4.Οι Σεληνίτες (μετάφραση κύριου και παραλλήλων κειμένων, Γ΄κλίση επιθέτων σε -ύς, εῖα, -ύ, υποτακτική)
9 Δεκεμβρίου 2022 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ
Κείμενο: Οι Σεληνίτες
Μετάφραση
| Καλὸς δὲ παρὰ Σεληνίταις νομίζεται, | Όμορφος κατά τη γνώμη των Σεληνιτών θεωρείται, |
| ἢν πού τις φαλακρὸς ἦ. | αν κάποιος είναι φαλακρός. |
| Καὶ μὴν καὶ γένεια φύουσιν μικρὸν ὑπὲρ τὰ γόνατα. | Και μάλιστα και γένια αφήνουν να φυτρώσουν λίγο πάνω από τα γόνατα. |
| Καὶ ὄνυχας ἐν τοῖς ποσίν οὐκ ἔχουσιν, | Και νύχια στα πόδια δεν έχουν, |
| ἀλλὰ πάντες εἰσὶν μονοδάκτυλοι. | αλλά όλοι είναι μονοδάκτυλοι. |
| Καὶ ἐπειδὰν ἢ πονῶσιν ἢ γυμνάζωνται, | Και όταν κοπιάζουν ή γυμνάζονται, |
| γάλακτι πᾶν τὸ σῶμα ἱδροῦσιν, | ιδρώνουν παράγοντας γάλα σ’ όλο τους το σώμα, |
| ὥστε καὶ τυροὺς ἀπ’αὐτοῦ πήγνυνται. | ώστε απ’ αυτό παρασκευάζουν τυρί. |
| Τοὺς δὲ ὀφθαλμοὺς περιαιρετοὺς ἔχουσι | Και τα μάτια έχουν πρόσθετα |
| καὶ πολλοὶ τοὺς σφετέρους ἀπολέσαντες | και πολλοί αν χάσουν τα δικά τους |
| παρ’ ἄλλων χρησάμενοι ὁρῶσιν. | βλέπουν χρησιμοποιώντας αυτά που παίρνουν από τους άλλους. |
| Τινὲς δὲ καὶ πολλοὺς ἀποθέτους ἔχουσιν, οἱ πλούσιοι. | Κάποιοι, οι πλούσιοι, έχουν πολλά αποθηκευμένα, για ώρα ανάγκης. |
| Κάτοπτρον δὲ μέγιστον κεῖται ὑπὲρ φρέατος οὐ πάνυ βαθέος. | Και ένας πολύ μεγάλος καθρέφτης βρίσκεται πάνω από ένα όχι πολύ βαθύ πηγάδι. |
| Ἂν μὲν οὖν εἰς τὸ φρέαρ καταβῇ τις, | Κι αν κάποιος κατεβεί στο πηγάδι, |
| ἀκούει πάντων τῶν ἐν τῇ γῇ λεγομένων, | ακούει όλα όσα λέγονται στη γη, |
| ἐὰν δὲ εἰς τὸ κάτοπτρον ἀποβλέψῃ, | κι αν κοιτάξει προσεκτικά προς τον καθρέφτη, |
| πάσας μὲν πόλεις, πάντα δὲ ἔθνη ὁρᾷ. | βλέπει όλες τις πόλεις και όλα τα έθνη. |
| Τότε καὶ τοὺς οἰκείους ἐγὼ ἐθεασάμην | Τότε είδα κι εγώ τους συγγενείς μου |
| καί πᾶσαν τὴν πατρίδα, | και όλη την πατρίδα, |
| εἰ δὲ κἀκεῖνοι ἐμὲ ἑώρων, | αν όμως κι εκείνοι μ’ έβλεπαν, |
| οὐκέτι ἔχω εἰπεῖν. | δεν μπορώ καθόλου να το πω. |
| Ὅστις δὲ ταῦτα μὴ πιστεύει οὕτως ἔχειν, | Όποιος δεν πιστεύει ότι αυτά έτσι είναι |
| ἂν ποτε καὶ αὐτὸς ἐκείσε ἀφίκηται, | αν κάποτε κι αυτός φτάσει εκεί, |
| εἲσεται ὡς ἀληθῆ λέγω. | θα καταλάβει ότι λέω αλήθεια. |
Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 1.23-26 (διασκευὴ)
Παράλληλα κείμενα
Πρώτο παράλληλο κείμενο
| ΚείμενοΚαὶ ἕτερα δὲ ἀπαγγέλλει ἰδεῖν ὅμοια, καὶ ἀνθρώπους δὲ ἰδεῖν καὶ ἕτερά τινα τερατεύεται, ἃ μηδεὶς μήτε ἰδεῖν ἔφη μήτε ἀκοῦσαι, ἀλλὰ μηδὲ φαντασίαις ἀνετυπώσατο. Καὶ τὸ πάντων ἀπιστότατον, ὅτι πορευόμενοι πρὸς Βορρᾶν ἐπὶ σελήνην, ὡς ἐπί τινα γῆν καθαρωτάτην, πλησίον ἐγένοντο, ἐκεῖ τε γενόμενοι ἴδοιεν ἃ εἰκὸς ἦν ἰδεῖν τὸν τοιαύτην ὑπερβολὴν πλασμάτων προαναπλάσαντα.Φώτιος, Βιβλιοθήκη 166.111a | ΜετάφρασηΚαι αναφέρει ότι είδε άλλα παρόμοια και τερατολογεί ότι είδε ανθρώπους και μερικά άλλα, τα οποία κανείς δεν είπε ούτε ότι τα είδε ούτε ότι τα άκουσε, αλλά τα σχεδίασε με τη φαντασία του. Και το πιο απίστευτο απ’ όλα, ότι πορευόμενοι προς βορρά προς τη σελήνη έφτασαν κοντά, σαν σε κάποια πάρα πολύ καθαρή γη· και όταν έφτασαν εκεί, είδαν όσα εύλογα ήταν να δει αυτό που δημιούργησε με τη φαντασία του εξωφρενικά πλάσματα. |
Δεύτερο παράλληλο κείμενο
| ΚείμενοἸδόντες ὦν πρῶτα τὴν σεληναίην οὐκ ἐς πάμπαν ὁμοίην φαινομένην, ἀλλὰ πολυειδέα τε γιγνομένην καὶ ἐν ἄλλοτε ἄλλῃ μορφῇ τρεπομένην, ἐδόκεεν αὐτέοισιν τὸ χρῆμα θωύματος καὶ ἀπορίης ἄξιον. Ἔνθεν δὲ ζητέοντες εὗρον τουτέων τὴν αἰτίην, ὅτι οὐκ ἴδιον τῇ σεληναίῃ τὸ φέγγος, ἀλλά οἱ παρ’ ἡελίου ἔρχεται.Λουκιανός, Περὶ τῆς ἀστρολογίης 3 | ΜετάφρασηΌταν λοιπόν είδαν πρώτα τη σελήνη ότι δεν έχει συνέχεια την ίδια μορφή αλλά ότι γινόταν πολύμορφη και ότι έπαιρνε κάθε φορά άλλη μορφή, φαινόταν σ’ αυτούς το πράγμα αξιοθαύμαστο και αξιοπερίεργο. Μετά από αυτό αναζητώντας βρήκαν την αιτία αυτών, ότι δηλαδή η λαμπρότητα δεν είναι της Σελήνης αλλά έρχεται σ’ αυτή από τον ήλιο. |
© Ελληνικός Πολιτισμός – Γιάννης Παπαθανασίου
Γ΄κλίση επιθέτων
Φωνηεντόληκτα σε -ύς, -εῖα, -ύ
Στη γ΄ κλίση επιθέτων ανήκουν τα επίθετα των οποίων τουλάχιστον το αρσενικό και το ουδέτερο γένος κλίνονται σύμφωνα με τη γ΄ κλίση ουσιαστικών:
α) Τρικατάληκτα (σε -ῠς, -ειᾰ, -ῠ)
| Ενικός αριθμός | ||||||
| ον. | βαθὺ-ς | βαθεῖα | βαθὺ | θῆλυ-ς | θήλειᾰ | θῆλυ |
| γεν. | βαθέ-ος | βαθείας | βαθέ-ος | θήλε-ος | θηλείας | θήλε-ος |
| δοτ. | βαθεῖ | βαθείᾳ | βαθεῖ | θήλει | θηλείᾳ | θήλει |
| αιτ. | βαθὺ-ν | βαθεῖαν | βαθὺ | θῆλυ-ν | θήλειᾰν | θῆλυ |
