Πριν από 5,6 εκατομμύρια χρόνια, η Μεσόγειος Θάλασσα εξατμίστηκε και μεταμορφώθηκε σε μια απέραντη έρημο από αλάτι πάχους εκατοντάδων ή χιλιάδων μέτρων. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε από επιστημονικές έρευνες κατά τη δεκαετία του 1970 και ονομάστηκε «κρίση αλμυρότητας του Μεσσηνίου», από το όνομα της γεωλογικής εποχής κατά την οποία συνέβη (Μεσσήνιος εποχή, πριν 5,6 εκατ. χρόνια).
Δύο είναι οι κυρίαρχες θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν την εξάτμιση της Μεσογείου:
- Η πρώτη υποστηρίζει ότι η Μεσόγειος απομονώθηκε από τον Ατλαντικό λόγω μιας λωρίδας ξηράς που σχηματίστηκε από τη μετακίνηση της Αφρικανικής και της Ευρασιατικής πλάκας, στην περιοχή του Γιβραλτάρ.
- Η δεύτερη αποδίδει το συμβάν σε μεγάλη υποχώρηση της στάθμης του Ατλαντικού ωκεανού, που σταμάτησε τη ροή νερού προς τη λεκάνη της Μεσογείου.
Η λεκάνη της Μεσογείου μετά την αποξήρανση. – The evaporating Mediterranean Sea – BBC
Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Οτάγκο της Νέας Ζηλανδίας με επικεφαλής τον Δρ Κρίστιαν Ονέιζερ υποστηρίζει ότι η δεύτερη θεωρία εξηγεί πιο πειστικά την αποξήρανση της Μεσογείου.
Οι ερευνητές εξέτασαν δείγματα από 60 σημεία του πυθμένα γύρω από την Ανταρκτική και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η παγωμένη σήμερα ήπειρος συσσώρευε μεγάλες ποσότητες πάγου κατά την ίδια γεωλογική περίοδο που συνέβη η απονέκρωση της Μεσογείου . Η στάθμη των ωκεανών τότε έπεσε σε όλη τη Γη διότι το νερό τους μετατράπηκε σε πάγο που συσσωρεύθηκε στην ξηρά της Ανταρκτικής.
Στην περιοχή της Μεσογείου, η πτώση της στάθμης οδήγησε σε μείωση της πίεσης που ασκούσε το νερό στο βυθό της θάλασσας. Και όταν το βάρος του νερού μειώθηκε, ο βυθός γύρω από το Στενό του Γιβραλτάρ ανυψώθηκε.
«Αυτό κράτησε τη Μεσόγειο απομονωμένη από τον Ατλαντικό μέχρι που ο γήινος φλοιός χαλάρωσε και άρχισε να βυθίζεται. Την ίδια εποχή, οι πάγοι της Ανταρκτικής άρχισαν να λιώνουν, ανεβάζοντας και πάλι τη στάθμη της θάλασσας» λέει ο Δρ Ονέιζερ.
Σαν αποτέλεσμα, σχεδόν 300.000 χρόνια μετά την απονέκρωση της Μεσογείου (δηλαδή πριν από 5,33 εκατ. χρόνια) η στάθμη ήταν αρκετά υψηλή για να μπορέσουν τα νερά του Ατλαντικού να διαλύσουν τη στενή λωρίδα ξηράς στο Γιβραλτάρ. Αυτό που ακολούθησε ήταν μια πλημμύρα βιβλικών διαστάσεων που γέμισε ξανά τη μεσογειακή λεκάνη.
Οι εκτιμήσεις για το πόσος χρόνος χρειάστηκε μέχρι να ξαναγεννηθεί σαν θάλασσα η Μεσόγειος ποικίλουν. Σύμφωνα πάντως με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Nature” το 2009, η ροή ήταν τόσο μεγάλη ώστε ολόκληρη η μεσογειακή λεκάνη ξαναγέμισε σε λιγότερο από δύο χρόνια.
Την αναγέννηση της Μεσογείου σήμερα μαρτυρά ένα παχύ στρώμα αλατιού που απέμεινε από την αρχαία Μεσόγειο που ξεράθηκε και το οποίο βρίσκεται περίπου πεντακόσια μέτρα κάτω από το έδαφος στο νησί της Σικελίας .
πηγές: ΒΒC, econews, γεωδίφης, γεωλογικό τμήμα Παν/μίου Θεσσαλονίκης