ΕΝΟΤΗΤΑ  12^η

Η ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ  σελ. 41-43

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ →

 __ Οι πρώτες βιομηχανίες δημιουργήθηκαν στη Μ. Βρετανία (1750-1780) .

Ø                  Κύρια γνωρίσματα εκβιομηχάνισης →

1. η χρησιμοποίηση της ατμομηχανής (Βατ) που αύξησε την παραγωγή και μείωσε το κόστος των προϊόντων , 2. η χρησιμοποίηση του άνθρακα ως κύριας πηγής για την παραγωγή ενέργειας , 3. η εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία (π.χ. παραγωγή συνθετικού χάλυβα), 4. η συγκέντρωση των εργαζομένων στα εργοστάσια & 5. οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης.

__ Οι κύριοι τομείς εκβιομηχάνισης υπήρξαν η υφαντουργία και η μεταλλουργία. .

Ø                  Η βιομηχανική επανάσταση ξεκίνησε από τη Δυτική Ευρώπη και εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο προκαλώντας  →

1. μετάβαση από την αγροτική στη βιομηχανική οικονομία & 2. οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτιστικές αλλαγές.

 Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ →

§         1850 & εξής → Η βιομηχανική επανάσταση διαδίδεται σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης και στις Η.Π.Α. .

 1880 & εξής → Αναπτύσσονται (κυρίως στη Γερμανία) νέοι βιομηχανική κλάδοι (π.χ. λιπάσματα, συνθετικές βαφές, πλαστικές ύλες, εκρηκτικά, φάρμακα, ψυγεία, φωτογραφικά είδη…) που συνδέονται με την επιστημονική έρευνα (πρόοδος στους τομείς της χημείας και της φυσικής).

Ø                  Η κύρια ανακάλυψη του δεύτερου μισού του 19^ου αιώνα ήταν ο ηλεκτρισμός, που είχε πολλές τεχνολογικές εφαρμογές  →

1. φωτισμός (ηλεκτρικός λαμπτήρας πυρακτώσεως / Έντισον), 2. ηλεκτρικοί κινητήρες   & 3. παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από νερό (υδροηλεκτρικά εργοστάσια).

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ →

ΠΡΩΤΟ ΜΙΣΟ 19^ΟΥ ΑΙΩΝΑ

__ Ο σιδηρόδρομος και το ατμόπλοιο ήταν τα σημαντικότερα μεταφορικά μέσα και τα σύμβολα της νέας εποχής.

 1825 → Στη Βρετανία κινήθηκε ο πρώτος σιδηρόδρομος (γραμμή Λίβερπουλ-Μάντσεστερ / Στίβενσον) ο οποίος σταδιακά βελτιώθηκε και εξελίχτηκε .

τέλη 19^ου αιώνα → Κατασκευάστηκαν τα πρώτα ηλεκτροκίνητα τραμ και οι πρώτοι αστικοί υπόγειοι ηλεκτρικοί σιδηρόδρομοι (μετρό) .

αρχές 19^ου αιώνα → Το σιδερένιο ατμόπλοιο αντικατέστησε σταδιακά το ξύλινο ιστιοφόρο

.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΙΣΟ 19^ΟΥ ΑΙΩΝΑ

__ Δημιουργείται το πρώτο αυτοκίνητο (με την ενσωμάτωση κινητήρα σε όχημα / Μπενζ) και άρχισαν οι πρώτοι πειραματισμοί για την κατασκευή αεροπλάνου.

__ Το πετρέλαιο, ως καύσιμο των κινητήρων, απέκτησε μεγάλη αξία. .

__ Η εφεύρεση του ηλεκτρικού και ασύρματου τηλέγραφου και του τηλεφώνου δημιούργησαν επανάσταση στις επικοινωνίες .

__ Το δίκτυο μεταφορών και επικοινωνιών κάλυψε ολόκληρο τον κόσμο κι αυτό είχε σημαντικές οικονομικές συνέπειες .

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ

__ Ο νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας ονομάστηκε οικονομία της ελεύθερης αγοράς ή καπιταλισμός ή κεφαλαιοκρατία.

__ Ιδεολογική βάση του καπιταλισμού ήταν ο οικονομικός φιλελευθερισμός, σύμφωνα με τον οποίο το κέρδος και το ατομικό συμφέρον είναι πιο σημαντικά από το συμφέρον της κοινωνίας .

__ Για να δημιουργηθούν μεγάλες βιομηχανίες πολλοί κάτοχοι κεφαλαίων συγκρότησαν μετοχικές εταιρείες, στις οποίες κάθε μέτοχος είχε μετοχές ανάλογα με το κεφάλαιό του .

__ Ταυτόχρονα ιδρύθηκαν και μεγάλες τράπεζες που χρηματοδοτούσαν τους επιχειρηματίες δανείζοντάς τους με τόκο.

__ Για να μειωθεί το κόστος παραγωγής, πολλές εταιρείες συγχωνεύτηκαν και δημιούργησαν ολιγοπώλια και μονοπώλια που κυριάρχησαν στην αγορά.

__ Όταν η παραγωγή δεν μπορούσε να απορροφηθεί ξεσπούσαν οικονομικές κρίσεις. Αυτό οδηγούσε σε αμφισβήτηση του απόλυτου οικονομικού φιλελευθερισμού και στη σκέψη για κρατική παρέμβαση στην οικονομία.

Η Ελλάδα το 1830 (Χάρτης σχολικού βιβλίου)

Το πρώτο ελληνικό κράτος γραμμή Αχελώου – Σπερχειού (1830)

ΕΝΟΤΗΤΑ  10^η

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ  σελ. 35-37

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ

 (1821-1826) → Οι Έλληνες στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν τη συμπαράσταση των Ευρωπαίων διακήρυξαν τον εθνικοαπελευθερωτικό χαρακτήρα του Αγώνα τους.

Ø                  Ωστόσο, η διεθνής συγκυρία ήταν αρνητική για την ελληνική Επανάσταση, διότι →

1. οι Μ. Δυνάμεις μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους προσπαθούσαν να αποτρέψουν νέους πολέμους στο μέλλον , 2. η Ευρώπη βίωνε την Παλινόρθωση των Μοναρχιών & 3. οι Ευρωπαίοι θεωρούσαν την ελληνική Επανάσταση μια ακόμη από τις προβληματικές συνιστώσες του ανατολικού ζητήματος.

§         1821-1822 →       Οι Μ . Δυνάμεις: α) δε θέλουν τη διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας  & β) κρατούν σταθερά αρνητική στάση απέναντι στην ελληνική Επανάσταση.

Η Ρωσία αρνείται να υποστηρίξει και καταδικάζει την ελληνική επανάσταση.

§     1823 →       Ο υπουργός εξωτερικών της Αγγλίας (Τζορτζ Κάνιγκ) αναθεωρεί την αγγλική εξωτερική πολιτική και αναγνωρίζει τους Έλληνες ως εμπόλεμη δύναμη.

§         1824 →       Η Ρωσία αντιδρά και προτείνει το «σχέδιο των τριών τμημάτων», που απορρίφθηκε από το Σουλτάνο και τους Έλληνες.

§         1824-1825 →       Η αγγλική μεταστροφή του Κάνιγκ ενίσχυσε την επιρροή της Αγγλίας στους Έλληνες (σύναψη δύο δανείων, Πράξη Προστασίας)

§  1823-1825 → Δημιουργήθηκαν κόμματα που συνδέονται με τις Μ. Δυνάμεις : αγγλικό (Μαυροκορδάτος), γαλλικό (Κωλέττης), ρωσικό (Μεταξάς, Θ. Κολοκοτρώνης).

ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ →

 _ Παράλληλα με τα παραπάνω αναπτυσσόταν στην Ευρώπη και την Αμερική το κίνημα του Φιλελληνισμού που ενισχύει τον ελληνικό Αγώνα .

Ø                  Παράγοντες που γέννησαν το φιλελληνισμό →

1. η ιδεολογία του φιλελευθερισμού, 2. ο επαναστατικός ριζοσπαστισμός που είχε σπείρει η γαλλική επανάσταση , 3. η αντίθεση στην απολυταρχία του Σουλτάνου και στις αρχές της Ιερής Συμμαχίας , 4. ο θαυμασμός των Ευρωπαίων για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό , 5. ο αποτροπιασμός για τις τουρκικές βιαιότητες , & 7. η συγκίνηση από τις επιτυχίες των Ελλήνων.

Ø                  Προσφορά των φιλελλήνων →

1. ηθική ενίσχυση, 2. οικονομική ενίσχυση, & 3. προσωπική συμμετοχή.

__ Ωστόσο, δεν έλειψαν και οι περιπτώσεις κίβδηλου (=ψεύτικου) φιλελληνισμού, καθώς κάποιοι ΄΄φιλέλληνες΄΄ συμπεριφέρονταν τυχοδιωκτικά ενδιαφερόμενοι μόνο για χρήματα και αξιώματα.

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (1826-1830) →

  Μετά το 1826 οι Μ. Δυνάμεις φαίνονται αποφασισμένες να λύσουν το ελληνικό ζήτημα .

·         Αγγλία, Γαλλία & Ρωσία αποφάσισαν στο Λονδίνο στις 6 Ιουλίου 1827 (Ιουλιανή Συνθήκη) την ίδρυση αυτόνομου ελληνικού κράτους.

·         Ο Σουλτάνος απορρίπτει του όρους της Συνθήκης, γεγονός που προκαλεί την ένοπλη επέμβαση των Μ. Δυνάμεων → στο Ναβαρίνο (8/10/1827) ο συμμαχικός στόλος συνέτριψε τον τουρκοαιγυπτιακό .

·         Ακολούθησε ο ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-1829) στον οποίο ο τουρκικός στρατός ηττήθηκε. Ο Σουλτάνος αναγκάστηκε να δεχτεί όλες τις μέχρι τότε αποφάσεις των Δυνάμεων με τησυνθήκη της Ανδριανούπολης.

·         Στην προοπτική να λύσει η Ρωσία το ελληνικό ζήτημα, η Αγγλία και η Γαλλία :  1. πρότειναν την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, το οποίο θα περιελάμβανε την Πελοπόννησο, τις Σποράδες, τις  Κυκλάδες, την Εύβοια και από τη Στερεά τα εδάφη νότια της συνοριακής γραμμής Αχελώου-Σπερχειού → Πρωτόκολλο Ανεξαρτησίας (22 Ιανουαρίου / 3 Φεβρουαρίου 1830) & 2. επέλεξαν ως ηγεμόνα του κράτους τον Λεοπόλδο του Σαξ Κόμπουργκ, ο οποίος όμως δεν αποδέχτηκε την εκλογή του.

ΕΝΟΤΗΤΑ  9^η  

ΠΡΩΤΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΩΝ  ΕΛΛΗΝΩΝ

ΓΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΚΡΑΤΟΥΣ  σελ. 33-34

            ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΜΕ ΤΟΠΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ →

Ø      Οι τοπικοί οργανισμοί (ένα είδος τοπικών κυβερνήσεων) δημιουργήθηκαν για να καλύψουν συγκεκριμένες ανάγκες →

      1. ανεφοδιασμό του στρατού, 2. οργάνωση των περιοχών που απελευθερώνονταν &      3. διαχείριση των εθνικών κτημάτων

Ø      Οι τοπικοί οργανισμοί ελέγχονταν από  → προεστούς, Φαναριώτες & ιεράρχες

Ø      Οι σημαντικότεροι τοπικοί οργανισμοί ήταν οι εξής →

      1. Πελοποννησιακή Γερουσία, 2. Γερουσία της Δυτικής Χέρσου Ελλάδας  &

3. Άρειος Πάγος (διοικούσε την Ανατολική Στερεά)

Ø      Διαμάχες και αγώνας για την εξουσία →

__ Το καλοκαίρι του 1821 φτάνει στην Πελοπόννησο ο Δημήτριος Υψηλάντης με σκοπό να αναλάβει την ηγεσία του Αγώνα.

__ Γύρω από τον Υψηλάντη συσπειρώνονται Φιλικοί και οπλαρχηγοί, οι οποίοι κατηγορούσαν τους Φαναριώτες, τους προεστούς και την Εκκλησία ότι μονοπωλούσαν την εξουσία.

__ Το καλοκαίρι του 1821 ο Κολοκοτρώνης παρενέβη για να σώσει τους προκρίτους από σφαγή.

Η Α΄ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ →

__ Η ανάγκη για ενιαία διεύθυνση του Αγώνα οδήγησε στην απόφαση για δημιουργία κεντρικής διοίκησης. Έτσι, προκηρύχτηκαν εκλογές για να προκύψει Εθνοσυνέλευση.

Ø                  Η Α΄ Εθνοσυνέλευση ή Συνέλευση της Επιδαύρου (Δεκέμβριος 1821-Ιανουάριος 1822) , αφού διακήρυξε ότι η Επανάσταση ήταν εθνική και δεν είχε κοινωνικοανατρεπτικές προθέσεις, ψήφισε το Σύνταγμα της Επιδαύρου σύμφωνα με το οποίο →

1. ανακηρυσσόταν η ελληνική ανεξαρτησία, 2. θεσπιζόταν το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας & 3. η διοίκηση θα αποτελούνταν από δύο σώματα, το πενταμελές Εκτελεστικό (κυβέρνηση-Αλ. Μαυροκορδάτος) και το Βουλευτικό (70 μέλη-Δημ. Υψηλάντης).

Η Β΄ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ →

Ø                  Η Β΄ Εθνοσυνέλευση (Μάρτιος-Απρίλιος 1823), στο Άστρος της Κυνουρίας, ψήφισε το 2^ο επαναστατικό Σύνταγμα (Νόμος της Επιδαύρου) σύμφωνα με το οποίο →

1. καταργήθηκαν όλοι οι τοπικοί οργανισμοί & 2. καταργήθηκε το αξίωμα του αρχιστρατήγου

Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ →

__ Το φθινόπωρο του 1823 ξεσπά στην επαναστατημένη Ελλάδα εμφύλιος πόλεμος.

Ø                  Οι αιτίες του εμφυλίου πολέμου ήταν →

1. η σύγκρουση μεταξύ της παλαιάς προεπαναστατικής εξουσίας (πρόκριτοι, αρχιερείς, Φαναριώτες) και της νέας εξουσίας (Φιλικοί, οπλαρχηγοί) για την αρχηγία του Αγώνα , 2. οι αντιπαλότητες μεταξύ περιοχών (τοπικιστικές αντιθέσεις κυρίως ανάμεσα σε Μοριά και Ρούμελη) 3. οι διαφωνίες για τη διαχείριση του δανείου που είχε συναφθεί με την Αγγλία & 4. οι καθαρά προσωπικές αντιπαλότητες και φιλοδοξίες.

§         Α΄ Φάση του εμφυλίου (φθινόπωρο 1823 – καλοκαίρι 1824) →

Συγκρούστηκαν οι στρατιωτικοί (με αρχηγό τον Κολοκοτρώνη) με τους πολιτικούς (με αρχηγό τον Αλ. Μαυροκορδάτο). Ο εμφύλιος έληξε μετά από υποχώρηση των στρατιωτικών.

§         Β΄ Φάση του εμφυλίου (Ιούλιος 1824 – Ιανουάριος 1825) →

Οι Πελοποννήσιοι αποκλείστηκαν από την εξουσία ενώ φιλοκυβερνητικά στρατεύματα από τη Στερεά Ελλάδα λεηλάτησαν τη βόρειο Πελοπόννησο και ανάγκασαν τους Πελοποννήσιους να συνθηκολογήσουν. Ο Κολοκοτρώνης φυλακίστηκε και ο Ανδρούτσος δολοφονήθηκε.

Η Γ΄ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ →

Ø                  Συγκλήθηκε αρχικά στην Επίδαυρο το 1826 αλλά διέκοψε τις εργασίες του εξαιτίας της πτώσης του Μεσολογγίου. Τελικά συγκλήθηκε ξανά το 1827 στην Τροιζήνα και →

1. εξέλεξε τον Ι. Καποδίστρια ως πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας & 2. ψήφισε το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδας (δημοκρατικός χαρακτήρας, φιλελεύθερες ιδέες, αρχή διάκρισης των εξουσιών)