ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

Η ΣYΜΜΑΧIΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟY – Η ΣYΜΜΑΧIΑ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝIΑΣ

30 Ιανουαρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 479-323 π.Χ.

Α)Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ 479-431 π.Χ.

1. Η ΣYΜΜΑΧIΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟY – Η ΣYΜΜΑΧIΑ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝIΑΣ

Για ποιο λόγο οι πόλεις-κράτη του Αιγαίου μετά την νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών ζήτησαν προστασία; Ποια ισχυρή πόλη αρνήθηκε να τους προστατέψει και γιατί;

Μετά τη νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών, οι πόλεις του Αιγαίου ζουν με τον τρόμο μιας νέας περσικής εισβολής. Αρχικά στρέφονται προς τη Σπάρτη για να αναζητήσουν στήριγμα. Όμως, η μεγάλη δωρική πόλη, συγκλονισμένη από τη συμπεριφορά του Παυσανία, ο οποίος κατηγορήθηκε για συνεννοήσεις με τον Ξέρξη, δείχνει απρόθυμη να αναλάβει τις ευθύνες και αφήνει ελεύθερο το πεδίο στους Αθηναίους.

Ποια πόλη ανέλαβε τελικά την προστασία των νησιών και των πόλεων του Αιγαίου και των παραλίων της Ιωνίας (Μικράς Ασίας); Με ποιο τρόπο;

Ανέλαβε η Αθήνα. Συγκεκριμένα, με πρωτοβουλία του Αριστείδη (που ήταν Αθηναίος πολιτικός και στρατηγός, γνωστός για τη δικαιοσύνη και την τιμιότητά του), οι πόλεις-κράτη του Αιγαίου και των ιωνικών παραλίων συνάπτουν με την Αθήνα μία Συμμαχία με έδρα το νησί της Δήλου, τη Συμμαχία της Δήλου  το 478 π.Χ.. Στόχος ήταν η προστασία των νησιών και των πόλεων του Αιγαίου και των παραλίων της Ιωνίας.

ΔΗΛΟΣ

Ποιοι ήταν οι όροι λειτουργίας της Συμμαχίας της Δήλου;

1. Όλα τα μέλη της Συμμαχίας διαθέτουν από μία ψήφο στο συνέδριο, το οποίο συνέρχεται μία φορά τον χρόνο στη Δήλο. Είναι φυσικό η Αθήνα, που διαθέτει την ισχυρότερη ναυτική δύναμη, να επηρεάζει τις άλλες πόλεις και, ουσιαστικά, να κυριαρχεί στη Συμμαχία.
2. Οι πόλεις που δεν επιθυμούσαν ή δεν είχαν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν πλοία και άνδρες μπορούσαν να περιορίσουν τη συμβολή τους στην καταβολή ενός χρηματικού ποσού, του φόρου.
3. Δέκα Αθηναίοι, που έφεραν τον τίτλο του «Ελληνοταμία», συγκέντρωναν τα χρήματα, τα κατέθεταν στο κοινό ταμείο της Συμμαχίας στη Δήλο και, κάθε φορά που παρουσιαζόταν ανάγκη, απέσυραν τα αναγκαία ποσά για τις δαπάνες της συντήρησης του στόλου.
4. Η Συμμαχία αναγνώριζε στους Αθηναίους την ηγεμονία, δηλαδή τη δυνατότητα να σχεδιάζουν και να εκτελούν τις πολεμικές επιχειρήσεις, όμως η αυτονομία των πόλεων ήταν απόλυτα εγγυημένη.

Ποιος Αθηναίος πολιτικός καθόρισε πρώτος το ποσό εισφοράς της κάθε πόλης-κράτους που ανήκε στη συμμαχία;

Ο Αριστείδης, πρώτος, καθόρισε το ποσό της εισφοράς για κάθε πόλη με τόσο δίκαιο τρόπο, ώστε οι σύμμαχοι τον ονόμασαν «τον δικαιότερο από όλους τους ανθρώπους».

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ

Πότε αναλαμβάνει ο Κίμων ηγέτης της Αθήνας ;

Μετά το θάνατο του Αριστείδη και την εξορία του Θεμιστοκλή με την κατηγορία του μηδισμού (το 471 π.Χ. κατηγορήθηκε και αυτός για συναλλαγές με τους Πέρσες), ο Κίμων, γιος του Μιλτιάδη και ηγέτης του αριστοκρατικού κόμματος, επιβάλλεται ως ο αναμφισβήτητος ηγέτης στην Αθήνα και εφαρμόζει απρόσκοπτα τον πολιτικό του σχεδιασμό.

