18. Η κατανομή του πληθυσμού στη Γη
- Ο πληθυσμός του κόσμου το 2011
- Πυκνότητα του παγκόσμιου πληθυσμού
- Παγκόσμιος χάρτης: Ποσοστά πληθυσμού και έκτασης ανά ήπειρο
- Εξέλιξη του πληθυσμού ανά ήπειρο
- Κατανομή των ανθρώπων στην επιφάνεια της Γης
- Αύξηση του πληθυσμού της Γης
19. Γλώσσες και θρησκείες
- H γλώσσα είναι το μέσο με το οποίο επικοινωνούν οι άνθρωποι
Με τη βοήθεια της ανταλλάσσουν απόψεις, γνώσεις, ιδέες.
Αναπτύσσουν τα γράμματα, τις τέχνες τον πολιτισμό.
Όλοι οι λαοί δε μιλούν την ίδια γλώσσα.
Υπάρχουν 7.150 διαφορετικές γλώσσες σε όλο τον κόσμο , σύμφωνα με το ethnologue.
(μαζί με τις διαλέκτους)
Κάποιοι γλωσσολόγοι εκτιμούν ότι στα επόμενα 100 χρόνια θα υπάρχουν μόλις 500 γλώσσες στον κόσμο, κυρίως γιατί οι «μεγάλες» γλώσσες, όπως τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα πορτογαλικά, τα αραβικά, τα ρωσικά και τα κινέζικα, «καταβροχθίζουν» τις υπόλοιπες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα υπάρχουν 950 περίπου γλώσσες που μιλούνται από
1 – 100 το πολύ ανθρώπους , κι αυτοί μεγάλης ηλικίας.
- Οι γλώσσες διακρίνονται σε νεκρές και ζωντανές
Σε αυτές δηλαδή που κανένας λαός δε χρησιμοποιεί πλέον (πχ λατινική) και σε αυτές που βρίσκονται σε χρήση (πχ ιταλική).
Ακόμη διακρίνονται σε φυσικές και τεχνητές γλώσσες.
Αυτές που προέκυψαν φυσιολογικά από την εξέλιξη της γλώσσας (πχ νεοελληνική) και κατασκευασμένες για συγκεκριμένους σκοπούς (πχ εσπεράντο).
Τέλος διακρίνονται σε γλώσσες μητρικές και επικοινωνίας.
Σε αυτές δηλαδή που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι μιας γλωσσικής κοινότητας (πχ τα πορτογαλικά για τους Πορτογάλους) και σε αυτές που χρησιμοποιούν οι γλωσσικές κοινότητες για να συνεννοηθούν (πχ τα αγγλικά για τους Ινδούς).
Πηγή: http://daskalosa.eu/geography_st
- Αυτές είναι οι δέκα πιο διαδεδομένες γλώσσες στον πλανήτη
10. Γερμανικά (118.000.000)
Ομιλούνται εκτός από τη Γερμανία, στην Αυστρία, την Ελβετία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και το Λιχτενστάιν σαν επίσημη γλώσσα αλλά και από γερμανικές μειονότητες σε άλλες γειτονικές χώρες.
9. Ιαπωνικά (123.000.000)
Οι περισσότεροι ομιλούντες την ιαπωνική είναι κάτοικοι Ιαπωνίας. Ωστόσο υπάρχουν αρκετοί Ιάπωνες στην Νότιο Κορέα, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Είναι επίσης επίσημη γλώσσα στα νησιά Παλάου.
8. Πορτογαλικά (220.000.000)
Αν και μικρή χώρα η Πορτογαλία, η γλώσσα της είναι ευρύτατα διαδεδομένη λόγω του αποικιακού της παρελθόντος. Τα πορτογαλικά είναι επίσημη γλώσσα της Βραζιλίας αλλά και σε χώρες της Αφρικής όπως η Αγκόλα, η Μοζαμβίκη, το Πράσινο Ακρωτήριο ή του Ινδικού όπως το Ανατολικό Τιμόρ.
7. Bengali (250.000.000)
Ομιλείται κατά κύριο λόγο στο Μπαγκλαντές και στος γύρω περιοχές.
6. Ρωσικά (250.000.000)
Επίσημη γλώσσα, εκτός από τη Ρωσία, στις περισσότερες δημοκρατίες της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης. Μεγάλο πλήθος ρωσώφωνων ζουν στην Ουκρανία, το Καζακστάν και τη Λευκορωσία.
5. Αραβικά (440.000.000)
Με διάφορες παραλλαγές χρησιμοποιείται σε όλες τις χώρες της Αραβικής χερσονήσου αλλά και στις χώρες του Μαγκρέμπ (Βόρεια Αφρική). Είναι επίσημη γλώσσα σε 26 χώρες περιλαμβανομένου του Ισραήλ.
4. Αγγλικά (450.000.000)
Επίσημη γλώσσα της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, και πολλών άλλων χωρών όπως των ΗΠΑ. Εκατομμύρια ανθρώπων όμως την έχουν ως δεύτερη γλώσσα και εάν υπολογίζονταν και αυτοί τότε ίσως θα καταλάμβανε την πρώτη θέση στην παρούσα λίστα.
3. Hinti-Urdu (490.000.000)
Παρόλο που η Ινδία έχει πληθυσμό που ξεπερνά το ένα δισεκατομύριο, η παρουσία πολλών διαλέκτων οδηγεί την κύρια γλωσσα στη χρήση από λιγότερο από το μισό του πληθυσμού! Το ίδιο ισχύει και για το Πακιστάν. Η hinti είναι επίσημη γλώσσα στην Ινδία ενώ η urdu στο Πακιστάν. Ωστόσο είναι απόλυτα συγγενείς γλώσσες και μπορούμε να τις κατηγοριοποιήσουμε σα μία.
2. Ισπανικά (500.000.000)
Μια ακόμη γλώσσα που οφείλει τη διάδοσή της στο αποικιακό παρελθόν της Ισπανίας. Το μεγαλύτερο κομμάτι της Λατινικής Αμερικής μιλά ισπανικά ενώ ακόμη και στις ΗΠΑ ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού το οποίο όλο και αυξάνεται έχει την ισπανική ως πρώτη ή δεύτερη γλώσσα.
1. Κινεζικά (1.025.000.000)
Ο λόγος συγκεκριμένα για την μανδαρίνικη διάλεκτο καθώς υπάρχουν πολλές στην Κίνα μεταξύ των οποίων και η καντονέζικη.
Πηγή: iefimerida.gr
- Χρησιμοποιώντας τους λίγους αντικειμενικούς παράγοντες που έχουν στη διάθεσή τους οι εμπειρογνώμονες, 5 γλώσσες βρίσκονται στις πρώτες θέσεις με τις πιο δύσκολες γλώσσες.
Αυτές οι γλώσσες είναι:
- Κορεάτικα
- Καντονέζικα
- Ιαπωνικά
- Αραβικά
- Μανδαρινικά
Ενώ απαιτούν περίπου το ίδιο χρονικό διάστημα για να αποκτήσει κάποιος την ευχέρεια να κατανοήσει την κάθε γλώσσα, μία από αυτές διαφέρει ελάχιστα από τις άλλες τέσσερις.
Σύμφωνα με το NVTC και το Ινστιτούτο Εξωτερικών Υπηρεσιών, τα ιαπωνικά είναι, κατά μέσο όρο, αναμφισβήτητα η πιο δύσκολη γλώσσα για να μάθει κάποιος. Παίρνει τους μαθητές που μαθαίνουν Ιαπωνικά μια επιπλέον εβδομάδα ή δύο περισσότερο από τους μαθητές των άλλων τεσσάρων και έτσι βρίσκεται στην αρχή της πυραμίδας, ως η πιο δύσκολη γλώσσα.
Σε ποια θέση βρίσκονται οι άλλες γλώσσες:
- Οι πιο διαδεδομένες θρησκείες του Κόσμου
Οι επικρατέστερες θρησκείες είναι ο χριστιανισμός, ο μωαμεθανισμός ή ισλαμισμός, ο βουδισμός, ο ινδουισμός και ο κομφουκιανισμός. Στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ωκεανία επικρατεί κατά κύριο λόγο χριστιανισμός (ορθόδοξοι, καθολικοί, διαμαρτυρόμενοι). Στην Αφρική επικρατεί ο ανιμισμός και ο ισλαμισμός, ενώ τέλος στην Ασία επικρατεί ο βουδισμός και ο ισλαμισμός.
- ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ 2.000.000.000 πιστοί
Χριστιανισμός ονομάζεται το θρησκευτικό σύστημα πίστης το οποίο αναγνωρίζει ως ιδρυτή και κεντρικό πρόσωπο του συνόλου της διδασκαλίας του, τον Ιησού Χριστό, όπως παρουσιάζεται στα βιβλία της Καινής Διαθήκης. Αυτό σημαίνει, πως πέρα από κάθε άλλη έννοια που περιλαμβάνει η θρησκεία αυτή, οι οπαδοί του Χριστιανισμού εστιάζουν την προσοχή τους και έχουν ως κοινό σημείο αναφοράς το πρόσωπο του Ιησού Χριστού.
Ο Χριστιανισμός ως μονοθεϊστική θρησκεία δέχεται ένα Θεό, που δημιούργησε τον κόσμο .
Αποτελείται κυρίως από την Καθολική Εκκλησία, την Ορθόδοξη Εκκλησία και τις Προτεσταντικές Εκκλησίες.
Οι Ρωμαιοκαθολικοί αποτελούν το 16,83% του παγκόσμιου πληθυσμού, οι Προτεστάντες το 6,08%, οι Ορθόδοξοι το 4.03% και οι Αγγλικανικοί το 1.26%.
- ΙΣΛΑΜΙΣΜΟΣ 1.650.000.000 πιστοί
Σχηματίστηκε τον 7ο αιώνα και διαμορφώθηκε με το κήρυγμα και τη δράση του Προφήτη Μωάμεθ. Το Ισλάμ θεωρεί ότι ο Μωάμεθ είναι ο Προφήτης και ο ανώτερος μεταξύ των θεοτήτων ήταν ο Αλλάχ, ο δημιουργός του κόσμου. Κάθε Μουσουλμάνος θα πρέπει να τηρεί 5 κανόνες του Ισλάμ, ένας από τους οποίους είναι και το Χατζ, δηλαδή το προσκύνημα στην ιερή πόλη Μέκκα.
Οι μουσουλμάνοι αποτελούν το 22,43% του πληθυσμού του κόσμου.
ΙΝΔΟΥΪΣΜΟΣ 828.000.000 πιστοί
Ο Ινδουισμός ή αλλιώς Σανατάνα Ντάρμα (“ο αιώνιος νόμος”) έχει σοβαρούς λόγους να θεωρείται η παλαιότερη θρησκεία στον κόσμο κι αυτό γιατί η πρώτη φορά που γίνεται αναφορά στα αρχαία ιερά κείμενα γι’ αυτόν εντοπίζεται στον 18ο αιώνα π.Χ.
Ως “η θρησκεία των 330.000.000 θεών”, ο Ινδουισμός περιλαμβάνει έναν αμέτρητο αριθμό των αρχαίων παραδόσεων και πεποιθήσεων, που περιλαμβάνουν τουλάχιστον δεκάδες χιλιάδες θεότητες, γεγονός που καθιστά δύσκολο να καθοριστεί το καθολικό δόγμα του. Μία από τις πιο ευρείες πεποιθήσεις του Ινδουισμού είναι η έννοια της μετενσάρκωσης και το κάρμα.
Οι Ινδουιστές εκτιμάται ότι αποτελούν το 13,78 % του πληθυσμού της Γης.
- ΒΟΥΔΙΣΜΟΣ 500.000.000 πιστοί
Φιλοσοφικό και ηθικοθρησκευτικό σύστημα της Νότιας και Ανατολικής Ασίας. Το όνομά του το πήρε από τον ιδρυτή του Σιντάρτα Γκαουτάμα, που είναι περισσότερο γνωστός ως Βούδας.
Ο βουδισμός αναπτύχθηκε τον 6ο αι. π.Χ. Εμφανίστηκε στην Ινδία, αλλά δε ρίζωσε εκεί, λόγω των πολλών ομοιοτήτων της διδασκαλίας του με τον ινδουισμό.
Μία από τις πεποιθήσεις του Βουδισμού είναι ότι τα πάντα στο σύμπαν είναι συνδεδεμένα σε ένα κοσμικό ιστό της αιτίας και του αποτελέσματος. Οι περισσότεροι Βουδιστές “ξεφεύγουν” από τα προβλήματα και τους πόνους μέσω του διαλογισμού.
Το 7,13% του κόσμου χαρακτηρίζονται Βουδιστές.
- ΚΟΥΜΦΟΥΚΙΑΝΙΣΜΟΣ 400.000.000 πιστοί
Η φιλοσοφία του Κινέζου φιλόσοφου και κοινωνικού αναμορφωτή Κομφούκιου.
«Όλοι οι άνθρωποι ανάμεσα στις τέσσερις θάλασσες είναι αδέρφια», «μην κάνεις στον άλλο αυτό που δε θα ήθελες να σου κάνουν», είναι δύο από τις βασικές αρχές του κομφουκισμού.
Ο κομφουκισμός για την Ανατολή, θα έλεγε κανείς τηρουμένων των αναλογιών, ότι αποτελεί ό,τι και ο διαφωτισμός για τη Δύση
- ΙΟΥΔΑΪΣΜΟΣ 18.000.000 πιστοί
Η παλαιότερη μονοθεϊστική θρησκεία στον κόσμο είναι ο Ιουδαϊσμός, ο οποίος οφείλει τις ρίζες του στις απαρχές των αρχαίων Ισραηλιτών, περίπου στον 10ο έως και στον 13ο αιώνα π.Χ. Παραδοσιακά, οι Εβραίοι μοιράζονται την πίστη τους σε ένα μόνο Θεό, ο οποίος υποσχέθηκε να φέρει τους απογόνους του Αβραάμ προς το μεγαλείο Του.
Οι Εβραίοι αποτελούν το 0,21% του παγκόσμιου πληθυσμού.
- ΑΘΡΗΣΚΕΙΑ/ΑΘΕΪΑ 1.000.000.000 “πιστοί”
Υπάρχουν και αυτοί οι άνθρωποι στον κόσμο, που είναι άθεοι ή αγνωστικιστές ή απλά δεν ενδιαφέρονται για κάποια θρησκεία (άθρησκοι).
Οι άθεοι αποτελούν το 2,04% του κόσμου ενώ το 9,42% των ανθρώπων δεν ασχολείται με τις θρησκείες.
Πηγή: http://daskalosa.eu/geography_st
20. Η Ζωή στην Έρημο
- Οι Έρημοι της Γης
- Πολυχάρτης Παγκόσμιος: Γεωμορφολογικός, κλιματικός, βλάστησης
- Μεγάλες έρημοι της Γης
- Οι Βεδουίνοι
21. Η ζωή στις πολικές περιοχές
- Πολική ημέρα: η διάρκεια των έξι μηνών, κατά την οποία ο Ήλιος φωτίζει τις πολικές περιοχές της Γης
Πολική νύχτα: η διάρκεια των έξι μηνών, κατά την οποία οι πολικές περιοχές της Γης δε φωτίζονται από τον Ήλιο. - Η Γη, λόγο της πλάγιας κλίσης της, κατά την διάρκεια της περιφοράς της γύρω από τον ήλιο, επιτρέπει μόνο στον έναν πόλο να φωτίζεται από αυτόν, για έξι ολόκληρους μήνες. Καθ’ όλη την διάρκεια των έξι μηνών ο άλλος πόλος βρίσκεται στο σκοτάδι. Για αυτό, όταν παραδείγματος χάρη στην Ανταρκτική επικρατεί μέρα, στην Αρκτική επικρατεί νύχτα και το αντίστροφο.
Οι Ινουίτ
Ινουίτ είναι το όνομα των Εσκιμώωv της Αλάσκας, της Γροιλανδίας και του Καναδά. Στη γλώσσα τους η λέξη Ινουίτ (Inuit) σημαίνει «άνθρωποι» (πληθ. του inuk «άνθρωπος»), ενώ η λέξη Εσκιμώος αποτελεί μεταφορά του γαλλικού esquimaux, λέξη αλεουτικής αρχής (eskimants = «τρώει ωμά», από το eski = «ωμός» + mants = «τρώει»). Είναι απόγονοι της νομαδικής φυλής των Τούλε (Thule), που εμφανίστηκαν στην Αλάσκα το 1000 μ.Χ. και μετακινήθηκαν στη δυτική Γροιλανδία μετά από τρεις αιώνες (1300 μ.Χ.) και λίγο αργότερα, το 1400 μ.Χ. στην ανατολική.
Καταφέραν να επιζήσουν σε δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες διαμένοντας σε ιγκλού και κυνηγώντας κυρίως φώκιες και φάλαινες, που τους εξασφάλιζαν τροφή και ένδυση. Μετακινούνταν με έλκηθρα, τα οποία έσερναν σκυλιά. Ακόμη και σήμερα ακολουθούν τον ίδιο πατροπαράδοτο τρόπο ζωής χρησιμοποιώντας παρόλα αυτά και τζιπ -όταν αυτό το επιτρέπει το πάχος των πάγων- και κατοικώντας σε χτισμένα σπίτια. (πηγή:el.wikipedia)
Από τα τέλη του φθινοπώρου, οι λίμνες και τα νερά της θάλασσας θα έπρεπε να έχουν ένα στρώμα πάγου τόσο παχύ που να σηκώνει άνετα το βάρος ενός αυτοκινήτου. Τα τελευταία χρόνια όμως, ο πάγος γίνεται όλο και πιο λεπτός. Αυτό οι επιστήμονες μπορεί να το μετράνε με νούμερα, αλλά στη σκληρή καθημερινότητα της Αρκτικής αυτό σημαίνει ότι μπορεί να φύγεις το πρωί και να μην γυρίσεις ποτέ πίσω.
Οι Ινουίτ βλέπουν κάθε μέρα την ζωή τους να αλλάζει δραματικά και τον Αρκτικό πολιτισμό τους να δέχεται το σημαντικότερο ίσως πλήγμα στην μακραίωνη ιστορία του. Ζώντας σε έναν σκληρό, χωρίς βλάστηση τόπο, για να επιβιώσουν ακολουθούσαν τα θηράματά τους μεταναστεύοντας από το ένα μέρος στο άλλο. Κι έγιναν ένα με τη φύση που τους περιέβαλε.(πηγή: exandasdocumentaries.com)
Οι Ινουίτ έχουν περίπου 49 διαφορετικές λέξεις για να περιγράψουν με ακρίβεια το χιόνι/πάγο. Άλλη λέξη χρησιμοποιούν όταν μιλούν για το χιόνι που πέφτει (qaniit), κι άλλη για το χιόνι στο έδαφος (aput), για το χιόνι που ο αέρας το φέρνει μέσα στο σπίτι (sullarniq), για τον όγκο του πάγου που αποκολλήθηκε από ένα παγόβουνο (uukkarnit), για τον λεπτό και άσχημο πάγο (aakkarniq) ή για τον πάγο που λιώνει σχηματίζοντας ρυάκια νερού (sikuaq). Την τελευταία λέξη την χρησιμοποιούν πια όλο και συχνότερα. Η κλιματική αλλαγή για τους Ινουίτ δεν έχει αντίκτυπο απλώς στην εύρεση της τροφής τους αλλά στην ίδια τους την ταυτότητα, στην κουλτούρα και την παράδοσή τους.(πηγή: el.wikipedia)
Οι Λάπωνες
Οι Σαάμι (Λάπωνες) είναι αυτόχθων αρχαίος λαός που ζει στο βόρειο άκρο της Σκανδιναβικής χερσονήσου συμπεριλαμβανομένης και της χερσονήσου Κόλα.
Οι Σαάμι είναι αυτόχθων Φιννοουγγρικός λαός που κατοικεί στη Λαπωνία, που σήμερα περιλαμβάνει μεγάλα βόρεια τμήματα της Νορβηγίας και της Σουηδίας, βόρεια τμήματα της Φινλανδίας και τη Χερσόνησο Κόλα στην Περιφέρεια Μούρμανσκ της Ρωσίας. Οι Σαάμι είναι ιστορικά γνωστοί στα ελληνικά ως Λάπωνες. Η προγονική χώρα των Σαάμι δεν είναι σαφώς καθορισμένη. Οι παραδοσιακές γλώσσες τους είναι οι γλώσσες Σάμι και κατατάσσονται ως κλάδος της Ουραλικής γλωσσικής οικογένειας.
Παραδοσιακά οι Σαάμι έχουν ακολουθήσει μια ποικιλία τρόπων βιοπορισμού, μεταξύ των οποίων η παράκτια αλιεία, η παγίδευση ζώων για γούνες και η εκτροφή προβάτων. Το πιο γνωστό μέσο βιοπορισμού είναι η ημινομαδική εκτροφή ταράνδων. Επί του παρόντος περίπου το 10% των Σαάμι συνδέεται με την εκτροφή ταράνδων, που τους παρέχουν κρέας, γούνες και μέσο μεταφοράς. 2.800 Σαάμι δραστηριοποιούνται στην εκτροφή ταράνδων με πλήρες απασχόληση [1]. Για παραδοσιακούς, περιβαλλοντικούς, πολιτιστικούς και πολιτικούς λόγους η εκτροφή ταράνδων επιτρέπεται νόμιμα μόνο στους Σαάμι σε ορισμένες περιοχές των Βόρειων Χωρών .
- Πολυχάρτης Παγκόσμιος: Γεωμορφολογικός, κλιματικός, βλάστησης
- Ανταρκτική: Φυσικό περιβάλλον (συλλογή φωτογραφιών)
- Οι Εσκιμώοι
- Οι Λάπωνες
22. Η ζωή στα τροπικά δάση
Οι Πυγμαίοι
Οι Μπαντού
Οι Μπαντού είναι μια ομοεθνία (ομάδα συγγενικών εθνών) για πάνω από 400 εθνοτικές ομάδες (φυλές) στην Αφρική, που τις ενώνει μια κοινή γλωσσική οικογένεια (ομογλωσσία), οι γλώσσες Μπαντού, καθώς και πολλά κοινά ήθη, έθιμα και παραδόσεις. Μέσα στις εντοπισμένες περιοχές, οι Μπαντού γλώσσες μπορούν να είναι λίγο-πολύ αμοιβαία καταληπτές, αλλά οι Μπαντού γλώσσες συνολικά είναι τόσο διαφορετικές όπως Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες (γλώσσες της Ινδοευρωπαϊκής ομογλωσσίας, π.χ. ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά, κ.τ.λ.). Ο πολιτιστικός χώρος των Μπαντού (κυρίως με βάση την ομογλωσσία τους) εντοπίζεται γεωγραφικά σήμερα στις ακόλουθες περιοχές της υποσαχάριας (νότια της ερήμου Σαχάρας) Αφρικής: από το νότιο Καμερούν ως τη νοτιοδυτική Κένυα και από το βόρειοδυτικό τμήμα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό μέχρι τη Νότια Αφρική. Oι Μπαντού είναι γεωργοί και καλλιεργούν μανιόκα, από το οποίο παρασκευάζουν το ψωμί τους, καλαμπόκι, μπανάνες και άλλα φυτά.(πηγή: el.wikipedia)
23. Η ζωή στις εύκρατες περιοχές
“Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Γης έχει συγκεντρωθεί στις εύκρατες περιοχές, επειδή σε αυτές δεν παρατηρούνται ακραίες κλιματικές συνθήκες, όπως συμβαίνει στις ερήμους και στις πολικές περιοχές. Σε αυτές τις περιοχές αναπτύσσονται κυρίως η γεωργία και η κτηνοτροφία, αού το ήπιο κλίμα και η βλάστηση των περιοχών αυτών ευνοούν τις ανθρώπινες δραστηριότητες.”
“Η εντατική εκμετάλλευση των φυσικών πρώτων υλών μεταβάλλει το φυσικό περιβάλλον. Η εκχέρσωση των δασών, η επέκταση των πόλεων, η ανάπτυξη της βιομηχανίας και τα μεγάλα τεχνικά έργα αλλάζουν το γήινο ανάγλυφο. Έτσι δημιουργούνται μεγάλα προβλήματα που έχουν σχέση με τη ρύπανση θαλασσών και λιμνών, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, την τρύπα του όζοντος, το λιώσιμο των πάγων, τη λειψυδρία, την κατασκευή χωματερών,τη μείωση των φυσικών πόρων, την εξαφάνιση ζωικών και φυτικών ειδών.”