ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

Η ΗΓΕΜΟΝIΑ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ:  ΜIΑ ΚYΡIΑΡΧIΑ ΣΕ ΑΜΦIΣΒΗΤΗΣΗ

19 Μαρτίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (479-323 π.Χ.)

Α) Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (479-431 π. Χ.)

Β) ΗΓΕΜΟΝΙΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ, ΚΑΜΨΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ (431-362 π.Χ.)

Τι είχαν υποσχεθεί οι Σπαρτιάτες στους συμμάχους τους κατά τη διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου και τι έκαναν όταν νίκησαν σε αυτόν;

Οι Σπαρτιάτες είχαν κηρύξει τον πόλεμο εναντίον της Αθήνας με το σύνθημα της απελευθέρωσης των ελληνικών πόλεων από τον αθηναϊκό ζυγό. Όμως αυτό διαψεύστηκε μετά την πτώση της Αθήνας. Οι Σπαρτιάτες, με τη συμπαράσταση των Περσών, υποστήριξαν τα ολιγαρχικά κόμματα στις πόλεις, τοποθέτησαν φρουρά σ’ αυτές με επικεφαλής έναν Σπαρτιάτη αρμοστή (διοικητή) και επέβαλαν φόρους.

Τι είδους πολίτευμα επιβάλλουν οι Σπαρτιάτες στην Αθήνα και πώς το αντιμετωπίζουν οι Αθηναίοι;

Οι Σπαρτιάτες εγκαθιστούν στην Αθήνα  ένα σκληρότατο ολιγαρχικό καθεστώς. Τριάντα άνδρες (Τριάκοντα τύραννοι), φίλοι της Σπάρτης, με ηγέτη τον Κριτία, αναλαμβάνουν την εξουσία. Ένα κύμα βίας ξεσπά και πολλοί δημοκρατικοί πολίτες θανατώνονται. Οι Αθηναίοι τελικά εξεγείρονται (επαναστατούν) και με ηγέτη τον  Θρασύβουλο ανατρέπουν το τυραννικό καθεστώς και αποκαθιστούν το δημοκρατικό, χωρίς να σημειωθεί σπαρτιατική αντίδραση (403 π.Χ.).

Ποιο ιστορικό γεγονός καταγράφεται στο έργο του Ξενοφώντα «Κύρου Ανάβασις»; Πώς αποδείχθηκε μέσα από αυτό η αδυναμία του περσικού κράτους;

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΜΥΡΙΩΝ

Η εκστρατεία του Κύρου, σατράπη (Πέρση διοικητή) της Μικράς Ασίας, εναντίον του αδερφού του Αρταξέρξη για την κατάληψη του περσικού θρόνου, οδηγεί τη Σπάρτη και τους Έλληνες γενικότερα να αντιληφθούν ότι τα θεμέλια του περσικού κράτους ήταν σαθρά (φθαρμένα). Στον στρατό του Κύρου συμμετείχαν 13.000 Έλληνες, ανάμεσα στους οποίους 700 Σπαρτιάτες. Στα Κούναξα (401 π.Χ.) ο στρατός του Κύρου νίκησε, αλλά ο ίδιος σκοτώθηκε. Τότε οι Έλληνες μισθοφόροι, οι «Μύριοι», όπως ονομάστηκαν με οδηγούς τον Σπαρτιάτη Κλέαρχο αρχικά και τον Αθηναίο Ξενοφώντα στη συνέχεια, κατόρθωσαν χωρίς απώλειες να διασχίσουν το περσικό κράτος και να φθάσουν στον Πόντο. Οι Πέρσες δεν τόλμησαν να τους επιτεθούν. Το κατόρθωμα αυτό μας το αφηγείται ο ίδιος ο Ξενοφών στο έργο του «Κύρου Ανάβασις».

Ποια ήταν η δράση του βασιλιά της Σπάρτης, Αγησιλάου στη Μικρά Ασία και πώς αιτιολογείται; Γιατί ο Αγησίλαος δεν ολοκλήρωσε τον στόχο του;

Μετά την αποτυχία της εξέγερσης του Κύρου κατά του αδερφού του Αρταξέρξη, οι Πέρσες απαιτούν την υποταγή των ελληνικών πόλεων της Ιωνίας σ’ αυτούς. Οι πόλεις αντιδρούν και στρέφονται προς τη Σπάρτη ζητώντας προστασία. Οι Σπαρτιάτες αποφασίζουν να επέμβουν με εκστρατευτικό σώμα, του οποίου την ηγεσία, τελικά, αναλαμβάνει ο βασιλιάς Αγησίλαος (395 π.Χ.). Ο Αγησίλαος, ηγέτης με πανελλήνια ιδεώδη, σκεφτόταν να συντρίψει την περσική δύναμη και, μάλιστα, με συνεχείς στρατιωτικές επιτυχίες απείλησε την κυριαρχία του «Μεγάλου Βασιλέως» (δηλαδή του ισχυρού βασιλιά των Περσών) στη Μικρά Ασία. Όμως, το περσικό χρήμα συνασπίζει (ενώνει σε συμμαχία) Θηβαίους, Αργείους, Κορίνθιους και Αθηναίους στην Ελλάδα εναντίον της Σπάρτης. Οι Σπαρτιάτες, για να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο, αναγκάζονται να ανακαλέσουν τον Αγησίλαο από τη Μικρά Ασία. Η αντίληψη, πάντως, ότι το περσικό κράτος ήταν ασθενές άρχισε να εδραιώνεται (ριζώνει) στην Ελλάδα.

