Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία: Μαθαίνουμε, κατανοούμε, σεβόμαστε

 

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία που είναι στις 3 Δεκεμβρίου, το σχολείο μας την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου  αφιέρωσε μία ολόκληρη μέρα στη γνώση, την κατανόηση και – κυρίως – στην ανάπτυξη ενσυναίσθησης στο θέμα αυτό.  Στόχος μας ήταν οι μαθητές να προσεγγίσουν μέσα από βιωματικές δραστηριότητες τον κόσμο των ατόμων με αναπηρία, να κατανοήσουν ότι η διαφορετικότητα αποτελεί πραγματικότητα και ότι κάθε άνθρωπος αξίζει σεβασμό, αποδοχή και ίσες ευκαιρίες.

1ο Δίωρο – Α’ και Β’ Δημοτικού 

Οι δύο μικρότερες τάξεις του σχολείου μας υποδέχθηκαν τη δράση με ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Στη βιβλιοθήκη, μέσα σε ένα ήρεμο και ζεστό κλίμα, ξεκινήσαμε συζήτηση για το τι σημαίνει «Παγκόσμια Ημέρα ΑμεΑ» και τι περιλαμβάνει ο όρος «Άτομα με Αναπηρία».

Με απλό και κατανοητό τρόπο εξηγήσαμε ότι οι άνθρωποι με αναπηρία δεν είναι «διαφορετικοί» στην καρδιά και στη σκέψη· έχουν τις ίδιες ανάγκες, τα ίδια συναισθήματα και τα ίδια δικαιώματα με όλους. Παρακολουθήσαμε βίντεο με ένα κοριτσςάκι κωφό που αγαπούσε το χορό. Στο βίντεο φαίνεται ότι τίποτα δεν την εμποδίζει από το να βάλει να «ακούσει» μουσική και να χορέψει στο ρυθμό. Ένα συγκινητικό βίντεο που έχει να μας διδάξει πολλά. Το βίντεο το παρακολουθήσαμε από το youtube με τίτλο «Tamara animation short movie».

Στη συνέχεια συζητήσαμε για την αναπηρία, ότι δεν είναι πάντα ορατή. Δεν είναι μόνο ένα αναπηρικό αμαξίδιο, ένα μπαστούνι ή ένα βοήθημα.  Μπορεί να είναι στον τρόπο σκέψης, σε έναν διαφορετικό τρόπο κίνησης ή επικοινωνίας. Υπάρχουν αναπηρίες που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά, όπως εγκεφαλική παράλυση αυτισμός και πολλές άλλες. Όμως όλα αυτά υπάρχουν και χρειάζονται κατανόηση, σεβασμό και αγάπη. Κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει τις δικές του δυσκολίες, αλλά και τις δικές του μοναδικές δυνάμεις. Με την αφορμή αυτή παρακολουθήσαμε ένα, μικρού μήκους, βίντεο «Ο δικός μου κόσμος», μιλάει για τον μοναδικό κόσμου του αυτισμού.

Εστιάσαμε κυρίως στους τυφλούς και τους κωφούς, δύο ομάδες που συγκινούν ιδιαίτερα τα μικρότερα παιδιά. Η συζήτηση συνδυάστηκε με μικρές ιστορίες, ώστε να αντιληφθούν πώς βιώνει την καθημερινότητα ένα άτομο που δεν βλέπει ή δεν ακούει. Δόθηκε χαρτί γραμμένο με την γραφομηχανή των τυφλών, ζητήθηκε από τους μαθητές να πιάσουν τα «εξογκωμένα» γράμματα και να μας πουν πως αισθάνονται και αν καταλαβαίνουν κάτι. Τους φάνηκε ιδιαίτερα ωραία η διαδικασία και ο τρόπος γραφής της Braille αφού ένιωσαν με τα χέρια τους πώς «διαβάζουν» οι τυφλοί άνθρωποι

Ακολούθησαν βιωματικές δραστηριότητες. Τα παιδιά φόρεσαν μάσκες και περπάτησαν ή άγγιξαν αντικείμενα, προσπαθώντας να κατανοήσουν πόσο σημαντικές είναι οι υπόλοιπες αισθήσεις.  Συζητήσαμε τι ένιωσαν και τι δυσκολίες αντιμετώπισαν.

Στο τέλος, κάθε μαθητής δημιούργησε μια ατομική κατασκευή: έναν άνθρωπο με αναπηρία και έναν χωρίς κινητικά προβλήματα, κρατώντας  μια καρδιά που συμβολίζει την αγάπη και τη συνύπαρξη. Μέσα από την απλότητα της δραστηριότητας αυτής, τα παιδιά έστειλαν ένα δυνατό μήνυμα: όλοι χωράμε στον ίδιο κόσμο.

