S.A.M.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙ ΕΝΑΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ;

•Για να πραγματοποιηθεί το μάθημα τα απαραίτητα στοιχεία είναι δύο : ο δάσκαλος και ο μαθητής. Όλα τα άλλα απλώς βοηθούν και διευκολύνουν.
•Να σέβεται πάντα το κουδούνι. Το διάλειμμα είναι χρόνος που χρειάζεται σε μαθητές και διδάσκοντες για να ικανοποιήσουν πιεστικές ίσως ανάγκες (πείνα, δίψα, επίσκεψη στην τουαλέτα κλπ). Είναι επίσης χρόνος για την αλλαγή του διδάσκοντα.
•Να θυμάται πάντα ότι ο καλός ομιλητής είναι πρώτα καλός ακροατής.
•Αν θέλει να τον σέβονται οι μαθητές του, τότε πρέπει να τους σέβεται και κείνος. Η εικόνα του δάσκαλου που ήταν φόβητρο για τους μαθητές του δεν είναι πλέον ελκυστική. Ειρωνείες, βρισιές, υπονοούμενα , απειλές κλπ δεν πρέπει να ανήκουν στο ρεπερτόριο ενός δασκάλου. Το ίδιο και η βέργα. Δυστυχώς ή ευτυχώς η διαδικασία της μάθησης δεν λειτουργεί μόνο με την επιθυμία του δάσκαλου : Χρειάζεται οπωσδήποτε και η διαθεσιμότητα του μαθητή.
•Διανθίστε το μάθημα με κατανοητά παραδείγματα. Μην διστάζετε να προσφέρετε καινούριες γνώσεις στους μαθητές σας. Αλλά μην τους ζαλίζετε με τις προσωπικές σας εμπειρίες και τα καθημερινά σας προβλήματα.
•Βεβαιωθείτε ότι το ντύσιμο ή η εν γένει συμπεριφορά σας δεν αποσπά την προσοχή τους από το μάθημα. Μην μιμείστε το ντύσιμο των μαθητών σας.
•Εξασφαλίστε ότι η επικοινωνία σας μαζί τους είναι στο ίδιο μήκος κύματος, αλλά μην ξεχνάτε ότι η επικοινωνία από μόνη της αποτελεί ήδη σοβαρό πρόβλημα.
•Βεβαιωθείτε ότι καταλαβαίνουν όλες τις λέξεις σας κάνοντας κατάλληλες ερωτήσεις.
•Δημιουργείστε το κατάλληλο κλίμα για να είναι αποτελεσματική η διδασκαλία. Το κατάλληλο κλίμα το περιγράφουν πολύ καλά τα αποσπάσματα του Κιτσάκη, του Polya και του Descartes που παραθέτω πιο πάνω.
Μερικές παρατηρήσεις
1. Για κάθε ένα σημείο από τα παραπάνω μπορεί να γράψει κανείς και ένα εκτενέστατο ξεχωριστό άρθρο.
2. Ο μαθητής βρίσκεται στο έλεος του δασκάλου. Ο μαθητής δεν έχει καμιά δυνατότητα να δικαιωθεί ποτέ απέναντι σε έναν άδικο δάσκαλο ή να επιβληθεί σε έναν ικανό δάσκαλο. Το ίδιο πρόβλημα έχει οποιοσδήποτε ανήλικος, όσο ικανός και να είναι, απέναντι σε οποιονδήποτε ενήλικα. Χρησιμοποιείστε αυτή την υπέρτατη εξουσία μόνο για καλό και ποτέ με ιδιοτέλεια. Αυτή η καλή ή κακή χρήση υποπτεύομαι ότι πρέπει να είναι η μεγαλύτερη αρετή του δάσκαλου.
3. Αν ο Α δάσκαλος θέσει ένα ερώτημα σε μια τάξη και η πλειοψηφία των μαθητών καταλήξει στην απόφαση Χ, τότε είμαι σίγουρος ότι ο Β δάσκαλος, την επόμενη ακριβώς ώρα, μπορεί να πάρει την αντίθετη απάντηση (με την ίδια ή μεγαλύτερη πλειοψηφία) στην ίδια ακριβώς ερώτηση και στην ίδια τάξη.
4. Κατά συνέπεια, σε ερωτήσεις που θέτει ένας μαθηματικός σε μια τάξη και είναι του τύπου:
– Σας αρέσει το μάθημα που κάνω;
-Καταλαβαίνετε επαρκώς αυτά που σας λέω;
-Μισείτε τους άλλους δασκάλους (καθηγητές);
-Απεχθάνεστε τα Αρχαία;
-Ο διευθυντής είναι βλάκας;
-Το εξεταστικό σύστημα είναι για πέταμα;
δεν έχει νόημα να ψάχνουμε ποια θα είναι η απάντηση των μαθητών, γιατί είναι σίγουρα αυτή που ο δάσκαλος θέλει να του δώσουν οι μαθητές.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Στο τέλος, νομίζω ότι ο δάσκαλος κάθε στιγμή πρέπει να νοιώθει σαν τον ακροβάτη που περπατάει πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί, αλλά ξέρει πως αν πέσει, θα καταλήξει σε ένα λάκκο με λιοντάρια : Αν γλιτώσει από το πέσιμο, δεν θα γλιτώσει από τα θηρία.
Οι βασικές προϋποθέσεις της διαδικασίας της μάθησης έχουν χιλιοειπωθεί από τους παλιούς σοφούς, αλλά δεν πρέπει ποτέ να φεύγουν από το μυαλό του δάσκαλου. Για μένα το ακόλουθο απόσπασμα από το «Τάο Τε Κίνγκ», λέει σχεδόν τα πάντα:
«Ο σοφός διδάσκει τον πλανημένο,
πάνω σ΄αυτόν εργάζεται.
Αν λείψει ο σεβασμός προς το δάσκαλο
και η φροντίδα προς το μαθητή,
γεννιέται σύγχυση μεγάλη.
Αυτό είναι το μυστικό»
(Λάο-Τσέ , «Τάο Τε Κινγκ»)