Ποιοι συγκρούονται στη μάχη της Κορώνειας και τι αλλάζει μετά από αυτήν στην ηγεμονία της Σπάρτης;

ΜΑΧΗ ΚΟΡΩΝΕΙΑΣ

Ενώ ο Αγησίλαος πολεμούσε τους Πέρσες στη Μικρά Ασία, οι Σπαρτιάτες τον κάλεσαν πίσω για να αντιμετωπίσει τους ενωμένους αντιπάλους τους (Αθηναίους, Κορίνθιους, Θηβαίους και Αργείους). Ο Αγησίλαος διά ξηράς επανέρχεται στην Ελλάδα και νικά τον στρατό του αντισπαρτιατικού συνασπισμού στην Κορώνεια (394 π.Χ.). Οι Σπαρτιάτες διατηρούν την ηγεμονία τους στην ηπειρωτική Ελλάδα, όμως η κυριαρχία τους στο Αιγαίο και στις μικρασιατικές ακτές είχε χαθεί οριστικά.

Ποια γεγονότα αποδεικνύουν ότι οι  Πέρσες καθορίζουν τις εξελίξεις στον Ελλαδικό χώρο;

Α) Το περσικό χρήμα συνασπίζει (ενώνει σε συμμαχία) Θηβαίους, Αργείους, Κορίνθιους και Αθηναίους εναντίον της Σπάρτης.

Β) Ο Αθηναίος στρατηγός Κόνων ναυπηγεί, με περσικά χρήματα, πλοία και συντρίβει το σπαρτιατικό στόλο στην Κνίδο (394 π.Χ.).

Γ) Ο Κόνων, μετά τη ναυμαχία, επιστρέφει στην Αθήνα και ανοικοδομεί, πάλι με περσικά χρήματα, τα τείχη των Αθηνών.

Δ) Η Ανταλκίδειος ειρήνη (βλέπε παρακάτω) έκανε τους Πέρσες διαιτητές των ελληνικών πραγμάτων.

ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΚΝΙΔΟΥ

Πότε και πώς σταματούν οι συγκρούσεις ανάμεσα στους αντισπαρτιατικούς συνασπισμούς και τη Σπάρτη; Τι γνωρίζετε για την Ανταλκίδειο Ειρήνη;

Μέχρι το 386 π.Χ. νέοι αντισπαρτιακοί συνασπισμοί σχηματίζονται και πολεμικές επιχειρήσεις, διεξάγονται  στον ελλαδικό χώρο. Όλες οι ελληνικές πόλεις, εξουθενωμένες από τους συνεχείς πολέμους, ποθούσαν την ειρήνη. Την τάση αυτή εκμεταλλεύεται η Σπάρτη για να αποκτήσει πάλι την εύνοια των Περσών. Ο Σπαρτιάτης Ανταλκίδας πείθει το βασιλιά Αρταξέρξη να προτείνει ένα σχέδιο ειρήνης (386 π.Χ.) το οποίο, αν γινόταν δεκτό, θα έθετε τέρμα στους μακροχρόνιους πολέμους. Ο Ξενοφών στα «Ελληνικά» του έχει διασώσει το σχέδιο της συνθήκης. Την εφαρμογή των όρων της ειρήνης ανέλαβαν οι Σπαρτιάτες, οι οποίοι τον επόμενο χρόνο συγκάλεσαν πανελλήνιο συνέδριο. Όλες οι πόλεις δέχτηκαν, μετά από πολλούς δισταγμούς, την ειρήνη που καθιστούσε τους Πέρσες διαιτητές των ελληνικών πραγμάτων.

Μετά την Ανταλκίδειο Ειρήνη αποκαθίσταται η ειρήνη ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις κράτη; Κάτω από  ποιες συνθήκες δημιουργείται η Β΄Αθηναϊκή συμμαχία;

Η Ανταλκίδειος ειρήνη δεν έφερε τη γαλήνη στον ελληνικό κόσμο. Πολλές ναυτικές και νησιωτικές πόλεις έβλεπαν με συμπάθεια την ανασύσταση της Αθηναϊκής συμμαχίας. Έτσι, σε συνέδριο που συγκαλείται στην Αθήνα το 378 π.Χ., και στο οποίο μετέχουν πολλές νησιωτικές πόλεις, αναγγέλλεται επίσημα η οργάνωση της Β’ Αθηναϊκής συμμαχίας.

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ

Πανελλήνιο ιδεώδες: η αντίληψη ότι οι ελληνικές πόλεις – κράτη πρέπει να είναι ενωμένες.

ΠΗΓΕΣ:

Σχολικό βιβλίο Αρχαίας Ιστορίας

Βιβλίο του Εκπαιδευτικού

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

wikipedia

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .