
Στα πλαίσια του προγράμματος κοινωνικοσυναισθηματικής ενίσχυσης που γίνεται στο σχολείο μας , η ψυχολόγος κ.Χρα Νάντια γράφει:
Επιστολή: κανόνες για το σπίτι
Αγαπητοί γονείς και κηδεμόνες,
Στο σημερινό μάθημα μιλήσαμε για τους κανόνες και δημιουργήσαμε το «Συμβόλαιο της τάξης». Τα παιδιά έμαθαν πως οι κανόνες μάς εξηγούν πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε στο σχολείο. Όταν τους ζητήθηκε να προτείνουν τα ίδια κανόνες εξέφρασαν πολύ καλές ιδέες.
Το συμβόλαιο της τάξης αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο που συμβάλλει στη δημιουργία θετικού κλίματος. Επιπρόσθετα, βοηθά στην ανάπτυξη πρωτοβουλιών, αυτοελέγχου, συνέπειας, συμμόρφωσης σε κανόνες και ανάληψης ευθυνών από τα ίδια τα παιδιά.
Προτεινόμενη καλή πρακτική
«Το συμβόλαιο του Σπιτιού»
Για να μπορέσει το παιδί σας να κατανοήσει καλύτερα πως όλα τα πράγματα έχουν τους κανόνες τους, είναι καλό να συμφωνήσετε και εσείς σε ορισμένους κανόνες συμπεριφοράς μέσα στο σπίτι. Αυτό θα βοηθήσει και εσάς στην ομαλότερη εφαρμογή του οικογενειακού προγράμματος. Μπορείτε, μάλιστα, να προτρέψετε το παιδί σας να σκεφτεί μερικούς από μόνους του λέγοντας: «Όπως γράφει η επιστολή που μας έστειλαν, μιλήσατε στη τάξη για τους κανόνες. Θέλεις να μου εξηγήσεις τι κάνατε;».
Αφού δώσετε χρόνο στο παιδί να σας εξηγήσει μπορείτε να πείτε: «Μπορείς να προτείνεις κάποιους κανόνες που είναι καλό να έχουμε και εμείς εδώ, στο σπίτι, ώστε να έχουμε ηρεμία, ευχάριστη ατμόσφαιρα και να είμαστε όλοι ευχαριστημένοι; Θα μπορούσαμε λοιπόν κι εμείς να φτιάξουμε ένα Συμβόλαιο και να το υπογράψουμε. Τι λες, θα τα καταφέρουμε;».
Καθοδηγήστε το παιδί με ερωτήσεις του τύπου: «Τι άλλο σκέφτεσαι πως θα ήταν καλό;», «Πως θα πρέπει να είναι η φωνή μας όταν μιλάμε;» «Πότε είναι μια καλή ώρα για να δούμε …;» «Είναι καλό να ετοιμαζόμαστε το πρωί στην ώρα μας ή να καθυστερούμε;» «Πως θα συμπεριφερόμαστε στο τραπέζι την ώρα του φαγητού;» «Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε το σπίτι μας να είναι τακτοποιημένο;» κ.λπ. Όσο το παιδί προτείνει διάφορους κανόνες προσπαθήστε να τους επαναλάβετε και να τους γράφετε με όσο γίνεται θετικότερο τρόπο, δηλαδή να εστιάζετε κυρίως στο τι πρέπει να κάνουμε αντί για αυτό που δεν πρέπει.
Είναι σημαντικό να συναποφασίσετε 4-5 κανόνες, οι οποίοι θα τηρούνται από όλα τα μέλη της οικογένειας. Έτσι, το παιδί θα κατανοήσει πως υπάρχει ισοτιμία απέναντι στους κανόνες που συμφωνήσατε όλοι μαζί. Τέτοιοι μπορεί να είναι: να το ακούτε με προσοχή όταν σας χρειάζεται, να του μιλάτε ευγενικά και με σεβασμό και να περνάτε όσο περισσότερο χρόνο μπορείτε μαζί του.
Φυσικά, μπορείτε να επικαλείστε το «Συμβόλαιο του Σπιτιού» κάθε φορά που το παιδί φαίνεται να «ξεφεύγει». Σε περίπτωση που δεν τηρήσει κάποιον κανόνα που συμφωνήθηκε, προειδοποιήστε το για τις συνέπειες και εάν δεν συμμορφωθεί εφαρμόστε τις σχετικές κυρώσεις που έχετε θεσπίσει με το παιδί, τις οποίες γνωρίζει από πριν: όχι τιμωρίες αλλά φυσικές και λογικές συνέπειες των πράξεων και των επιλογών του. Ωστόσο, έχετε υπόψη σας ότι είναι πιο αποδοτικό να επιβραβεύετε το παιδί για μια συμπεριφορά του ή να του υπενθυμίζετε τις συνέπειες που επιφέρει η συμπεριφορά που τηρεί τους κανόνες του συμβολαίου»
Το θέμα της επιβράβευσης του παιδιού, όταν αποδεικνύει την κατάλληλη συμπεριφορά, είναι επίσης σημαντικό και πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη σημασία. Καλό θα ήταν να χρησιμοποιείτε επαίνους και να εκφράζετε στο παιδί σας το πόσο περήφανοι είστε για όσα έχει καταφέρει. Προσπαθήστε να αποφύγετε την «εξαγορά» των σωστών συμπεριφορών με παιχνίδια ή άλλα δώρα. Αν νιώθετε την ανάγκη να επιβραβεύσετε το παιδί σας με κάτι επιπλέον τότε μπορείτε να προτείνετε ως «βραβεία» κάποιες οικογενειακές δραστηριότητες (π.χ. οικογενειακή βόλτα, μαγειρική).
Προσδιορίστε, λοιπόν, σαφή και σταθερά όρια στη συμπεριφορά του παιδιού σας από τώρα, σε συνεργασία μαζί του, γιατί αυτό βοηθά τα παιδιά να αισθάνονται ασφάλεια. Φυσικά, το παιδί σας θα προσπαθήσει να παραβεί τους κανόνες. Αυτό αλώστε είναι κάτι φυσιολογικό που συμβαίνει σε αυτές τις ηλικίες. Εσείς μιλήστε μαζί του με ηρεμία.
Σας παρακαλώ ενημερώστε μας αν έχετε οποιαδήποτε απορία, σχόλια ή παρατηρήσεις σχετικά με το θέμα αυτό.
Με εκτίμηση,
Νάντια Χρα
Ψυχολόγος, ΠΕ23
konchra@sch.gr