Η μέλισσα είναι έντομο που ζει κατά μεγάλες οικογένειες μέσα σε κυψέλες. Μέσα σε κάθε κυψέλη υπάρχουν τρία είδη μελισσών: η βασίλισσα, οι εργάτριες και οι κηφήνες.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Το σώμα της μέλισσας αποτελείται από τρία μέρη: το κεφάλι , το θώρακα και την κοιλιά, συνολικού μήκους 1,5 εκ., περίπου στο μέγεθος ενός μέτριου φιστικιού μέλισσα έχει τρίχωμα διαφορετικού χρώματος στο σώμα της. Αυτές οι τρίχες κάνουν τις ρίγες των μελισσών να φαίνονται καφέ και κίτρινες. Στο κεφάλι της έχει δεξιά και αριστερά δύο μεγάλα  μάτια , που αποτελούνται από 13.000 περίπου μικρά μάτια το καθένα και έτσι έχει τη δυνατότητα να βλέπει ταυτόχρονα μπροστά , πίσω, πάνω και κάτω. Στο κέντρο του κεφαλιού της έχει ακόμα τρία απλά μάτια, που σχηματίζουν τρίγωνο Έχει δυο κεραίες, που είναι σαν δέκτες ραδιόφωνου. Είναι τα όργανα της ακοής και της όσφρησης. Στο στόμα η μέλισσα έχει μια γλώσσα μακριά, παχιά και εύκαμπτη. Στην άκρη είναι σαν προβοσκίδα με μικρό κουταλάκι, που είναι μαζί όργανο αφής και γεύσης. Όταν δεν τη μεταχειρίζεται, την κρατά κουλουριασμένη στην κοιλιά της. Με την προβοσκίδα ρουφά το νέκταρ από τα λουλούδια. Από το θώρακα ξεφυτρώνουν δυο ζευγάρια διάφανα, λεπτά αλλά δυνατά φτερά, σαν μεμβράνη από ζελατίνη, ώστε να μπορεί να πετάξει μακριά για τροφή. Το γρήγορο κούνημα των φτερών τους προκαλεί ένα χαρακτηριστικό ήχο, το γνωστό μας  «ζουζούνισμα». Τα 6 πόδια της μέλισσας είναι κι αυτά τριχωτά και τελειώνουν στις άκρες τους σε νύχια αγκιστρωτά. Στα πίσω πόδια της έχει μικρές κοιλότητες, που λέγονται καλάθια. Αυτά μοιάζουν σαν κίτρινα μπαλόνια, γιατί εκεί βάζει τη γύρη από τα άνθη. Η κοιλιά της μέλισσας αποτελείται από 6 δαχτυλίδια. Στην άκρη της κοιλιάς υπάρχει το κεντρί το οποίο είναι κούφιο, μοιάζει σαν τρυπάνι και συγκοινωνεί με έναν αδένα, που έχει μέσα δηλητήριο. Είναι το μοναδικό της όπλο εναντίον των εχθρών της. Όταν ενοχληθεί, αμύνεται με το κεντρί αυτό, που φέρει στο άκρο του μικρά αγκίστρια εστραμμένα προς τα μέσα. Έτσι, όταν βυθιστεί σε έναν ελαστικό ιστό, όπως το δέρμα του ανθρώπου, η μέλισσα είναι αναγκασμένη να εγκαταλείψει το κεντρί με τα σπλάχνα, που είναι συνδεδεμένα μαζί του και κατά συνέπεια πεθαίνει. Οι κηφήνες δεν έχουν κεντρί. Η μέλισσα δεν αναπνέει όπως ο άνθρωπος , αλλά έχει τρύπες στο σώμα, μέσα από τις οποίες περνά ο αέρας. Η μέλισσα, την άνοιξη και το καλοκαίρι τρέφεται από τη γύρη και το γλυκό νέκταρ  των λουλουδιών. Το χειμώνα τρέφεται με μέλι, που έχει αποθηκέψει στις κηρήθρες της κυψέλης.

Η βασίλισσα

Η βασίλισσα είναι η μοναδική γόνιμη θηλυκή μέλισσα στην κυψέλη. Ζει στη μέση της κυψέλης και είναι ο αρχηγός της. Είναι εύκολο να την αναγνωρίσει κανείς από το αρκετά μεγαλύτερο σώμα της, σε σχέση με  τις άλλες μέλισσες, και τα  πολύ κοντύτερα φτερά της. Γονιμοποιείται μια φορά στη ζωή της από τους κηφήνες και η αποκλειστική της αποστολή είναι να γεννάει τα αυγά στα ειδικά εξάγωνα κελιά (ένα στο κάθε

κελί), που ετοίμασαν οι εργάτριες γι’ αυτό το σκοπό. Γεννάει δύο ειδών αυγά:

τα γονιμοποιημένα, από τα οποία βγαίνουν οι εργάτριες, και τα αγονιμοποίητα αυγά, από τα οποία θα βγουν οι κηφήνες.

Τη βασιλική προνύμφη τη θρέφουν οι εργάτριες με διαλεχτή τροφή, το βασιλικό πολτό, ενώ τις υπόλοιπες με μέλι και γύρη. Υπάρχει πιθανότητα όμως να θραφούν με βασιλικό πολτό και περισσότερες από μια προνύμφες. Έτσι μπορεί να γεννηθούν 2 ή 3 νέες βασίλισσες στην κυψέλη. Μόλις εμφανιστεί η πρώτη, τρώει το κέρινο σκέπασμα από τα κελιά των άλλων, που προορίζονται επίσης για βασίλισσες, και τις σκοτώνει, ώστε να μείνει η μοναδική βασίλισσα στην κυψέλη. Την άνοιξη, η βασίλισσα πρέπει να κάνει το ταξίδι του γάμου της. Βγαίνει λοιπόν στην είσοδο της κυψέλης και βουίζει δυνατά, προσκαλώντας έτσι τους κηφήνες να την ακολουθήσουν. Πετάει όλο και πιο ψηλά, ώστε να εξαντληθούν οι κηφήνες και να γονιμοποιηθεί με τους δυνατότερους. Επιστρέφει στην κυψέλη, ενώ οι κηφήνες πεθαίνουν, και αρχίζει να γεννάει αυγά μέσα στις κυψέλες  (2.000 – 3.000 αυγά την ημέρα επί 4-5 χρόνια). Αυτή η αποστολή της είναι τόσο σημαντική, ώστε δεν έχει χρόνο ούτε να φάει , ούτε να πλυθεί. Έχει γύρω της πολλές μέλισσες που τη φροντίζουν, την ταΐζουν στο στόμα με γύρη και βασιλικό πολτό και την καθαρίζουν.

Έχει επίσης  τους προσωπικούς φρουρούς της, που έχουν διαταγή να επιτίθενται σε όποιον την ενοχλήσει.Όταν η νέα βασίλισσα επιστρέψει μετά τη γαμήλια πτήση της στην κυψέλη, τα πράγματα γίνονται δύσκολα, γιατί παλιά και νέα βασίλισσα δε χωρούν πια στην ίδια κυψέλη και αρχίζει μεταξύ τους άγριος αγώνας. Η παλιά βασίλισσα προσπαθεί να σκοτώσει ή να διώξει τη νέα. Τελικά, οι νέες εργάτριες προστατεύουν τη βασίλισσά τους και διώχνουν την παλιά, που την ακολουθούν οι παλιές μέλισσες σαν πιστοί οπαδοί.Η διωγμένη βασίλισσα σταματάει συνήθως σ’ ένα κλαδί δέντρου, οπότε μαζεύονται γύρω της και οι υπόλοιπες μέλισσες και σχηματίζουν ένα είδος τσαμπιού σταφυλιού. Εκεί ξαναρχίζουν το έργο τους, εκτός αν κάποιος μελισσοκόμος τις μαζέψει και τις τοποθετήσει σε κυψέλη.Έτσι δημιουργείται μια νέα κοινωνία μελισσών, δηλαδή μια κυψέλη.

Μέλισσα (μυθολογία)

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Μέλισσα αναφέρονται τα παρακάτω πρόσωπα:

1. Αδελφή της Αμαλθείας, τροφός του θεού Δία όταν εκείνος ήταν βρέφος στο όρος Ίδη της Κρήτης και τον τάιζαν με γάλα και μέλι. Υπάρχει και η παράδοση ότι, όταν ο Κρόνος το ανακάλυψε, τη μεταμόρφωσε σε σκουλήκι, αλλά όταν ο Δίας μεγάλωσε τη μετέτρεψε από ευγνωμοσύνη σε βασίλισσα μέλισσα.
2. Γριά ιέρεια της Δήμητρας, που μυήθηκε από τη θεά στα μυστήριά της. Επειδή η Μέλισσα δεν θέλησε να αποκαλύψει τα μυστικά της μυήσεώς της, κομματιάστηκε από άλλες γυναίκες. Από το σώμα της γεννήθηκαν μέλισσες.

ΤΟ ΜΕΛΙ

πηγή υγείας και ομορφιάς.

Το μέλι χρησιμοποιείται για τροφή και για ιατρικούς σκοπούς είναι παλιά όσο και η ιστορία. · Το μέλι στους Αιγυπτιακούς παπύρους, πριν από 3500 χρόνια αναφέρεται  ως θεραπευτικό μέσο. Το μέλι και το γάλα αναφέρεται στο βιβλίο της ζωής των αρχαίων Ινδών ότι η ζωή παρατείνεται όταν υπάρχει στην καθημερινή δίαιτα. Το νέκταρ αποτελούσε την τροφή των αθανάτων Ολύμπιων θεών. Με μέλι ανατράφηκε ο Δίας από τη νύμφη μέλισσα. · Ο Ιπποκράτης συνιστούσε το μέλι για τη θεραπεία πολλών ασθενειών, το ίδιο και ο Αριστοτέλης που πίστευε ότι το μέλι παρατείνει τη ζωή. · Οι Αιγύπτιοι προσέφεραν στους θεούς τους κηρήθρες με μέλι ως πολύτιμο δώρο αφοσίωσης και εξευμενισμού. Επίσης το χρησιμοποιούσαν για να ταριχεύσουν τους νεκρούς τους. Το μέλι το παράγουν οι μέλισσες εργάτριες, συγκεντρώνοντας νέκταρ από τα λουλούδια. Στη συνέχεια, το μεταφέρουν στην κυψέλη, όπου αφού το αναμείξουν με πεπτικό υγρό και συχνά λίγη γύρη, το αποθηκεύουν, ούτως ώστε να έχει το μελίσσι τροφή για το χειμώνα. ΄Οταν ο άνθρωπος αφαιρέσει το μέλι, για να το χρησιμοποιήσει ο ίδιος, πρέπει να ταϊζει τις μέλισσες ζάχαρη όλο το χειμώνα. Η γεύση και το χρώμα του μελιού επηρεάζονται από τα διάφορα άνθη, από τα οποία προέρχεται το νέκτα

Είδη μελιού.

Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες μελιού : Το ανθόμελο που παράγεται από το νέκταρ των λουλουδιών και το μέλι των μελιττωμάτων που προέρχεται από εκκρίματα παρασίτων του πεύκου και του έλατου και άλλων δασικών φυτών, τα οποία οι μέλισσες μεταφέρουν απλά στην κυψέλη τους και τα αποθηκεύουν. Το ανθόμελο, όταν έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, παίρνει την ονομασία του φυτού από το οποίο προέρχεται. Έτσι έχομε : Μέλι θυμαρίσιο (καλοκαιρινό): θεωρείται το καλύτερο. Εξαιρετικά ευχάριστο στη γεύση με ανοιχτόχρωμη λαμπερή εμφάνιση. Κρυσταλλώνει σε 6 με 18 μήνες από την παραγωγή του. Μέλι ανοιξιάτικο: από φασκομηλιά, λεβάντα, μαυρόφανα και άλλα αγριολούλουδα της Άνοιξης, αρωματικότατο και πολύ εύγεστο. Κρυσταλλώνει σε 2 με 3 μήνες από την παραγωγή του. Μέλι ρεικίσιο (φθινοπωρινό): είναι σκοτεινόχρωμο, με υψηλή θρεπτική αξία. Κρυσταλλώνει σε 1 με 3 μήνες. Διατίθεται προ πάντων από τα καταστήματα υγιεινής διατροφής. Μέλι της πορτοκαλιάς: έντονα ανοιχτόχρωμο με ευχάριστο άρωμα και γεύση. Κρυσταλλώνει σε 1 με 2 μήνες και γίνεται ασπριδερό. Μέλι ηλίανθου: είναι ανοιχτόχρωμο. Κρυσταλλώνει σε 1 με 2 μήνες και γίνεται κιτρινωπό. Είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην ποιότητα της διατροφής μας. Μέλι της καστανιάς: ανάμειξη μελιτώματος και νέκταρος. Πικρίζει ελάχιστα. Κρυσταλλώνει σε 1 με 2 χρόνια. Μέλι βαμβακιού: ανοιχτόχρωμο που μετατρέπεται σε ασπριδερό μετά την κρυστάλλωσή του. Κρυσταλλώνει σε 1 με 2 μήνες από την παραγωγή του. Μέλι πολύκομβου: σκοτεινόχρωμο. Δεν αρέσει ιδιαίτερα, είναι πλούσιο σε ένζυμα.

Το μέλι μελιτωμάτων έχει δύο κύριες κατηγορίες:

Το μέλι πεύκου: σκοτεινόχρωμο, δεν είναι ιδιαίτερα γλυκό, δεν κρυσταλλώνει. Δεν είναι προϊόν της μέλισσας, είναι εκκρίματα παρασίτων του πεύκου, που τα αποθηκεύει στην κυψέλη της. Το μέλι του έλατου: είναι ανοιχτόχρωμο, δεν κρυσταλλώνει. Δεν είναι προϊόν της μέλισσας, είναι μελίττωμα.

Θρεπτική αξία του μελιού.

Τα ζάχαρα του μελιού είναι απλά, απορροφούνται αμέσως, γι’ αυτό και το μέλι είναι μια γρήγορη πηγή ενέργειας για τον οργανισμό, για τους αθλητές, τα παιδιά, τις εγκύους, τους αρρώστους, και για κάθε ταλαιπωρημένο οργανισμό. Το μέλι έχει ανόργανα στοιχεία γνωστά σαν ιχνοστοιχεία, τα οποία παίζουν σπουδαίο ρόλο στο μεταβολισμό και τη θρέψη, είναι συστατικά του σκελετού και των κυττάρων, συμμετέχουν σε διάφορα ενζυμικά συστήματα, και τέλος ρυθμίζουν την οξύτητα του στομάχου. Η συγκέντρωση των βιταμινών που έχει το μέλι δεν είναι αρκετή για τις ημερήσιες ανάγκες μας, βοηθούν όμως για την απορρόφηση των ζαχάρων. Το μέλι έχει αντισηπτικές ιδιότητες, είναι τονωτικό, αυξάνει το ρυθμό λειτουργίας της καρδιάς, μειώνει προβλήματα έλκους στο στομάχι και γενικά συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Η κατανάλωση του μελιού βοηθά στη γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας σε περιπτώσεις αναιμίας, λόγω του σιδήρου που περιέχει. Το μέλι βοηθά σημαντικά στον ταχύτερο μεταβολισμό του οινοπνεύματος με αποτέλεσμα να απαλλάσσεται κανείς γρηγορότερα από την κατάσταση μέθης. Το μέλι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε χολίνη που βοηθά ιδιαίτερα άτομα που λόγω καθιστικής εργασίας υποφέρουν από δυσκοιλιότητα. Το μέλι έχει αντιμικροβιακή δράση και εμποδίζει την ανάπτυξη των βακτηρίων και άλλων παθογόνων οργανισμών. Είναι χρήσιμο για την επούλωση και τον καθαρισμό ή την απολύμανση πληγών.