Η εορτή του πατρός μου, Εμμανουήλ Ροϊδης
9 Δεκεμβρίου 2023 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ
Διήγημα από τον κύκλο των αυτοβιογραφικών έργων του Ροϊδη.
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
1η «Την ερχόμενη Πέμπτην…την τελετήν.»
Η αναμονή της γιορτής του πατέρα και η διαταγή της μητέρας στον γιο να προσφωνήσει τον πατέρα του.
2η «Διά να γίνουν….εκπλήξεως»
Οι προετοιμασίες του συγγραφέα και της μητέρας του για τη γιορτή του πατέρα.
3η Τέλος πάντων….εξήντα πέντε ημέρας.»
Η ημέρα της γιορτής καταλήγει σε κωμική φάρσα.
ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ – ΘΕΜΑ
Πηγή έμπνευσης είναι το παλιό μοντέλο αγωγής των παιδιών, ιδιαίτερα όσων ανήκαν στη μεγαλοαστική τάξη που προϋπέθετε τον σεβασμό αλλά όχι την πραγματική επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας. Κάτι τέτοιο δεν είναι υγιές, γιατί η αγάπη και ο σεβασμός δεν εκβιάζονται. Το συγκεκριμένο θέμα είναι η γιορτή του πατέρα.
ΤΙΤΛΟΣ
Δίνει την περίσταση με αφορμή την οποία ξετυλίγεται η υπόθεση του διηγήματος. Η τυπικότητα του τίτλου δείχνει τον τρόμο του παιδιού όχι για τη γιορτή αλλά για το τυπικό που την περιβάλλει.
ΣΧΕΣΕΙΣ ΓΟΝΙΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ
Υπάρχει έλλειψη πραγματικής επαφής, επιβάλλονται αυστηροί κανόνες συμπεριφοράς στα παιδιά και η στάση των γονιών είναι πολύ αυστηρή καθώς δίνουν διαρκώς διαταγές, κάνουν επιπλήξεις και φέρονται με βία (ξύλο).
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ
ΠΑΤΕΡΑΣ: Άνθρωπος σοβαρός, λιγομίλητος, αυστηρός. Η γυναίκα και ο γιος του πρέπει να του δείχνουν σεβασμό και να είναι τυπικοί μπροστά του. Δεν έχει εγκάρδιες και θερμές σχέσεις με το παιδί του αλλά ο φόβος και η προσποιητή ευγένεια χαρακτήριζε τις σχέσεις τους. Ο ίδιος απαιτούσε τις τελετές και τις τιμητικές προσφωνήσεις. Φαίνεται σκληρός και απαξιωτικός απέναντι στο παιδί του και δεν εκτιμά το ότι του πρασέφερε το λουλούδι, αλλά το μούντζωσε για την απροσεξία του.
ΜΗΤΕΡΑ: Είναι τυπολάτρης και γι’ αυτό θέλει τη μέρα της γιορτής να τηρηθούν τα τυπικά μιας επίσημης τελετής. Είναι αυστηρή με το παιδί της και δεν του αφήνει περιθώρια επιλογών, αλλά του επιβάλλει με κάθε λεπτομέρεια τον τρόπο συμπεριφοράς του, ενώ το επιπλήττει και το χτυπάει όταν δεν εκτελεί σωστά τις διαταγές της. Δείχνει σεβασμό στον άνδρα της αλλά με τρόπο τυπικό και υποτακτικό, σαν να υπάρχει απόσταση μεταξύ τους.
ΠΑΙΔΙ: Είναι ένα συνηθισμένο παιδί που δεν του αρέσουν οι τυπικότητες, του φαίνονται ανόητες, γελοίες και ψεύτικες οι «στημένες «τελετές. Όπως όλα τα παιδιά, έχει αμεσότητα, ευθύτητα, απλοϊκότητα και δεν υποκρίνεται. Είναι όμως υπάκουο και υποταγμένο στις επιθυμίες των γονιών του. Φοβάται τον πατέρα του και δέχεται χωρίς διαμαρτυρία τις επιπλήξεις και το ξύλο από τη μητέρα του.
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΟΥ
Βαρεμάρα, φόβος, άγχος, αδιαφορία, ειρωνική διάθεση, απαξίωση.
ΣΧΕΣΗ ΑΦΗΓΗΤΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΩΝ
Η σχέση αυτή χαρακτηρίζεται από την τυπικότητα, την υποκρισία, την αυστηρότητα, τον φόβο, το ψεύτικο κλίμα αγάπης και οικογενειακής θαλπωρής, τον προσποιητό σεβασμό και την ψεύτικη εκτίμηση.
ΚΩΜΙΚΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ
Το γέλιο προκαλείται με δύο τρόπους: α)με τη χρήση της γλώσσας ( καθαρεύουσα, στομφώδεις εκφράσεις κλπ. ) και β) με τα γεγονότα που περιγράφονται ( το περιστατικό στο ανθοπωλείο και άλλα).
ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ
Η υποκρισία υπάρχει σε όλο το διήγημα , αλλά κορυφώνεται στην τελευταία ενότητα όπου το παιδί τη μέρα της γιορτής δίνει την παράσταση για την οποία είχε κάνει τόσες πρόβες και ο πατέρας προσποιείται τον έκπληκτο για την τελετή την οποία ήξερε και περίμενε.
ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΣΑΡΚΑΣΜΟΣ
Η ειρωνεία υπάρχει παντού διάσπαρτη. Ο αφηγητής ειρωνεύεται την ψεύτικη τελετή, τη σπουδαιότητα της γιορτής του πατέρα, την προσφώνηση, τις προετοιμασίες, τη μεγαλομανία και τη ματαιοδοξία (=επιδίωξη μάταιης δόξας), την υποκριτική έκπληξη του πατέρα στα δώρα. της μητέρας.
Αυτοσαρκασμός ( ο αφηγητής ειρωνεύεται τον εαυτό του) υπάρχει σε πολλά σημεία. Ο αφηγητής εκδηλώνει την άγνοιά του για τις τελετές, την πιθανότητα να τα κάνει θάλασσα, την ανικανότητά του να γράψει καλλιγραφικά, την εξωτερική του εμφάνιση και τη γενικότερη αδεξιότητά του που οδήγησε στη μούντζα και τη σφαλιάρα.
ΑΦΗΓΗΤΗΣ
Πρωτοπρόσωπος αφηγητής που συμμετέχει ως ήρωας στην ιστορία. Είναι το παιδί που διηγείται μια ιστορία από τα παιδικά του χρόνια.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ
Αφήγηση (πρωτοπρόσωπη).Κυριαρχεί στο διήγημα, καθώς το παιδί αφηγείται τα γεγονότα που συμβαίνουν σπίτι του.
Διάλογος. Ελάχιστα δείγματα διαλόγου υπάρχουν. Για παράδειγμα, «Πώς! Είναι σήμερον η εορτή μου! Εγήρασα ακόμη έναν χρόνον…»
Περιγραφή. «Το απόγευμα υπήγαμε εις την Αγία Ειρήνη…δια μίαν και εξήντα πέντε» Αισθητοποιούνται τα γεγονότα στο ανθοπωλείο και άλλα περιστατικά.
Εσωτερικός μονόλογος. Για παράδειγμα, «Έπρεπεν άρα να σταθώ…τα κόκκινα γένια του πατρός μου;». Ζωντανεύει τις σκέψεις του παιδιού.
ΓΛΩΣΣΑ
Αν και ο συγγραφέας ήταν δημοτικιστής, γράφει στην καθαρεύουσα με στόχο να σατιρίσει τόσο τις τυπικές σχέσεις των μελών μιας μεγαλοαστικής οικογένειας, όσο και την ίδια την καθαρεύουσα, ως γλώσσα ανεπαρκή να εκφράσει τον συναισθηματικό κόσμο των ανθρώπων. Γενικά η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι λιτή και ακριβής με έντονη την ειρωνεία.
ΥΦΟΣ
Ειρωνικό, σατιρικό και επιτηδευμένο (φτιαχτό, ψεύτικο) με χρήση πομπωδών εκφράσεων για να επιτευχθεί το χιούμορ και η σάτιρα
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ
Μεταφορές, π.χ. «απελέκητες ελληνικούρες»
Παρομοιώσεις, πχ. «ως ήσαν ψάρια»
Υπερβολή, π.χ. «μου το ενθυμίζει δέκα φορές τουλάχιστον την ημέραν..»
Εικόνες, π.χ. το επεισόδιο στο ανθοπωλείο.
Ειρωνεία για π.χ. Δεν ηξιώθην ποτέ να λάβω βραβείον καλλιγραφίας…»
Κλιμάκωση, π.χ. «Ο ανθοπώλης ήτο άνθρωπος με ολίγην υπομονήν και ολιγοτέραν ανατροφήν»
Αντίθεση, π.χ. «ανέτειλεν η επίσημος ημέρα…πριν φέξει.»
Ασύνδετο, π.χ. «Ενύσταζα, εκρύωνα, έσταζεν η μύτη μου»
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΡΟΪΔΗ
Ο Εμμανουήλ Ροΐδης γεννήθηκε στη Σύρo, από οικογένεια εύπορη, το 1836. Από έξι ως δεκατριών χρόνων έζησε στην Γένοβα. Ύστερα γύρισε στην Σύρo, όπου ακολούθησε κανονικά σχολικά μαθήματα. Ως οικότροφος σε Λύκειο, ξενυχτάει κρυφά διαβάζοντας άπληστα μυθιστορήματα. Από τότε πρωτοφανερώθηκε σε αυτόν και η συγγραφική διάθεση. Από τα 1855, παιδί σχεδόν ζει στην Γερμανία, στην Ρουμανία και στην Αίγυπτο. Στα είκοσι επτά του χρόνια, έρχεται να εγκατασταθεί οριστικά στην Αθήνα με το κοσμοπολιτικό στοιχείο μέσα στην ζωή του. Φιλαναγνώστης, φιλότεχνος, μοιράζει τις ώρες του ανάμεσα στις βιβλιοθήκες, στα μουσεία και στις συναυλίες. Δύο αλλεπάλληλα ατυχήματα έρχονται: ακοή του ελαττώνεται σε βαθμό να δυσκολεύει την κοσμική του ζωή, και μια σειρά από κακές επιχειρήσεις τον καταστρέφει οικονομικά. Το διάβασμα, που έγινε πια μοναδική χαρά της ζωής του. Πέθανε στην Αθήνα, στις 7 Ιανουαρίου 1904.
Το γνωστότερο έργο του είναι «Η Πάπισσα Ιωάννα» . Η υπόθεση του έργου είναι ένας θρύλος του 9ου αι. αρκετά διαδεδομένος στην Ευρώπη, για μια γυναίκα που κατάφερε να ανέλθει στον παπικό θρόνο, έμεινε έγκυος και γέννησε κατά τη διάρκεια μιας λιτανείας, οπότε και πέθανε. Έγραψε πολλά διηγήματα που διαδραματίζονται στην Αθήνα και στην Ερμούπολη και στηρίζονται κυρίως σε προσωπικά του βιώματα. Είναι εμφανής σε όλα η κριτική του διάθεση εναντίον της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλά έχουν ήρωες ζώα: η σύγκριση των ζώων με τον άνθρωπο είναι αρνητική εις βάρος του δευτέρου.
ΠΗΓΗ : https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%85%CE%AE%CE%BB_%CE%A1%CE%BF%CE%90%CE%B4%CE%B7%CF%82Δημοσιευμένο στην κατηγορία ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .
Πρόσφατα σχόλια