| κλ. | βαθὺ | βαθεῖα | βαθὺ | θῆλυ | θήλειᾰ | θῆλυ |
| Πληθυντικός αριθμός | ||||||
| ον. | βαθεῖς | βαθεῖαι | βαθέ-α | θήλεις | θήλειαι | θήλε-α |
| γεν. | βαθέ-ων | βαθειῶν | βαθέ-ων | θηλέ-ων | θηλειῶν | θηλέ-ων |
| δοτ. | βαθέ-σι | βαθείαις | βαθέ-σι | θήλε-σι | θηλείαις | θήλε-σι |
| αιτ. | βαθεῖς | βαθείας | βαθέ-α | θήλεις | θηλείας | θήλε-α |
| κλ. | βαθεῖς | βαθεῖαι | βαθέ-α | θήλεις | θήλειαι | θήλε-α |
Παρατηρήσεις
Τα τριτόκλιτα επίθετα σε –υς,-εια, -υ:
1) στο αρσεν. (και στο ουδέτερο) είναι γενικώς οξύτονα: βαθύς, βαρύς, βραδύς, γλυκύς, δασύς, εὐθύς, εὐρύς, ἡδύς, θρασύς, ὀξύς, παχύς, ταχύς, τραχύς κ.ά.· βαρύτονα είναι μόνο το θῆλυς, θήλεια, θῆλυ και το ἥμισυς, ἡμίσεια, ἥμισυ (γεν. του ἡμίσεος, τῆς ἡμισείας, τοῦ ἡμίσεος κτλ.)·
2) παρουσιάζονται με δύο θέματα: το ένα σε -υ, από το οποίο σχηματίζονται η ονομαστ., αιτιατ. και κλητ. του ενικού του αρσεν. και του ουδετέρου, και το άλλο σε -ε, από το οποίο σχηματίζονται όλες οι άλλες πτώσεις και των τριών γενών·
3) συναιρούν το χαρακτήρα ε με το ακόλουθο ε ή ι σε ει· το ἥμισυς συναιρεί πολλές φορές και το ε+α στο τέλος του ουδετέρου σε -η: τὰ ἡμίσεα και τὰ ἡμίση.
4) την κλητ. του ενικού του αρσεν. τη σχηματίζουν χωρίς κατάληξη -ς (ὦ βαθύ, ὦ ταχύ, ὦ θῆλυ, ὦ ἥμισυ) και την αιτιατ. του πληθ. όμοια με την ονομαστική (τοὺς βαθεῖς, τοὺς ταχεῖς).
5) το θηλυκό το σχηματίζουν με την κατάληξη -jα: βαθέ-jα, όπου το ε+j συναιρείται σε -ει: βαθεῖα.
ΠΗΓΗ:ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ ΒΑΡΥΤΟΝΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ
| ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ | ΑΟΡΙΣΤΟΣ | ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ |
| λύ-ω |
λύσ-ω
|
λελυκώς, -κυῖα, -κός ὦ |
| λύ-ῃς |
λύσ-ῃς
|
λελυκώς, -κυῖα, -κός ᾖς |
| λύ-ῃ |
λύσ-ῃ
|
λελυκώς, -κυῖα, -κός ἦ |
| λύ-ωμεν |
λύσ-ωμεν
|
λελυκότες, -κυῖαι,-κότα ὦμεν |
| λύ-ητε |
λύσ-ητε
|
λελυκότες, -κυῖαι,-κότα ἦτε |
| λύ-ωσιν |
λύσ-ωσιν
|
λελυκότες, -κυῖαι,-κότα ὦσιν |
ΠΗΓΗ
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/baritona.fonientolikta.htm
Δημοσιευμένο στην κατηγορία ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .
Πρόσφατα σχόλια