ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

Τι έπαιξα στο Λαύριο ( Διονύσης Σαββόπουλος)

27 Ιανουαρίου 2022 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΤΙ ΕΠΑΙΞΑ ΣΤΟ ΛΑΥΡΙΟ

Ο ΣΤΙΧΟΥΡΓΟΣ:  ο Διονύσης Σαββόπουλος, γεννημένος το 1944 στη Θεσσαλονίκη, φοίτησε στη Νομική, την οποία εγκατέλειψε  για να σταδιοδρομήσει ως συνθέτης τραγουδιών, στιχουργός και τραγουδιστής.

ΤΟ ΕΡΓΟ: δίσκος «Ρεζέρβα»  που κυκλοφόρησε το 1979.

ΘΕΜΑ: η  αμηχανία των μεγάλων να εξηγήσουν στα παιδιά την εικόνα του σύγχρονου κόσμου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: κοινωνικό.

ΛΑΥΡΙΟ:  πόλη με υποβαθμισμένο περιβάλλον λόγω των εγκαταλειμμένων  μεταλλείων, με αυξημένη ανεργία και τα συνακόλουθα προβλήματα, δηλαδή άγχος, ανασφάλεια, αβεβαιότητα για το  μέλλον κ.α. Συμβολίζει κάθε εποχή και κάθε τόπο με έντονα κοινωνικά προβλήματα.

Η ΕΙΚΟΝΑ,  Η ΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΟΠΟΙΟΥ:

• Αυτοσαρκασμός.
• Ο στιχουργός σαν ένας από τους μεγάλους αναγνωρίζει τη συνενοχή του για τα κοινωνικά προβλήματα. Επειδή δεν μπορεί να προτείνει λύσεις, κρύβεται πίσω από μια  ένοχη σιωπή.
• Νιώθει μεγαλύτερη αμηχανία, γιατί είναι αδύνατον να κρυφτεί από τα παιδιά που ζητούν εξηγήσεις με μάτια ερευνητικά και γεμάτα φόβο και απορία.
•  Όπως  όλοι οι μεγάλοι,   έτσι κι αυτός ζει, μέσα σε αυταπάτες (όνειρο που τρίζει). Η κοινωνία που έχουν δημιουργήσει είναι γεμάτη προβλήματα και νιώθουν ένοχοι γιατί θα κληροδοτήσουν στα παιδιά τους έναν κόσμο στον οποίο ούτε οι ίδιοι δεν αισθάνονται ασφαλείς.
• Ως καλλιτέχνης,  νιώθει υπόλογος και απέναντι στους μεγάλους. Όμως ο καλλιτέχνης οφείλει να πάρει θέση απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα και να μιλήσει με την τέχνη του γι’ αυτά προτείνοντας λύσεις ή καταγγέλλοντάς τα. Έτσι η αμηχανία του μεγαλώνει, καθώς αντικρίζει τα ερευνητικά μάτια και των μεγάλων μέσα στην πόλη.
•  Ωστόσο με το τραγούδι του, που είναι μια πράξη καλλιτεχνική, εκφράζει τα συναισθήματά του, παραδέχεται τη συνενοχή του, παίρνει μερίδιο ευθύνης, έστω κι αν δεν προχωρά σε καταγγελίες ή λύσεις.

ΤΡΑΓΟΥΔΟΠΟΙΟΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΑΛΗΘΙΝΟ ΧΡΟΝΟ:

Φοβάται το αύριο γιατί έχει επίγνωση των προβλημάτων και διαβλέπει ότι οι προοπτικές είναι δυσοίωνες.

Τον αληθινό χρόνο ορίζουν οι νέοι που αποτελούν τον σκοπό της ζωής των μεγάλων. Οι μεγάλοι τον αντιλαμβάνονται βλέποντας τα παιδιά τους να μεγαλώνουν. Όμως οι προσδοκίες των παιδιών θα διαψευστούν ( ο χρόνος είναι εξόριστος)  και ο κόσμος που θα παραδώσουν οι μεγάλοι είναι ένα όνειρο που τρίζει.

