Το πρώτο στοιχείο με το οποίο συστήνουμε στα παιδιά την εικαστική γλώσσα είναι το σημείο.
Ο Peter H. Reynolds εμπνεύστηκε, με αφορμή αυτό το πρωταρχικό σχεδιαστικό ίχνος, μία ιστορία, για να μας μιλήσει για τις βασικές αρχές της παιδαγωγικής: την αποδοχή, την εκτίμηση, την ενθάρρυνση και την ανάδειξη. Ωστόσο, το βιβλίο μπορεί να εμπνεύσει ερωτήματα για συζήτηση γύρω από τον ορισμό και την αισθητική εκτίμηση της τέχνης.
Λίγα λόγια για την ιστορία: στο μάθημα των εικαστικών η Vashti (ονομαζόμενη Λία, στην ελληνική έκδοση: Η τελεία, μτφρ. Α. Παπασταύρου, Αίσωπος, 2003) είναι πεπεισμένη ότι δεν μπορεί να ζωγραφίσει. Η δασκάλα της την ενθαρρύνει να φτιάξει, έστω, μια τελεία. Η Vashti/Λία φτιάχνει μία αυθόρμητη και, κάπως, θυμωμένη τελεία στο χαρτί και η δασκάλα της ζητά να βάλει την υπογραφή της. Στη συνέχεια αναρτά το έργο της Vashti στον τοίχο σε μία κορνίζα, ώστε να το βλέπουν όλοι. Το κορίτσι συνειδητοποιεί ότι μπορεί να φτιάξει και καλύτερες τελείες κι έτσι επιδίδεται με ενθουσιασμό στη ζωγραφική πλήθους έργων με τελείες. Στην τελική έκθεση εικαστικών της χρονιάς την πλησιάζει ένα αγόρι για να της εκφράσει τον θαυμασμό του, ενώ της δηλώνει με απογοήτευση ότι δεν μπορεί να τραβήξει ούτε μία γραμμή. Η Vashti/Λία παροτρύνει το αγόρι να ξεκινήσει όπως ξεκίνησε κι εκείνη.
Η Vashti δεν συνειδητοποιεί ότι η τελεία της μπορεί να θεωρηθεί έργο ζωγραφικής, μέχρι τη στιγμή που η δασκάλα της ζητά να την υπογράψει και στη συνέχεια την αναρτά στον τοίχο της τάξης. Το πρώτο ερώτημα που μπορεί να προκύψει είναι αν η τελεία της Vashti είναι ζωγραφική. Αν υπάρξει κατάφαση, τότε η επόμενη ερώτηση μπορεί να είναι: Τι είναι εκείνο που την κάνει τέχνη; Αν υπάρξει άρνηση, τότε το ερώτημα μπορεί να είναι: Γιατί όχι; Με αφορμή αυτά τα ερωτήματα τα παιδιά μπορούν να αρχίσουν να προσδιορίζουν τι θεωρούν ότι είναι τέχνη και τι όχι. Εάν, για παράδειγμα κάποιο παιδί σκέφτεται πως δεν πρόκειται για τέχνη γιατί δεν αναπαριστά κάτι, τότε μπορεί να συζητηθεί ένα παράδειγμα αφηρημένης/ανεικονικής τέχνης.
Η συζήτηση μπορεί να συνεχιστεί με διάφορα παραδείγματα αφηρημένης τέχνης που μπορούν να δοθούν στα παιδιά σε φωτογραφίες. Για κάθε έργο μπορεί να τίθεται το ίδιο ερώτημα: Είναι τέχνη ή όχι και γιατί;
Ένα θέμα που θα μπορούσε να απασχολήσει την ολομέλεια είναι ο θεσμικός προσδιορισμός της τέχνης. Δηλαδή, κάτι προσδιορίζεται ώς έργο τέχνης επειδή και μόνο βρίσκεται μέσα σε ένα μουσείο ή σε έναν χώρο τέχνης; Επίσης, μήπως ο καλλιτέχνης είναι εκείνος που θα ορίσει τι είναι έργο τέχνης; Ή έργο τέχνης είναι ό,τι υπογράφεται ως τέτοιο και μπορεί να εκτεθεί;
Ένα άλλο θέμα που απορρέει από το The Dot είναι η αισθητική αξία ενός έργου. Αν, δηλαδή, υποθέσουμε ότι οι τελείες είναι τέχνη, μπορούν να είναι “καλή τέχνη”; Θα πρέπει τα έργα τέχνης να είναι “όμορφα”; Αν κάποιος δημιουργήσει ένα έργο με δυσάρεστο θέμα, μπορεί αυτό να είναι τέχνη; Κι εν τέλει αν δύο άνθρωποι διαφωνούν για το αν τους αρέσει ένα έργο, πώς μπορούμε να ξέρουμε αν αυτό είναι ένα καλό ή κακό έργο τέχνης;
[Σημ.: Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή μία ιδέα του Τhe Janet Prindle Institute for Ethics]
Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε την ιστορία στα ελληνικά: