Στα πλαίσια υλοποίησης προγράμματος Erasmus μια ομάδα τεσσάρων εκπαιδευτικών του σχολείου μας επισκέφθηκε αυτό το σχολικό έτος το σχολείο École Expérimentale de Bonneuil, στο Bonneuil sur Marne της Γαλλίας. Το συγκεκριμένο σχολείο είναι ένα σχολείο ιστορικής σημασίας, το οποίο ιδρύθηκε το 1969 από τη γνωστή ψυχαναλύτρια Maud Mannoni, τον ψυχίατρο Robert Lefort και δύο φροντιστές τον Yves Geurin και τη Rose Marie. Η φιλοσοφία του είναι η υποδοχή παιδιών και εφήβων με αυτισμό και ψύχωση και έχει ως στόχο να δημιουργήσει ένα διαφορετικό χώρο για τους μαθητές που δεν μπορούν να ακολουθήσουν το γενικό σχολικό περιβάλλον. Η συγκεκριμένη δομή η οποία αρχικά λειτούργησε με βάση τον εθελοντισμό και την οικονομική στήριξη των γονέων, σήμερα απαρτίζεται από τις εξής επιμέρους υπο-δομές : α) Το Νοσοκομείο Ημέρας που λειτουργεί από το 1975, β) το Θεραπευτικό Ξενώνα Διανυκτέρευσης, γ) τη Θεραπευτική Υπηρεσία Υποδοχής των οικογενειών στην επαρχία.

Αξίζει να αναφερθούμε στο θεραπευτικό προσανατολισμό του σχολείου που έχει ως βάση να δώσει εκ νέου στους μαθητές που φιλοξενεί την επιθυμία για μάθηση, με την προοπτική να βρουν μια θέση στην κοινωνία. Το σχολείο από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, αντιστέκεται σε κάθε προσπάθεια «κανονικότητας», δηλαδή στην απαίτηση να προσαρμόσουμε αυτούς τους μαθητές σε μια κανονικότητα σύμφωνη με την εποχή μας, γεγονός που οδηγεί συχνά τις οικογένειες των μαθητών σε σύγχυση και σε απογοήτευση απέναντι στις δυσκολίες των παιδιών τους.

Η διεπιστημονική ομάδα του σχολείου σήμερα αποτελείται από ψυχολόγους, ειδικευμένους φροντιστές, αποσπασμένους εκπαιδευτικούς της γενικής εκπαίδευσης, ψυχίατρους, νοσηλεύτριες και πλήθος ασκούμενους από όλο τον κόσμο. Μας υποδέχθηκε πολύ ευγενικά και με ιδιαίτερα φιλικό κλίμα μας έδωσε αρκετές πληροφορίες για τον τρόπο που εργάζονται και τις δράσεις τους. Μας ενσωμάτωσε με διακριτικότητα στα εργαστήρια που παρακολουθήσαμε και στα θεραπευτικά γεύματα των παιδιών, γεγονός που μας επέτρεψε να αποκομίσουμε τα μέγιστα από αυτήν την εκπαιδευτική εμπειρία.

Συνοπτικά θα αναφέρουμε πως αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα μας έμαθε πως το σχολείο École Expérimentale de Bonneuil, παρόλο που έχει την υπόσταση ενός Νοσοκομείου Ημέρας, στη βάση του είναι ένας χώρος όπου ενήλικες και παιδιά υλοποιούν μαζί μια διαδρομή. Το προσωπικό δεν εστιάζεται στις διαταραχές των μαθητών αλλά στοχεύει στην ανακάλυψη των ενδιαφερόντων των μαθητών, των δεξιοτήτων τους, των ικανοτήτων που μπορούν να αποκτήσουν. Το σχολείο πρεσβεύει την εξής θέση ꞉ «οι μαθητές έχουν ανάγκη για το χώρο ενός σχολείου που είναι ένας χώρος να ζουν, ένας χώρος που έχει γίνει για αυτούς, μαζί με αυτούς».

Οι μαθητές του σχολείου αντιμετωπίζονται με αναφορά τις ιδιαιτερότητες και τη διαφορετικότητά τους. Το προσωπικό εργάζεται με βάση αυτές τις ιδιαιτερότητες και τα ερωτήματα που προκύπτουν από αυτές. Λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο με τον οποί οι μαθητές τοποθετούνται στον κόσμο γύρω τους, προτείνεται ένα ατομικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Συνεπώς το προσωπικό του σχολείου εργάζεται με άξονα τους μαθητές και όχι με προκαθορισμένες θεωρίες και εκπαιδευτικές προτάσεις. Το θεραπευτικό πλάνο που οργανώνεται αποτελεί ουσιαστικά μια πρόταση απέναντι στο μαθητή και στην οικογένειά του. Οι επιτυχίες και οι αποτυχίες αυτού του πλάνου τίθενται κάθε φορά σε επεξεργασία, κατά τη διάρκεια των επιστημονικών συναντήσεων του προσωπικού και επαναπροσδιορίζουν συνεχώς την εργασία που επιτελείται.

Το σχολείο ζητάει από τις οικογένειες των μαθητών μια ενεργή συμμετοχή στη θεραπευτική πορεία των μαθητών. Γίνονται συναντήσεις με τους γονείς και την επιστημονική ομάδα ή και ατομικές συναντήσεις με τους γονείς και τους ψυχολόγους και τους ψυχίατρους του σχολείου. Η σχέση του σχολείου με την οικογένεια αποτελεί προϋπόθεση για τη θεραπευτική συνοδεία και την εξέλιξη του μαθητή.

Εν τέλει η ιδεολογία του σχολείου École Expérimentale de Bonneuil αντικατοπτρίζεται σε αυτό που η ψυχαναλύτρια Maud Mannoni αποκαλεί «διευρυμένη δομή» (institution éclatée). Στόχος είναι το σχολείο να προσφέρει στους φιλοξενούμενους μαθητές του μια αληθινή θέση ως ξεχωριστά υποκείμενα που δρουν ακολουθώντας τη δική τους προσωπική διαδρομή. Είναι βέβαιο πως αυτή την ξεχωριστή προσέγγιση που συναντήσαμε στο σχολείο που επισκεφθήκαμε θα μας οδηγήσει να επαναπροσδιορίσουμε τη θεώρησή μας με τους μαθητές που φέρουν ιδιαίτερες ανάγκες και εκπαιδευτικές δυσκολίες.

Η συντονίστρια του προγράμματος Βεριγάκη Ιωάννα