ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΟΧΟΥ
Σύμφωνα με έκθεση παλιού δασκάλου που βρέθηκε στο σχολείο στο Σοχό το έτος 1740 λειτουργούσαν στο Σοχό δύο σχολεία.
Ένα στη θέση «Πλάτανος», το 6/τάξιο αρρένων, είναι εκεί που υπάρχει το σημερινό κενό οικόπεδο δίπλα στο σπίτι του κ. Στέλιου Ζαχαρέγκα και δεύτερο στη θέση «Μεσοχώρι» εκεί που έχει υπάρχει σήμερα το 1ο Νηπιαγωγείο Σωχού, το Χατζηχαρίσκειον Παρθεναγωγείο. Από το έτος 1888 το διδακτήριο του αρρεναγωγείου κρίθηκε ακατάλληλο, εγκαταλείφτηκε και κτίσθηκε καινούργιο κτίριο δίπλα στο Χατζηχαρίσκειο Παρθεναγωγείο.
Τα δύο σχολεία συντηρούνταν (περίοδος τουρκοκρατίας) από την τότε «Σχολική εφορεία» της οποίας μνημονεύονται τα εξής μέλη 1)Ευάγγελος Σαρακίνος, 2)Σταμάτιος Χατζηαποστόλου και 3)Γεώργιος Καρακόλης, λάμβαναν δε και μια μικρή επιχορήγηση από το Ελληνικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης.
Στην περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα μνημονεύεται σαν διευθυντής του σχολείου ο Αθανάσιος Ιατρού από το Βογατσικό Καστοριάς.
Το 1926 άρχισε η κατασκευή του μεγάλου πέτρινου διδακτηρίου στη θέση «Μαντάρ-Μαχαλά», εκεί δηλαδή που υπάρχει το σημερινό διδακτήριο.
Στην ανέγερση του κτιρίου συνέβαλαν οι παρακάτω!
1)Η Διδακτηριακή επιτροπή που αποτελούνταν από τους α)Σαρακίνου Δημ. Ευαγγέλου, πρόεδρο β) Παπάζη Ευαγ Τριανταφύλλου, ταμία γ)Παπαστεργίου Αγγέλου του Αστερίου ,Δ/ντου του σχολείου και δ)Δερετζή Κων/νου του Ιωάννου, Ηλιάδη Ηλία μέλη.
2)Ο πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας Καρακόλης Θωμάς.
3)Ο πρόεδρος της κοινότητας Σωχού Παπάζης Ευάγγελος.
4)Ο επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων Μπακανάκης Κων/νος.
5) Το τότε υπουργείον Εθνικής Παιδείας.
Πρωτοβουλία για την ανέγερση του σχολείου έλαβε ο πρόεδρος της κοινότητας Σωχού Παπάζης Ευάγγελος διαθέτοντας από το ταμείο της αδελφότητας η «Η αρχαία Όσσα» 8.000 δραχμές.
Στη συνέχεια για την ανέγερση πρόσφεραν οι
α)το Εκκλησιαστικόν Ταμείον Αγίου Γεωργίου 100.000 δραχμές.
β)Η κοινότητα Σωχού 100.000δραχμές.
γ)Το Υπουργείο Παιδείας 100.000 και στη συνέχεια άλλες 680.000δραχμές.
Όταν τοποθετήθηκε ο θεμέλιος λίθος τον Ιούλιο του 1926, οι κάτοικοι του Σωχού ενθουσιάστηκαν και άρχισαν να προσφέρουν ότι μπορεί ο καθένας και πολύ γρήγορα συμπληρώθηκε το απαιτούμενο ποσό και το κτίριο αποπερατώθηκε .Το ποσό που χρειάστηκε ήταν 1.680.000δραχμές.
Έτσι τον Σεπτέμβριο του 1929 έγιναν τα εγκαίνια του νέου διδακτηρίου, παρουσία όλων των κατοίκων και πληθώρας αρχών και επισήμων.
Στο νέο διδακτήριο στεγάστηκε το 1ο Δημοτικό Σχολείο Σωχού και φιλοξενούσε μάλλον όλο τον μαθητικό πληθυσμό του τόπου.