ΟΣΑ ΚΡΥΒΕΙ Η ΑΜΗΧΑΝΗ ΣΙΩΠΗ:

Κοινωνικά και άλλα προβλήματα:

• Κρίση θεσμού οικογένειας
• Οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες
• Ανεργία
• Αδικία
• Υποβάθμιση ποιότητας ζωής
• Έλλειψη ανθρώπινης επικοινωνίας
• Ένταση και μοναξιά αστικού τρόπου ζωής
• Καταστροφή περιβάλλοντος
• Έλλειψη σεβασμού σε ηθικές και άλλες αξίες
• Βία
• Καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων
• Ρατσισμός

ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

Ποικιλία γραμματικών προσώπων (ξέρω, κρυφτείς, τρίζει,, ζούμε, ξέρουν)

Πολλοί επαναλαμβανόμενοι στίχοι

Σχήματα λόγου (μεταφορές, παρομοιώσεις)

ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

Τρεις άνισες σε στίχους στροφές

Στίχοι άνισοι σε αριθμό συλλαβών

Αρκετοί ιαμβικοί στίχοι  (στροφές 1 και 3)

σε μερικά σημεία υπάρχει ομοιοκαταληξία

Γενικά επικρατεί ακαταστασία: ούτε η ελεύθερη στιχουργία ακολουθείται ούτε οι κανόνες της παραδοσιακής ποίησης εφαρμόζονται

ΡΟΛΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΠΟΧΗ:

Αποτελεί την ευαίσθητη κεραία που καταγράφει τα μηνύματα της εποχής του.

Αντιλαμβάνεται τα προβλήματα και παίρνει θέση προτείνοντας λύσεις.

Κρίνει την εξουσία και αποκαλύπτει την αλήθεια.

Επιτελεί ρόλο καθοδηγητικό και εμψυχωτικό απέναντι στον λαό.

Είναι ηγέτης και καθοδηγητής του λαού στους κοινωνικούς αγώνες.

Δεν διστάζει να εναντιωθεί στη μάζα.

• Είναι υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

ΤΑ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΑ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ :Τα Λαύριο  από την αρχαιότητα ήταν γνωστό για το πλούσιο υπέδαφος του. Τα ορυχεία αργύρου που διέθετε ήταν ένας από τους ακρογωνιαίους  λίθους τη αθηναϊκής ηγεμονίας την κλασική εποχή. Αργότερα, τα αποθέματα ασημιού εξαντλήθηκαν και εγκαταλείφθηκαν , αλλά στα μέσα του 19^ου αιώνα ανακαλύφθηκε μεγάλη και αξιοποιήσιμη φλέβα μόλυβδου, την οποία εκμεταλλεύτηκε προς όφελος της γαλλική εταιρία με μια αποικιακού τύπου συμφωνία. Μαζί με αυτή εκμεταλλεύοταν την «αρχαία σκουριά», υπολείμματα επεξεργασίας των ορυκτών μεταλλευμάτων, τα οποία στην αρχαιότητα δεν ήταν δυνατό να επεξεργαστούν παραπάνω, αλλά με τις τεχνικές δυνατότητες της εποχής αυτό έγινε εφικτό. Το ελληνικό δημόσιο προσπάθησε να αντιδράσει και έτσι δημιουργήθηκε  το λεγόμενο «Λαυρεωτικό ζήτημα» το οποίο έληξε περί το 1875 με συμβιβασμό σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων, ενώ παράλληλα ιδρύθηκε και μια ελληνική εταιρία. Η γαλλική εταιρία ανέλαβε την εκμετάλλευση του πλουσιότατου υπεδάφους και η ελληνική της «αρχαίας σκουριάς».  Το γεγονός οδήγησε στην πλήρη εκβιομηχάνιση της περιοχής και στην δημιουργία εργατικής και αστικής τάξης. Δύο  μεγάλες απεργίες των εργατών  (1896, 1906) με  αιτήματα όπως το 8ώρο έληξαν βίαια και ένοπλα  από τις δυνάμεις καταστολής, έθεσαν ωστόσο τις  βάσεις για την ανάπτυξη του εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα . Στη  μεγάλη απεργία του 1929  ένας εργάτης σκοτώθηκε από τις δυνάμεις καταστολής και πολλοί τραυματίστηκαν, αλλά η απεργία πέτυχε τελικά  να ικανοποιήθούν  τα αιτήματα των απεργών.  Το 1917 έκλεισε η ελληνική εταιρία, καθώς εξαντλήθηκε η «αρχαία σκουριά»,  και συνέχισε την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων μόλυβδου με ιδιαίτερα προνομιακούς όρους η γαλλική, μέχρι τελικής εξαντλήσεως των ορυκτών αποθεμάτων. Το 1977 η εταιρία έκλεισε και πρόσθεσε στην περιβαλλοντική υποβάθμιση την οικονομική εξαθλίωση και την αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού που προκάλεσε η ανεργία. Σήμερα, το Λαύριο δείχνει να έχει ξεπεράσει τις πληγές του,  η βιομηχανική περιοχή έχει μετατραπεί σε τεχνολογικό πάρκο και οι κάτοικοι του Λαυρίου συμπαραστέκονται αλληλέγγυοι στον αγώνα των κατοίκων  της γειτονικής Κερατέας να αποφύγουν την υποβάθμιση της πόλης τους που επιχειρείται .

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .