ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ : ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

18 Σεπτεμβρίου 2021 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ  Ν. ΧΟΥΛΙΑΡΑ (1940-2015)

Γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1940 στα Ιωάννινα. Σπούδασε γλυπτική και σκηνογραφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Παράλληλα με τη ζωγραφική  ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία. Έγραψε ποίηση, διηγήματα και μυθιστορήματα, ενώ ασχολήθηκε και με τη μουσική γράφοντας στίχους και μελωδίες. Από το 1963 έγραψε πολλά τραγούδια και κάποια από αυτά τα τραγούδησε ο ίδιος. Φιλοτέχνησε ακόμη εξώφυλλα βιβλίων και δίσκων ενώ υπήρξε ο πρώτος που διασκεύασε παλιούς ηπειρώτικους δημοτικούς σκοπούς. Ακόμη έχουν μεταφερθεί στην μικρή οθόνη διηγήματά του και το μυθιστόρημά του “Ο Λούσιας” έγινε τηλεοπτική σειρά από την ΕΤ. Θέμα του  αποτελούν τα πρόσωπα και τα πράγματα της καθημερινότητας. Το διήγημα προέρχεται από τη συλλογή διηγημάτων “Μια μέρα πριν, δυο μέρες μετά”  που εκδόθηκε το1998).

ΤΙΤΛΟΣ

Η έκφραση «η εσχάτη των ποινών» χρησιμοποιείται γενικά για να δηλωθεί η καταδίκη σε θάνατο, ενώ στη γλώσσα του  ποδοσφαίρου σημαίνει το πέναλτι. Ο συγγραφέας τιτλοφορεί το διήγημά του με την έκφραση αυτή για να τονίσει με ειρωνική διάθεση ότι ο μικρός Δαμιανός με το πέναλτι που χτύπησε στη διάρκεια του μοναχικού του αγώνα, καταδίκασε σε ταπεινωτική ήττα την ελληνική ομάδα. Έτσι κατάφερε να πληγώσει αυτούς που τον αγνοούσαν. Ο τίτλος έχει  χαρακτήρα χιουμοριστικό, όπως και όλο το διήγημα.

ΘΕΜΑ

Είναι ο αποκλεισμός του μικρού Δαμιανού από το διεθνές ματς με τους ξένους και η περίεργη εκδίκησή του απέναντι στην ομάδα του.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1η ” Δεν υπάρχει…που είναι γείτονες” : Το μεγάλο όνειρο του Δαμιανού

2η ” Ας είναι….μέχρι τα τέλη του Αυγούστου.” : Τα απογευματινά ματς μεταξύ ντόπιων και ξένων

3η “Το ίδιο πρόκειται να γίνει… αυτή την ώρα.” : Ο αποκλεισμός του Δαμιανού από τον αγώνα

4η ” Στο μεταξύ… και το διαλύουν” : Το ισόπαλο αποτέλεσμα του παιχνιδιού

5η “Ο Δαμιανός Καράτζας βλέπει… προς τα βράχια του Σταυρού”: Η εκδίκηση του Δαμιανού ενάντια στην ελληνική ομάδα

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ ΤΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ

Το παιχνίδι είναι  μέσο ικανοποίησης της ψυχικής ανάγκης για προβολή και αναγνώριση. Η μεγάλη λαχτάρα του μικρού όμως βρίσκει εμπόδιο στην απόρριψη με αποτέλεσμα τη σκληρή εκδίκηση.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:

Είναι τριτοπρόσωπος- παντογνώστης πλην ορισμένων σημείων που  ο αφηγητής μιλά με το «εγώ», σε α΄πρόσωπο, ως απλός παρατηρητής που γνωρίζει λιγότερα από τους ήρωες (πρωτοπρόσωπος ή ομοδιηγητικός). Παράδειγμα στην 3^η ενότητα «Δεν ακούω τι λένε..»

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ:

Κυριαρχούν η αφήγηση και η περιγραφή πράξεων.

ΤΟΠΟΣ

Είναι η η Αντίπαρος και συγκεκριμένα το γήπεδο της Αντιπάρου.

ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ  ΝΗΣΙΟΥ

Στο νησί ζουν ντόπιοι και τουρίστες που συνυπάρχουν αρμονικά. Αυτό φαίνεται και στη διοργάνωση των αγώνων. Διακρίνεται ο κοσμοπολίτικος χαρακτήρας του νησιού από την ποικιλία των εθνοτήτων των κατοίκων του.

ΧΡΟΝΟΣ

Τα γεγονότα εξελίσσονται το καλοκαίρι. Η  εξέλιξη της ιστορίας ακολουθεί ευθεία χρονική σειρά (γραμμική εξέλιξη χρόνου), αλλά υπάρχουν και ορισμένες προλήψεις, δηλαδή αναφορά σε γεγονότα που θα συμβούν στο μέλλον.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ  ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ

Α) ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ

Γι’ αυτούς ο αγώνας είναι διασκέδαση και χαλάρωση από τις έγνοιες της ημέρας.

Β) ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ

Το παιδί αντιμετωπίζει τον αγώνα με μεγάλη σοβαρότητα. Το παιδί γεμίζει πάθος και λαχτάρα.

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ  ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ  ΤΟΥ  ΗΡΩΑ (Δαμιανού)

• Αρχικά ο Δαμιανός είναι γεμάτος πάθος για το ποδόσφαιρο. Νιώθει  σιγουριά για τις ικανότητές του και λαχταρά να τις προβάλει σε οικείους και ξένους. Βλέπει με σοβαρότητα το ματς αντίθετα με τους μεγάλους.
• Ακολουθεί η απογοήτευση από την απόρριψη, η ένταση, ο θυμός και η επιθυμία εκδίκηση.
• Στο τέλος, η ένταση και ο θυμός του Δαμιανού εκτονώνονται με την παιδική φαντασία (πέναλτι). Αυτό του δίνει άγρια χαρά και ικανοποίηση.

Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ

Παρουσιάζεται πολύ έμπειρος στο ποδόσφαιρο με το οποίο ασχολείται με πάθος και ανυπομονεί για να παίξει. Θέλει να προβληθεί και  να κερδίσει τον θαυμασμό. Αισθάνεται αδικημένος και απογοητευμένος από την απόρριψη.

ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ

Είναι η απλή δημοτική, η καθημερινή γλώσσα με έντονα στοιχεία του προφορικού λόγου. Διακρίνουμε  έντονα την ποδοσφαιρική ορολογία που εξηγείται από το θέμα του διηγήματος και αρκετές ξένες λέξεις (sunset) που σχετίζονται με τον τουριστικό, κοσμοπολίτικο χαρακτήρα του νησιού.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ (ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ)

Υπάρχουν παρομοιώσεις (σαν να τον παρασέρνει ο αέρας), μεταφορές (το γήπεδο αυτό είναι όλη του η ζωή), προσωποποίηση (ο ήλιος παραμένει αδιάφορος για όλα αυτά) και πολλές εικόνες.

ΥΦΟΣ

Είναι ανάλαφρο, χιουμοριστικό  και σε αρκετά σημεία ειρωνικό.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ

Δεν παρουσιάζεται ο ήρωας να ολοκληρώνει την προσπάθειά του αλλά μόνο ετοιμάζεται να εκτελέσει την εσχάτη των ποινών. Για το τέλος επιλέγεται το παιδικό πρόσωπο της Ρουμάνας. Η αναφορά της Σιλόνας που ήταν εργαζόμενη μετανάστης στην Αντίπαρο παραπέμπει στη μοναξιά της ίδιας και του μικρού πρωταγωνιστή μακριά από την τουριστική κίνηση και τον κοσμοπολιτισμό του νησιού.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΤΩΝ ΟΜΑΔΙΚΩΝ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ

Ικανοποιούν την εσωτερική ανάγκη για προβολή και για  αναγνώριση των ατομικών ικανοτήτων.

Αποτελούν μέσο σύσφιξης των ανθρώπινων σχέσεων και ανάπτυξης της φιλίας.

ΤΑΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΓΙΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ

Η παρακολούθηση των συναισθημάτων του παιδιού δείχνει τις συνέπειες που έχει η απόρριψη στην ψυχολογία παιδιού. Η παιδική φαντασία γίνεται μέσο εκτόνωσης απωθημένων επιθυμιών και απογοητεύσεων.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ  ΡΟΥΜΑΝΑΣ

Αναδεικνύει  ότι η Αντίπαρος είναι ένας τουριστικός τόπος που ζούνε όχι μόνο  ξένοι που διασκεδάζουν αλλά και ξένοι που εργάζονται. Η εικόνα της μικρής Ρουμάνας δείχνει τη σκληρή ζωή των οικονομικών μεταναστών που η ανάγκη τους κάνει να εγκαταλείπουν την πατρίδα τους και να εργάζονται σε έναν ξένο τόπο. Αυτοί ζουν έχοντας τη μελαγχολία της ξενιτιάς και τη νοσταλγία της πατρίδας τους.

ΔΙΕΘΝΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

• Η διεθνής ποδοσφαιρική ορολογία.
• Οι παίκτες των διαφόρων εθνικοτήτων.
• Η χρήση της αγγλικής γλώσσας (ΤΙΜΕ, SUNSET)
• Η εργασία των οικονομικών μεταναστών (η μικρή Ρουμάνα που εργάζεται) .

Συμπέρασμα: Στην Αντίπαρο ζουν άνθρωποι  από διάφορες χώρες είτε τουρίστες είτε οικονομικοί μετανάστες. Το ποδόσφαιρο και ο τουρισμός και η εργασία ενώνουν ανθρώπους διαφορετικών εθνοτήτων.

Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΠΡΟΒΑΛΛΕΤΑΙ ΣΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ

Είναι φανερό ότι οι τουρίστες του διηγήματος έρχονται σε επαφή με τους ντόπιους, αναπτύσσουν φιλίες και κάνουν δραστηριότητες μαζί. Αυτό προϋποθέτει ήπια τουριστική ανάπτυξη που σέβεται το περιβάλλον και τον άνθρωπο και γεμίζει με πλούσιες εμπειρίες τον επισκέπτη. Δυστυχώς σήμερα είναι συνηθισμένο το φαινόμενο του μαζικού τουρισμού. Οι τουρίστες πλημμυρίζουν τα νησιά, δημιουργώντας προβλήματα όπως είναι η ηχορρύπανση, η αλλοίωση του περιβάλλοντος (άναρχη δόμηση, ρύπανση)κ.α.. Αλλά και οι  ντόπιοι  σταδιακά εγκαταλείπουν τα ήθη και τα έθιμά τους μιμούμενοι τους ξένους αποσκοπώντας μόνο στο γρήγορο και εύκολο κέρδος.

ΠΗΓΕΣ

Κείμενα Νεοελληνικής λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου (ψηφιακό βιβλίο)

Το βιβλίο του εκπαιδευτικού

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .