Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Ομοιόπτωτοι και ετερόπτωτοι προσδιορισμοί
15 Σεπ 2022

Ομοιόπτωτοι και ετερόπτωτοι προσδιορισμοί

Συντάκτης: ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ | Κάτω από: Υλικό γλώσσας α΄ γυμνασίου

Ομοιόπτωτοι και Ετερόπτωτοι Προσδιορισμοί: Νεοελληνική γλώσσα Α’ Γυμνασίου

– Όταν η ονοματική φράση (ουσιαστικό) που προσδιορίζει μια άλλη βρίσκεται στην ίδια πτώση με αυτή, τότε ονομάζεται ομοιόπτωτος προσδιορισμόςπ.χ. «Είναι ο φίλος του, ο Αλέξης» (πτώση ονομ.)

– Όταν βρίσκεται σε διαφορετική πτώση ονομάζεται ετερόπτωτος προσδιορισμός π.χ. «Είναι ο φίλος του αδερφού μου». (πτώση γεν.)

– Οι ετερόπτωτοι προσδιορισμοί είναι συνήθως σε πτώση γενική, η οποία μπορεί να δηλώνει:

α. Τον κτήτορα

π.χ. «Το καπέλο του πατέρα μου».

 

β. Τον δράστη μιας ενέργειας και λέγεται γενική υποκειμενική

π.χ. «Ακούγεται το σφύριγμα του ανέμου».

 

γ. Τον αποδέκτη μιας ενέργειας και λέγεται γενική αντικειμενική

π. χ. «Οι νέοι είναι συντελεστές προόδου».

 

δ. Τον τόπο

π.χ. «Το μέλι της Θάσου είναι εξαίσιο».

 

ε. Τον χρόνο

π.χ. «Τα επιτεύγματα του αιώνα μας είναι θεαματικά».

 

στ. Τις διαστάσεις ή μονάδες μέτρησεις

π.χ. «Έχτισε σπίτι με συνολική έκταση διακοσίων τετραγωνικών».

 

ζ. Την ιδιότητα

π.χ «Μας ακολουθούσαν πουλιά της θάλασσας».

 

η. Τον σκοπό ή την χρήση

π.χ. «Παράγγειλε τα παπούτσια του γάμου».

 

θ. Την αιτία

π.χ. «Τον αρρώστησε ο πόνος του χωρισμού».

 

Οι ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί χρησιμοποιούνται:

α. Για να ορίσουν ακριβέστερα το ουσιαστικό που προσδιορίζουν, προσθέτοντας ένα γενικό γνώρισμα σ’ αυτό. à ΠΑΡΑΘΕΣΗ: από το ειδικό στο γενικό.

π.χ. «Του μίλησα για την αγάπη, το ομορφότερο συναίσθημα».

β. Για να επεξηγήσουν ακριβέστερα το ουσιαστικό που προσδιορίζουν

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ: από το γενικό στο ειδικό.

π.χ. «Εγώ είμαι, ο Γιώργος».

 

ΑΣΚΗΣΗ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

Στις παρακάτω φράσεις/προτάσεις να εντοπίσετε και να σχολιάσετε τους προσδιορισμούς:

  • Σήμερα λείπει ο Γεωργιάδης, ο καθηγητής Χημείας.
  • Τα μάτια της Ελένης είναι φοβισμένα.
  • Σε λίγο αντικρύσαμε τον Όλυμπο, το πιο ψηλό βουνό της Ελλάδας.
  • Από τον αφρό της θάλασσας βγήκε η θεά της ομορφιάς, η Αφροδίτη.
  • Οι επιστήμονες έχουν ένα δυνατό όπλο, τη σκέψη.
  • Περάσαμε το ποτάμι της Μακεδονίας, τον Αξιό.
  • Σημαίνει κι η Αγια-Σοφιά, το μέγα μοναστήρι.
  • Εργάζεται σε αποθήκη καπνού.
  • Οι στρατιώτες είναι φρουροί της πατρίδας.
  • Ο κήπος της Μαρίνας είναι ξεχωριστός γιατί έχει σπάνια είδη φυτών.
  • Η νίκη των Ελλήνων απέναντι στον εχθρό ενίσχυσε το αίσθημα του πατριωτισμού.
  • Τον βασάνιζε ο φόβος της αποτυχίας.
  • Το κλάμα του μωρού σήκωσε στο πόδι την πολυκατοικία.
  • Χάθηκε το πορτοφόλι της γιαγιάς.
  • Ήρθε και ο άλλος αδελφός μου, ο Πέτρος.
  • Έφαγα νόστιμο κεφαλοτύρι Μυτιλήνης.
  • Όταν σήμανε η καμπάνα, έπεσαν οι ίσκιοι του δειλινού.
  • Ο Ηρόδοτος, ο πατέρας της ιστορίας.
  • Ο αδερφός της Μαρίας πήγε στρατιώτης.
  • Ο εθνικός μας ποιητής, ο Διονύσιος Σολωμός.
  • Ο Σωτήρης, ο απουσιολόγος, δεν ήρθε σήμερα.
  • Βγήκε η απόφαση του δικαστηρίου.
  • Παντρεύτηκε η Σοφία, η δασκάλα.
  • Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο κυβερνήτης της Ελλάδας, γεννήθηκε στην Κέρκυρα.
  • Η χαρά της επιτυχίας ήταν μεγάλη.
  • Η λύπη του αποχωρισμού ήταν ζωγραφισμένη στο πρόσωπό της.
  • Το γέλιο του μωρού μας έφτιαξε τη διάθεση.
  • Η ναυμαχία της Σαλαμίνας έγινε το 480 π.Χ.

 

Ετικέτες:

Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Ιστορία γ΄ γυμνασίου (ενότητες 21-26)
19 Μαρ 2020

Ιστορία γ΄ γυμνασίου (ενότητες 21-26)

Συντάκτης: ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ | Κάτω από: Ιστορία γ΄ γυμνασίου

ΕΝΟΤΗΤΑ 21

                       Το κρητικό ζήτημα (1821-1905)

1821-1840: Η Κρήτη υπό τον έλεγχο του Μωχάμετ Άλι της Αιγύπτου.

1840-1913: Η Κρήτη υπό οθωμανική κυριαρχία.

Η Κρητική επανάσταση 1866-1869 και ο Οργανικός Νόμος:

1866-1869: ξέσπασε η Μεγάλη Κρητική Επανάσταση, η οποία καταπνίγηκε. Μία ομάδα επαναστατών στη μονή Αρκαδίου (8 Νοεμβρίου 1866) ανατινάχτηκε και το γεγονός αυτό προκάλεσε συγκίνηση σε Ελλάδα και Ευρώπη.

1868: παραχώρηση του Οργανικού Νόμου από τον σουλτάνο, που προέβλεπε:

  • την πρόσληψη και χριστιανών υπαλλήλων στη διοίκηση,
  • τη συμμετοχή χριστιανών αντιπροσώπων στη Γενική Διοίκηση,
  • την ισοτιμία τουρκικής και ελληνικής γλώσσας,
  • μεικτά δικαστήρια (χριστιανών και μουσουλμάνων).

Η επανάσταση 1878 και η Σύμβαση της Χαλέπας:

1878: νέα επανάσταση à παραχώρηση από τον σουλτάνο της σύμβασης της Χαλέπας, σύμφωνα με την οποία:

  • ο Γενικός Διοικητής θα μπορούσε να είναι και χριστιανός,
  • στη Γενική Διοίκηση θα πλειοψηφούσαν οι χριστιανοί.

Στην Κρήτη θεσπίστηκε ένα καθεστώς ημιαυτονομίας.

1889: νέα επανάσταση à κατάργηση της σύμβασης της Χαλέπας.

Η επανάσταση 1896-1897 και η Κρητική Πολιτεία:

1896: επανάσταση στην Κρήτη à 1897: ελληνοτουρκικός πόλεμος, στον οποίο η Ελλάδα έχασε à δημιουργία αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας με ύπατο αρμοστή τον πρίγκιπα Γεώργιο και Υπουργό Δικαιοσύνης τον νέο πολιτικό Ελευθέριο Βενιζέλο.

1905: επανάσταση στο Θέρισο των Χανίων με επικεφαλής τους Ελ. Βενιζέλο, Κ. Φούμη και Κ. Μάνο à Οι επαναστάτες κήρυξαν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Ο Αλ. Ζαϊμης αντικατέστησε το Γεώργιο στο αξίωμα του Ύπατου Αρμοστή και η άμεση ανάμιξη των Δυνάμεων, που ήθελαν να διατηρηθεί η ισορροπία στην περιοχή, απέτρεψε την ένωση.

Η οριστική διευθέτηση του Κρητικού Ζητήματος θα γινόταν αργότερα (1913) με τον Βενιζέλο πρωθυπουργό της Ελλάδας.

ΕΝΟΤΗΤΑ 22

Τα Βαλκάνια των αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών επιδιώξεων

Η βαλκανική κρίση των ετών 1875-1878

  • Επαναστάσεις στην Ερζεγοβίνη, τη Βοσνία, τη Βουλγαρία.
  • Η Οθωμανική αυτοκρατορία απάντησε με μαζικές σφαγές.
  • Η Ρωσία κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική αυτοκρατορία το 1877.
  • Επαναστάσεις των ελληνικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

 

Η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου  (Φεβρουάριος 1878)

Δημιουργία της «Μεγάλης Βουλγαρίας».

Το συνέδριο του Βερολίνου (Ιούνιος 1878)

Ανάκληση των αποφάσεων της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου.

Οι όροι του συνεδρίου του Βερολίνου:

  • Η Μεγάλη Βουλγαρία διασπάται σε αυτόνομη Βουλγαρία και αυτόνομη Ανατολική Ρωμυλία υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου.
  • Σερβία, Ρουμανία, Μαυροβούνιο κηρύχθηκαν ανεξάρτητα κράτη.
  • Μακεδονία, Ήπειρος, Θράκη παρέμειναν στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
  • Η διοίκηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ανατέθηκε στην Αυστροουγγαρία.
  • Η Κύπρος παραχωρήθηκε στην Αγγλία.

Η Ενσωμάτωση της Θεσσαλίας και της Άρτας (1881)

Ήρθε μετά από διαπραγματεύσεις με την τουρκική πλευρά.

 

Η προσάρτηση της Α. Ρωμυλίας από τη Βουλγαρία (1885)

Οι Βούλγαροι το 1885 προσάρτησαν την Ανατολική Ρωμυλία, παραβιάζοντας τους όρους της Συνθήκης του Βερολίνου.

