Είναι γεγονός ότι οι διατροφικές μας συνήθειες ως ενήλικες έχουν τη βάση τους στην παιδική ηλικία, καθώς τότε είναι που αυτές αρχίζουν να χτίζονται.

Η υγιεινή διατροφή σε παιδιά και εφήβους καθημερινά είναι ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα ενός γονιού, καθώς με αυτόν τον τρόπο θωρακίζεται η υγεία του παιδιού, και στο παρόν αλλά και στο μέλλον, ενισχύεται η σωματική και πνευματική του ανάπτυξη, ενώ προστατεύεται ακόμη και από χρόνια νοσήματα στην ενήλικη ζωή.

Εξ άλλου και η εφηβεία είναι μια περίοδος αυξημένων αναγκών και ορμονικών αλλαγών ενώ συνήθως και οι σχολικές απαιτήσεις είναι αυξημένες – με τη σωστή διατροφή ο έφηβος μπορεί να εξασφαλίσει το ‘καθαρό’ μυαλό αλλά και την ενέργεια που χρειάζεται καθημερινά.

Παρά τον καίριο ρόλο της διατροφής στην ανάπτυξη των παιδιών και την υγεία τους, νεότερα δεδομένα δείχνουν πως οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών απέχουν όλο και περισσότερο από ένα υγιεινό και ισορροπημένο πρότυπο διατροφής. Συγκεκριμένα, φαίνεται πως τα παιδιά αποφεύγουν όλο και περισσότερο το πρωινό, ενώ τρώνε όλο και συχνότερα εκτός σπιτιού τα οποία έχουν συνήθως και μεγαλύτερο μέγεθος μερίδας.

Συνεπώς, σημαντικό μέρος της ενέργειας (θερμίδων) που λαμβάνουν προέρχεται από τροφές και γεύματα χαμηλά σε θρεπτικά συστατικά όπως τα τηγανητά και έτοιμα φαγητά (fast food).

Επίσης, η κατανάλωση αναψυκτικών και γενικότερα τροφίμων με αυξημένη περιεκτικότητα πρόσθετης ζάχαρης και αλατιού έχει αυξηθεί. Στον αντίποδα, η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και γαλακτοκομικών προϊόντων έχει μειωθεί σημαντικά. Συνεπώς, οι ανάγκες των παιδιών και των εφήβων σε μικροθρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία (π.χ. ασβέστιο, κάλιο) δεν καλύπτονται επαρκώς από τη διατροφή (1). Ο ρόλος της υγιεινής διατροφής για τα παιδιά στο σχολείο είναι εξίσου σημαντικός, ειδικά εάν σκεφτούμε πως τουλάχιστον οι μισές από τις συνολικές θερμίδες που χρειάζονται τα παιδιά μέσα στην ημέρα καταναλώνονται στο σχολείο.

Είναι πολύ σημαντικό το σχολείο να είναι κατάλληλα διαμορφωμένο ώστε να προάγει τη σημασία της υγιεινής διατροφής, συμβάλλοντας έτσι στην πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας. Σε αυτό καίριο ρόλο παίζει το κράτος το οποίο είναι υπεύθυνο να διοργανώνει δράσεις στα σχολεία προκειμένου να υπάρχουν υγιεινά τρόφιμα διαθέσιμα στα κυλικεία και να τους μάθουν να τρώνε σωστά και υγιεινά.

Βέβαια, είναι αναπόφευκτο τα παιδιά να συναντούν στα κυλικεία λιγότερο υγιεινές αλλά εύκολες επιλογές για γεύματα ή σνακ. Για αυτόν τον λόγο οι γονείς θα πρέπει να προετοιμάζουν γρήγορα και θρεπτικά γεύματα ή σνακ για το σχολείο ώστε τα παιδιά να αποφεύγουν όσο γίνεται την κατανάλωση των επεξεργασμένων και τυποποιημένων επιλογών που είναι διαθέσιμα στα κυλικεία.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ;
Παιδιά που τρώνε στο σχολείοΣε σχέση με τον εξαιρετικά γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης που παρατηρείται στη βρεφική ηλικία, ο ρυθμός ανάπτυξης κατά την παιδική ηλικία είναι αρκετά βραδύτερος.

Η αύξηση του βάρους και του ύψους εξακολουθεί και είναι σχετικά γρήγορη, συμβαίνει όμως με πιο αργό ρυθμό αυτόν που παρατηρείται κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής των παιδιών. Στο τέλος του τρίτου έτους, τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια έχουν αποκτήσει περίπου το 50% από το ύψος που θα έχουν κατά την ενήλικη ζωή.

Η αύξηση του βάρους και του ύψους αντικατοπτρίζουν την επιμήκυνση των οστών και την ανάπτυξη του μυϊκού ιστού, ενώ η σύσταση του σώματος μεταβάλλεται. Συγκεκριμένα, το ποσοστό λίπους, το οποίο είναι αυξημένο κατά τη βρεφική ηλικία μειώνεται μέχρι την ηλικία των 6 ετών.

Οι αλλαγές που συμβαίνουν στη σύσταση του σώματος συνοδεύονται και με αλλαγές στην όρεξη και την πρόσληψη τροφής των παιδιών. Τα παιδιά, κατά την περίοδο του πρώτου με τρίτου χρόνου της ζωής τους, έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με ποικιλία τροφίμων, διαφορετικές γεύσεις, χρώματα και υφές. Συχνά γίνονται πιο επιλεκτικά και επίμονα στο τρόφιμο που θα καταναλώσουν, κάτι που ωστόσο είναι παροδικό.

Σε αυτό το στάδιο οι διατροφικές προτιμήσεις των παιδιών επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την οικογένεια και από τους συνομήλικούς τους. Οι επιρροές αυτές μπορούν να καθορίσουν σημαντικά τις προτιμήσεις ή τις αποστροφές των παιδιών σε συγκεκριμένα τρόφιμα μακροπρόθεσμα (2).

Η διατροφή για τα παιδιά δημοτικού, εκτός από την οικογένεια και τους συνομήλικους, επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και ιδιαίτερα από την έκθεση τους στην τηλεόραση και στις διαφημίσεις τροφίμων, που είναι συνήθως πλούσια σε ζάχαρη, αλάτι, κορεσμένα και τρανς λιπαρά και τα οποία προωθούνται με πολύ ελκυστικό τρόπο.

Το σχολείο, τέλος, μπορεί επίσης να επηρεάσει στο πως διαμορφώνεται το διατροφικό πρότυπο των παιδιών, καθώς σχεδόν τα μισά τους γεύματα μέσα στην ημέρα γίνονται όταν βρίσκεται στο σχολικό περιβάλλον.

Εάν και ο ρυθμός ανάπτυξης είναι σταθερός αλλά σχετικά αργός, τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες έχουν την ανάγκη για μικρά και συχνά γεύματα μέσα στην ημέρα. Επίσης, είναι πιο πρόθυμα να δοκιμάσουν μεγαλύτερη ποικιλία τροφίμων συγκριτικά με παιδιά μικρότερης ηλικίας.