ΔΕΥΤΕΡΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ
15 Σεπτεμβρίου 2017 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ
ΔΕΥΤΕΡΟΚΛΙΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ
α) Τρικατάληκτα με 3 γένη (σε -ος, -η, -ον και -ος, -α, -ον)
| ον. | σοφὸς | σοφὴ | σοφὸν | δίκαιος | δικαία | δίκαιον |
| γεν. | σοφοῦ | σοφῆς | σοφοῦ | δικαίου | δικαίας | δικαίου |
| δοτ. | σοφῷ | σοφῇ | σοφῷ | δικαίῳ | δικαίᾳ | δικαίῳ |
| αιτ. | σοφὸν | σοφὴν | σοφὸν | δίκαιον | δικαίαν | δίκαιον |
| κλ. | σοφὲ | σοφὴ | σοφὸν | δίκαιε | δικαία | δίκαιον |
| Πληθυντικός αριθμός | ||||||
| ον. | σοφοὶ | σοφαὶ | σοφὰ | δίκαιοι | δίκαιαι | δίκαια |
| γεν. | σοφῶν | σοφῶν | σοφῶν | δικαίων | δικαίων | δικαίων |
| δοτ. | σοφοῖς | σοφαῖς | σοφοῖς | δικαίοις | δικαίαις | δικαίοις |
| αιτ. | σοφοὺς | σοφὰς | σοφὰ | δικαίους | δικαίας | δίκαια |
| κλ. | σοφοὶ | σοφαὶ | σοφὰ | δίκαιοι | δίκαιαι | δίκαια |
Παρατηρήσεις
Το θηλυκό των τρικατάληκτων επιθέτων σε –ος:
1) λήγει σε –η, αν πριν από την κατάληξη –ος του αρσενικού υπάρχει σύμφωνο εκτός από το ρ: ἀγαθός, ἀγαθή — πιστός, πιστή· λήγει σε -α, αν πριν από την κατάλ. –ος του αρσενικού υπάρχει φωνήεν ή ρ: ἅγιος, ἁγία — γενναῖος, γενναία — φαιδρός, φαιδρὰ (εκτός από το ὄγδοος, ὀγδόη)·
2) στην ονομαστική, γεν. και κλητ. του πληθυντικού τονίζεται όπου και όπως τονίζεται στις ίδιες πτώσεις το αρσενικό: ἡ ἁγία — αἱ ἅγιαι, τῶν ἁγίων, ὦ ἅγιαι (όπως οἱ ἅγιοι, τῶν ἁγίων, ὦ ἅγιοι)· ἡ γενναία — αἱ γενναῖαι, τῶν γενναίων, ὦ γενναῖαι (όπως οἱ γενναῖοι,τῶν γενναίων, ὦ γενναῖοι)· ἡ φαιδρὰ — αἱ φαιδραί, τῶν φαιδρῶν, ὦ φαιδραὶ (όπως οἱ φαιδροί, τῶν φαιδρῶν, ὦ φαιδροί).
β) Δικατάληκτα με τρία γένη (σε -ος, -ον)
| Ενικός αριθμός | ||||||||
| ον. | ὁ ἡ | ἄφθονος | τὸ | ἄφθονον | ὁ ἡ | τιμωρὸς | τὸ | τιμωρὸν |
| γεν. | τοῦ τῆς | ἀφθόνου | τοῦ | ἀφθόνου | τοῦ τῆς | τιμωροῦ | τοῦ | τιμωροῦ |
| δοτ. | τῷ τῇ | ἀφθόνῳ | τῷ | ἀφθόνῳ | τῷ τῇ | τιμωρῷ | τῷ | τιμωρῷ |
| αιτ. | τὸν τήν | ἄφθονον | τὸ | ἄφθονον | τὸν τὴν | τιμωρὸν | τὸ | τιμωρὸν |
| κλ. | (ὦ) | ἄφθονε | (ὦ) | ἄφθονον | (ὦ) | τιμωρὲ | (ὦ) | τιμωρὸν |
| Πληθυντικός αριθμός | ||||||||
| ον. | οἱ αἱ | ἄφθονοι | τὰ | ἄφθονα | οἱ αἱ | τιμωροὶ | τὰ | τιμωρὰ |
| γεν. | τῶν | ἀφθόνων | τῶν | ἀφθόνων | τῶν | τιμωρῶν | τῶν | τιμωρῶν |
| δοτ. | τοῖς ταῖς | ἀφθόνοις | τοῖς | ἀφθόνοις | τοῖς ταῖς | τιμωροῖς | τοῖς | τιμωροῖς |
| αιτ. | τοὺς τὰς | ἄφθονους | τὰ | ἄφθονα | τοὺς τὰς | τιμωροὺς | τὰ | τιμωρὰ |
| κλ. | (ὦ) | ἄφθονοι | (ὦ) | ἄφθονο | (ὦ) | τιμωροὶ | (ὦ) | τιμωρὰ |
Παρατηρήσεις
Από τα δευτερόκλιτα επίθετα είναι δικατάληκτα:
α) τα περισσότερα από τα σύνθετα σε –ος: ὁ, ἡ ἄγονος, τὸ ἄγονον — ὁ, ἡ ἀθάνατος, τὸ ἀθάνατον – ὁ, ἡ ἄκαιρος, τὸ ἄκαιρον – ὁ, ἡ ἄκαρπος, τὸ ἄκαρπον – ὁ, ἡ ἀξιόμαχος, τὸ ἀξιόμαχον – ὁ, ἡ ἔνδοξος, τὸ ἔνδοξονκ.ά.
β) τα απλά επίθετα αἴθριος, αἰφνίδιος, βάναυσος, βάρβαρος, βάσκανος, βέβηλος, γαμήλιος, δόκιμος, ἕωλος (= παλιός), ἥμερος, ἤρεμος, ἥσυχος, κίβδηλος, λάβρος, λάλος, χέρσος, τιθασὸς (= εξημερωμένος, ήμερος)·
γ) μερικά επίθετα σε –ος, που χρησιμοποιούνται (στο αρσεν. και το θηλ.) και ως ουσιαστικά: ὁ, ἡ ἀγωγός, τὸ ἀγωγὸν (= αυτός που οδηγεί, που φέρνει) — ὁ, ἡ βοηθός, τὸ βοηθὸν (= αυτός που βοηθεί) — ὁ, ἡ τιμωρός, τὸ τιμωρὸν (= αυτός που τιμωρεί) — ὁ, ἡ τύραννος, τὸ τύραννον (= τυραννικός).
ΠΗΓΗ:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/639/4107,18840/
Δημοσιευμένο στην κατηγορία ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .
Πρόσφατα σχόλια