Ιστορικά Στοιχεία

Τα πρώτα τραμ έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους της Αθήνας το 1882. Ήταν ελαφρά οχήματα, κλειστά το Χειμώνα με 16 θέσεις και ανοιχτά το καλοκαίρι με 20 θέσεις, τα οποία έλκονταν από τρία άλογα. Τα 800, συνολικώς, άλογα ήταν μικρασιάτικα, μικρόσωμα και νευρώδη, αλλά κατάλληλα για τις επικλινείς οδούς της Αθήνας και τις συνεχείς στάσεις.

Αυτές οι πρώτες γραμμές συνέδεσαν το κέντρο της Αθήνας με τα τότε προάστια, δηλαδή τα Πατήσια, τους Αμπελοκήπους και την Κολοκυνθού, καθώς και την Πλατεία Ομονοίας με το Σύνταγμα, το Γκάζι και το Κεραμεικό Δίπυλο, ενώ αργότερα, το 1902, εξυπηρέτησαν τις οδούς Ιπποκράτους, Μητροπόλεως και Αχαρνών.

Το ατμήλατο τραμ του Φαλήρου ξεκίνησε να λειτουργεί το 1887. Με αφετηρία μπροστά στην Ακαδημία Αθηνών, διέσχιζε τις λεωφόρους Πανεπιστημίου, Αμαλίας και Θησέως, έφτανε στις Τζιτζιφιές, κι από εκεί, μέσω της παραλιακής λεωφόρου, κατέληγε στο Φάληρο, όπου υπήρχαν τότε παραθαλάσσια κέντρα αναψυχής και θαλάσσια λουτρά.

Στις 30 Οκτωβρίου του 1908 κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ, τα οποία επρόκειτο να αντικαταστήσουν σταδιακώς τα ιππήλατα. Τα επόμενα δύο χρόνια, το δίκτυο του τραμ απέκτησε 257 οχήματα -150 κινητήρια και 107 ρυμουλκούμενα- μαζί με τα παλιά, που επαναχρησιμοποιήθηκαν ως ρυμουλκούμενα.

Τα βαγόνια ήταν βελγικής κατασκευής, κλειστά, με ηλεκτροφωτισμό και πρωτοποριακώς τοποθετημένα αναπαυτικά καθίσματα, με πρόβλεψη για 16 θέσεις καθήμενων και 14 ορθίων, με δύο κινητήρες ιδανικούς για τις κλίσεις των αθηναϊκών γραμμών και με μπεζ χρωματισμό. Τόση ήταν η εντύπωση που προξένησαν τα νέα τραμ στους Αθηναίους, ώστε πολλοί ταξίδευαν ως το τέρμα και επέστρεφαν, χωρίς άλλο σκοπό, μόνο και μόνο για να απολαύσουν την άνεση της διαδρομής, η οποία άλλωστε δεν κόστιζε παρά μια δεκάρα.

Το 1939 εκποιείται μεγάλος αριθμός ρυμουλκούμενων οχημάτων βελγικής κατασκευής, ενώ όλα τα εν χρήσει τροχιοδρομικά οχήματα ανακαινίζονται και το χρώμα τους γίνεται βαθύ πράσινο, εξ ου και η ονομασία «πράσινα». Την επόμενη χρονιά παραλαμβάνονται τα 60 μεγάλα, σύγχρονα τροχιοδρομικά οχήματα που προέβλεπε η συμπληρωματική σύμβαση που είχε συνάψει το Ελληνικό Δημόσιο το 1937. Τα νέα οχήματα, γνωστά ως «κίτρινα», λόγω του χρώματός τους, είχαν κατασκευασθεί από την ιταλική κοινοπραξία ΟΜ/CGE/Breda του Μιλάνου και ξεχώριζαν για τον αεροδυναμικό σχεδιασμό τους, που είχε ως πρότυπο τα τραμ του Μιλάνου.

Στις 28 Οκτωβρίου 1940, οι τροχιόδρομοι της Αθήνας συμμετέχουν στην επιστράτευση. Είναι κλασικές πλέον οι εικόνες των υπερφορτωμένων τραμ με τους ενθουσιώδεις επίστρατους που έσπευδαν να παρουσιαστούν και να φύγουν για το μέτωπο.

Μετά την Κατοχή αρχίζει η φθίνουσα πορεία των τραμ της Αθήνας, με την κατάργηση ορισμένων γραμμών. Η πραγματική, όμως, κατάργηση συμπίπτει με το θεαματικό ξήλωμα των σιδηροτροχιών στον κόμβο των Χαυτείων, από συνεργεία του Υπουργείου Δημοσίων Έργων, τις πρώτες πρωινές ώρες της 16ης Νοεμβρίου 1953, και τον επακόλουθο παροπλισμό των γραμμών Πατησίων – Αμπελοκήπων και Κυψέλης – Παγκρατίου.

Το τελευταίο κουδούνισμα από καμπανάκι αθηναϊκού τραμ ακούστηκε έξω από το αμαξοστάσιο της Αγίας Τριάδας Κεραμεικού, τα μεσάνυχτα της 15ης προς 16η Οκτωβρίου του 1960. Τα τραμ, πράσινα ή κίτρινα, που στα 52 χρόνια της ζωής τους διακίνησαν κάπου 3 δισεκατομμύρια άτομα, δεν επρόκειτο να ξαναδούν τους δρόμους της Αθήνας.

Παρέμενε, ωστόσο, η γραμμή του τραμ του Περάματος. Στις 4 Απριλίου 1977, Μεγάλη Δευτέρα απόγευμα, το τραμ του Περάματος, προερχόμενο από το Πέραμα και κατευθυνόμενο στον Πειραιά, στολισμένο με λουλούδια και πανό, κάνει το τελευταίο του δρομολόγιο. Φτάνει στην πλατεία Λουδοβίκου του Πειραιά, έξω από το σταθμό του Ηλεκτρικού. Οι επιβάτες κατεβαίνουν. Ο οδηγός Γιάννης Κωστόπουλος χτυπάει για τελευταία φορά το καμπανάκι και οδηγεί το όχημα 77 στο αμαξοστάσιο της οδού Κόνωνος. Εκείνη τη στιγμή γράφτηκε ο επίλογος της πρώτης περιόδου του ελληνικού τραμ.

44 χρόνια μετά, το τραμ επέστρεψε στους δρόμους της πρωτεύουσας, σύγχρονο και τεχνολογικά προηγμένο. Ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 19 Ιουλίου 2004, σχεδόν ταυτόχρονα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.

Tο Διεθνές Αεροδρόμιο Κανσάι, στον κόλπο της Οσάκα, στην Ιαπωνία, είναι το πρώτο αεροδρόμιο ανοιχτής θάλασσας στον κόσμο και ολοκληρώθηκε το 1994. Το θεαματικό αυτό αεροδρόμιο διαθέτει ένα φουτουριστικό αεροσταθμό από χάλυβα και γυαλί και χτίστηκε επάνω σ’ ένα τεχνητό νησί. Ο αεροσταθμός έχει μήκος 1,7 χιλιομέτρων και πρόκειται για τα μακρύτερα κτίρια στον κόσμο. Για την κατασκευή του τεχνητού νησιού και του αεροδρομίου οι μηχανικοί χρησιμοποίησαν τα πιο σύγχρονα μέσα της τεχνολογίας.
Γιατί να κατασκευαστεί ένα αεροδρόμιο στη Θάλασσα; Ένας λόγος είναι η δυσκολία ανεύρεσης του απαιτούμενου χώρου για μεγάλα αεροδρόμια κοντά στις πόλεις. Κι ένας άλλος ο περιορισμός της ηχομόλυνσης. Το νέο αεροδρόμιο Κανσάι βρίσκεται 5 χιλιόμετρα στ’ ανοιχτά της ακτής του Χονσού, του μεγαλύτερου απ’ τα νησιά της Ιαπωνίας. Τα αεροπλάνα προσγειώνονται κι απογειώνονται πάνω απ’ τη Θάλασσα, κι έτσι το αεροδρόμιο λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο.
Όταν συζητήθηκε η ιδέα για την κατασκευή του τεχνητού νησιού, οι μηχανικοί ανέλαβαν να το σχεδιάσουν. Αποφάσισαν να του δώσουν 4 χιλιόμετρα μήκος και 1,25 πλάτος. Στην αρχή σκέφτηκαν να το κάνουν πλωτό, αλλά Θα κόστιζε περισσότερο και θα παρουσίαζε προβλήματα ευστάθειας. Τελικά χρειάστηκαν πέντε χρόνια για την κατασκευή του νησιού.
Πρώτα πρώτα σώριασαν άμμο και χώμα επάνω στο Θαλάσσιο πυθμένα, σε βάθος 20 μέτρων, στον κόλπο της Οσάκα. Έπειτα έριξαν από πάνω σπασμένους βράχους, που τους μετέφεραν με τεράστιες μαούνες. Το βάρος των βράχων εκτόπισε σταδιακά το νερό από τον πυθμένα και
δημιούργησε ένα γερό θεμελίωμα.
Χρησιμοποιήθηκαν υπολογιστές και τεχνητοί δορυφόροι για την εκφόρτωση των βράχων στα σωστά σημεία. Τελικά ένα τεράστιο χαλύβδινο πλαίσιο βυθίστηκε επάνω από τους βράχους για να στηρίξει το τετράπλευρο νησί.
Προκηρύχτηκε διαγωνισμός για την ανεύρεση του κατάλληλου αρχιτέκτονα. Νικητής αναδείχθηκε ο Ρένζο Πιάνο, ένας από τους αρχιτέκτονες του περίφημου Κέντρου Πομπιντού στο Παρίσι. Οι εργασίες κατασκευής του αεροδρομίου ξεκίνησαν πριν από την ολοκλήρωση του τεχνητού νησιού.
Η εταιρία του Πιάνο αποφάσισε να οικοδομήσει έναν αεροσταθμό, μήκους 1700 μέτρων, όπου οι επιβάτες θα μπορούσαν να μετακινούνται εύκολα από τη μια άκρη στην άλλη, από την είσοδο έως τα αεροπλάνα. Το κεντρικό τμήμα είναι ένα τετραώροφο κτίριο με μια τεράστια, κυρτή στέγη, σχεδιασμένη να θυμίζει φτερό αεροπλάνου. Οι υπολογιστές καταγράφουν διαρκώς τις 900 κολόνες του κτιρίου, έτσι ώστε να μεταβάλλεται το ύψος τους κάθε φορά που χρειάζεται. Αυτό έχει μεγάλη σημασία, διότι το νησί συνεχίζει να “κάθεται” και θα εξακολουθήσει για μερικά χρόνια να βυθίζεται λίγο.
Μια διώροφη γέφυρα συνδέει τη στεριά με το νησί. Ο κάτω όροφος εξυπηρετεί τα τρένα και ο επάνω τα αυτοκίνητα. Το Κανσάι διαθέτει μόνο έναν αεροδιάδρομο αλλά μπορεί να εξυπηρετήσει 160.000 πτήσεις και 25 εκατομμύρια επιβάτες το χρόνο. Αργότερα μπορούν να γίνουν επεκτάσεις με την κατασκευή νέων τεχνητών νησιών.