ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΠΡΟΟΙΜΙΟ: Α 1-7

16 Νοεμβρίου 2020 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

1. ΔΟΜΗ:

• Επίκληση του ποιητή στη μούσα (να του δώσει έμπνευση να ψάλει τον τρομερό θυμό του Αχιλλέα ).
• Διήγηση από τον ποιητή της υπόθεσης  του έπους (των ολέθριων συνεπειών του θυμού του Αχιλλέα).
• Παράκληση του ποιητή στη μούσα να ορίσει το χρονικό σημείο της αφήγησης (απ’ ότ΄ εφιλονίκησαν κι εχωρίστηκαν).

2.ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ: Καλλιόπη

ΟΙ 9  ΜΟΥΣΕΣ

Καλλιόπη (εκ του: καλή + οψ=φωνή, έπος=λόγος), η προστάτιδα της Επικής ποιήσεως

Κλειώ (εκ του: κλέος=δόξα), η προστάτιδα της Ιστορίας

Ευτέρπη (εκ του: ευ + τέρπω, καλώς τέρπω, ευχαριστώ), η Μούσα της Λυρικής ποιήσεως

Θάλεια (εκ του: θάλλω= ανθίζω, βλασταίνω, ακμάζω) ,η προστάτιδα της βουκολικής ποιήσεως και κατόπιν της Κωμωδίας

Μελπομένη (εκ του: μέλπω=μελωδώ + μένος), η Μούσα της Τραγωδίας

Τερψιχόρη (εκ του: τέρπω + χορός, η τέρπουσα δια του χορού), η προστάτιδα της ορχήσεως  (χορού)

Ερατώ (εκ του: έρως), η Μούσα της Ερωτικής ποιήσεως

Πολύμνια (εκ του: πολύς + ύμνος), η Μούσα της Θρησκευτικής ποιήσεως

Ουρανία (εκ του: ουρανός), η προστάτιδα της Αστρονομίας

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η   ΑΡΩΓΗ (ΒΟΗΘΕΙΑ) ΤΗΣ ΜΟΥΣΑΣ;

α) Η ανθρώπινη γνώση είναι περιορισμένη.

β) Η μούσα κατέχει την απόλυτη θεϊκή γνώση (ορατά και αόρατα).

γ)  Έτσι το έργο του ποιητή γίνεται θεόπνευστο,  άρα και  σοβαρό και κανείς δεν μπορεί να το  αμφισβητήσει.

δ) Άρα ο ποιητής μιλάει με το ταλέντο που του έδωσαν οι θεοί.

3. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ   ΤΟΥ ΠΡΟΟΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ:

Στο προοίμιο παρουσιάζονται :

• Ο πρωταγωνιστής και ο συμπρωταγωνιστής («ο θείος» Αχιλλέας και «ο άρχων των ανδρών» Αγαμέμνονας)
• Το θέμα: ο ολέθριος θυμός και τα επακόλουθά του (αρχή πολλών δακρύων, άδικος αφανισμός πολλών ανδρειωμένων στρατιωτών)
• Το χρονικό σημείο απ΄όπου θα αρχίσει η εξιστόρηση (απ’ ότ΄ εφιλονίκησαν κι εχωρίστηκαν).
• Η ξεκάθαρη δήλωση του ποιητή ότι τα γεγονότα θα εξελιχθούν σύμφωνα με το σχέδιο και την επιθυμία του Δία.
• Η αφετηρία των συμφορών των Αχαιών

4.ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΡΟΟΙΜΙΩΝ ΙΛΙΑΔΑΣ-ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ:

Α)Δομικά στοιχεία:(επίκληση στη μούσα, διήγηση, παράκληση).

Β)Θεϊκές επεμβάσεις.

Γ) Ρόλος της Μούσας και των θεών.

Δ) Ανθρώπινη ευθύνη (μεγαλύτερη στην Οδύσσεια, μικρότερη στην Ιλιάδα).

5.Η ΘΕΛΗΣΗ (ΒΟΥΛΗ) ΤΟΥ ΔΙΑ:

• Θεϊκή Βουλή:Οι άνθρωποι δεν έχουν προσωπική ευθύνη για τις πράξεις τους (αντίθετα με το προοίμιο της Οδύσσειας).
• Υπονοείται η αρνητική τροπή που θα πάρει ο πόλεμος για τους Έλληνες.
• Υπενθυμίζεται μια παλιά μυθική παράδοση σύμφωνα με την οποία η Γη είχε παραπονεθεί στον Δία για την υπερβολική αύξηση του πληθυσμού των ανθρώπων και την παρεκτροπή τους σε πράξεις ασέβειας. Ο Δίας της υποσχέθηκε δύο πολέμους τον Τρωικό και τον Θηβαϊκό, ώστε οι άνθρωποι να λιγοστέψουν και να τιμωρηθούν.

6. ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΙΧΩΝ 4-5:εικόνα άταφων πτωμάτων που κατασπαράζονταν από σκυλιά και όρνια.Έτσι:

• Δίνεται ηθική διάσταση στις συνέπειες του θυμού (η μη προσφορά ταφής  είναι ασέβεια προς νεκρούς ).
• Κεντρίζεται το ενδιαφέρον των ακροατών για την πορεία της υπόθεσης.

7. ΧΩΡΟΣ- ΧΡΟΝΟΣ- ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΙΛΙΑΔΑΣ:

• Δεν αναφέρεται συγκεκριμένα ο χρόνος του Τρωικού πολέμου (για παράδειγμα ή φιλονικία έγινε στην αρχή, στη μέση ή στο τέλος του Τρωικού πολέμου;) αλλά ούτε και ο τόπος. Η αιτία είναι ότι απευθύνεται  σε ανθρώπους που γνωρίζουν καλά τον τρωικό μύθο. Απλώς ο Όμηρος επιλέγει ένα επεισόδιο από  τον δέκατο χρόνο του πολέμου (η πληροφορία δίνεται στη Β ραψωδία).
• Τα γεγονότα της Ιλιάδας καλύπτουν ένα χρονικό διάστημα μικρό, μόλις 51 μέρες του 10^ου έτους του Τρωικού πολέμου (θυμός του Αχιλλέα και τα επακόλουθά του), χωρίς να αναφέρονται ούτε όσα προηγήθηκαν  ούτε όσα θα ακολουθήσουν (το τέλος του πολέμου).
• Η αφήγηση πλαισιώνεται  με πλούσιο υλικό  από στοιχεία του ηρωικού κόσμου της εποχής κι από διάφορα γεγονότα (συγκρούσεις, μονομαχίες, αριστείες, κλπ) που αποδίδουν  όλο το κλίμα του πολέμου. Έτσι νιώθουμε σαν να παρακολουθούμε τον πόλεμο από την αρχή.

8. ΤΕΧΝΙΚΗ:

• Προσήμανση (=προειδοποίηση ή προϊδεασμός, είναι η εκ των προτέρων νύξη του ποιητή για γεγονότα ή καταστάσεις  που κανονικά θα συμβούν αργότερα). Η γοητεία της αφήγησης παραμένει  στην απόλαυση της ποίησης και όχι στην αγωνία για την έκβαση της υπόθεσης. Δίνεται έμφαση στο “πώς” θα εξελιχθούν τα γεγονότα και όχι στο”τι” θα συμβεί, αφού αυτό είναι ήδη γνωστό.
• Σχήμα Κύκλου: το όνομα του Αχιλλέα αναφέρεται στον πρώτο και στον τελευταίο στίχο.Έτσι υπογραμμίζεται ο πρωταγωνιστικός του ρόλος.
• Σχήμα κύκλου: Κατά το σχήμα του κύκλου μια φράση αρχίζει και τελειώνει με την ίδια λέξη. Είναι δυνατόν όμως και ένα ολόκληρο αφήγημα να αρχίζει και να τελειώνει με την ίδια φράση.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΛΙΑΔΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .