ΕΝΟΤΗΤΑ 10: Η ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ, ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ
29 Μαΐου 2021 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
Όταν δύο ή περισσότερες προτάσεις δεν είναι ισοδύναμες (δηλαδή η μία εξαρτάται από την άλλη), συνδέονται μεταξύ τους με κάποιον από τους υποτακτικούς συνδέσμους ή με μια αναφορική αντωνυμία. Αυτός ο τρόπος σύνδεσης των προτάσεων ονομάζεται υποτακτική σύνδεση.
Συνηθισμένοι υποτακτικοί σύνδεσμοι είναι οι:
ότι, πως, να, μήπως, γιατί, επειδή, όταν, αφού, ώστε κ.ά.
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Oι δευτερεύουσες προτάσεις λειτουργούν
- είτε ως αντικείμενο ή υποκείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης, π.χ. Είπε ότι θα φύγει από τον τόπο του,
- είτε ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί
Oι δευτερεύουσες προτάσεις δηλώνουν:
- χρόνο, π.χ.Ότανκατηφορίζεις την Ερμού, έχεις όλη την πόλη μπροστά σου.
- αιτία, π.χ.Θύμωσε,επειδή ο Γιάννης αποφάσισε να φύγει.
- σκοπό, π.χ.Τα καράβια έρχονταν(για) να φορτώσουν ξυλεία.
- αποτέλεσμα, π.χ.Μιλά πολύ σιγά,ώστε μόλις ακούγεται.
- υπόθεση, π.χ.Ανπάτε στη Μυτιλήνη, θα περάσετε ωραία.
- εναντίωση, π.χ.Αν καιπερνάει δύσκολα, δεν αφήνει τον τόπο του.
ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΣΤΗΝ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ
Όταν μια δευτερεύουσα πρόταση λειτουργεί ως αντικείμενο ή υποκείμενο στο ρήμα μιας άλλης πρότασης, τότε οι δύο προτάσεις δε χωρίζονται με κόμμα, π.χ. Λέγεται ότι οι πρώτοι Κορίνθιοι χρησιμοποίησαν το σημερινό τρόπο κατασκευής των καραβιών. (κείμ. 5)
Όταν η δευτερεύουσα πρόταση δηλώνει κάποια επιρρηματική σχέση (χρόνο, αιτία, σκοπό κ.λπ.), τότε συνήθως χωρίζεται με κόμμα από την πρόταση που προσδιορίζει, π.χ. O κόσμος της αγοράς απλώνεται μπροστά μας, καθώς κατηφορίζουμε την οδό Ερμού. (κείμ. 3)
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ
| Είδη | Σύνδεσμοι |
| Α. Παρατακτικοί | |
| 1. Συμπλεκτικοί | και/κι, ούτε, μήτε (και ουδέ, μηδέ
σε παλαιότερα κείμενα) |
| 2. Διαχωριστικοί | ή, είτε |
| 3. Αντιθετικοί | αν και, αλλά, μα, παρά, όμως,
ωστόσο, ενώ, μολονότι, μόνο (που) |
| 4. Συμπερασματικοί | λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως, οπότε |
| 5. Επεξηγηματικός | δηλαδή |
| Β. Υποτακτικοί | |
| 6. Ειδικοί | πως, που, ότι |
| 7. Χρονικοί | όταν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν (πριν να), μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου |
| 8. Αιτιολογικοί | γιατί, επειδή, αφού, τι (ποιητικό) |
| 9. Υποθετικοί | αν/εάν, άμα |
| 10. Τελικοί | να, για να |
| 11. Αποτελεσματικοί | ώστε (να), που |
| 12. Εναντιωματικοί / παραχωρητικοί | αν και, ενώ, μολονότι |
| 13. Ενδοιαστικοί (ή διστακτικοί) | μη(ν), μήπως |
| 14. Συγκριτικός | παρά |
| 15. Βουλητικός | να |
ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ:
Ο σύνδεσμος και πριν από φωνήεν στον γραπτό λόγο, αλλά και στον προφορικό, μετατρέπεται σε κι, π.χ. Πήγε κι αυτός στη συναυλία.
Οι ειδικοί σύνδεσμοι πως και που, καθώς και ο συμπερασματικός που, δεν τονίζονται, ενώ τα ερωτηματικά επιρρήματα πώς και πού τονίζονται, π.χ. Ξέρω πως τώρα διαβάζει. Πώς να είναι άραγε; Μου είπε που πήρες μέρος στους αγώνες. Δεν ξέρω πού να πάω.
Ο ειδικός σύνδεσμος ότι γράφεται χωρίς υποδιαστολή, ενώ η αναφορική αντωνυμία ό,τι γράφεται με υποδιαστολή, π.χ. Υποστηρίζει ότι δεν ήταν εκεί. Θα κάνει ό,τι του πεις.
Δημοσιευμένο στην κατηγορία ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .
Πρόσφατα σχόλια