ΚΙΜΩΝ

Ποιοι ήταν οι κύριοι στόχοι της πολιτικής που εφάρμοσε ο Κίμων ως ηγέτης;

1. Διεύρυνση της Συμμαχίας της Δήλου.

2. Συνέχιση του πολέμου κατά των Περσών.

3.  Φιλικές σχέσεις με τη Σπάρτη.

Πότε και γιατί οι πόλεις-κράτη που είναι μέλη της Συμμαχίας της Δήλου αρχίζουν να δυσαρεστούνται με την πολιτική της Αθήνας; Πώς τις αντιμετωπίζει ο Κίμων;

Μετά τη νίκη του Κίμωνα εναντίον των Περσών στον Ευρυμέδοντα ποταμό της Παμφυλίας (467 π.Χ.), οι δυνάμεις της Συμμαχίας της Δήλου κυριαρχούν απόλυτα στο Αιγαίο. Οι πόλεις που συμμετέχουν σ’ αυτή, σύμφωνα με διάφορους υπολογισμούς, ανέρχονταν σε 400. Όμως, αντιδράσεις αρχίζουν να εκδηλώνονται σε πολλές από αυτές με αιτία την αλαζονική συμπεριφορά των Αθηναίων. Τάσεις απομάκρυνσης από τη Συμμαχία αναπτύσσονται, οι οποίες καταλήγουν σε εξεγέρσεις (Νάξος, Θάσος). Ο Κίμων τις καταπνίγει βίαια. Γίνεται πλέον φανερό ότι καμία πόλη δεν έχει τη δυνατότητα να αποχωρήσει από τη Συμμαχία χωρίς τη θέληση των Αθηναίων.

Ποια στοιχεία αποδεικνύουν ότι η Συμμαχία της Δήλου μετατράπηκει σε όργανο της επιβολής της πανελλήνιας αθηναϊκής ηγεμονίας;

Από τη στιγμή που ο Κίμων καταπνίγει βίαια τις εξεγέρσεις των πόλεων που επιθυμούν να αποσχιστούν από τη Συμμαχία της Δήλου, γίνεται φανερό ότι η αυτονομία των πόλεων είχε ουσιαστικά καταργηθεί και ότι η Συμμαχία είχε μεταβληθεί σε όργανο επιβολής της πανελλήνιας αθηναϊκής ηγεμονίας.

Ποια γεγονότα επιβεβαιώνουν τη μετατροπή της Συμμαχίας της Δήλου σε όργανο της Αθηναϊκής Ηγεμονίας;

1. Το 454 π.Χ. ο νέος ισχυρός ηγέτης της Αθήνας, ο Περικλής, με μία συμβολική κίνηση ιδιαίτερης σημασίας, μεταφέρει το ταμείο της Συμμαχίας από τη Δήλο στην Ακρόπολη της Αθήνας.
2. Το συνέδριο δε συνέρχεται πια. Οι αποφάσεις λαμβάνονται μόνο από την Αθήνα.
3. Ο φόρος ορίζεται από την αθηναϊκή Εκκλησία του Δήμου!!

Πότε, μεταξύ ποιων και με ποιους όρους υπογράφεται η Ειρήνη του Καλλία; Γιατί η συνθήκη αυτή κάνει περιττή την ύπαρξη της Συμμαχίας της Δήλου;

Το 449 π.Χ. υπογράφεται ανάμεσα στην Αθήνα και τον Πέρση βασιλιά η λεγόμενη Ειρήνη του Καλλία. Με αυτήν ουσιαστικά τερματίζονται οι ελληνοπερσικοί πόλεμοι. Ο κύριος όρος της Ειρήνης υποχρεώνει τους Πέρσες να αναγνωρίσουν την αυτονομία των ελληνικών πόλεων. Η Συμμαχία της Δήλου δεν είχε πια κανέναν λόγο ύπαρξης, αφού ο πόλεμος κατά των Περσών είχε τερματιστεί. Όμως, η απόκρουση της περσικής απειλής ήταν, από καιρό, απλώς μία πρόφαση.

Γιατί, παρά την υπογραφή της Ειρήνης του Καλλία, οι Αθηναίοι διατηρούν τη Συμμαχία της Δήλου;

Για να επιβάλλουν την ηγεμονία τους  σε όλες τις πόλεις που ήταν μέλη της.

ΠΗΓΕΣ

Αρχαία Ιστορία Γ Γυμνασίου

Βιβλίο του εκπαιδευτικού

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .