ΣΤΡΙΓΚΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΟΝΗ, ΛΙΛΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ
22 Μαρτίου 2023 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ
ΣΧΟΛΙΑ
ΛΙΛΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ (1922-1998)
Η Λιλή Ζωγράφου γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου πέρασε τα παιδικά της χρόνια. Ο πατέρας της ήταν εκδότης εφημερίδας με ιδιαίτερα φιλελεύθερες ιδέες για την εποχή του και πάθος για τη δημοσιογραφία. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής φυλακίστηκε, ενώ ήταν έγκυος, για αντιστασιακή δράση και γέννησε στη φυλακή. Μετά την απελευθέρωση, εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Τη διετία 1953-1954, έζησε στο Παρίσι. Από τη θέση του δημοσιογράφου αντιτάχθηκε στη δικτατορία του Παπαδόπουλου. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1950 με τη συλλογή από νουβέλες «Αγάπη».Το πιο γνωστό έργο της είναι το μυθιστόρημα «Η Συβαρίτισσα» με έντονα αυτοβιογραφικό χρώμα. Στα διηγήματα και τα μυθιστορήματά της ξεχωρίζουν η άψογη αφηγηματική πλοκή, το καλλιεργημένο λογοτεχνικό ύφος και η ενδιαφέρουσα θεματολογία που καλεί τον αναγνώστη να συμμετάσχει στην αναζήτηση λύσεων. Το μυθιστόρημά της «Η αγάπη άργησε μια μέρα»(1994) γυρίστηκε σε σειρές στην ελληνική τηλεόραση.
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
1η: «Μια στρίγκλα….τόση ερημιά» Ενοχές για τον θάνατο της Νίνας
2η: «Εκείνη μεγάλωνε…αν φυσικά δεν έχει πουληθεί» Η γνωριμία με τη Νίνα
3η : «Την παραμονή των Χριστουγέννων…πήρα το μετρό για το σπίτι» Το άγχος της αφηγήτριας και η απόκτηση της Νίνας
4η: «Αυτό ήταν…επαναλαμβανόταν το ίδιο» Η ζωή με τη Νίνα
5η: «Μα και να την άφηνα…Ίσως, λέω!» Σκέψεις για τη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα
ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ
Η σχέση του ανθρώπου με ένα ζώο, η ευθύνη της προστασίας του και ο πόνος της απώλειάς του.
ΘΕΜΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ
Ο πόνος και η ενοχή που γεννά η απώλεια του αγαπημένου κατοικίδιου ζώου.
ΗΡΩΕΣ
Η αφηγήτρια και η Νίνα είναι οι κύριοι ήρωες, ενώ ο ιδιοκτήτης του καταστήματος, οι φίλοι της αφηγήτριας και το ανώνυμο πλήθος των δρόμων του Παρισιού είναι οι δευτερεύοντες.
Ο ΤΙΤΛΟΣ
Στρίγκλα και καλλονή είναι οι λέξεις που ορίζουν τον χαρακτήρα και την ομορφιά της Νίνας.
ΣΤΡΙΓΚΛΑ
Η αφηγήτρια αποκαλεί στρίγκλα τη σκυλίτσα, επειδή είχε ιδιόρρυθμο χαρακτήρα: είχε προσωπικότητα βεντέτας, δυσανασχετούσε για όλα και το ΄δειχνε. Της άρεσαν τα μαλακά μαξιλάρια, ήταν καλομαθημένο σκυλί, σιχαινόταν τη φύση, είχε παραξενιές, προτιμήσεις, απέχθειες και έδειχνε αφοσίωση μόνο στην αφηγήτρια. Αυτό κολάκευε και ευχαριστούσε την αφηγήτρια και ο χαρακτηρισμός στρίγκλα είναι χαϊδευτικός, όπως κάνουν οι άνθρωποι όταν περιγράφουν τις ιδιομορφίες των αγαπημένων τους προσώπων με αρνητικές έννοιες. Για παράδειγμα, ο ερωτευμένος αποκαλεί το πρόσωπο του έρωτά του «τρελό», όχι γιατί είναι πραγματικά τρελός, αλλά επειδή είναι διαφορετικός από τους άλλους και γι’ αυτό τον αγάπησε.
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ
Είναι ένα διήγημα. Γενικά τα διηγήματα είναι μικρότερα σε μέγεθος από τα μυθιστορήματα. Είναι λιγότερο περίπλοκα απ’ ό,τι τα μυθιστορήματα. Επικεντρώνονται σε ένα μόνο επεισόδιο. Έχουν απλή πλοκή. Έχουν μικρό αριθμό χαρακτήρων (ηρώων). Εκτυλίσσονται σε έναν κατά βάση χώρο. Καλύπτουν σύντομη χρονική περίοδο.
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΤΡΙΑΣ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ
Η αφηγήτρια στην 1η ενότητα, αισθάνεται τύψεις και ενοχές για τον θάνατο της σκυλίτσας, απέραντο πόνο, θλίψη και απόγνωση για την απώλειά της.
Στη 2η ενότητα αποτυπώνεται η μοναξιά και η κακή ψυχολογική κατάσταση του ξενιτεμένου που η αφηγήτρια προσπαθεί να καλύψει με την αγορά του κατοικίδιου. Την αρχική χαρά της γνωριμίας με τη σκυλίτσα διαδέχεται η απογοήτευση όταν μαθαίνει την τιμή του ζώου. Η ελπίδα γεννιέται όταν οι φίλοι της αναφέρουν την πτώση των τιμών μετά τα Χριστούγεννα.
Στην 3η ενότητα διακρίνεται το άγχος, η στενοχώρια και η αγωνία μέχρι την απόκτηση της Νίνας και η μεγάλη χαρά με την αγορά της.
Στην 4η ενότητα περιγράφεται με νοσταλγία η ζωή με τη σκυλίτσα.
Τέλος, στην 5η ενότητα η αφηγήτρια σχολιάζει ειρωνικά και επικρίνει τη στάση των ανθρώπων που κατηγορούν όσους προσφέρουν φροντίδα και αγάπη στα ζώα.
ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΤΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΚΥΛΙΑ
Η αφηγήτρια αντικρούει την άποψη ότι η υπερβολική αγάπη και φροντίδα για ένα σκυλί είναι υβριστική για τα πεινασμένα παιδιά. Θεωρεί υποκριτές και φαύλους (τιποτένιους) αυτούς που το λένε. Πιστεύει ότι οι άνθρωποι προσφέρουν την αγάπη τους μόνο όταν αναγνωρίζεται και ότι αυτό κρύβει διάθεση αυτοπροβολής. Η αφηγήτρια επικρίνει εκείνους που θα βοηθούσαν ένα παιδί για να εισπράξουν επαίνους αλλά δεν βρίσκουν κανένα λόγο για να φροντίσουν ένα ζώο. Στη ζυγαριά της φιλανθρωπίας ένα πεινασμένο παιδί ζυγίζει περισσότερο από ένα πεινασμένο ζώο, όχι γιατί είναι λογικό ον, αλλά γιατί το παιδί θα εκφράσει την ευγνωμοσύνη του και οι άλλοι θα επαινέσουν τη φροντίδα του παιδιού. Τα ζώα αξιολογούνται ως κατώτερα. Αυτό ισχύει για όσους δεν γνωρίζουν πώς είναι η σχέση με ένα ζώο. Ειδικά ο σκύλος, τονίζει η αφηγήτρια, δέχεται όση αγάπη του δώσεις, νιώθει ευγνωμοσύνη για τη φροντίδα (που σε άλλους θα φαινόταν αδιάφορη) και ανταποδίδει την αφοσίωση. Είναι μορφή αγάπης που δε δέχεται ανταλλάγματα. Το βλέμμα του σκύλου, γεμάτο παράπονο εκφράζει έντονα όσα οι άνθρωποι λένε με λόγια, κινήσεις, παράπονα και γκρίνια.
Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΤΡΙΑΣ
Είναι ευαίσθητη γυναίκα με φιλοζωικά συναισθήματα. Αναγνωρίζει τη αξία της αγάπης προς τα ζώα, την οποία θεωρεί ανιδιοτελή. Θεωρεί ότι η αληθινή αγάπη δεν έχει χαρακτήρα δοσοληψίας αλλά ανιδιοτελούς προσφοράς. Είναι μια γυναίκα που έχει ανάγκη από παρέα και επαφή με τους άλλους ανθρώπους καθώς δηλώνει τη μοναξιά που αισθάνεται στο Παρίσι, μακριά από τους δικούς της. Η ευαισθησία της φαίνεται ακόμη από τις τύψεις που νιώθει για τον θάνατο του σκυλιού, λόγω δικής της υπαιτιότητας.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΝΙΝΑΣ
Η σκυλίτσα είναι αριστοκρατική, καλομαθημένη, γαλίφα, απαιτητική, πεισματάρα, τρυφερή και αφοσιωμένη στην αφηγήτρια.