Κατά το έτος 1935 λόγω των πολλών μαθητών ιδρύθηκε το 2ο πεντατάξιον Δημοτικό Σχολείο Σωχού και το επόμενο Σχολικό έτος το 1936 το 3ο διτάξιον Δημοτικό Σχολείο Σωχού. Στα επόμενα έτη το 2ο Δημοτικό και το 3ο Δημοτικό σχολείο συμπτύχθηκαν στο εξατάξιο 2ο Δημοτικό Σχολείο Σωχού
Αναφέρεται δε ότι, στα σχολεία του Σωχού τότε, ανήκε σημαντική περιουσία σε ακίνητα κυρίως σε μαγαζιά.
Την περίοδο του Β΄ παγκοσμίου πολέμου και την περίοδο του εμφυλίου τα σχολεία υπολειτουργούσαν, λόγω επικινδυνότητας, μειωμένων πόρων κ.λ.π., έτσι πολλοί μαθητές-τριες διέκοψαν την φοίτηση, στερήθηκαν των γνώσεων του σχολείου και δυστυχώς πολλά παιδιά έμειναν αναλφάβητα. Από τα 500 περίπου παιδιά που ήταν εγγεγραμμένα φοιτούσαν τα μισά και αυτά όχι καθημερινά. Τότε έγινε και η περίφημη μάχη του σχολείου το 1944, στις απαρχές του εμφυλίου, και το διδακτήριο υπέστη αρκετές ζημιές που ακόμη και πολύ αργότερα, δεκαετία του 1970, στην ανακατασκευή του κτιρίου τα παιδιά βρίσκανε σφαίρες από την μάχη αυτή. Δυστυχώς τότε καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς το αρχείο των σχολείων με ότι αυτό συνεπάγεται.
Από το 1950-51 άρχισε πάλι η κανονική λειτουργία του σχολείου με διευθυντή τον κ. Βασίλειο Παπαβασιλείου.
Την σχολική χρονιά 1957-58 λειτούργησαν για τα παιδιά που δεν τέλειωσαν το σχολείο λόγω κατοχής, εμφυλίου κλπ το Α΄ Νυχτερινό Σχολείο Σωχού καθώς και το Β΄ Νυχτερινό Σχολείο Σωχού με περίπου 70 μαθητές το καθένα στην αρχή .
Τα Νυχτερινά σχολεία λειτουργούσαν μέχρι το 1965 περίπου.
Στις αρχές της δεκαετίας του 70 έγινε μια μεγάλη ανακατασκευή του ιστορικού διδακτηρίου ,αλλάχτηκαν όλα τα κουφώματα από ξύλινα σε σιδερένια, αλλάχτηκαν τα δάπεδα, όροφοι από ξύλινα σε μπετόν και επιδιορθώθηκε και η σκεπή .Όμως αυτή η ανακατασκευή ήταν η αρχή του τέλους του κτιρίου γιατί στο σεισμό του 1978 οι πλάκες(όροφοι) του μπετόν που κατασκευάστηκαν προξένησαν μεγάλη βλάβη στο κτίριο και κρίθηκε κατεδαφιστέο. Έτσι το ιστορικό κτίριο με τις δώδεκα μεγάλες αίθουσες πληθώρα βοηθητικών χώρων και μεγάλη λειτουργικότητα κατεδαφίστηκε και στη θέση του κτίστηκε το υπάρχον σημερινό διδακτήριο.
Από το 1951 μέχρι και αρχές της δεκαετίας του 1970 τα σχολεία είχαν σταθερά εγγεγραμμένα γύρω στα 500 παιδιά παρά τη συνεχή μετανάστευση κατοίκων του Σωχού προς τις πόλεις και το εξωτερικό .Από τα τέλη της δεκαετίας του 70 όμως άρχισε η μείωση των μαθητών-τριων του σχολείου κυρίως λόγω της υπογεννητικότητας των ζευγαριών. Έτσι το 1980 περίπου το 2ο Δημοτικό Σχολείο Σοχού γίνεται 5/θέσιο .Το 1996 τα δύο σχολεία συγχωνεύονται σε ένα 11/θέσιο σχολείο και με τις τελευταίες συμπτύξεις- συγχωνεύσεις το 11/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Σοχού γίνεται εξαθέσιο. Σήμερα λειτουργεί σαν επταθέσιο με 140 παιδιά από τα οποία τα 12 είναι από τα γύρω χωριά.
Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι στα σχολεία του Σοχού φοίτησαν και θέλουμε να πιστεύουμε ότι φοιτούν ακόμη αξιόλογοι και ικανότατοι μαθητές-τριες που διέπρεψαν,διαπρέπουν και θα διαπρέψουν στη ζωή τους.Έτσι οι Σοχινοί -ες είναι περήφανοι για τα παιδιά τους και για τα σχολεία τους.
