ΕΙΔΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ

Λάσκαρης Ευγένιος-Μουσικός Ειδικής Αγωγής

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Η μουσική αποτελεί σημαντικό εργαλείο της εκπαίδευσης, και βασικό εργαλείο της εκπαίδευσης στην ειδική αγωγή. Πιο συγκεκριμένα:

ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΟΡΑΣΗΣ

• Η ενίσχυση της ακοής αποτελεί βασικό στόχο για τα άτομα με πρόβλημα όρασης.
• Όσο πιο νωρίς ξεκινά η μουσική εκπαίδευση, τόσο πιο μεγάλη είναι η βελτίωση και των υπόλοιπων ικανοτήτων.
• Πέρα από το γεγονός ότι η μουσική αποτελεί μέσο έκφρασης, είναι μια γλώσσα συμβόλων που βασίζεται στην οπτικοκινητική αλλά και στην ακουστικοφωνητική επικοινωνία. Η άμεση σχέση της με την ακοή και την κίνηση, τονίζει τη συμβολή της στην εκπαίδευση των ατόμων με πρόβλημα όρασης.
• Η μουσική εκπαίδευση έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση των κινητικών δεξιοτήτων και της ικανότητας αντίληψης του χώρου, δεξιότητες απαραίτητες για τον προσανατολισμό και την κινητικότητα των ατόμων με προβλήματα όρασης.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

• Η ακρόαση αποσπασμάτων Μότσαρτ κατά τη διάρκεια του μαθήματος έχει αξιοσημείωτα αποτελέσματα σε μαθητές με προβλήματα συμπεριφοράς, οι οποίοι σε διάστημα 5 μηνών έγιναν πιο ήρεμοι και συνεργάσιμοι (Savan, 1999).
• Οι περισσότεροι μαθητές ανταποκρίνονται καλύτερα κατά την ακρόαση μουσικής σε χαμηλή ένταση. Η κατάλληλη μουσική την κατάλληλη στιγμή μειώνει το άγχος και κάνει τους μαθητές πιο ήρεμους, χαρούμενους και παραγωγικούς.

ΜΟΥΣΙΚΉ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΚΟΗΣ

• Η μουσική έχει ιδιαίτερη σημασία για τα παιδιά με προβλήματα ακοής, καθώς μέσα από την οργάνωση δραστηριοτήτων ενισχύεται ο συντονισμός των κινήσεων, η φαντασία και η δημιουργικότητα, αλλά εξασκούνται και οι φωνητικές ικανότητες στα άτομα με βαρηκοΐα.
• Η εξασφάλιση της συμμετοχής των ατόμων με κοχλιακό εμφύτευμα σε μουσικές δραστηριότητες, θα συμβάλει με απρόσκοπτο τρόπο στην κατάκτηση των κοινωνικών δεξιοτήτων και της κοινωνικής τους ένταξης.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΙΣΜΟΣ

• Η μουσική μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση διάρκειας της βλεμματικής επαφής, στη μείωση της ηχολαλίας και των στερεοτύπων, στη βελτίωση του λόγου, στην ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων παιχνιδιού, στη συναισθηματική έκφραση και στην ανεκτικότητα του παιδιού στον ήχο.
• Μέσω κάποιου τραγουδιού, κάποιου ήχου που παράγει ή μέσω αντικειμένων που κρατά το παιδί, μπορούμε αρχικά, να του αποσπάσουμε την προσοχή και έπειτα να τα ντύσουμε με κινήσεις, διαφορετικά μουσικά ηχοχρώματα και να γίνει μια βιωματική προσέγγιση (Βέλκου, 2004).
• Η μουσική αποτελεί σημαντικό μέσο για τη μείωση της αυτοτραυματικής συμπεριφοράς, σε άτομα με αυτισμό. Βοηθά τα άτομα να αντιληφθούν και να αναγνωρίσουν τις πράξεις τους, και στρέφει την αυτοτραυματική συμπεριφορά προς τουςεξωτερικούς παράγοντες, όπως είναι τα μουσικά όργανα.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Λάσκαρης Ευγένιος- Μουσικός Ειδικής Αγωγής

Η σημαντικότητα της μουσικής στη ζωής μας προκύπτει από την εμφάνισή της, τόσο παλιά όσο και η δημιουργία του κόσμου, καθώς ο ρυθμός, το οποίο αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία της, γεννήθηκε με την γέννηση της ζωής. Η στενή σχέση της μουσικής με τον άνθρωπο επίσης παρατηρείται και επιβεβαιώνεται από το σύνολο των διαφορετικών μορφών μουσικής που συνδέει ο άνθρωπος με την εκάστοτε περίσταση.  Η μουσική αποτελεί μια παγκόσμια γλώσσα, μια γλώσσα επικοινωνίας και έκφρασης συναισθημάτων, μια γλώσσα που ξεπερνάει σύνορα και διακρίσεις.

Η μουσική επηρεάζει ευεργετικά τον άνθρωπο σε όλα τα επίπεδα της ύπαρξής του. Επιδράει στη σωματική και φυσική του κατάσταση, όπως αλλαγές στη θερμοκρασία, στην πίεση του αίματος, στην αναπνοή και στους καρδιακούς παλμούς. Συγχρόνως, βοηθάει στη μεταβολή των συναισθημάτων, και της διάθεσης, διατηρώντας τις ευεργετικές της ιδιότητες, χωρίς να είναι αναγκαία η κατάρτιση του εκάστοτε ανθρώπου σε ιδιαίτερες μουσικές γνώσεις.

Η μουσική ως εκπαιδευτικό μέσο στην Ειδική Αγωγή στοχεύει και προσφέρει στην εμφάνιση και ανάπτυξη της πειθαρχίας και αυτοέλεγχου του εκάστοτε παιδιού με ειδικές ανάγκες μέσα από την δημιουργία ενός πλαισίου διδασκαλίας που βασίζεται στο συντονισμό των κινήσεων και της αυτοσυγκέντρωσης του ατόμου στο εκάστοτε είδος μουσικής και ρυθμικών συνόλων. Η ποικιλία των ειδών μουσικής χρησιμοποιείται για να φέρει κοντά τον/την μαθητή/τρια με τον περίγυρό του, καθώς τα κοινά “γούστα” στη μουσική, οδηγούν στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων, μέσω των οποίων χτίζονται γερά θεμέλια αυτοπεποίθησης, και μετέπειτα συνεργασίας και ομαδικότητας, στα πλαίσια των αντίστοιχων μέσων και εργαλείων επίτευξης τους. Η μουσική και το μεγάλο εύρος διαφορετικών ρυθμικών συνόλων και μελωδιών της, αναπτύσσει την δημιουργικότητα και την φαντασία του παιδιού, δίνοντας τα κατάλληλα εφόδια για την δημιουργία εικόνων και ιστοριών, χωρίς να είναι απαραίτητη η θεωρητική γνώση γύρω από αυτή.

Με βάση τα παραπάνω, η μουσική αποτελεί συνήθως, αγαπητό και δημοφιλές μέσο, το οποίο χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα γνωστικά αντικείμενα και τέχνες με απώτερο σκοπό την ενθάρρυνση του παιδιού για δημιουργική εργασία, ενίσχυση μνήμης, θέληση για πειραματισμό. Τέλος, η μουσική έχει βασικό σκοπό της την ενίσχυση των εργαλείων και μέσων που είναι απαραίτητα, σε συνδυασμό με κάθε άλλο γνωστικό αντικείμενο αλλά και για την ίδια ως γνωστικό αντικείμενο, για την επίτευξη του εκάστοτε στόχου μέσα σε ένα φιλικό περιβάλλον ηρεμίας, συντονισμού και δημιουργικότητας.