Με τον όρο ενδιαφέρον εννοούμε την έκφραση της ιδιαίτερης προτίμησης του ατόμου να ασχοληθεί με κάποια/ες δραστηριότητα/ες αντί κάποιων άλλων.
Η ενασχόληση του ατόμου με μια δραστηριότητα που του είναι ενδιαφέρουσα έχει κύρια δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα:
- το άτομο επιλέγει αβίαστα και ελεύθερα να ασχοληθεί με αυτήν,
- η ενασχόληση με τη δραστηριότητα συνοδεύεται από θετικά συναισθήματα ευχαρίστησης, διασκέδασης, εκτόνωσης, δημιουργίας, πληρότητας, βαθύτερης ικανοποίησης, αυτοαναγνώρισης.
Η ανάπτυξη ενδιαφερόντων στο άτομο προκαλείται από τη συνεχή έκθεσή του σε ποικίλα ερεθίσματα, η δε εγκαθίδρυσή τους επιτυγχάνεται με την τακτική επαφή και ενασχόληση με συγκεκριμένα αντικείμενα και δραστηριότητες.
Για να χαρακτηριστεί μία δραστηριότητα ως ενδιαφέρον, πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις:
- Το άτομο να αισθάνεται οικειοθελώς “δεσμευμένο” κατά την άσκησή της και αρκετές φορές αυτή η δέσμευση συνοδεύεται από επίπονη προσπάθεια, οικονομική επιβάρυνση, δέσμευση χρόνου, ιεράρχηση προτεραιοτήτων κ.ά.
- Η ενασχόληση με τη δραστηριότητα να χαρακτηρίζεται από σχετική διάρκεια ως προς το χρόνο που απαιτείται κάθε φορά για την υλοποίησή της, αλλά και ως προς το χρόνο που συνολικά το άτομο ασχολείται με αυτήν.
- Η ενασχόληση με τη δραστηριότητα να χαρακτηρίζεται από συχνότητα.
- Η ενασχόληση με τη δραστηριότητα να παρουσιάζει σχετική σταθερότητα σχετικά με το χρόνο και την προτίμηση του ατόμου.
Ο όρος ικανότητα αναφέρεται στις δυνατότητες που έχει το άτομο και οι οποίες πηγάζουν από τις σωματικές, ψυχολογικές, προσωπικές ιδιαιτερότητες και χαρακτηριστικά του. Στον καθημερινό λόγο, όταν μιλούμε για τις ικανότητες κάποιου, αναφερόμαστε στους τομείς που τα καταφέρνει καλά, έχει διαπιστωμένα καλές επιδόσεις κ.λπ. Πολλές φορές δε αναφερόμαστε και στα ιδιαίτερα ταλέντα και κλίσεις ενός ατόμου. Από το παραπάνω φαίνεται ότι δύο είναι οι βασικοί παράγοντες που διαμορφώνουν τις ικανότητές μας:
- οι βιολογικοί (τα σωματικά μας χαρακτηριστικά όπως ύψος, βάρος κ.λπ., τυχόν ειδικές ανάγκες που μπορεί να παρουσιάσει κάποιος εξαιτίας κάποιων δυσλειτουργιών, π.χ. αιματολογικά προβλήματα, κινητικές δυσκολίες κ.λπ.). Η κληρονομικότητα7 παίζει σημαντικό ρόλο για όλα τα παραπάνω, όπως και η ύπαρξη χρωμοσωματικών ανωμαλιών, τυχόν ατυχήματα ή προβλήματα κατά την εμβρυϊκή ζωή ή τον τοκετό κ.ά.
- οι περιβαλλοντικοί. Θα αναφερθούμε αναλυτικά αμέσως παρακάτω στις ευκαιρίες και τον πλούτο του περιβάλλοντος σε κίνητρα, ερεθίσματα και εμπειρίες και στο ρόλο τους στη διαμόρφωση των ικανοτήτων.
Ο όρος δεξιότητα υπονοεί την καλλιέργεια και ανάπτυξη κάποιας ικανότητας του ατόμου μέσω της εκπαίδευσης, της συνεχούς άσκησης και ειδικής εμπειρίας που αποκτάται από αυτήν την εξάσκηση.
(από το σχολικό βιβλίο “Εργασιακό Περιβάλλον” Β’ ΕΠΑ.Λ. των Αποστολάκη Α. , Μαστοράκη Ε.)
