Άρθρα κατηγορίας Χωρίς κατηγορία

Έθιμα Χριστουγέννων

Το χριστόψωμο

Το «ψωμί του Χριστού» ζυμώνεται την παραμονή των Χριστουγέννων με ιδιαίτερη ευλάβεια. Απαραίτητο στολίδι του είναι ο χαραγμένος σταυρός.

Ανήμερα των Χριστουγέννων ο νοικοκύρης του σπιτιού παίρνει το χριστόψωμο, το σταυρώνει, το κόβει και το μοιράζει σε όλους όσοι παρευρίσκονται στο τραπέζι, σαν συμβολισμό της Θείας Κοινωνίας, όπου ο Χριστός έδωσε τον Άρτο σε όλη την ανθρώπινη οικογένειά του.
Στην Κεφαλλονιά

Όλη η οικογένεια συγκεντρώνεται στο σπίτι του πιο ηλικιωμένου μέλους της. Στο πάτωμα τοποθετούν τρία δαυλιά χιαστί και πάνω τους την «κουλούρα».

Όλοι κάνουν έναν κύκλο γύρω ακουμπώντας ο καθένας με το δεξί του χέρι την κουλούρα. Ύστερα ο νοικοκύρης ψάλλει το «Η γέννησίς σου, Χριστέ ο Θεός ημών…», ρίχνει λάδι στα δαυλιά και τους βάζει φωτιά. Μετά κόβει την κουλούρα, τη μοιράζει και δειπνούν όλοι μαζί.
 

Στην Κρήτη

Το χριστόψωμο το παρασκευάζουν οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή. Χρησιμοποιούν ακριβά υλικά, ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα, γαρίφαλα, και καθώς ζυμώνουν λένε: «Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει».

Όταν πλάσουν το ζυμάρι, παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα, ενώ με την υπόλοιπη φτιάχνουν ένα σταυρό με λωρίδες και τον τοποθετούν πάνω στο ψωμί. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι και στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πιρούνι, όπως λουλούδια, φύλλα, καρπούς, πουλιά.

Στη Μάνη

Κάθε οικογένεια φουρνίζει τα χριστόψωμα στον φούρνο του σπιτιού. Παρασκευάζονται όπως το ψωμί, μόνο που στολίζονται με σταυρούς και ποικίλα στολίδια, ανάλογα με την καλαισθησία της νοικοκυράς.
Στους Σαρακατσάνους

Οι Σαρακατσάνοι τσοπάνηδες φτιάχνουν δύο χριστόψωμα. Το πιο περίτεχνο είναι για τον Χριστό. Πάνω του σκαλίζουν έναν μεγάλο σταυρό-φεγγάρι με πέντε λουλούδια.

Το δεύτερο, η τρανή Χριστοκουλούρα ή Ψωμί του Χριστού, είναι για τα πρόβατα. Στη Χριστοκουλούρα παριστάνεται με ζύμη όλη η ζωή της στάνης.

Στη Σπάρτη

Σε κάθε σπίτι δυο τρεις μέρες πριν ζυμώνουν καρβέλια ψωμί. Το ένα, που το τρώνε ανήμερα των Χριστουγέννων, είναι το ψωμί του Χριστού και το πλάθουν σε σχήμα σταυρού από ζύμη, ενώ τα υπόλοιπα τα κάνουν με αμύγδαλα και καρύδια.

«ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ» Σημασία- Δυνατότητες- Προοπτικές

Όπως εξάγεται από την ανάλυση του φαινομένου της ιστορικής συνείδησης, η Ιστορία με κανέναν τρόπο δεν περιορίζεται στην πολιτική ιστορία των λαών και δεν εξαντλείται με τους πολέμους τους.

  1. Η Ιστορία δεν είναι μια ευθύγραμμα εξελισσόμενη πορεία αλλά μια διαρκής επίδραση από αλληλοδιαδοχικούς και αλληλεπιδρώντες παράγοντες, που διαφοροποιούνται συνεχώς ως προς ο στόχο αλλά και ως προς το είδος τους. Η Ιστορία τελικά προσλαμβάνει το νόημά της πάντοτε μέσα από το εκάστοτε παρόν.
  2. Παρόλο που ο όρος «Τοπική Ιστορία» φαίνεται απλός και κατανοητός, όταν ζητηθεί να προσδιοριστούν τα όρια του «τόπου», τότε εμφανίζεται ένα σημαντικό δίλημμα, το οποίο σχετίζεται με το αν με την έννοια «τόπο» νοείται η ιδιαίτερη πατρίδα καθενός, δηλαδή ο συγκεκριμένος τόπος ζωής και δράσης του ατόμου ή η αναφορά αφορά μια ευρύτερη περιοχή. Χρειάζεται, επομένως, να διασαφηνιστεί τι εμπίπτει τελικά στο πλαίσιο της «Τοπικής Ιστορίας».
  3. Γενικότερα με τον όρο «Τοπική Ιστορία» νοείται το ιστορικό εκείνο υλικό που βρίσκεται στη γειτονική περιοχή και είναι ήδη γνωστό και οικείο ή μπορεί να γνωσθεί κυρίως ως το αποτέλεσμα εργασιών και επιτόπιας έρευνας.
  4. Στη γερμανική βιβλιογραφία γίνεται διάκριση ανάμεσα στην ιστορία της «ιδιαίτερης πατρίδας» και της «τοπικής ιστορίας».
  5. Με τον όρο «Ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας» γίνεται αναφορά στην ιστορία ενός πολύ περιορισμένου γεωγραφικού χώρου, όπου ο καθένας αναπτύσσει μια άμεση και προσωπική σχέση. Αυτό, δηλαδή που χαρακτηρίζει την ιδιαίτερη πατρίδα είναι το πυκνό δίκτυο των κοινωνικών δεσμών. Σε αυτήν υπάγεται ο τόπος κατοικίας, ο τόπος που βρίσκεται το σχολείο, το εμπορικό κέντρο της πόλης, οι διάφοροι γειτονικοί τόποι όπου κατοικούν οι συγγενείς, οι φίλοι και οι γνωστοί.
  6. Γενικότερα με τον όρο «Τοπική Ιστορία» προσεγγίζεται η Ιστορία ενός ευρύτερου χώρου στον οποίο υπεισέρχονται κοινοί, ιστορικά καθοριστικοί και στενά αλληλοεξαρτώμενοι παράγοντες, όπως είναι η κοινή διοίκηση, το κοινό δίκαιο, η κοινή πολιτική και οικονομική δομή, κοινοί θρησκευτικοί δεσμοί, σταθερά γεωγραφικά δεδομένα που επηρεάζουν ακόμη και τη μορφή του συγκοινωνιακού δικτύου.
  7. Με βάση τα ανωτέρω ο τόπος δεν προσδιορίζεται μονοδιάστατα- γεωγραφικά. Αντίθετα, είναι δεμένος με όλο το φάσμα της ανθρώπινης κοινωνικής ζωής.
  8. Στην ελληνική πραγματικότητα, ωστόσο, ο όρος «Τοπική Ιστορία» χάνει ως έννοια από την ευρύτητά της, όταν περιορίζεται αποκλειστικά στην Ιστορία της Ιδιαίτερης πατρίδας, ενώ θα έπρεπε να την περιλαμβάνει συνειδητά. Ταυτόχρονα, όμως η ίδια η νεοελληνική λέξη «τόπος» διακρίνεται για τη νοηματική ελαστικότητά της. Μπορεί να σημαίνει ‘έκταση γης, τοποθεσία, μέρος αλλά και ορισμένη περιοχή, χώρα, πόλη ή πατρίδα.