Θερμοπύλες Κ. Π. Καβάφης (Σχόλια)
10 Απριλίου 2022 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ
ΣΧΟΛΙΑ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗ
ΕΝΟΤΗΤΕΣ:
1η, στ.1-10: Απόδοση τιμής σε αυτούς που υπερασπίζοντυαι τα ιδανικά τους όπως οι ήρωες των Θερμοπυλών.
2η, στ. 11-14: Απόδοση περισσότερης τιμής σε αυτούς που συνεχίζουν να υπερασπίζονται τα ιδανικά τους ακόμη κι όταν ξέρουν πως θα προδοθούν και θα ηττηθούν.
ΘΕΜΑ: η απόδοση τιμής στους ανθρώπους που μένουν πιστοί στις αξίες και στα ιδανικά τους και κρατούν ανυποχώρητη στάση ακόμη κι όταν προβλέπουν την ήττα.
ΕΙΔΟΣ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ: επίγραμμα
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ: συμβολικός
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ: Το ποίημα ανήκει στην κατηγορία των φιλοσοφικών -διδακτικών ποιημάτων με εγκωμιαστικό περιεχόμενο. Η αφορμή του είναι, βέβαια, ένα ιστορικό γεγονός, η μάχη των Θερμοπυλών.
ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: ασυμβίβαστη πίστη στο χρέος και στον ηθικό κώδικα που θέτει ο άνθρωπος στη ζωή του.
ΒΑΣΙΚΗ ΑΝΑΛΟΓΙΑ: Δύο διαφορετικές σε τόπο και χρόνο καταστάσεις (οι ήρωες των Θερμοπυλών –οι ήρωες της καθημερινής ζωής). Συγκεκριμένα:
Στους δύο πρώτους στίχους παραλληλίζονται οι Σπαρτιάτες υπερασπιστές Θερμοπυλών με εκείνους που στη ζωή τους όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες. Έτσι παραλληλίζονται οι ηθικές αξίες του ιστορικού παραδείγματος με τις ηθικές αξίες της σύγχρονης εποχής .
Στους στίχους 3-10 υπερισχύει ο β΄ όρος της αναλογίας (άτομα σύγχρονης εποχής).
Στους στ 11-14 οι όροι της αναλογίας συγχωνεύονται, ο Εφιάλτης και οι Μήδοι είναι διαχρονικοί.
ΠΟΙΗΤΗΣ-ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Ο ποιητής δίνει το λόγο σε ομιλητή που εκφέρει μονόλογο σε τρίτο πρόσωπο. Ο ομιλητής μιλάει με προοπτική του σήμερα, δηλ. οι Θερμοπύλες αποτελούν διαχρονικό σύμβολο.
ΤΟ ΧΡΕΟΣ: οι ηθικές αξίες, όπως δικαιοσύνη, ευσπλαχνία, γενναιότητα, φιλαλήθεια τις οποίες εκείνοι έχουν τάξει ως καθήκον να υπερασπίζονται. Άρα οι Θερμοπύλες επεκτείνονται στη σφαίρα της καθημερινής ζωής και πράξης.
ΔΡΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:
Όρισαν: αποφάσισαν συνειδητά και εφάρμοσαν στη ζωή τους ηθικές αρχές μένοντας πιστοί στην απόφαση και στο χρέος.
Οι ηθικές αξίες που υπερασπίζονται : κατανόηση, δικαιοσύνη με συμπόνια για τον παραβάτη, γενναιότητα ως γενναιοδωρία και μεγαλοψυχία, αγάπη της αλήθειας με συγχώρεση προς τον ανειλικρινή, χωρίς πνεύμα αμείλικτο, με μετριοπάθεια και ανθρωπισμό.
Μεγαλύτερη τιμή σε όσους προβλέπουν την ήττα, έχουν δηλαδή την αρετή της σοφίας κι όμως επιμένουν να υπερασπίζονται τα ιδανικά τους, παρά την επερχόμενη κατάρρευση των ηθικών αρχών
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ:
α) Θερμοπύλες: ανυποχώρητος αγώνας και αυτοθυσία για υπεράσπιση ιδανικών.
β) Εφιάλτης: προδοσία από εσωτερικές αδυναμίες ή εξωτερικές δυνάμεις.
γ) Μήδοι: νίκη δυνάμεων που αντιπαλεύουν το χρέος των υπερασπιστών, τελική επικράτηση βαρβαρότητας.
ΓΛΩΣΣΑ:
Μεικτή , δηλαδή δημοτική και λόγια και ιδιωματισμοί της Πόλης ( όλες των τες πράξεις).
Ο λόγος είναι εξαιρετικά λιτός , με ελάχιστα επίθετα (όσα υπάρχουν έχουν πάντα ιδιαίτερη σημασία, δεν είναι ποτέ συμβατικά, κοσμητικά επίθετα).
Xρησιμοποιούνται πολλές μετοχές.
Η γλώσσα, είναι σχεδόν πεζολογική, μακριά από τις ποιητικές συμβάσεις της εποχής.
ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΗ: ιαμβικός ρυθμός, αλλά τόσο επεξεργασμένος που συχνά είναι δύσκολο να διακριθεί. Σχεδόν ολοκληρωτική απουσία ομοιοκαταληξίας.
ΣΤΙΞΗ: Δίνεται ιδιαίτερη σημασία στα σημεία στίξης. Παίζουν ρόλο για το νόημα (π.χ. ειρωνεία) ή λειτουργούν ως οδηγίες απαγγελίας (π.χ. χαμήλωμα του τόνου της φωνής στις παρενθέσεις).
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: μεταφορές, επαναλήψεις
ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ: Στην αρχή σήμαινε καθετί που ήταν χαραγμένο, σαν μια επιγραφή. Ύστερα η λέξη πήρε τη σημασία ορισμένου ποιητικού είδους. Αποτελεί σύντομο ποίημα που ξεχωρίζει για την απλότητα, την εξυπνάδα ή το στοχασμό που περιέχει. Τα επιγράμματα ήταν αναθηματικά και επιτύμβια, γραμμένα σ’ ελεγειακό, συνήθως, μέτρο και με την πιο μεγάλη συντομία εξέφραζαν την αιτία της ανάθεσης ή την ιστορία του νεκρού. Το χάραζαν πάνω σε τάφους, σε ναούς, σε αναθηματικές στήλες κ.α.
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ: εικόνες που συμβολίζουν ψυχικές καταστάσεις
Δημοσιευμένο στην κατηγορία ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .
Πρόσφατα σχόλια