ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΤΑ ΑIΤIΑ ΚΑI ΟI ΑΦΟΡΜΕΣ ΤΟY ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣIΑΚΟY ΠΟΛΕΜΟY – Ο ΑΡΧIΔΑΜΕIΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (431-421 π.Χ.)

12 Μαρτίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 479-323 π.Χ.

431-362 π.Χ. ΗΓΕΜΟΝΙΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΚΑΜΨΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ

Ποιες είναι οι κύριες πηγές μας για την περίοδο των ηγεμονικών ανταγωνισμών και της κάμψης των ελληνικών πόλεων; (ενημερωτικά)

α)Ο  Θουκυδίδης για την περίοδο ως το 411, β) ο Ξενοφών με τα τα έργα του  «Ελληνικά», «Κύρου Ανάβασις» και «Αγησίλαος» και γ) οι «Βίοι» του Πλουτάρχου Νικίας, Αλκιβιάδης, Λύσανδρος και Πελοπίδας.

 Ποια γεγονότα σηματοδοτούν την έναρξη και τη λήξη αυτής της περιόδου;

Η περίοδος αυτή αρχίζει με τον Πελοποννησιακό πόλεμο (431π.Χ.) και τελειώνει με τη μάχη της Μαντίνειας (362 π.Χ.)

ΤΑ ΑIΤIΑ ΚΑI ΟI ΑΦΟΡΜΕΣ ΤΟY ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣIΑΚΟY ΠΟΛΕΜΟY – Ο ΑΡΧIΔΑΜΕIΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (431-421 π.Χ.)

Ποιος πόλεμος ονομάστηκε Πελοποννησιακός, πότε και μεταξύ ποιων έγινε;

Πελοποννησιακός Πόλεμος ονομάστηκε ο πόλεμος  ανάμεσα στην Αθηναϊκή και την Πελοποννησιακή Συμμαχία  (υπό την ηγεμονία της Σπάρτης). Κράτησε, με μικρές διακοπές, 27 χρόνια, από το 431 ως το 404 π.Χ.

Οι αντίπαλοι

Ποιες ήταν οι αιτίες του Πελοποννησιακού πολέμου;

1) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΘΗΝΑΣ – ΚΟΡΙΝΘΟΥ

Η Αθήνα, μετά την πλήρη κυριαρχία στο Αιγαίο, στρέφει τις βλέψεις της και προς τη Δύση, το Ιόνιο και την Αδριατική. Αυτό τη φέρνει σε σύγκρουση με την Κόρινθο, κύρια σύμμαχο της Σπάρτης, η οποία θεωρούσε ως χώρο επιρροής της τις δυτικές θάλασσες και βλέπει τώρα τα οικονομικά της συμφέροντα να απειλούνται.

2) ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΘΗΝΑΣ – ΣΠΑΡΤΗΣ

Ακόμη, η πολιτειακή διαφορά της Αθήνας (δημοκρατία) με τη Σπάρτη (ολιγαρχία), η οποία γεννά και τη διαφορά στη νοοτροπία, είναι η βαθύτερη και ουσιαστικότερη αιτία του χάσματος ανάμεσα στις δύο πόλεις, το οποίο, σταδιακά, θα καταστεί αγεφύρωτο.

3) ΑΝΤΙΖΗΛΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Η κλειστή και αριστοκρατική Σπάρτη έβλεπε με ολοφάνερη καχυποψία τη συνεχώς αυξανόμενη δύναμη της ανοικτής και δημοκρατικής Αθήνας. Με την Αθήνα και τη Σπάρτη βρίσκονται αντιμέτωπες δύο αντίπαλες και αντίθετες κοσμοθεωρίες. Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη.

Ποιες ήταν οι αφορμές του Πελοποννησιακού πολέμου;

 1) ΕΠΙΔΑΜΝΟΣ

Κέρκυρα, Επίδαμνος

Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, η ανάμειξη των Αθηναίων στη διαμάχη ανάμεσα στην Κέρκυρα και την Κόρινθο για την Επίδαμνο (Δυρράχιο), αποτελεί την πρώτη αφορμή του πολέμου.