ΧΡΟΝΟΣ
Η ιστορία κινείται σε δύο χρονικά επίπεδα: το παρόν και το παρελθόν. Η αφήγηση ξεκινά από το τέλος της ιστορίας (τον θάνατο της Νίνας), και με την τεχνική της αναδρομής στο παρελθόν (ανάδρομης αφήγησης), η αφηγήτρια μεταφέρεται στο παρελθόν, 11 χρόνια πριν, για να παρουσιάσει τον τρόπο με τον οποίο απέκτησε το σκυλί αλλά και τη σχέση της μαζί του όλα αυτά τα χρόνια. Τα γεγονότα εξελίσσονται στο Παρίσι κατά τη διάρκεια της αυτοεξορίας της αφηγήτριας, τα χρόνια της δικτατορίας (1967-1974).
Ο ΤΟΠΟΣ
Είναι το Παρίσι, στον δρόμο, στο κατάστημα, στο σπίτι της αφηγήτριας και ένα χωριό κάπου στην Ελλάδα.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ
Χρησιμοποιείται η αφήγηση για την απόδοση των γεγονότων της ιστορίας, η περιγραφή (π.χ. της Νίνας, της βιτρίνας του καταστήματος κ.λπ.), ο διάλογος (π.χ. αφηγήτριας και ιδιοκτήτη καταστήματος), ο μονόλογος (π.χ. «Να ναι άνοιξη, να ΄ναι ο ουρανός….») και οι σκέψεις της αφηγήτριας.
ΓΛΩΣΣΑ ΥΦΟΣ
Η γλώσσα είναι απλή, κατανοητή και σε αρκετά σημεία ποιητική καθώς χρησιμοποιούνται λέξεις με συναισθηματική φόρτιση για να εκφράσουν τα συναισθήματα της αφηγήτριας. Το ύφος είναι γλαφυρό (λογοτεχνικό, κομψό) γιατί υπάρχουν πολλά σχήματα λόγου. Είναι, επίσης, νοσταλγικό, γιατί η αφηγήτρια αναπολεί τις όμορφες στιγμές με τη σκυλίτσα. Είναι ζωηρό και παραστατικό καθώς δίνονται με λεπτομέρειες οι εικόνες από τις αναμνήσεις. Ο τόνος είναι οικείος, κουβεντιαστός, φιλικός. Η αφηγήτρια μας μιλά σε Β΄ πρόσωπο σαν να είναι φίλη μας.
ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ (ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ)
Μεταφορές («σου κοβόταν η ανάσα»)
Παρομοιώσεις («σαν ένα μεγάλο μαχαίρι»)
Προσωποποιήσεις («Με στόχευε η είδηση του θανάτου της»)
Επανάληψη («Πέθανε, ναι σου λέω πέθανε»)
Αντίθεση («Εκείνη μεγάλωνε σε ένα κοφίνι. Εγώ περπατούσα ξεπαγιασμένη»)
Ειρωνεία («Το να αγαπάς ένα ανυπεράσπιστο ζώο…και επαίνων από τρίτους»)
Υπερβολή («Τόσο όμορφη που σου κοβόταν η ανάσα»)
Ρητορικές ερωτήσεις («Όποιος γεννιέται στο Παρίσι είναι και καλά αριστοκράτης;»)
Ασύνδετο («Όλοι οι άλλοι περπατούν πιο ζωηρά…Παρισιού»)
Αποσιώπηση («Από την Ελλάδα, έχουμε δικτατορία εκεί κι όσοι μπορέσαμε φύγαμε…»)
Εκόνες οπτικές, ηχητικές κ.τλ.
ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ
Είναι η αφηγηματική τεχνική κατά την οποία παρεμβάλλεται στην κανονική σειρά των γεγονότων η αφήγηση γεγονότων που είχαν συμβεί στο παρελθόν.
ΠΗΓΕΣ
Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου
Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Εκδόσεις Σαββάλα
Εθνικό κέντρο βιβλίου
Δημοσιευμένο στην κατηγορία ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .
Πρόσφατα σχόλια