2ο Δίωρο – Γ’ και Δ’ Δημοτικού 

Οι μεγαλύτεροι μαθητές συνέχισαν σε ακόμη πιο βαθιά θεματολογία. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία: το δικαίωμα στην εκπαίδευση, στην προσβασιμότητα, στην ισότητα, στη συμμετοχή σε κάθε πλευρά της ζωής. Τα παιδιά προβληματίστηκαν, έκαναν ερωτήσεις και μοιράστηκαν προσωπικές εμπειρίες που τα συγκίνησαν. Προβλήθηκε το ίδιο βίντεο «Tamara animation short movie», όπου και έγινε εκτενής συζήτηση. Στη συνέχεια προβλήθηκε το βίντεο «Τα Γυαλιά της Διαφορετικότητας Μέρος 1ο» . Ένα βίντεο με βαθύ μήνυμα, που εστιάζει στην πραγματικότητα, ότι οι δυσκολίες των ανθρώπων αυτών προέρχεται από την αδιαφορία του κόσμου αλλά και της κοινωνίας. Ο κόσμος οφείλει να είναι πλασμένος για όλους. Όλοι να μπορούν να ζουν όπως θέλουν. Η αδιαφορία και η έλλειψη ενσυναίσθησης δημιουργεί το πραγματικό πρόβλημα.

Ακολούθησε παιχνίδι χειλανάγνωσης. Τα παιδιά προσπάθησαν να «διαβάσουν» τα χείλη των συμμαθητών τους χωρίς να ακούν ήχο. Η δραστηριότητα αυτή τους έδειξε πόσο απαιτητική είναι η επικοινωνία για τους ανθρώπους με απώλεια ακοής.  Η συζήτηση που ακολούθησε ήταν εξαιρετικά ουσιαστική: τα παιδιά περιέγραψαν τις δυσκολίες, τα λάθη, την αμηχανία αλλά και τις στιγμές επιτυχίας.

Έπειτα, γνωρίσαμε το αλφάβητο των κωφών και ακούσαμε τον Εθνικό Ύμνο μόνο με μουσικό ήχο, χωρίς λόγια. Τα παιδιά, με συγκίνηση και σοβαρότητα, απέδωσαν τους στίχους στη νοηματική. Η στιγμή ήταν ιδιαίτερα φορτισμένη και συμβολική, καθώς ένιωσαν ότι η επικοινωνία μπορεί να έχει πολλές μορφές.

Στο τέλος του δίωρου, οι μαθητές δημιούργησαν ομαδικά τέσσερα μεγάλα χαρτόνια με μηνύματα αποδοχής, ενθάρρυνσης και σεβασμού για τα άτομα με αναπηρία. Τα χαρτόνια θα διακοσμήσουν τους διαδρόμους του σχολείου, ώστε το μήνυμα να μείνει ζωντανό όλη τη χρονιά.

3ο Δίωρο – Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού 

Οι μεγαλύτεροι μαθητές προχώρησαν σε ακόμη πιο ώριμη και εις βάθος συζήτηση. Μιλήσαμε για κοινωνικά στερεότυπα, εμπόδια καθημερινότητας, αλλά και για τις πραγματικές δυνατότητες και τα επιτεύγματα ανθρώπων με αναπηρία που έχουν ξεχωρίσει σε όλους τους τομείς.

Προβλήθηκε βίντεο που ανέδειξε την αξία της επιμονής, της δύναμης ψυχής και της αξιοπρέπειας. Τα παιδιά συγκινήθηκαν, προβληματίστηκαν και εξέφρασαν σκέψεις γεμάτες ευαισθησία.

Ακολούθησε και εδώ παιχνίδι χειλανάγνωσης, μέσα από το οποίο κατανόησαν βιωματικά πόσο σημαντική είναι η πρόσβαση στην επικοινωνία και πόσο καθοριστικός είναι ο σεβασμός προς τον άνθρωπο που προσπαθεί να εκφραστεί με διαφορετικό τρόπο.

Στο τέλος, οι μαθητές δημιούργησαν μια ομαδική κατασκευή: μια μεγάλη καρδιά όπου έγραψαν τα δικαιώματα των παιδιών και τα βασικά μηνύματα της ημέρας. Η καρδιά αυτή θα παραμείνει σύμβολο ενότητας, αγάπης και ισότητας.

Συμπέρασμα

Η ημέρα ολοκληρώθηκε με βαθιά συναισθήματα και σημαντικά βιώματα για όλους. Οι μαθητές κατανόησαν ότι τα άτομα με αναπηρία δεν χρειάζονται λύπηση – χρειάζονται σεβασμό, ευκαιρίες και ισότιμη αντιμετώπιση.

Την ημέρα αυτή, το σχολείο μας δεν γιόρτασε απλώς μια παγκόσμια ημέρα· καλλιέργησε στάσεις ζωής και έστειλε το μήνυμα πως η κοινωνία μας γίνεται καλύτερη όταν χωράει όλους τους ανθρώπους χωρίς εξαιρέσεις.

Μετά από αυτές τις δράσεις, γίναμε όλοι λίγο πιο ευαίσθητοι, λίγο πιο ενσυναισθητικοί και – πάνω απ’ όλα – λίγο πιο άνθρωποι.

Ένα μεγάλο  μπράβο στους εκπαιδευτικούς μας, κ. Ειρήνη Πανωλή και κ. Δημήτρη Βιδάκη, για την αγάπη, την ευαισθησία και την ψυχή που έβαλαν σε αυτή την τόσο όμορφη και ουσιαστική προσέγγιση του θέματος.