Μαθησιακό κλίμα και οργάνωση και διοίκηση της τάξης
Με το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς και για μία επιτυχημένη και αποτελεσματική λειτουργία της σχολικής τάξης πρωταρχικοί παράγοντες που την καθορίζουν είναι το μαθησιακό κλίμα και η διοίκηση της τάξης. (Borich, 2010). Όταν λέμε μαθησιακό κλίμα εννοούμε το φυσικό, κοινωνικό και συναισθηματικό περιβάλλον (ζεστασιά, ενδιαφέρον, προσδοκίες, ανταγωνιστικότητα ή συνεργασία, συναισθήματα για τον εαυτό και τους άλλους, για την τάξη). Πώς νιώθουν οι μαθητές για τον εαυτό τους, ο ένας για τον άλλο και για την τάξη; Ποιες δραστηριότητες και μέσα προάγουν αυτά τα αισθήματα προς την κατεύθυνση της μάθησης; Με ένα ζεστό και θετικό κλίμα καλλιεργούνται σχέσεις εμπιστοσύνης, αλληλεγγύης και συνεργασίας σε μια τάξη. Όταν λέμε οργάνωση και διοίκηση της τάξης εννοούμε τον τρόπο που οι δάσκαλοι οργανώνουν την τάξη και χειρίζονται και ανταποκρίνονται στη συμπεριφορά των μαθητών, ώστε να δημιουργήσουν ένα κατάλληλο περιβάλλον μάθησης. Από το πώς θα κάθονται οι μαθητές, πού θα εργάζονται, την ύπαρξη και τήρηση κανονισμών, τη δημιουργία διδακτικών συνηθειών, τη δημιουργία συστήματος κινήτρων και συνεπειών, τις τεχνικές για χαμηλών τόνων διοίκηση τάξης.
Στη διοίκηση και οργάνωση της λειτουργίας της τάξης “Το συμβόλαιο της τάξης” είναι ένα σημαντικό εργαλείο που συμβάλλει στη δημιουργία θετικού κλίματος. Με το συμβόλαιο οι μαθητές συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων, καθορίζουν οι ίδιοι τις συμφωνίες που θα διέπουν τις σχέσεις τους και αλληλεπιδράσεις τόσο μεταξύ τους όσο και με τους εκπαιδευτικούς αλλά και με με το εκπαιδευτικό υλικό. Είναι ένα εργαλείο δημοκρατικής και φιλελεύθερης μορφής διοίκησης της τάξης και εμπλέκει τους μαθητές, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη πρωτοβουλιών, αυτοελέγχου, συνέπειας, συμμόρφωσης σε κανόνες και ανάληψης ευθυνών. Οι μαθητές δηλαδή μέσω της διαδικασίας σύνταξης του συμβολαίου της τάξης, αποφασίζουν οι ίδιοι για τους κανόνες της τάξης τους, τις αμοιβές και ποινές, γίνονται συνυπεύθυνοι στην ομαλή λειτουργίας μιας τάξης (Ματσαγγούρας, 2001).
Δραστηριότητες
Αρχικά οι μαθητές απαντούν ανώνυμα σε ένα χαρτί πώς Θα ήθελα να τους συμπεριφέρονται οι συμμαθητές τους. Οι απαντήσεις διαβάζονται από την εκπαιδευτικό στην τάξη και ακολουθεί συζήτηση που αποτελεί αφορμή για τη σύνταξη των κανόνων του συμβολαίου. Οι μαθητές καταγραφούν τους κανόνες, ορίζουν σύστημα αμοιβών και ποινών, δεσμεύονται ότι θα τηρούν το συμβόλαιο και το υπογράφουν.
Στο σύστημα αμοιβών περιλαμβάνονται τα εξής:
- Αστέρια εβδομάδας σε εβδομαδιαία καρτέλα επιβράβευσης μαθητή
- Βραβείο εβδομάδας και δωράκι έκπληξη
- Μαθητής του μήνα
- Προνόμια, όπως αυξημένες αρμοδιότητες στην ομάδα, βοηθός εκπαιδευτικού στην τάξη κ.α.
- Επιβράβευση στο τέλος της χρονιάς
Στο σύστημα ποινών περιλαμβάνονται τα εξής
- Στέρηση προνομίων
- Λιγότερες αρμοδιότητες στην ομάδα
- Μη απόδοση αστεριών
- Λιγότερα βραβεία
- Ενημέρωση γονέων