ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΕΝΟΤΗΤΑ 48 Κατοχή, Αντίσταση και Απελευθέρωση

11 Μαΐου 2021 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

Τι εννοούμε όταν λέμε «τριπλή κατοχή»;

Η κατεχόμενη Ελλάδα χωρίστηκε σε τρεις ζώνες, τη γερμανική (Κρήτη, Αττική, ορισμένα νησιά του Αιγαίου, το μεγαλύτερο τμήμα της Μακεδονίας,), τη βουλγαρική (τμήμα της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκη) και την ιταλική (η υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα, τα μη γερμανοκρατούμενα νησιά του Αιγαίου και τα Επτάνησα).

Ποιοι ανέλαβαν την διακυβέρνηση της σκλαβωμένης χώρας ;

Οι κατακτητές διόρισαν κυβέρνηση δωσίλογων με πρωθυπουργό τον Τσολάκογλου και επέβαλαν μέτρα καταστολής.

Ποια πολιτική εφάρμοσαν οι Γερμανοί και οι Βούλγαροι κατακτητές;

• Οι Γερμανοί ξεκλήρισαν τις εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδας.
• Οι Βούλγαροι εφάρμοσαν πολιτική εκβουλγαρισμού στην Α. Μακεδονία, η οποία προκάλεσε μαζικές εκτελέσεις Ελλήνων που εξεγέρθηκαν.
• Οι κατακτητές δέσμευσαν τους οικονομικούς πόρους της χώρας, με αποτέλεσμα την εμφάνιση φαινομένων μαύρης αγοράς.
• Το χειμώνα του 1941 – 1942 εξαπλώθηκε η πείνα.

Ποια ήταν η πρώτη πράξη αντίστασης;

Η αντίσταση ξεκίνησε με μεμονωμένες ενέργειες, με πιο εντυπωσιακή την υποστολή της χιτλερικής σημαίας από τους φοιτητές Γλέζο και Σάντα.

Πότε και ποιες αντιστασιακές οργανώσεις δημιουργούνται; Με ποιους σκοπούς;

Από το φθινόπωρο του 1941 δημιουργήθηκαν οι πρώτες οργανώσεις αντίστασης.

Α) Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ)

• Ίδρυση: ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του ΚΚΕ και τη συνεργασία μικρότερων αριστερών κομμάτων.

• Σκοποί: η οργάνωση του αγώνα εναντίον των κατακτητών και η διασφάλιση της δυνατότητας των Ελλήνων να επιλέξουν μόνοι τους μετά την απελευθέρωση τη μορφή διακυβέρνησης της χώρας.

Β) Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ)

• Ίδρυση: ιδρύθηκε από τον συνταγματάρχη Ν. Ζέρβα.
• Σκοποί: απελευθέρωση της Ελλάδας και εγκαθίδρυση μετά τον πόλεμο αβασίλευτης δημοκρατίας.

Γ) Εθνική Και Κοινωνική Απελευθέρωση (ΕΚΚΑ)

• Η σημαντικότερη από τις μικρότερες αντιστασιακές οργανώσεις, που ήταν και η μόνη από αυτές η οποία διέθετε ένοπλο τμήμα με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Ψαρρό.

Τι ήταν ο Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός  Στρατός (ΕΛΑΣ);

Ήταν το ένοπλο τμήμα του ΕΑΜ που ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 1942 με επικεφαλής τον Άρη Βελουχιώτη, αντιστασιακό ψευδώνυμο του Θ. Κλάρα, κομμουνιστή γεωπόνου από τη Λαμία.

Πότε από ποιους και γιατί έγινε η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου;

• Έγινε τον Νοέμβριο του 1942.Ήταν κορυφαία πράξη της αντίστασης.
•  Ήταν  η μόνη στην οποία συνεργάστηκαν οι δύο μεγαλύτερες αντιστασιακές οργανώσεις, το ΕΑΜ και ο ΕΔΕΣ, μαζί με βρετανούς καταδρομείς.
•  Πέτυχε τη διακοπή του εφοδιασμού του γερμανικού στρατού της Αφρικής για σημαντικό χρονικό διάστημα.

Πώς εκδηλώθηκε η αντίσταση στις πόλεις;

• Η απεργία των υπαλλήλων στις τηλεπικοινωνίες το 1942 υποχρέωσε τις αρχές να προβούν σε παροχές.
• Η μεγάλη γενική απεργία το  1943 εμπόδισε τις αρχές κατοχής να στείλουν Έλληνες στη Γερμανία για εργασία.
• Η κηδεία του Παλαμά έγινε αφορμή για ένα ακόμη συλλαλητήριο.
• Η νεολαία συμμετείχε στις κινητοποιήσεις, κυρίως μετά την ίδρυση από το Ε.Α.Μ. της Ένωσης Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων (ΕΠΟΝ).
• Οι γυναίκες πήραν ενεργά μέρος στην αντίσταση.

 Πώς αντέδρασαν οι κατακτητές στις πράξεις αντίστασης; Τι ήταν τα  τάγματα ασφαλείας;

• Οι κατακτητές έκαναν μαζικές εκτελέσεις αμάχων σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, με πιο ακραία εκείνη των Καλαβρύτων το Δεκέμβριο του 1943.
• Τάγματα ασφαλείας: ένοπλα σώματα Ελλήνων, που οργανώθηκαν από τους κατακτητές σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις δωσίλογων και χρησιμοποιήθηκαν εναντίον του Ε.Α.Μ., του Ε.Λ.Α.Σ. και αμάχων.

Τι ήταν α) η «Ελεύθερη Ελλάδα», β) Κυβέρνηση του βουνού και γ) το Εθνικό Συμβούλιο;

α )«Ελεύθερη Ελλάδα»: Έτσι ονομάστηκαν οι περιοχές της Ελλάδας που, χάρη στην Αντίσταση, δεν ελέγχονταν από τους κατακτητές. Σε αυτές, με πρωτοβουλία του Ε.Α.Μ. οργανώθηκαν λαϊκές μορφές αυτοδιοίκησης και πολιτιστικές δράσεις.

β)Η Κυβέρνηση του βουνού : ιδρύθηκε από το Ε.Α.Μ. το Μάρτιο του 1944 για να αναλάβει τη διοίκηση των απελευθερωμένων περιοχών και να οργανώσει εκλογές για την ανάδειξη Εθνικού Συμβουλίου.

γ )Εθνικό Συμβούλιο:  ήταν η εθνοσυνέλευση που συστάθηκε, ύστερα από εκλογές, στην «ελεύθερη Ελλάδα» Στις εκλογές αυτές, για πρώτη φορά πήραν μέρος και οι γυναίκες. Το Εθνικό συμβούλιο συνήλθε στο χωριό Κορυσχάδες της Ευρυτανίας.

Πού, πότε κι από ποιους οργανώθηκε η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας;

Ο σχηματισμός της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας αποφασίστηκε στις 20 Μαΐου 1944, με τη Συμφωνία του Λιβάνου, η οποία υπογράφηκε από τις ελληνικές πολιτικές και αντιστασιακές δυνάμεις και την κυβέρνηση του Καΐρου.

Πότε γίνεται η απελευθέρωση και ποιος ανέλαβε πρωθυπουργός;

Η απελευθέρωση έγινε στις 12 Οκτωβρίου 1944 και, αμέσως μετά, ανέλαβε την εξουσία η κυβέρνηση εθνικής ενότητας με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .