ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

Η ΠΟΛIΤIΣΜIΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ (Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟ 1100 ΕΩΣ ΤΟ 800 π.Χ)

9 Νοεμβρίου 2023 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

Μετά την εξαφάνιση της Γραμμικής Β΄ πότε εμφανίζεται γραφή στον ελληνικό κόσμο; Τι είδους γραφή ήταν και από πού προήλθε;

Η Γραμμική γραφή Β΄ είχε εξαφανιστεί μαζί με την πτώση των μυκηναϊκών ανακτόρων. Όμως, το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα π.Χ. μία νέα γραφή εμφανίζεται στον ελληνικό κόσμο. Είναι ένα αλφάβητο που προέρχεται από το φοινικικό, αλλά με πολλές προσαρμογές και παραλλαγές.

Ποιες αλλαγές έκαναν οι Έλληνες στο φοινικικό αλφάβητο και γιατί ήταν απαραίτητες;

Το φοινικικό αλφάβητο δεν περιέχει παρά μόνο σύμφωνα. Όμως η ελληνική γλώσσα ήταν αδύνατο να αποδοθεί χωρίς φωνήεντα. Γι’ αυτό οι Έλληνες  πήραν μερικά από τα πολλά σύμφωνα του φοινικικού αλφαβήτου και τα μετέτρεψαν σε φωνήεντα.

Γιατί ήταν σημαντική η επινόηση των Ελλήνων να προσθέσουν φωνήεντα στο φοινικικό αλφάβητο;

Με το σύστημα αυτό συντελείται μια σημαντική πρόοδος γιατί για πρώτη φορά, στη γραφή, οι ήχοι μεταδίδονται με φωνήεντα και σύμφωνα. Αυτή η απλοποίηση δημιούργησε τις προϋποθέσεις, ώστε η γραφή να γίνει κτήμα περισσότερων ανθρώπων και όχι μόνο λίγων γραφέων. Τώρα αρκετοί άνθρωποι αποκτούν τη δυνατότητα να διαβάζουν και να γράφουν, να συμμετέχουν γενικότερα στη γνώση και στον πολιτισμό. Από το ελληνικό αλφάβητο γεννήθηκε το λατινικό.

Πώς ονομάστηκε  η τέχνη των μεταβατικών χρόνων (1100-800 π.Χ.); Τι χαρακτηριστικά είχε;

Η τέχνη που δημιουργήθηκε από τον 11ο έως και τον 8ο αιώνα π.Χ. ονομάζεται γεωμετρική από τα γεωμετρικά κοσμήματα (στολίδια) στα πήλινα αγγεία. Γεωμετρικές είναι, επίσης, και οι μορφές των ανθρώπων και των ζώων. Άλλες μορφές είναι ζωγραφισμένες επάνω σε αγγεία και άλλες συναντούνται σε πήλινα ή χάλκινα ειδώλια.

Τα γεωμετρικά σχήματα συναντούνται για πρώτη φορά τους μεταβατικούς χρόνους;

Η γεωμετρική τέχνη δεν εμφανίζεται ξαφνικά στα κέντρα της Ελλάδας. Αντίθετα, οι απλές κυματιστές γραμμές και οι σπείρες (περιστρεφόμενα σχέδια) που ζωγραφίζονταν με το χέρι πάνω στα αγγεία της μυκηναϊκής εποχής μετατρέπονται σε ομόκεντρους κύκλους και ημικύκλια ζωγραφισμένα με μεγάλη ακρίβεια με τη βοήθεια του διαβήτη.

Ποια σχέδια σταδιακά εμφανίστηκαν στη διακόσμηση των αγγείων;

Α)Σταδιακά τρίγωνα, ρόμβοι, μαίανδροι (διακοσμητικό σχήμα με ορθές γωνίες και ελισσόμενες ευθείες), κλιμακωτά σχέδια και άλλα απλώνονται σε ολόκληρη την επιφάνεια των αγγείων, σχηματίζοντας ένα πυκνό δίχτυ.

Β)Αργότερα, σειρές ομοιόμορφων ζώων, καθώς και παραστάσεις σχετικές με το θάνατο μαζί με γεωμετρικά κοσμήματα διακοσμούν τα μεγαλύτερα αγγεία που χρησιμοποιούνταν σαν σήματα (σημάδια) τάφων.

Γ) Προς το τέλος της εποχής εμφανίζονται δειλά-δειλά και μυθολογικά θέματα.

Ποια συγκλονιστική αλλαγή συμβαίνει στη θρησκεία συγκριτικά με την εποχή των Μινωιτών και των Μυκηναίων;
Αντίθετα με τη μινωική και τη μυκηναϊκή εποχή τώρα αρχίζουν να ανεγείρονται μεγάλοι ναοί για τη λατρεία των θεών.

Πατήστε εδώ για να δείτε τον ναό της Αυλίδειας Αρτέμιδας.

Ποια χαρακτηριστικά είχαν  οι πρώτοι ναοί των μεταβατικών χρόνων;

 α)Οι τοίχοι αποτελούνται από λίθους (πέτρες) στο κάτω μέρος τους και πλίνθους (τούβλα από λάσπη ή πηλό) ψηλότερα .

β) Έχουν επίπεδες ή σαμαρωτές στέγες από πηλό και κλαδιά.

γ) Μερικοί ναοί, όπως το Ηραίο της Σάμου, είναι μεγάλοι και μακρόστενοι με μία κεντρική σειρά από κολόνες –κίονες– και βάθρο για το άγαλμα της θεάς.

δ)Σιγά-σιγά ορισμένα ιερά (Δελφοί, Δωδώνη, Ολυμπία) αρχίζουν να αποκτούν πανελλήνιο χαρακτήρα (λατρεύονται από όλους τους Έλληνες).

Πώς ήταν τα σπίτια των ανθρώπων τα μεταβατικά χρόνια;

Τα σπίτια της εποχής είναι μικρά, το ίδιο και οι οικισμοί. Συνήθως χτίζονται σε υψώματα για να προστατεύονται από τους εχθρούς και μερικοί είναι επιπλέον οχυρωμένοι με ισχυρά τείχη.

ΠΗΓΕΣ

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

Αρχαία Ιστορία Α΄Γυμνασίου

Βιβλίο του εκπαιδευτικού

Εφορεία Αρχαιοτήτων Εύβοιας

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .