾶν | για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν |
| διὰ τὴν τῶν σωμάτων πονηρίαν. | εξαιτίας της κακής σωματικής κατάστασης. |
© Γιάννης Παπαθανασίου-Κατερίνα Πρανδέκου
Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες;
- Οι αρχαίοι Έλληνες έγραφαν με κεφαλαία γράμματα («μεγαλογράμματη» ή «κεφαλαιογράμματη» γραφή).
Η μικρογράμματη γραφή (η οποία συνδέεται με τη συστηματική χρήση τόνων, πνευμάτων και κενών μεταξύ των λέξεων) εισάγεται τον 9ο αι. μ.Χ.
- Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποίησαν τρεις κυρίως τρόπους γραφής: α) από δεξιά προς τα αριστερά, β) βουστροφηδόν (γραφή της οποίας η φορά αλλάζει σε κάθε γραμμή) και γ) από αριστερά προς τα δεξιά (όπως και σήμερα).
Γ. Φθόγγοι και γράμματα
Οι φθόγγοι της α.ε. παριστάνονται με 24 γράμματα, που είναι τα ίδια με αυτά της ν.ε. Οι φθόγγοι της α.ε. διαιρούνται σε φωνήεντα και σε σύμφωνα.
Φωνήεντα
-
- Τα φωνήεντα διαιρούνται σε βραχύχρονα, μακρόχρονα και δίχρονα, με βάση τη διάρκεια της προφοράς τους.
- Τα βραχύχρονα ή βραχέα (σύμβολο βραχύτητας: ˘ ) προφέρονταν όπως και σήμερα, σε σύντομο (βραχύ) χρόνο: ἔλεος = [eleos].
- Τα μακρόχρονα ή μακρά (σύμβολο μακρότητας: ˉ) προφέρονταν περίπου σε διπλάσιο (μακρότερο) χρόνο.
- Το «η» ακουγόταν ως δύο «ε» (εε) και το «ω» ως δύο «ο» (οο): ἠώς (η χαραυγή) = [eeoos].
- Τα δίχρονα ήταν σε κάποιες λέξεις βραχέα και σε κάποιες μακρά.
| Βραχέα | Μακρά | Δίχρονα |
| ε, ο | η, ω | α, ι, υ |
Σύμφωνα
Τα σύμφωνα της αρχαίας (δηλ. οι φθόγγοι που ακούονταν σαν σύμφωνα) διαιρούνται:
α) σε 9 άφωνα· αυτά παριστάνονται με τα γράμματα κ, γ, χ, π, β, φ, τ, δ, θ που λέγονται άφωνα·
β) σε 5 ημίφωνα· αυτά παριστάνονται με τα γράμματα λ, ρ, μ, ν, σ(ς), που λέγονται ημίφωνα.
γ) Εκτός από τα παραπάνω γράμματα υπάρχουν τρία ακόμα, τα ζ, ξ, ψ, που παριστάνουν σύμφωνα· αυτά λέγονται διπλά.
Τα άφωνα υποδιαιρούνται:
α) κατά το φωνητικό όργανο με το οποίο κυρίως προφέρονται: στα ουρανικά κ, γ, χ, στα χειλικά π, β, φ και στα οδοντικά τ, δ, θ·
β) κατά το είδος της πνοής που συνοδεύει την εκφώνησή τους: στα ψιλόπνοα δηλ. λεπτά κατά την πνοή) κ, π, τ, στα δασύπνοα (δηλ. παχιά κατά την πνοή) χ, φ, θ και στα μέσα β, γ, δ.
Τα ημίφωνα υποδιαιρούνται στα υγρά λ, ρ, στα ένρινα μ, ν και στο συριστικό σ (ς).
| Κατά το φωνητικό όργανο | Κατά το είδος της πνοής |
|||
| Ουρανικά | Οδοντικά | Χειλικά | ||
| Άφωνα | κ | τ | π | ← ψιλόπνοα |
| γ | δ | β | ← μέσα | |
| χ | θ | φ | ← δασύπνοα | |
| Ημίφωνα | υγρά: | λ, ρ | ||
| ένρινα: | μ, ν (και γ πριν από τα κ, γ, χ, ξ) | |||
| συριστικό: | σ (ς) | |||
| παλαιότερα ημίφωνα: | F, j | |||
| Διπλά | ζ, ξ, ψ | |||
Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείς να ακούσεις την προφορά:
ΠΗΓΕΣ https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/simphona.htm
Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α΄Γυμνασίου (ΟΕΔΒ)
Δημοσιευμένο στην κατηγορία ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .
Πρόσφατα σχόλια