2)ΠΟΤΙΔΑΙΑ

Ποτίδαια

Η αντιπαλότητα ανάμεσα σε Κόρινθο και Αθήνα οξύνεται και οι Κορίνθιοι ωθούν σε αποστασία από την Αθηναϊκή συμμαχία την Ποτίδαια (432 π.Χ.). Αυτή είναι η δεύτερη αφορμή.

2)  ΜΕΓΑΡΙΚΟ ΨΗΦΙΣΜΑ

Μέγαρα

Σε αντίποινα ο Περικλής απαγορεύει στα πλοία των Μεγαρέων, συμμάχων της Σπάρτης, να αγκυροβολούν σε λιμάνια της Αθηναϊκής συμμαχίας και να διεξάγουν εμπόριο (τρίτη αφορμή).Οι «Τριακοντούτεις σπονδαί» (τριακονταετής ειρήνη Αθήνας –Σπάρτης που υπογράφηκε το 446 π.Χ.)  είχαν παραβιαστεί.

Ποιοι συμμετέχουν στο  Συνέδριο της Σπάρτης και τι αποφασίζουν;

Σε συνέδριο στη Σπάρτη, Κορίνθιοι και Μεγαρείς, με τη συμπαράταξη και της φιλοπόλεμης σπαρτιατικής μερίδας, ισχυρίζονται ότι ο πόλεμος είναι η μόνη λύση. Επικρατούν οι φιλοπόλεμοι και οι εχθροπραξίες αρχίζουν το 431 π.Χ.

Ποιες είναι οι φάσεις του Πελοποννησιακού πολέμου;

Ο Πελοποννησιακός πόλεμος διακρίνεται σε τρεις φάσεις: α) Αρχιδάμειος πόλεμος (431-421 π.Χ.) β) Σικελική εκστρατεία (415-413 π.Χ.) γ) Δεκελεικός πόλεμος (413-404 π.Χ.).

Ποια βασικά γεγονότα συμβαίνουν στη διάρκεια της πρώτης φάσης του πολέμου (Αρχιδάμειος πόλεμος);

• Αρχή του πολέμου αποτέλεσε η εισβολή των Θηβαίων στην Πλάταια, παραδοσιακή φίλη της Αθήνας. Ο πελοποννησιακός στρατός, με αρχηγό το βασιλιά της Σπάρτης Αρχίδαμο, λεηλατεί την ύπαιθρο της Αττικής και ο πληθυσμός της αναγκάζεται να καταφύγει μέσα στην οχυρωμένη πόλη.
• Το 430 π.Χ. μια μολυσματική ασθένεια αποδεκατίζει τον πληθυσμό της Αθήνας. Θύμα της και ο ίδιος ο Περικλής (429 π.Χ.). Οι Αθηναίοι χάνουν το ηθικό τους. Ισάξιος διάδοχος του Περικλή δεν υπάρχει. Στην πολιτική κυριαρχούν πλέον οι δημαγωγοί (πολιτικοί  που με την ικανότητα της πειθούς παρασύρουν τον λαό).
• Για να αντιμετωπίσει τις σπαρτιατικές επιδρομές, η Αθήνα πιέζει οικονομικά τους Συμμάχους. Οι αυθαιρεσίες των Αθηναίων προκαλούν εξεγέρσεις. Η Λέσβος πρωτοστατεί (428 π.Χ.) και η αποστασία καταπνίγεται με αγριότητα από τους Αθηναίους.
• Οι Σπαρτιάτες μεταφέρουν τον πόλεμο στη Μακεδονία και καταλαμβάνουν την Αμφίπολη.Οι Αθηναίοι αντιδρούν και στέλνουν στρατό στη Χαλκιδική. Σε αμφίρροπη μάχη στη Χαλκιδική, κοντά στην Αμφίπολη φονεύονται και οι δύο φιλοπόλεμοι στρατηγοί της Αθήνας και της Σπάρτης (422 π.Χ.).
• Ο θάνατος των δύο ηγετών είχε ως άμεσο αποτέλεσμα το τέλος του πολέμου. Με πρωταγωνιστή τον αρχηγό του αριστοκρατικού κόμματος στην Αθήνα, Νικία, υπογράφεται ειρήνη για πενήντα χρόνια (το 421 π.Χ.).

Αμφίπολη

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .