“Ο Rothko δούλεψε πάνω από 20 χρόνια ως δάσκαλος καλλιτεχνικων σε παιδιά από την ηλικία του νηπιαγωγείου έως και δεκατεσσάρων, περίπου, ετών.
Το 1934 δημοσίευσε ένα δοκίμιο με θέμα “Νέα εκπαίδευση για μελλοντικούς καλλιτέχνες κι εραστές της τέχνης”, το οποίο ήλπιζε να καταλήξει σε βιβλίο. Αυτό δυστυχώς δε συνέβη κι έτσι άφησε πίσω του 49 σελίδες με σημειώσεις, γνωστές ως “The scribble book”.
Τα πέντε “μαθήματα” που ακολουθούν είναι από αυτές τις σελίδες και τη μελέτη του στην εξελιγμένη παιδαγωγική.
Μάθημα 1ο – Δείξτε στους μαθητές σας, ότι η τέχνη είναι μια παγκόσμια μορφή έκφρασης τόσο ουσιώδης και στοιχειώδης όσο η ομιλία και το τραγούδι.
Υποστήριζε ότι όλοι μπορούν να κάνουν τέχνη-ακόμα και οι χωρίς ταλέντο ή επαγγελματική εκπαίδευση. Πίστευε πως η τέχνη είναι ένα ουσιώδες κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας. Όπως ως παιδιά μπορούμε γρήγορα να φτιάξουμε ιστορίες ή τραγούδια, το ίδιο εύκολα μπορούμε να μετατρέψουμε τις παρατηρήσεις και τις φαντασιώσεις μας σε τέχνη. Με το ίδιο σκεπτικό πίστευε, ότι το να αφαιρέσεις την ευκαιρία σε ένα παιδί να δημιουργήσει είναι εξίσου βλαβερό με το να του απαγορεύσεις να μάθει να μιλά. “Αυτά τα παιδιά, έχουν ιδέες, μερικές φορές πολύ όμορφες και τις εκφράζουν με ζωντάνια και ομορφιά, ώστε να μας κάνουν να νιώσουμε ό,τι νιώθουν κι αυτά” γράφει ο Rothko. “Συνεπώς οι προσπάθειες τους είναι “έμφυτα” έργα τέχνης“.
Μάθημα 2ο – Προσέξτε μην καταστείλετε τη δημιουργικότητα ενός παιδιού μέσω της ακαδημαϊκής εξάσκησης.
Ο Rothko παρατήρησε ότι η εκφραστικότητα ενός παιδιού είναι εύθραυστη. Για να την προστατεύσει όσο μπορεί ακολουθούσε μια απλή διδακτική μέθοδο. Όταν τα παιδιά έμπαιναν στο στούντιο, όλα τα υλικά – από τα πινέλα μέχρι και τον πηλό – ήταν ήδη έτοιμα προς χρήση, έμενε να επιλέξουν ποιο και να ασχοληθούν με ελευθερία με τις δικές τους δημιουργικές φόρμες. Καμία οδηγία δεν ήταν απαραίτητη. “Μη συνειδητοποιώντας τις δυσκολίες, χαράσσουν το δρόμο τους και ξεπερνούν εμπόδια που έναν ενήλικα θα τον είχαν γεράσει σε δευτερόλεπτα” περιγράφει ο Rothko. Για εκείνον ήταν σημαντικό να εκφράζεται ο εσωτερικός κόσμος κάποιου παρά να είναι μαέστρος της τεχνικής. “Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα, η καλή ζωγραφική δηλαδή, δεν υπάρχει για τίποτα”, για εκείνον σημασία είχε η έκφραση που δε χωριζόταν σε καλή και κακή.
Μάθημα 3ο-Στήστε εκθέσεις με τις δουλειές των μαθητών σας για να ενθαρρύνετε την αυτοπεποίθηση τους
“Δεν ήμουν ποτέ καλός στην τέχνη” θυμάται ο μαθητής του Rothko, Gerarl Phillips. “Αλλά αυτός… σε έκανε να νιώθεις ότι όντως παράγεις κάτι σημαντικό, κάτι καλό”. Ο Rothko οργάνωνε δημόσιες εκθέσεις με έργα των μαθητών του σε όλη τη Νέα Υόρκη, συμπεριλαμβανομένης μιας έκθεσης με 150 έργα τους στο Brooklyn Museum το 1934. Ενώ στην πρώτη ατομική του έκθεση, ένα χρόνο πριν, στο Portland Art Museum, πήρε μαζί του τις δουλειές των μαθητών του και τις κρέμασε δίπλα στις δικές του. Αυτές οι εκθέσεις έδωσαν στους μαθητές του έναν νέο ενθουσιασμό ενώ παράλληλα εκπαίδευαν το πλήθος για τις προοπτικές της τέχνης των παιδιών. Ο Rothko ήθελε οι κριτικοί να δουν ότι η τέχνη το μόνο που απαιτεί είναι συναισθηματική ένταση για να είναι επιτυχημένη.
Μάθημα 4ο – Συστήστε την ιστορία της τέχνης χρησιμοποιώντας μοντέρνα τέχνη (και όχι τους παλιούς κλασικούς)
Όταν διδάσκετε ιστορία της τέχνης σε νεαρούς μαθητές από που ξεκινάτε; Ο Rothko υποστήριζε ότι πρέπει να ξεκινάμε από τον Μοντερνισμό, την τέχνη του 20ου αιώνα, γιατί έτσι τα παιδιά μπορούν να μάθουν από δουλειές που μοιάζουν με τις δικές τους, από τον Henri Matisse, τον Milton Avery ή τον Picasso. Αυτοί οι εμβληματικοί καλλιτέχνες αναζητούν την καθαρότητα των προσωπικών τους φορμών σε μια οπτική έκφραση, ελεύθεροι από τα τεχνικά στερεότυπα του παρελθόντος. “Η Μοντέρνα Τέχνη δεν είναι τόσο ασαφής όσο νομίζουμε και τόσο ανεξάρτητη από την κλασική, είναι συνεπώς ιδιαίτερα χρήσιμη για εμάς… λειτουργεί ως διερμηνέας, ως συνδετικός κρίκος δημιουργώντας μια σχέση ανάμεσα στο παιδί και τον χείμαρρο της τέχνης”. Παράλληλα ο Rothko αποθάρρυνε τους μαθητές του στο να μιμιτίζουν όσα βλέπουν σε μουσεία ή ακόμα και τη δική του τεχνική.
Μάθημα 5ο – Δουλέψτε για να καλλιεργήσετε σκεπτικιστές, όχι επαγγελματίες καλλιτέχνες.”
Οι δάσκαλοι πρέπει να μάθουν στους μαθητές τους – εκτός από την ελευθερία της δημιουργίας – να έχουν αυτεπίγνωση, να είναι σπλαχνικοί και συνεργάσιμοι, αυτό σε βάθος χρόνου θα γεννούσε πολύ καλύτερους πολίτες πίστευε ο Rothko. “Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά είναι πολύ πιθανό να χάσουν την έντονη φαντασία τους και τη ζωντάνια καθώς μεγαλώσουν” γράφει “άλλα, λίγα, δε θα το πάθουν. Και είναι ελπιδοφόρο ότι στις περιπτώσεις αυτές, η εμπειρία τους – στην τάξη μου – δε θα ξεχαστεί και θα συνεχίσουν να βρίσκουν την ίδια ομορφιά σε αυτά. Όσον αφορά τους άλλους, ελπίζω ότι η εμπειρία τους θα τους βοηθήσει να ξαναζωντανέψουν τις πρώτες καλλιτεχνικές απολαύσεις στη δουλειά τους με τους άλλους”. “
[Πηγή: ikastikos-kiklos.com
Ελεύθερη απόδοση από το άρθρο της Sarah Gottesman για το artsy.net θα βρείτε το πρωτότυπο άρθρο εδώ]