Το Μακεδονικό Ζήτημα και ο Μακεδονικός αγώνας:

Μακεδονικό ζήτημα: η διεκδίκηση της Μακεδονίας από Έλληνες, Βούλγαρους και Σέρβους στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα που οδήγησε σε σύγκρουση, η οποία εκδηλώθηκε αρχικά ως αγώνας για τον έλεγχο της εκπαίδευσης και της θρησκευτικής συνείδησης των Μακεδόνων και σύντομα πήρε ένοπλη μορφή.

1893: ίδρυση της Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (ΕΜΕΟ).

1895: σχηματισμός της Ανώτατης Μακεδονικής Επιτροπής (Komitet).

1896-1897: δραστηριοποίηση των πρώτων ελληνικών ένοπλων ομάδων και προσωπικοτήτων, όπως οι Καραβαγγέλης, Δραγούμης, Κορομηλάς.

1898: οργάνωση στη Μακεδονία ένοπλων ομάδων Βουλγάρων, των κομιτατζήδων.

1903: οργάνωση από την ΕΜΕΟ της εξέγερσης του Ίλιντεν.

1904: άφιξη στη Μακεδονία Ελλήνων αξιωματικών, με ξεχωριστή μορφή τον Παύλο Μελά.

Το κίνημα των Νεοτούρκων 1908

Νεότουρκοι: Τούρκοι αξιωματικοί και διανοούμενοι που ίδρυσαν την οργάνωση Ένωση και Πρόοδος, προτάσσοντας την εθνική αντί για τη θρησκευτική τους ταυτότητα, και εκδήλωσαν το 1908 κίνημα με φιλελεύθερες ιδέες στη Θεσσαλονίκη, υποχρεώνοντας το Σουλτάνο να παραχωρήσει σύνταγμα.

ΕΝΟΤΗΤΑ 23

Η ελληνική οικονομία και κοινωνία κατά τον 19ο αιώνα

Το ελληνικό κράτος στη διάρκεια του 19ου αιώνα:

  • Έκταση: μικρή.
  • Πληθυσμός: σταθερά αυξανόμενος.
  • Σημαντικότερα αστικά κέντρα: Αθήνα, Πάτρα, Σύρος.
  • Αγροτικός τομέας ήταν κυρίαρχος στην ελληνική οικονομία και καθορίστηκε από το ζήτημα των εθνικών γαιών, ένα μεγάλο μέρος των οποίων καταπατήθηκε. à το 1871 ο Αλ. Κουμουνδούρος διένειμε τις εθνικές γαίες που είχαν απομείνει.

Τα χαρακτηριστικά της ελληνικής γεωργίας του 19ου αιώνα:

  • Μικροί αγροτικοί κλήροι, με εξαίρεση τη Θεσσαλία.
  • Τα κυριότερα αγροτικά προϊόντα ήταν η σταφίδα, οι ελιές, τα καπνά, τα σιτηρά.

Το πρόβλημα των τσιφλικιών:

Δημιουργήθηκε με την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο ελληνικό κράτος, το 1881, και την πώληση των τσιφλικιών (=μεγάλων γαιοκτησιών) από τους Οθωμανούς ιδιοκτήτες στους Έλληνες κεφαλαιούχους.

Αποτελέσματα από τη μονοκαλλιέργεια της σταφίδας:

  • Η συσσώρευση πλούτου.
  • Οι τοπικές οικονομίες έγιναν ευάλωτες στις διεθνείς κρίσεις.

Το εμπόριο, ειδικά το εξωτερικό, είχε μεγάλη βαρύτητα:

  • Εξαγωγές: σταφίδες, λάδι, αγροτικά προϊόντα.
  • Εισαγωγές: σιτάρι, υφάσματα, νήματα, άνθρακας, ξυλεία, μηχανήματα.

Η ναυτιλία ήταν ο κύριος μοχλός οικονομικής ανάπτυξης. Κύρια λιμάνια: Πάτρα, Σύρος και Πειραιάς.

Το τραπεζικό σύστημα άρχισε να αναπτύσσεται με την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας το 1841.

Η βιομηχανία αναπτύχθηκε με αργούς ρυθμούς. Κύριοι λόγοι της βιομηχανικής καθυστέρησης ήταν:

  • η έλλειψη κεφαλαίων,
  • η μικρή αγορά,
  • η έλλειψη πρώτων υλών και καυσίμων,
  • η χρόνια έλλειψη εργατικών χεριών,
  • η πίεση των φθηνών εισαγόμενων προϊόντων.

Ο ρόλος του κράτους στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 19ο αι. υπήρξε σημαντικός.

Το εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο στράφηκε προς την Ελλάδα στη δεκαετία του 1870, λόγω της οικονομικής κρίσης του 1873 και της εύνοιας του Τρικούπη.

Η ελληνική κοινωνία

Βαθμιαία αστικοποίηση à  ενίσχυση του ρόλου των αστικών στρωμάτων.

Η κοινωνική πυραμίδα:

  • Οι αγρότες: αποτελούσαν την πλειονότητα του πληθυσμού και ήταν μικροϊδιοκτήτες και ακτήμονες (κολίγοι).
  • Τα αστικά στρώματα: αποτελούνταν από τους επιχειρηματίες και τους δημοσίους υπαλλήλους και έπαιζαν έναν δυναμικό ρόλο στην ελληνική κοινωνία.
  • Οι εργάτες: απασχολούνταν στη νεόκοπη ελληνική βιομηχανία.

Κοινωνικοί μετασχηματισμοί:

Η μετανάστευση εντάθηκε στη διάρκεια του 19ου αι. με προορισμό τις πλούσιες ελληνικές παροικίες του εξωτερικού και, στα τέλη του 19ου αι., τις ΗΠΑ.

Οι αγώνες των ακτημόνων της Θεσσαλίας, που έφτασαν μέχρι και την ένοπλη σύγκρουση στο Κιλελέρ το 1910, ήταν ένας από τους παράγοντες που ώθησαν στη διανομή των τσιφλικιών.

Το εργατικό κίνημα έκανε τα πρώτα βήματά του αυτήν την εποχή.

Το γυναικείο ζήτημα τέθηκε στο πλαίσιο των γενικότερων αναζητήσεων που έφερε η αστικοποίηση, με κύριο αίτημα την ανάγκη εκπαίδευσης των γυναικών.

ΕΝΟΤΗΤΑ 24

Επιστήμες και στοχασμός στον κόσμο το 19ο αιώνα

Ο χαρακτήρας της επιστημονικής εξέλιξης

Ο επιστημονικός χώρος κατά το 19ο αι. χαρακτηρίζεται κυρίως:

  • από τα πολλά νέα επιστημονικά επιτεύγματα,
  • από την πιο στενή σύνδεση οικονομίας και επιστήμης.

 

Η Χημεία κυριαρχεί στον επιστημονικό χώρο, με σημαντικότερα επιτεύγματα:

  • τα συνθετικά υφάσματα και τα χρώματα,
  • τα λιπάσματα,
  • τα εμβόλια και τα φάρμακα..

Τα επιστημονικά επιτεύγματα

  • Ο Φαραντέυ ανακάλυψε τη σχέση ηλεκτρισμού – μαγνητισμού.
  • Ο Μάξγουελ ανακάλυψε τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα που μεταδίδονται μέσω του αέρα, με εφαρμογές σε: (α) ηλεκτροφωτισμό (Έντισον), (β) τηλέφωνο (Μπελ), (γ) κινηματογράφο.
  • Ο Μορς εγκατέστησε το πρώτο τηλεγραφικό δίκτυο στις ΗΠΑ.
  • Ο Παστέρ και ο Κοχ μελέτησαν τα μικρόβια και επινόησαν εμβόλιο για τη λύσσα και μεθόδους αποστείρωσης των τροφίμων.

Δαρβίνος: η θεωρία της εξέλιξης

Η δημοσίευση του έργου του Δαρβίνου Η καταγωγή των ειδών αποτέλεσε σταθμό στην εξέλιξη της επιστημονικής σκέψης.

Η δαρβινική θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής:

Τα ζώα και τα φυτά προήλθαν με αργή εξέλιξη από λίγα και απλούστερα αρχικά είδη. Από τα αρχικά αυτά είδη επικράτησαν τελικά εκείνα που μπορούσαν να προσαρμοστούν καλύτερα στις εκάστοτε συνθήκες.

Αντιδράσεις και αλλοίωση της θεωρίας του Δαρβίνου:

  • Από την εκκλησία, καθώς αμφισβητούσε τη δημιουργία του ανθρώπου από το Θεό.
  • Σε κοινωνικό επίπεδο γέννησε τον κοινωνικό δαρβινισμό.

 

Στοχασμός

Ο Θετικισμός:

Ο Αύγουστος Κοντ υιοθέτησε το νόμο των τριών σταδίων, σύμφωνα με τον οποίο κάθε ανθρώπινη γνώση περνάει από τρία διαδοχικά στάδια: θεολογικό – μεταφυσικό – επιστημονικό ή θετικό και επιχείρησε να εφαρμόσει το νόμο αυτόν στην ιστορία.

Η διαλεκτική μέθοδος:

  • Ο φιλόσοφος Φρίντριχ Χέγκελ πίστευε ότι το σύμπαν διακρίνεται σε τρεις σφαίρες:
  • το Λόγο
  • τη Φύση Η Φύση και ο Λόγος αντλούν την ύπαρξή τους από το Πνεύμα
  • το Πνεύμα
    • Ο Χέγκελ εισηγήθηκε επίσης τη διαλεκτική μέθοδο, όπου υπάρχουν τρεις αρχές: η θέση, η αντίθεση, η σύνθεση. Με τις αρχές αυτές μπορούμε, κατά το Χέγκελ, να ερμηνεύσουμε τα ιστορικά φαινόμενα, καθώς αυτά βρίσκονται σε συνεχή μεταβολή.

Ο διαλεκτικός υλισμός και η πάλη των τάξεων:

  • Οι Κ. Μαρξ και Φρ. Ένγκελς προσάρμοσαν τη διαλεκτική μέθοδο του Χέγκελ, τοποθετώντας στη θέση του κινητήριου παράγοντα της ιστορίας την ύλη αντί για το Πνεύμα.
  • Η κινητήρια δύναμη της ιστορίας ήταν η πάλη των τάξεων, δηλαδή η αδιάκοπη σύγκρουση ανάμεσα στην κοινωνική τάξη που έχει την εξουσία και στην κοινωνική τάξη που προσπαθεί να της την αφαιρέσει.

Ο Υπεράνθρωπος:

Ο Φρ. Νίτσε δεν πίστευε στην απόλυτη αλήθεια και θεωρούσε ότι η αξία στον άνθρωπο είναι σε αυτό που μπορεί να γίνει, δηλαδή στον υπεράνθρωπο, και όχι σε αυτό που είναι. Γνώρισμα του υπεράνθρωπου είναι η αποθέωση της δύναμης.

ΕΝΟΤΗΤΑ 25

Επιστήμες και στοχασμός στον κόσμο το 19ο αιώνα

Κλασικισμός ή νεοκλασικισμός

Κυριαρχεί ήδη από το δεύτερο μισό του 18ου αι. και θαυμάζει την τάξη και την πειθαρχία της κλασικής αρχαίας τέχνης. Κύριοι εκπρόσωποί του:Νταβίντ, Ένγκρ.

Το κίνημα του ρομαντισμού

Πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία και τη Γερμανία και κορυφώθηκε στη Γαλλία μετά το 1830.

Κύρια γνωρίσματα του ρομαντισμού:

  • η εγκατάλειψη των κλασικών προτύπων,
  • η κυριαρχία του συναισθηματισμού,
  • η αγάπη για το μυστήριο,
  • το ενδιαφέρον για το εξιδανικευμένο εθνικό παρελθόν,
  • η θρησκευτική αναζήτηση,
  • η στροφή στη φύση,
  • η προτεραιότητα του φανταστικού έναντι του πραγματικού,
  • η προτεραιότητα του χρώματος έναντι της μορφής,
  • η ελεύθερη διαμόρφωση του ύφους.

 

Πηγές έμπνευσης για το ρομαντισμό:

  • το έθνος,
  • η εθνική παράδοση,
  • η επαναστατική δράση.

Μουσική

  • Ο ρομαντισμός εκφράστηκε πρώτα στη μουσική.
  • Κέντρο:η Γερμανία
  • Εκπρόσωποι οι Μπετόβεν, Σούμπερτ, Σούμαν, Μπραμς, Βάγκνερ και ο Πολωνός Σοπέν.

Ποίηση

  • Στην ποίηση ο ρομαντισμός εκφράστηκε με τα έργα των μεγάλων Άγγλων ποιητών Κιτς, Σέλεϊ, Μπάιρον και στη συνέχεια με τους Γάλλους ποιητές Λαμαρτέν, Βινύ, Μισέ, Ουγκό.
  • Οι ρομαντικοί ποιητές άντλησαν τα θέματά τους:
    • από τον εσωτερικό τους κόσμο,
    • από την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα.
  • Η ρομαντική ποίηση πήρε έντονα εθνικό χαρακτήρα:
    • στη Γερμανία (Ρίχτερ, Νοβάλις),
    • στην Ιταλία (Μαντσόνι, Λεοπάρντι),
    • στη Ρωσία (Πούσκιν).

Πεζογραφία

  • Και στην πεζογραφία ο ρομαντισμός έδωσε μερικά σημαντικά έργα, όπως του Γάλλου Σατομπριάν (Το πνεύμα του χριστιανισμού) του Άγγλου Σκοτ (Ιβανόης).
  • Εκφράσεις του ρομαντισμού για τα κοινωνικά προβλήματα πρέπει να θεωρηθούν ορισμένα έργα των Μπαλζάκ (Ανθρώπινη Κωμωδία), Σταντάλ (Το κόκκινο και το μαύρο), Ουγκό (Οι Άθλιοι).

Ζωγραφική

Ο ρομαντισμός στη ζωγραφική εκφράστηκε με τα έργα των Κόνσταμπλ, Ζερικό και Ντελακρουά.

Το κίνημα του ρεαλισμού

  • Γύρω στα 1850 οι οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές προκάλεσαν την ανάδυση του ρεαλισμού.
  • Κύρια γνωρίσματα του ρεαλισμού ήταν:
  • η προσπάθεια πιστής απόδοσης της πραγματικότητας
  • το ενδιαφέρον για την καθημερινή ζωή των απλών ανθρώπων
  • το ενδιαφέρον για το αληθινό και όχι τόσο για το ωραίο

Ζωγραφική

  • Η ζωγραφική υπήρξε ο κύριος χώρος έκφρασης του ρεαλισμού.
  • Το 1855 ο Γάλλος ζωγράφος Κουρμπέ έκανε μια έκθεση στο Παρίσι που την ονόμασε ρεαλισμός, από όπου και το όνομα του κινήματος.
  • Σημαντικοί ρεαλιστές ζωγράφοι ήταν οι Κορό, Ντομιέ, Μιγέ.

Πεζογραφία:

Και η πεζογραφία έδωσε σπουδαία δείγματα ρεαλισμού στα έργα των Ντίκενς (Όλιβερ Τουίστ), Φλομπέρ (Μαντάμ Μποβαρύ), Ζολά (Οι Ρουγκόν Μακάρ), Ντοστογιέβσκι (Έγκλημα και Τιμωρία), Τολστόι (Πόλεμος και Ειρήνη).

Αναζητήσεις στα τέλη του 19ου αι. – Ιμπρεσιονισμός

Ποίηση

  • Συμβολισμός: αρνιόταν κάθε κανόνα και προσπαθούσε να εκφράσει τη φαντασία.
  • Πρόδρομος του συμβολισμού ήταν ο Μποντλέρ και κορυφαίοι εκφραστές οι Βερλέν, Μαλαρμέ, Ρεμπό.

Δραματουργία

Η δραματουργία τόνισε την ανάγκη της κοινωνικής χειραφέτησης μέσα από το έργο του Νορβηγού Ίψεν (κουκλόσπιτο), του Σουηδού Στρίνμπεργκ (Πατέρας) και του Ρώσου Τσέχοφ (Ο θείος Βάνιας).

Ζωγραφική

  • Ιμπρεσιονισμός: ήταν η προσπάθεια να αποδοθεί η φευγαλέα εντύπωση (impression). Το βάρος έπεφτε στα μεταβαλλόμενα είδωλα των πραγμάτων.
  • Κύριοι εκπρόσωποι του ιμπρεσιονισμού ήταν οι Πισαρό, Ρενουάρ, Μονέ, Ντεγκά.
  • Οι μεταϊμπρεσιονιστές, όπως οι Σερά, Γκογκέν, Βαν Γκογκ, Σεζάν κ.ά, αξιοποίησαν τις καινοτομίες των ιμπρεσιονιστών και οδήγησαν τη ζωγραφική σε νέα μονοπάτια (π.χ κυβισμός).

Γλυπτική:

Οι αναζητήσεις στη γλυπτική εκφράστηκαν κυρίως στο έργο του Γάλλου Ροντέν, ο οποίος επιδίωκε την απόδοση βαθύτερων συναισθημάτων και πανανθρώπινων αξιών.

ΕΝΟΤΗΤΑ 26

Πνευματική ζωή, Γράμματα και Τέχνες στην Ελλάδα του 19ου αιώνα

Κύριες κατευθύνσεις της ελληνικής πνευματικής ζωής

Η ανάπτυξη της ιστορίας και της λαογραφίας:

  • Κυρίαρχο στοιχείο της πνευματικής ζωής του 19ου αι. ήταν η προσπάθεια συγκρότησης μιας εθνικής ταυτότητας. Έτσι, δόθηκε μεγάλη βαρύτητα στην ιστορία και τη λαογραφία.
  • Ιστορία: Ο Σ. Ζαμπέλιος και ο Κ. Παπαρρηγόπουλος υποστήριξαν ότι υπάρχει αδιάκοπη συνέχεια του ελληνισμού από την αρχαιότητα.
  • Λαογραφία: θεμελιώθηκε στην Ελλάδα από το Ν. Πολίτη για να υπηρετήσει τις ανάγκες ενίσχυσης της ελληνικής εθνικής ταυτότητας. Οι λαογράφοι μελέτησαν τη σύγχρονη λαϊκή ζωή και τα λαϊκά έθιμα.

Η ίδρυση Πανεπιστημίου:

  • Ιδρύθηκε το 1834 και επωμίστηκε την «αποστολή» να εμφυσήσει στους ομογενείς «αλύτρωτους» φοιτητές του τις ελληνικές εθνικές αξίες.

Το κίνημα του δημοτικισμού:

  • Πρόκειται για τη συστηματική προσπάθεια να καθιερωθεί η δημοτική γλώσσα στην εκπαίδευση, στη διοίκηση και στη λογοτεχνία.
  • Πρωτεργάτης του κινήματος ήταν ο Γ. Ψυχάρης, ο οποίος με το βιβλίο του Το Ταξίδι μου τόνισε την ανάγκη της γενίκευσης της δημοτικής γλώσσας.
  • Υπήρχαν, ωστόσο, αντιδράσεις στις οποίες πρωτοστατούσε το συντηρητικό φοιτητικό κίνημα της εποχής, με σοβαρά επεισόδια:
  • το 1901 λόγω της μετάφρασης του Ευαγγελίου στη δημοτική (Ευαγγελικά),
  • το 1903 λόγω της μετάφρασης της Ορέστειας του Αισχύλου σε απλή καθαρεύουσα (Ορεστειακά).

 

Γράμματα

Ο Διονύσιος Σολωμός και η Επτανησιακή Σχολή

  • Ο Δ. Σολωμός είναι ο δημιουργός του ποιήματος Ύμνος εις την Ελευθερίαν, το οποίο ήταν εμπνευσμένο από την επανάσταση του 1821. Οι δύο πρώτες στροφές του μελοποιήθηκαν από το Ν. Μάντζαρο και αποτελούν τον εθνικό ύμνο της Ελλάδας.
  • Γύρω του σχηματίστηκε ένας κύκλος διανοουμένων (Γ. Τερτσέτης, Ι. Πολυλάς, Γρ. Μαρκοράς κ.ά) που συμμερίζονταν τις απόψεις του και έμειναν γνωστοί ως Επτανησιακή Σχολή. Πλάι τους ξεχωριστές περιπτώσεις ήταν ο Α. Κάλβος, ο Α. Βαλαωρίτης και ο Α. Λασκαράτος.

 

Οι Φαναριώτες και η Παλαιά Αθηναϊκή Σχολή (1830-1880)

  • Οι Φαναριώτες, όπως τα αδέλφια Αλέξανδρος και Παναγιώτης Σούτσος και ο Αλ. Ραγκαβής γράφουν στην καθαρεύουσα και μιμούνται το γαλλικό ρομαντισμό.
  • Στην πεζογραφία διακρίθηκαν οι Ε. Ροϊδης (Πάπισσα Ιωάννα), Π. Καλλιγάς (Θάνος Βλέκας), Δ. Βικέλας (Λουκής Λάρας).

 

Η Νέα Αθηναϊκή Σχολή και η γενιά του 1880

  • Στις αρχές της δεκαετίας του 1870 ορισμένοι νέοι λογοτέχνες άρχισαν να απορρίπτουν το ρομαντισμό και να στρέφονται προς την εκφραστική και θεματική απλότητα. Ο κύριος εκφραστής αυτής της γενιάς ήταν ο Κ. Παλαμάς.
  • Στην πεζογραφία αναπτύχθηκε το διήγημα, στο οποίο ξεχώρισαν οι Γ. Βιζυηνός και Αλ. Παπαδιαμάντης.

 

Τέχνες

Η ζωγραφική και η γλυπτική

  • Οι τέχνες ήταν επηρεασμένες από τα δυτικά πρότυπα. Η πιο ισχυρή επιρροή ασκήθηκε από τη Σχολή του Μονάχου.
  • Οι Α. Κριεζής, Δ. Τσόκος και Θ. Βρυζάκης εμπνεύστηκαν από τον Αγώνα.
  • Οι τρεις μεγάλες μορφές της ελληνικής ζωγραφικής του 19ου αιώνα, που σπούδασαν και έζησαν στο Μόναχο, ήταν:
    • Ο Ν. Λύτρας: ασχολήθηκε αρχικά με ιστορικά θέματα και στη συνέχεια με την απεικόνιση της καθημερινής ζωής.
    • Ο Κ. Βολανάκης: εμπνεύστηκε από τη θάλασσα και τη ναυτική ζωή.
    • Ο Ν. Γύζης: διακρίθηκε για μια διάθεση εξιδανίκευσης των θεμάτων.
  • Σημαντικότερος γλύπτης της εποχής υπήρξε ο Γ. Χαλεπάς.

 

Η αρχιτεκτονική

  • Κατά την οθωνική περίοδο τα μεγάλα κτίρια σχεδιάστηκαν σύμφωνα με τον κλασικισμό από ξένους αρχιτέκτονες: αδερφοί Χάνσεν, Φ. φον Γκέρτνερ.
  • Κορυφαίος αρχιτέκτονας στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ήταν ο Ε. Τσίλερ, ο οποίος δίδαξε και στο Πολυτεχνικό Σχολείο.
  • Παράλληλα έδρασαν και Έλληνες αρχιτέκτονες:
  • ο Σταμάτης Κλεάνθης,
  • ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου.
    • Στα τέλη του 19ου αιώνα οι Έλληνες αρχιτέκτονες δημιούργησαν το νεοκλασικό σπίτι, με στοιχεία αρχιτεκτονικής που παραπέμπουν στην αρχαία Ελλάδα.

Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Επαναληπτικές ασκήσεις στα αρχαία ελληνικά α΄ γυμνασίου
19 Μαρ 2020

Επαναληπτικές ασκήσεις στα αρχαία ελληνικά α΄ γυμνασίου

Συντάκτης: ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ | Κάτω από: Υλικό γλώσσας α΄ γυμνασίου



Λήψη αρχείου

Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Ζητείται Ελπίς, Αντώνης Σαμαράκης
19 Μαρ 2020

Ζητείται Ελπίς, Αντώνης Σαμαράκης

Συντάκτης: ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ | Κάτω από: Υλικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ γυμνασίου

ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ – ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ

                                            ΑΝΤΩΝΗΣ  ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ  

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Αντώνης Σαμαράκης γεννήθηκε το 1919 στην Αθήνα, όπου σπούδασε νομικά (1937-1941). Από το 1935 ως το 1963 εργάστηκε στο Υπουργείο Εργασίας, θέση από την οποία παραιτήθηκε με την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά και στην οποία επέστρεψε το 1945. Στην Κατοχή συμμετείχε στην Αντίσταση. Το 1944 συνελήφθη από τους ναζί και καταδικάστηκε σε θάνατο. Ύστερα από περιπέτειες κατάφερε να ξεφύγει. Συμμετείχε ως εκπρόσωπος της χώρας μας σε διεθνείς συναντήσεις για θέματα εργασιακά και μεταναστευτικά. Την περίοδο 1968-1969 ηγήθηκε αποστολής εμπειρογνωμοσύνης στις χώρες της Αφρικής μετά από ανάθεση της Διεθνούς Ομάδας Εργασίας. Ως εκπρόσωπος της Ουνέσκο ταξίδεψε στην Αιθιοπία και δραστηριοποιήθηκε με άρθρα του για τη διεθνή κινητοποίηση υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων των κατοίκων της χώρας. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ως ποιητής από τις στήλες περιοδικών. Το 1954 εκδόθηκε η πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο Ζητείται ελπίς.
Ακολούθησαν πέντε ακόμη βιβλία του, τα οποία γνώρισαν πολλές επανεκδόσεις και μεταφράσεις σε ξένες γλώσσες.Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο διηγήματος (1962 για το Αρνούμαι), το Βραβείο των Δώδεκα – Έπαθλο Κώστα Ουράνη (1966 για το Λάθος), το Μέγα Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία (1970 για το Λάθος). Τιμήθηκε επίσης για τη συνολική προσφορά του από τη διοργάνωση Europalia (1982) και με το Σταυρό του ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών (1995). Μετά τη μεταπολίτευση δημοσίευσε κείμενα κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Διηγήματά του έγιναν σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες. Ταινία έγινε επίσης «Το λάθος» από τον Peter Fleischmann.

Η πεζογραφία του Αντώνη Σαμαράκη τοποθετείται στο χώρο της κοινωνικής καταγγελίας. Μέσα από τα έργα του προβάλλει έντονη η αγωνία για την πορεία του σύγχρονου κόσμου, η κοινωνική συνείδηση και η ανθρωπιστική κοσμοθεωρία του συγγραφέα. Η γλώσσα του είναι απλή, χωρίς επιτηδευμένο ύφος, ξεχωρίζει κυρίως για την πυκνότητα των νοημάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η ευρηματικότητα στην εξέλιξη και το τέλος της δράσης και η συχνή χρήση οπτικής χρήσης του λόγου (κείμενα δακτυλογραφημένα, σκίτσα, κ.α.).

Για 20 χρόνια προσέφερε ανεκτίμητη βοήθεια στην UNICEF. Το 1984 ήταν επικεφαλής ελληνικής εκστρατείας ενάντια στο λιμό στην Αιθιοπία που ταξίδεψε δις κι έγραψε τα κείμενα της ταινίας του Παντελή Βούλγαρη «Αιθιοπία: Οδοιπορικό Θανάτου & Οδοιπορικό Ζωής» που «γύρισε» για τη UNICEF η ΕΡΤ. Με την ακούραστη προσφορά του , βοήθησε ν’ αναγνωρισθεί η UNICEF στη συνείδηση του κόσμου ως αποτελεσματικός κι αξιόπιστος οργανισμός που αγωνίζεται σκληρά για τα παιδιά. Για τη δράση του αυτή , το 1989 η UNICEF Ν. Υόρκης τον ονόμασε 1ον Έλληνα Πρέσβυ Καλής Θέλησης για τα Παιδιά του Κόσμου.

Υπήρξε επίσης από τους εμπνευστές, θερμότατος υποστηρικτής και πρόεδρος της επιτροπής του θεσμού «Βουλή των Εφήβων». Είχε πάντα το νου του στους νέους. Με τη λέξη «κατάληψη» ξεκίνησε την ομιλία του το 1999 στη Βουλή των Εφήβων, προτρέποντας τους σε «κατάληψη στη Βουλή των μεγάλων». Αγαπούσε τη Κύπρο και τη τίμησε πολλές φορές με τη παρουσία του. Το δράμα του νησιού αυτού δε μπορούσε ν’ αφήσει αυτό τον ευαίσθητο άνθρωπο ασυγκίνητο. Ο Αντώνης Σαμαράκης, αιώνιος έφηβος, έφυγε στις 8 Αυγούστου 2003, στα 84 του χρόνια. Τους τελευταίους μήνες βρισκότανε στη Πύλο. Σύμφωνα με επιθυμία του το σώμα του δωρήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για έρευνες φοιτητών της Ιατρικής Σχολής.

  Α. Σαμαράκης, πεζογράφος της κοινωνικής συνείδησης

Ο Σαμαράκης έταξε ευθύς εξ αρχής ορισμένους στόχους, και στα είκοσι χρόνια της πεζογραφικής σταδιοδρομίας του δεν απίστησε ποτέ σ’ αυτούς· ίσα-ίσα τους εμπλούτισε, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται σήμερα σαν σταυροφόρος που έχει πάρει όρκο να χτυπάει μέχρι τελευταίας πνοής του τους μισητούς εχθρούς του ανθρώπου και της ανθρωπιάς. Και είναι οι εχθροί αυτοί ο κάθε πόλεμος, ο πυρηνικός πόλεμος, ο ολοκληρωτισμός, η εκμηδένιση του αδύναμου μοναχικού ατόμου μέσα στους τερατικούς μηχανισμούς της εποχής μας.

Οι ήρωες των διηγημάτων και των μυθιστορημάτων του προβαίνουν σε κάποια χειρονομία: ξεριζώνουν ένα δέντρο, καταστρέφουν μια εφεύρεσή τους, φυγαδεύουν εκείνον που συλλάβανε, σκοτώνουν ένα παιδάκι που παίζει τον πόλεμο κ.ο.κ. Δεν είναι, λοιπόν, άστοχο αν ονομάσουμε τον Σαμαράκη πεζογράφο της κοινωνικής συνείδησης. Και για να εκδηλώσει την εξανάστασή του ή για να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου συχνά χρησιμοποιεί την ειρωνεία και το χιούμορ. Όπλο από τα πιο αποτελεσματικά.

                                 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ

Κεντρικό θέμα: Η διάψευση των ελπίδων με το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου μέσα από την ειδησεογραφία μιας εφημερίδας.

  • Αβεβαιότητα, φόβος για την έκρηξη νέου πολέμου, τοπικές εστίες συγκρούσεων, εύθραυστη ειρήνη, πυρηνικές δοκιμές, κίνδυνος από την ραδιενέργεια.
  • κοινωνική δυστυχία που οδηγεί σε αυτοκτονίες, φτώχεια, ιδεολογική σύγχυση, ανασφάλεια, απελπισία, απόγνωση, συλλογική αδιαφορία, φόβος για το μέλλον.
  • Ο αφηγητής αφηγείται την ιστορία παραθέτοντας εναλλάξ στοιχεία της εξωτερικής πραγματικότητας (το καφενείο, η εφημερίδα, οι ειδήσεις, οι ενέργειες του ήρωα, οι κινήσεις του ήρωα, το σούρουπο, το είδωλο του στο καθρέφτη, τα τρόλεϊ, το πλήθος, τα τσιγάρα και ο πωλητής, το ξαναδιάβασμα της εφημερίδας) και στοιχεία του εσωτερικού κόσμου (σκέψεις για ενδεχόμενο νέου πολέμου, προβληματισμός για την έναρξη συνεχόμενων τοπικών πολέμων, διάψευση ελπίδας για παγκόσμια ειρήνη, ιδεολογική σύγχυση, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, έλλειψη πίστης σε ιδεολογίες, αναδρομή στις ελπίδες του παρελθόντος και συνειδητοποίηση της απουσίας ελπίδας, μνεία των συγγραφικών του πονημάτων ) ή συναισθήματα του ήρωα (Απογοήτευση και απελπισία για την διάψευση των ελπίδων του, ανασφάλεια για την κατάσταση της κοινωνίας και το μέλλον του κόσμου, πανικό και υπαρξιακή αγωνία στη σκέψη της απώλειας της ελπίδας, φόβο για το μέλλον, μικρή και παράλογη ελπίδα μετά την σκέψη να εκφράσει την υπαρξιακή του αγωνία μέσω μιας αγγελίας. )
  • Το διήγημα μπορεί να χαρακτηριστεί ως «στατικό», γιατί λείπει η δράση και η κίνηση, καθώς ο ήρωας είναι καθηλωμένος στο χώρο του καφενείου και λειτουργεί αποκλειστικά ως αναγνώστης εφημερίδας. Ωστόσο η αφηγηματική αδράνεια αντικαθίσταται και αναπληρώνεται από μια άλλη δράση που ο ήρωας του διηγήματος τη ζει ως εσωτερική ένταση.

Ενότητες

   Ενότητα 1η: « Όταν μπήκε στο καφενείο…Το πανόραμα της ζωής!» Η ανάγνωση της εφημερίδας.

Η λιτή γλώσσα του συγγραφέα αποδίδει τον κοινωνικό προβληματισμό και το ψυχολογικό αδιέξοδο του κεντρικού ήρωα. Ο ίδιος παρατηρεί τις εξελίξεις στη λεωφόρο , η οποία συμβολίζει τη ζωή, περιορισμένος σε ένα καφενείο, πίσω από μία τζαμαρία που οριοθετεί ακριβώς αυτή τη φυλακή του. Οι ειδήσεις της εφημερίδας εντείνουν την αγωνία του και αποδίδουν το ζοφερό κλίμα της εποχής. Αυτό το κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας διαμορφώθηκε διότι το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου δεν είχε ως αποτέλεσμα την πολυπόθητη και αναμενόμενη ειρήνη. Αντίθετα, δημιούργησε την προσδοκία και το φόβο ενός επερχόμενου πολέμου. Οι εφημερίδες εκείνης της εποχής περιείχαν σχεδόν την ίδια θεματολογία με τις σύγχρονές μας εφημερίδες και αναφέρονταν σε εγκλήματα, ειδήσεις που αφορούσαν την οικονομία αλλά και κοσμικά νέα και μικρές αγγελίες. Από τις ειδήσεις της εφημερίδας του ήρωα, ξεχωρίζουμε το έλλειμα του προϋπολογισμού και τις τρεις αυτοκτονίες γιατί πρόκειται για ενδείξεις του αδιέξοδου, ανέλπιδου μέλλοντος μετά τον πόλεμο.

Ο ήρωας κυριεύεται από πανικό και απελπισία, καθώς περνάει η ώρα και συνειδητοποιεί τη ζοφερή κατάσταση που βιώνει η γενιά του. Αυτή η ψυχική κατάσταση αποτυπώνεται στις κινήσεις του καθώς περνάει το χέρι του μέσα από τα μαλλιά του και ιδρώνει εκδηλώνοντας έτσι την αγωνία και την απελπισία του.

Ενότητα 2η: « Δεν είχε αλλάξει διόλου προς το καλύτερο… Δεν μπορεί παρά να’χουν» Η ελπίδα.

Σημαντικό χαρακτηριστικό της 2ης ενότητας του κειμένου αποτελεί η επανάληψη του ρήματος «ελπίζω» και των παραγώγων του. Επιπλέον, οι λέξεις σύγχυση, ταραχή, πόλεμος και ειρήνη είναι συναισθηματικά φορτισμένες και προκαλούν ιδιαίτερο αισθητικό αποτέλεσμα, ενσωματωμένες σε ένα διήγημα που σχετίζεται με τον πόλεμο.

Ανάμεσα στις ελπίδες του, που διαψεύστηκαν, ο συγγραφέας αναφέρει και αυτές που αφορούσαν την κομμουνιστική ιδεολογία του. Ο κομμουνισμός υποστηρίζει την κοινοκτημοσύνη των μέσων παραγωγής και τη θεμελίωση αταξικής κοινωνίας. Πρόκειται για μία ιδεολογία με πολλούς υποστηρικτές στην χρονική περίοδο που εντάσσεται το παρόν διήγημα.

Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η αναφορά σε μία παιδική ανάμνηση του ήρωα, η οποία παραλληλίζεται με την απουσία ελπίδας που κυριαρχεί στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων της συγκεκριμένης χρονικής συγκυρίας  ( μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο). Συγκεκριμένα αναφέρεται στην ανίατη αρρώστια της θείας του όταν ο ίδιος ήταν παιδί. Του είχε μείνει χαραγμένη στο μυαλό η φράση του γιατρού « δεν υπάρχει ελπίδα» και του θύμισε αρκετά την τωρινή του κατάσταση. Ήταν ένα εύστοχο παράδειγμα για να μας εξηγήσει, πιο παραστατικά ίσως, ότι η απουσία ελπίδας στη ζωή του ανθρώπου, ισοδυναμεί με θάνατο.

Ενότητα 3η: « Ξανάριξε μια ματιά στην εφημερίδα…στο αυριανό φύλλο» Αντίδραση στην πραγματικότητα

Ο ήρωας αντιλαμβάνεται ότι η παθητική στάση της γενιάς του οδηγεί σε αδιέξοδο. Συνεπώς αποφασίζει να δράσει και να φανερώσει σε όλους – μέσω μίας αγγελίας- αυτό που λείπει από τον καθένα μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου πολέμου: η ελπίδα. Θα την ψάξει μέσα από το σπαρακτικό «ζητείται» της αγγελίας του . Η ελπίδα είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής, για την εξέλιξη πέρα από τη στασιμότητα που έχει προκαλέσει η έλλειψή της. Η ελπίδα γεννά την προσδοκία, τους στόχους, τα όνειρα και αποτελεί βάση της ύπαρξής μας. Η ελπίδα είναι ο μοναδικός τρόπος διαφυγής από το αδιέξοδο που γέννησε ο πόλεμος. Όπως διαπιστώνουμε από την στάση του ήρωα, η ελπίδα αναδύεται μέσα από τη δράση και όχι την αδράνεια. Η αναζήτηση της ελπίδας πρέπει να είναι διαρκής…

                           Χαρακτηρισμός του κεντρικού ήρωα

Ο ήρωας συνηθίζει να διαβάζει καθημερινά εφημερίδα, να παρατηρεί τη ζωή γύρω του και  επιλέγει τη συγγραφή διηγημάτων ως τρόπο έκφρασης των προβληματισμών του. Είναι πνεύμα ανήσυχο, κριτικό, με ενδιαφέρον για τα προβλήματα της εποχής του. Έχει αγωνιστεί υπερασπιζόμενος τα ιδανικά του τα οποία τώρα διαπιστώνει ότι καταρρέουν. Το πάθος που γεννούσε η πίστη του σ’αυτά , έδωσε τη θέση του στην απελπισία ως απόρροια της απογοήτευσης και της διάψευσης των ελπίδων του. Νιώθει βαθιά λύπη καθώς παρακολουθεί την πραγματικότητα να διαλύει τα όνειρα και τις προσδοκίες του. Πρόκειται για έναν ιδεαλιστή, γεμάτο αγάπη για τον συνάνθρωπό του με τον οποίο όμως βιώνει μία έλλειψη επικοινωνίας και αλληλοκατανόησης, οι οποίες θα ήταν λογικό να υφίστανται εφόσον η διάψευση των ελπίδων αποτελεί μία γενικευμένη κατάσταση. Η διάψευση φαίνεται από τα αποσπάσματα της εφημερίδας που παρατίθενται (κατά σειρά: τεταμένη παγκόσμια πολιτική σκηνή με τοπικούς πολέμους, απειλή από τη ραδιενέργεια, κίνδυνος νέου πολέμου, προβληματική οικονομία και εξαθλίωση των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων , απελπισία στα όρια της αυτοκτονίας, μιμητισμός και αλλοτρίωση της άρχουσας τάξης). Η ειδησεογραφία λειτουργεί σα μανιβέλα στο μυαλό του ήρωα ως αφορμή και όχι αιτία («Δεν έφταιγε η εφημερίδα….») για να προοικονομήσει τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι της εποχής: Φόβο για νέο πόλεμο («η σκιά του 3ου… στην Ινδοκίνα σήμερα αύριο…, Ο πόλεμος, η βόμβα υδρογόνου…, … πως ο εφιάλτης του πολέμου δεν θα στοίχειωνε πια τη γή μας…, … Την ειρήνη, τη βαθειά τούτη λαχτάρα που κρέμεται από μια κλωστή., Η σκια του καινούριου πολέμου»),αρνητικά συναισθήματα, σύγχυση και κοινωνική αθλιότητα («είχε ιδρώσει, αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους, Σκεφτότανε τη φτώχεια, την αθλιότητα…, την ταραχή που είχε μέσα σου…, διάψευση από κάθε λογής ιδεολογίες, οι δυο αυτοκτονίες, Άγγιζε θέματα του καιρού μας: τον πόλεμο, την κοινωνική δυστυχία…»). Και, πάνω απ’ όλα, την ματαίωση, την διάψευση και , τελικά, την απουσία ελπίδας που διατρέχει όλο το απόσπασμα και εμφανίζεται καθαρότερα σε αρκετά σημεία με την χρήση των λέξεων «ελπίζω» και «ελπίδα» .Ταυτόχρονα θεωρεί ότι η απουσία ελπίδας είναι υποτιμητική. Αυτούς τους προβληματισμούς τους ξεδιπλώνει στα γραπτά του τα οποία όμως δεν εκδίδει διότι προσπαθεί να αποφύγει την δογματική κριτική και την απόδοση πολιτικής «ταμπέλας» στον ίδιο (αριστερός, δεξιός κλπ.) Ξαφνικά αποφασίζει να εκφράσει την υπαρξιακή ανάγκη του δημοσιεύοντας την αγγελία «Ζητείται ελπίς». Η βιασύνη του υποδηλώνει την προσπάθεια να βρει διέξοδο στην μοναξιά του και να συνδεθεί με τους συνανθρώπους του,να μη μείνει αδρανής και απαθής μπροστά στη ζοφερή πραγματικότητα αλλά να δράσει, έστω και με την δημοσίευση της αγγελίας, προκειμένου να ανοίξει μία χαραμάδα στην ελπίδα, να ξαναπιστέψει στον άνθρωπο και τα ιδανικά που απαιτείται να ξαναθέσει.

                                   Ιδέες και συναισθήματα

Τα συναισθήματα του ήρωα αντιστοιχούν στη δυσβάσταχτη  πραγματικότητα  της μεταπολεμικής ζωής. Προφανώς τα ίδια συναισθήματα κατακλύζουν και όλη τη γενιά του. Γι’ αυτό ο ήρωας δεν έχει όνομα καθώς θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε, ίσως ο ίδιος ο συγγραφέας, ένας φίλος, ένας γνωστός αλλά και ένας παντελώς άγνωστος. Το νήμα που δένει αυτούς τους ανθρώπους είναι η απογοήτευση, η απελπισία. Γενικότερα κάθε γενιά που επιζεί μετά από έναν – ακόμη και νικηφόρο- πόλεμο, βιώνει την απόγνωση, τον πανικό και την αδυναμία να ανταπεξέλθει σε ένα αβέβαιο μέλλον. Η πολυπόθητη ειρήνη , η ασφάλεια και η ευημερία που θα έπονταν, δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα. Η σταθερότητα σε κάθε τομέα της ζωής αποδείχθηκε ευσεβής πόθος.

Ωστόσο μέσα στην απελπισία του ο ήρωας αφήνει να διαφανούν κάποιες χαραμάδες ελπίδας  μέσα από αισιόδοξες σκέψεις («Βέβαια άλλοι θα ‘χουν ελπίδα, σκέφτηκε. Δεν μπορεί παρά να ‘χουν!»)  , από την ίδια την απέλπιδα ενέργεια του (την αγγελία) και από την όρεξη με την οποία όρμησε να την πραγματοποιήσει.

 Αφηγητής: είναι τριτοπρόσωπος, ετεροδιηγητικός , με εστίαση μηδενική, παντογνώστης καθώς γνωρίζει και την εξωτερική δράση αλλά και τις σκέψεις, τα συναισθήματα του ήρωα. Συγκεκριμένα, εκτός από τις εικόνες της εξωτερικής πραγματικότητας ( η περιγραφή του καφενείου, η εφημερίδα, το τρόλει, οι περαστικοί κλπ.) παρουσίαζει λεπτομερειακά και την ψυχοσύνθεση του ήρωα.

Αφηγηματικός χρόνος: α) ιστορικός χρόνος , η δεκαετία του ’50 δηλαδή η μεταπολεμική περίοδος του ψυχρού πολέμου. β) Μυθικός χρόνος: Πολύ σύντομος, ουσιαστικά πρόκειται για ένα απόγευμα ως το σούρουπο. Ωστόσο υπάρχει και μία αναδρομική αφήγηση, μία αναφορά ενός περιστατικού από την παιδική του ηλικία, με το οποίο συσχετίζει την απελπισία του με τη μη αναστρέψιμη κατάσταση της υγείας της ετοιμοθάνατης θείας του. Μέσω αυτής της αναλογίας επιχειρεί να αποδώσει το μέγεθος του υπαρξιακού και ιδεολογικού αδιεξόδου του.

  Η διαχρονικότητα και η παγκοσμιότητα του κειμένου εξασφαλίζονται από την ανωνυμία του ήρωα και από την αοριστία του χώρου και του χρόνου. Στην θέση του ήρωα θα μπορούσε να βρίσκεται κάθε απελπισμένος άνθρωπος, απογοητευμένος από την πτώχευση των ιδανικών και των ιδεολογιών του. Η ανωνυμία δηλώνει ότι το κεντρικό πρόσωπο του διηγήματος είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα των ανθρώπων της εποχής. Το ίδιο σημαίνει και η αοριστία χώρου (κάποιο καφενείο σε κάποια μεγάλη πόλη) και χρόνου (μετά τον Β’ Παγκόσμιο).

Γλώσσα/ Ύφος: Παρατηρούμε ότι ο συγγραφέας ενσωματώνει στη δική του γλωσσική έκφραση και στοιχεία της καθαρεύουσας.(« Αι απώλειαι εκατέρωθεν υπήρξαν βαρύταται», « Η σκιά του νέου πολέμου απλούται εις τον κόσμο μας» και ο τίτλος του διηγήματος «Ζητείται ελπίς».) Τα στοιχεία αυτά του κειμένου παρατίθενται αυτούσια, χωρίς να μεταγραφούν από το συγγραφέα στη δημοτική, που είναι το κατεξοχήν εκφραστικό του όργανο, διατηρώντας , με τον τρόπο αυτό, τη ζωντάνια και τη φόρτιση που έχουν. Ταυτόχρονα, η χρήση αυτή είναι σκόπιμη διότι επιχειρεί να αποτυπώσει ειρωνικά τη διγλωσσία που επικρατούσε στη δεκαετία του ’50. Η καθαρεύουσα ήταν η επίσημη γλώσσα του κράτους, κυρίως στο γραπτό λόγο. Είχε επιβληθεί από τα συντηρητικά καθεστώτα στην εκπαίδευση, τη διοίκηση, τη νομοθεσία και τον τύπο.

Η σκόπιμη ενσωμάτωση τύπων της καθαρεύουσας -στην εφημερίδα, στις Μικρές αγγελίες, στους τίτλους των ειδήσεων κλπ- μαζί με νεολογισμούς («ευμορφιάς»), στοιχεία της δημοτικής ( φόρεμα αντί ένδυμα, κομψότατο) και ξενικές ή ελληνοποιημένες λέξεις ( κοκταίηλ, εμπριμέ, τοκ, σικ, ελεγκάντικη, χολ, WC, ατζέντα) σαρκάζει την αλλοτρίωση και τον στείρο μιμητισμό της ιθύνουσας τάξης. Γενικότερα, η σύγχυση της γλώσσας αντικατοπτρίζει τη σύγχυση ταυτότητας της  εποχής. Αυτοί που χρησιμοποιούν την καθαρεύουσα , θεωρώντας κατώτερη τη δημοτική, ενώ επιχειρούν να διασφαλίσουν την καθαρότητα της γλώσσας, απαλλάσοντάς την από λαϊκούς τύπους, την « εμπλουτίζουν» με ξένες λέξεις, νοθεύοντάς την.

Με ειρωνική διάθεση αντιμετωπίζει και τη στάση ζωής των Ελλήνων όπως αυτή αποτυπώνεται στις ειδήσεις και τις αγγελίες. Εκεί παρουσιάζονται οι ανάγκες των Ελλήνων ανάλογα με την κοινωνική τους τάξη και την οικονομική επιφάνεια. ( κοκταίηλ, τζιπ, νεόδμητος πολυκατοικία, τάπης γνήσιος περσικός, ενοικιάζεται δωμάτιο, ζητείται γραφομηχανή, ραδιογραμμόφωνον).

  Η γλώσσα του συγγραφέα είναι η γλώσσα της καθημερινότητας, απλή δημοτική, άμεση, πυκνή, ουσιαστική, ρεαλιστική θα λέγαμε, ώστε να μπορέσει να αποτυπώσει την έλλειψη ελπίδας.

Το ύφος του συγγραφέα είναι λιτό,ζωντανό, παραστατικό με γρήγορο,κάποιες φορές ασθματικό,  ρυθμό. Αυτός υπηρετείται από τον μικροπερίοδο λόγο ( «Πέρασε το χέρι του στα μαλλιά του. Σκούπισε τον ιδρώτα στο μέτωπό του· είχε ιδρώσει, κι όμως δεν έκανε ζέστη.»), τα ασύνδετα σχήματα ( «Και στο μεταξύ, το αίμα χυνότανε, στην Κορέα χτες, στην Ινδοκίνα σήμερα, αύριο…») , τις επαναλήψεις , τη βραχυλογία , την εκφραστική πυκνότητα και την κινηματογραφική τεχνική.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Η ρεαλιστική ματιά του συγγραφέα και η σκοτεινή διάθεση του ήρωα δεν επιτρέπουν τη χρήση πολλών εκφραστικών μέσων. Εντοπίζουμε μόνο:

–   Επαναλήψεις. «Σύγχυση στον τομέα των ιδεών, σύγχυση στον κοινωνικό τομέα, σύγχυση…» , «Και είχε ελπίσει. Μα τώρα ήτανε πια χωρίς ελπίδα. Ναι, δε φοβότανε να το ομολογήσει στον εαυτό του πως ήτανε χωρίς ελπίδα.Μια σειρά από διαψεύσεις ελπίδων ήταν η ζωή του. Είχε ελπίσει τότε… Είχε ελπίσει ύστερα…

– Αντιθέσεις. «Και είχε ελπίσει. Μα τώρα ήτανε πια χωρίς ελπίδα», «Ένας άνθρωπος που είχε ελπίσει άλλοτε, και τώρα δεν έχει ελπίδα»

– Μεταφορές/ Προσωποποιήσεις: «το μεγάλο τζάμι που έβλεπε στη λεωφόρο», « Έριξε μια ματιά στις «Μικρές Αγγελίες» , « Σκέψεις γυρίζανε στο νου του», «Πως θα ‘ρχόταν η ειρήνη, πως ο εφιάλτης του πολέμου δε θα ίσκιωνε πια τη γη μας », «η σκιά του τρίτου δεν είχε πάψει να βαραίνει πάνω στον κόσμο μας.» «το σκοτεινό πρόσωπο της ζωής.» « Την ειρήνη, τη βαθιά τούτη λαχτάρα, που κρέμεται από μια κλωστή» « Σκεφτότανε το φόβο που έχει μπει στις καρδιές», « Άγγιζε θέματα του καιρού μας», «Φοβότανε την ετικέτα που θα του δίνανε σίγουρα οι μεν και οι δε.»

    – Παρομοιώσεις: «Σαν να ήταν έγκλημα αυτό. Σαν να είχε ένα σημάδι πάνω του που το μαρτυρούσε. Σαν να ήτανε γυμνός ανάμεσα σε ντυμένους.»

Να σημειώσουμε βέβαια ότι αυτά τα εκφραστικά στοιχεία στηρίζουν την παραστατικότητα του κειμένου και την άριστη απόδοση του υπαρξιακού αδιεξόδου μετά τον πόλεμο και δεν στοχεύουν να εξωραϊσουν την πραγματικότητα.

Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Ασκήσεις στις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις
16 Μαρ 2020

Ασκήσεις στις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις

Συντάκτης: ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ | Κάτω από: Υλικό γλώσσας γ΄ γυμνασίου

Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις παραδείγματα

Να προσδιορίσετε το είδος της δευτερεύουσας επιρρηματικής πρότασης στις ακόλουθες περιόδους:

1.     Η Ελένη στενοχωριόταν, γιατί δεν έγραψε καλά στις εξετάσεις.

2.     Η Μαρία ήρθε σπίτι μου, για να παίξουμε σκάκι.

3.     Χάρηκε, επειδή ήρθαν οι φίλοι του.

4.     Πριν με ακούσει, θύμωσε.

5.     Όταν διαβάζει, γράφει καλά στις εξετάσεις.

6.     Θα παίξουμε επιτραπέζια παιχνίδια, αφού βρέχει έξω.

7.     Έφυγε βιαστικά, για να μη χάσει το πλοίο.

8.     Οι μαθητές ήθελαν να κλείσει το σχολείο, μόλις άρχιζαν οι ζέστες.

9.     Ήρθε να μας χαιρετήσει.

10.   Καταλαβαίνουμε ότι ήρθε το φθινόπωρο, όταν αρχίζουν τα πρωτοβρόχια.

11.   Είμαστε χαρούμενοι, αφού πλησιάζουν τα Χριστούγεννα.

12.   Σηκώθηκε στον πίνακα, για να λύσει την άσκηση.

13.   Ώσπου να γράψει τις ασκήσεις, είχε νυχτώσει.

14.   Σκόνταψε κι έπεσε στο χώμα, καθώς έτρεχε.

15.   Μόλις γύρισε από τις διακοπές, συναντήθηκε με τους φίλους του!

Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Επαναληπτικές ασκήσεις στη Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου
15 Μαρ 2020

Επαναληπτικές ασκήσεις στη Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου

Συντάκτης: ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ | Κάτω από: Υλικό γλώσσας α΄ γυμνασίου

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΉ ΓΛΩΣΣΑ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

1. Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη των παρακάτω παραγράφων.
Οι Έλληνες έχουν μια χαρακτηριστική λέξη που περιγράφει θαυμάσια τη διάθεσή τους
απέναντι στους ξένους: φιλοξενία. Η φιλοξενία είναι μια αρετή των Ελλήνων από τότε που
εμφανίστηκαν στην ιστορία. Ήδη στα ομηρικά έπη περιγράφονται σκηνές πολύ εγκάρδιας
φιλοξενίας, όπου ο ξένος επισκέπτης αντιμετωπίζεται ως ιερό πρόσωπο. Οι θεοί των
αρχαίων Ελλήνων – και ειδικά ο Δίας- πολύ συχνά έπαιρναν ανθρώπινη μορφή και
εμφανίζονταν ως ξένοι στα σπίτια των ανθρώπων, για να τους βοηθήσουν σε διάφορα
σημαντικά ζητήματα αλλά και για προσωπικές τους υποθέσεις. Οι αρχαίοι Έλληνες λοιπόν, κάθε φορά που ένας ξένος χτυπούσε την πόρτα τους, τον υποδέχονταν με τιμές και τον αντιμετώπιζαν ως ιερό πρόσωπο, έχοντας πάντα στο νου τους ότι μπορεί να είναι κάποιος θεός. Του έβαζαν να φάει, του γέμιζαν το ποτήρι με εκλεκτό κρασί, του έστρωναν να κοιμηθεί, και μόνο όταν είχε χορτάσει και είχε ξεκουραστεί έπαιρναν το θάρρος να τον
ρωτήσουν ποιος είναι και από πού έρχεται.

   Αστερίξ, ο ήρωας αυτών των περιπετειών. Μικρόσωμος πολεμιστής αλλά παμπόνηρος και με κοφτερό μυαλό, του εμπιστεύονται χωρίς αμφιβολίες όλες τις επικίνδυνες αποστολές, για τις οποίες συνήθως καταστρώνει και το σχέδιο δράσης. Ο Αστερίξ αντλεί την υπεράνθρωπη δύναμη του από το μαγικό ζωμό του Δρύίδη Πανοραμίξ.

   Το ράφτινγκ είναι ο ιδανικός τρόπος για να πλησιάσουμε την ομορφιά της φύσης.Περισσότερο κι από την έκκριση αδρεναλίνης, απ’ το πνεύμα ομαδικότητας, το ράφτινγκ μας προσφέρει πρόσβαση σε υδάτινα τοπία που δεν μπορείς να τα γνωρίσεις με κανέναν άλλο τρόπο. Επιπλέον το ράφτινγκ είναι μια ήπια δραστηριότητα, που μπορούν να τη γευτούν παιδιά και μεγάλοι. Αρκεί να βρίσκονται σε καλή φυσική κατάσταση, να ξέρουν κολύμπι και φυσικά να σέβονται τη δύναμη του νερού και να ακολουθούν πιοτά τις οδηγίες του συνοδού.

2. Χαρακτήρισε τις παρακάτω προτάσεις ως προς τη δομή τους (απλή , επαυξημένη,
σύνθετη , ελλειπτική).
 Τέσσερα χρόνια στην υπηρεσία του ερασιτέχνη φωτογράφου.
 Οι φωτογραφικές μηχανές μας διαθέτουν τηλεφακό, αυτόματο διάφραγμα και
φίλτρα.
 Το όνομα αρκεί.
 Η εστίαση , φωτογράφιση, εμφάνιση και εκτύπωση γίνονται παιχνίδι.

3. Μετασχημάτισε τις απλές προτάσεις που δίνονται σε επαυξημένες όπως στο
παράδειγμα
Πχ. ο φάρος κατευθύνει τα καϊκια 
Ο θαλασσόδαρτος φάρος κατευθύνει τα γερικά καΐκια
 Τα κύματα τρώνε τα βράχια
 Τα κοχύλια είναι αμέτρητα.
 Οι γλάροι σπαθίζουν τον αέρα

4. Χαρακτήρισε τις προτάσεις του διαλόγου με πλάγια γράμματα, με βάση το περιεχόμενό
τους (αποφαντική, προστακτική, ερωτηματική, επιφωνηματική)
– Πού θα πάτε;
– Στην Αθήνα, μαμά, άσε μας να πάμε. Πρέπει να έρθει κι η Ελένη μαζί.
– Στην Αθήνα; Αυτό είναι παράλογο! Ο καιρός το πάει για βροχή. Το μεσημέρι
να είστε εδώ. Πήρατε μαζί σας ομπρέλα;

5. Μετασχημάτισε τις καταφατικές προτάσεις που δίνονται σε αρνητικές και
ερωτηματικές.
Αυτός ο αρχιτέκτονας έχει πέντε βοηθούς σχεδιαστές.
Η δουλειά που τους ανατέθηκε είναι δύσκολη.

6. Να βρείτε τα μέρη της παραγράφου και να υπογραμμίσετε τις διαρθρωτικές /
μεταβατικές λέξεις που χρησιμοποιούνται μεταξύ των περιόδων. Τι σημασία έχουν
αυτές;
Το ανάκτορο της Κνωσού , χτισμένο σε μια περίοπτη θέση, ξεχωρίζει για τη
μεγαλοπρέπεια του. Είναι ένα συγκρότημα πολλών κτηρίων , έργο του μυθικού Δαίδαλου,
και αυτό που μας παραξένεψε με την πρώτη ματιά ήταν τα ζωηρά χρώματα και η καλή
κατάσταση μερικών κτισμάτων. Ο ξεναγός ωστόσο μας εξήγησε ότι αυτά τα κτίρια έχουν
αναστηλωθεί και οι φθορές τους έχουν αποκατασταθεί. Στο χώρο δέσποζε βέβαια το
πολυώροφο κεντρικό κτίσμα, αποκλειστικό ενδιαίτημα της βασιλικής οικογένειας.
Υπήρχαν όμως και οι κατοικίες των αξιωματούχων, εργαστήρια, αίθουσες τελετών, η
επίσημη αίθουσα με τον αλαβάστρινο θρόνο και δίπλα ακριβώς ιεροί χώροι, απόδειξη ότι
ο βασιλιάς ήταν παράλληλα και αρχιερέας. Καθώς μας το έλεγε αυτό ο ξεναγός, δήλωσα
ότι το ήξερα από την ιστορία και πρόσθεσα ότι η Κνωσός ήταν ταυτόχρονα διοικητικό ,
οικονομικό και θρησκευτικό κέντρο. Εκείνο, όμως που κέντρισε τη φαντασία μου ήταν τα
ερείπια από τις αποθήκες και οι «πολυδαίδαλοι» διάδρομοί τους. Κάπου εδώ λοιπόν
ζούσε ο Μινώταυρος, το μυθικό τέρας με τα κέρατα , και κάπου εδώ ξετύλιξε ο Θησέας
το νήμα της Αριάδνης. Χρειάστηκαν δυο ώρες για να τελειώσει η πλούσια ξενάγηση.

Ξέρετε άλλες μεταβατικές λέξεις; Τι δηλώνουν αυτές;

7. Να ετοιμάσετε μια παράγραφο (80-100 λέξεων) με θεματική περίοδο «Οι ταινίες
που μου αρέσει να παρακολουθώ είναι οι περιπέτειες».

8. Να βρείτε το Ονοματικό Μέρος και το Ρηματικό Μέρος στις παρακάτω προτάσεις.
 Ο διαρρήκτης παραβίασε την πόρτα του διαμερίσματος
 Ο Γιώργος πάει για μπάνιο.
 Η διάρκεια της παράστασης ήταν μιάμιση ώρα
 Με ζάλισε ο θόρυβος από τη μηχανή
 Τα καταστήματα θα είναι ανοιχτά σήμερα μέχρι αργά.

9. Στα Ονοματικά σύνολα που περιέχουν επίθετα, πείτε κάθε επίθετο ποιο ουσιαστικό
προσδιορίζει και τι ρόλο έχει μέσα στην πρόταση.
 Τα άσπρα πανιά ακινητούν στον υδάτινο ορίζοντα.
 Ένα μικρό τρένο κυλάει με τρανταγμούς μέσα σε μια χέρσα δύναμη.
 Οι πλούσιες χώρες του κόσμου πρέπει να βοηθούν τις φτωχές χώρες.
 Ο νέος άντρας κοίταξε λυπημένος το ζώο που σφάδαζε από τους δυνατούς
πόνους.
 Το ποινικό δίκαιο είναι κλάδος της νομικής επιστήμης.

10. Να συμπληρώσετε τα κενά με την κατάλληλη πτώση του επιθέτου που βρίσκονται
στην παρένθεση.
Ο υπουργός ενδιαφερόταν για την εξαγωγή των ………………(εγχώριος) προϊόντων
και την εισαγωγή …………..(ξένος) συναλλάγματος.
Δεν έλειψαν βέβαια και οι …………………..(μυστικός) συνεδριάσεις κατά τις οποίες
έπαιρναν …………(έκτακτος) μέτρα.
Στα πυκνά του φρύδια και τα ……………….. του στήθη (δασύς) έβλεπες ζωντανεμένη
την παλικαριά.
Έληξε η εποχή των……………(παχύς ) αγελάδων.
Οι άκρες των……………………(καφετής) ματιών της κατέληγαν σε μια
………………..(χρυσαφής) γραμμή.
Ήταν ένα αγόρι ……………………..(φοβητσιάρης).
Οι……………………(πεισματάρης) επιμένουν στη γνώμη τους και δεν μπορούν να
συνεννοηθούν με κανέναν.
Είχαν να διανύσουν ακόμη………………….(πολύς)δρόμο.
Στην αφετηρία είχαν συγκεντρωθεί……………….(πολύς)δρομείς.
Γύρισε ………………..(πολύς)χώρες και γνώρισε ……………..(πολύς) ανθρώπους.
Είχε όλα τα γνωρίσματα του συνετού και ………………………..(μεγαλοφυής) ανθρώπου.
Τα κράτη πρέπει να σέβονται τις ……………….(διεθνής) συμφωνίες.
Τα …………………… νησιά (κοραλλιογενής) είναι χτισμένα από αποικίες
………………….(μικρός)ζώων που μοιάζουν με ……………………….ανεμώνες (θαλάσσιος).

11. Να κατατάξεις τα υπογραμμισμένα ουσιαστικά του κειμένου με πλάγια γραφή σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα και κατόπιν να σχηματίσετε την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό.
Αρσενικά Θηλυκά Ουδέτερα Ισοσύλλαβα Ανισοσύλλαβα

Κι εγώ πέρασα τα μικρά μου χρόνια με τα ταξίδια που είχα διαβασμένα, αλλά είχα τη
σπάνια τύχη οι τοποθεσίες που ζούσα να μοιάζουνε με κείνα που είχα στο νου μου, και τα
ταξίδια μου να μην είναι ολότελα φανταστικά, αλλά σε πολλά ήταν αληθινά και η φαντασία μου τα τελειοποιούσε. Γιατί, το μέρος που γεννήθηκα κι έζησα μικρός, έμοιαζε σε πολλά με τα παράξενα μέρη που είχα στη φαντασία μου από τα διαβάσματα και τις ιστορίες που είχα ακούσει. Βέβαια δεν είχε αγριανθρώπους ανθρωποφάγους, δεν είχε ζούγκλες , μήτε κροκοδείλους, μαϊμούδες, ιπποποτάμους κι άλλα τέτοια ζωντανά, είχε όμως παράξενες θάλασσες, κάβους, σκυλόψαρα, χελώνες, ψάρια, φουρτούνες, ρέματα, αγριόχηνες, πελεκάνους, γλάρους κι άλλα θαλασσινά πουλιά. Κι η στεριά, είχε κι αυτή κάμποσα αγρίμια και αγριοπούλια, λαγούς κοπάδια, αλεπούδες, τσακάλια, φίδια, αγριογούρουνα….

12. Να βρείτε ποια η λειτουργία των ΟΣ που είναι με πλάγια γραφή.
Οι κάτοικοι ανοίγουν τα παράθυρά τους.
Όι άγριοι θάμνοι φράζουν το δύσβατο μονοπάτι.
Η επιφάνεια των νερών γυαλίζει.
Οι ψαράδες φυλάγουν εκεί τα σύνεργα της δουλειάς τους.
Προς τη θάλασσα το έδαφος γίνεται απότομο.
Η χερσόνησος του Σινά είναι μια άνυδρη έρημος
Ο ανήφορος αρχίζει από το εικονοστάσι και πέρα.
Οι ντόπιοι μαζεύουν πολλούς και νόστιμους καρπούς της εποχής.

13. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε ποια είναι τα υποκείμενα, αντικείμενα και
κατηγορούμενα. Ποια ρήματα λέγονται μεταβατικά, ποια αμετάβατα και ποια
συνδετικά;
Ο ανήφορος αρχίζει.
Οι κάτοικοι ανοίγουν τα παράθυρά τους∙ βλέπουν ξένους ανθρώπους.
Προς τη θάλασσα το έδαφος γίνεται απότομο.
Το Καρούλι είναι ένας βράχος.
Οι θάμνοι φράζουν το μονοπάτι.
Οι ντόπιοι μαζεύουν πολλούς και νόστιμους καρπούς της εποχής.
Η θάλασσα έγινε ένα πολύ στενό κανάλι.
Η φύση γύρω μας φαίνεται ήρεμη.
Η επιφάνεια των νερών γυαλίζει σαν κρύσταλλο.
Οι μαθητές εξέλεξαν τον Κώστα πρόεδρο της τάξης.
Οι ψαράδες φυλάγουν εκεί τα σύνεργα της δουλείας τους.
Δάσκαλοι και καθηγητές εκπαιδεύουν τους μαθητές.

14. Να βρείτε τη φωνή και τη διάθεση των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις:
 Οι κλόουν ντύνονται με ειδικές στολές.
 Σε λίγα λεπτά το διαστημόπλοιο εκτοξεύθηκε στο διάστημα.
 Οι ηθοποιοί ζουν μέσα σε όνειρο.
 Το νερό πάγωσε.
 Μηχανεύτηκε ένα έξυπνο τέχνασμα για να τους παραπλανήσει.
 Η ομάδα μας έχασε με βαρύ σκορ.
 Οι αστροναύτες κάθονται σε ειδικά καθίσματα.

15. Να κατατάξετε τα παρακάτω ρήματα κατά φωνή και συζυγία (τάξη όπου
χρειάζεται):
Αποβάλλω, υποκλίνομαι, λούζομαι, διψώ, φοράω, μελετώ, βαριέμαι, λαχανιάζω,
αιμορραγώ, χαλαρώνω, μαλώνω, κυριεύομαι, συκοφαντούμαι, διαφωνώ.

16. Να γράψετε την χρονική βαθμίδα, τον χρόνο και το ποιόν ενέργειας των
ρημάτων που υπογραμμίζονται:
 Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι πετούν τα σκουπίδια στο δρόμο.
 Έγραψε μια επιστολή.
 Θα προσπαθήσει να με διαβάλει.
 Φωνάζει, για να τον φοβηθούμε.
 Όταν έρθουν αυτοί, εγώ θα έχω φύγει.
 Ο υπουργός είχε προβάλει το έργο του.

17. Το κείμενο που ακολουθεί είναι αφηγηματικό. Σε ποιους χρόνους και ποιες
χρονικές βαθμίδες αναφέρονται τα ρήματά του; Γιατί ο συγγραφέας επιλέγει αυτά;

Ο Φαρινέλι προχωρούσε αργά προς το προσκήνιο. Άφησε το βλέμμα του να πλανηθεί
στο κοινό, σαν για να το χαϊδέψει, προτού τραγουδήσει. Το πλήθος, μεθυσμένο, τον χαιρέτησε με παρατεταμένες ζητωκραυγές. Ο πρίγκιπας της Ουαλίας είχε σηκωθεί στο θεωρείο του, το ίδιο κι η μικρή αυλή του. Επιτέλους, η μυθική φωνή αντήχησε…. Φαινόταν σαν να ξεπετιόταν από το σώμα του Φαρινέλι όπως οι βλαστοί του δέντρου. Βγαλμένο από τα πιο αβυσσαλέα βάθη της ύπαρξής του, το τραγούδι μέστωνα λυτρωτικό με μια πνοή απόλυτα φυσική. Γύρω από αυτό το θαύμα, όλα ήταν σιωπή και προσήλωση. Και για λίγες στιγμές, τέλεια αρμονία. Ο Φαρινέλι τραγουδάει με τα μάτια ορθάνοιχτα στο συνεπαρμένο κοινό του, φροντίζει να του ξυπνήσει τις συγκινήσεις που ζητάει, δυνατές, εκλεπτυσμένες. Έξω χιονίζει…. Χαμένος ανάμεσα στις άμαξες, ο Χέντελ κρύβεται για ν’ ακούσει αυτή τη φωνή, τούτη τη θεϊκή πνοή που γκρεμίζει τους τοίχους του θεάτρου.

18. Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τους ομοιόπτωτους προσδιορισμούς
(επιθετικός προσδιορισμός, παράθεση , επεξήγηση)
 Ο κ. Περικλής, ο γείτονας, άνοιξε ένα μεγάλο κατάστημα με είδη δώρων.
Ο κ. περικλής, που είναι γείτονας, …………………………………………(παράθεση)
Ειδικό και συγκεκριμένο (Περικλής) γενική έννοια (γείτονας)
 Ο γείτονας, ο κ. Περικλής , άνοιξε ένα μεγάλο κατάστημα με είδη δώρων.
Ο γείτονας, δηλαδή ο κ. Περικλής, …………………………………………(επεξήγηση)
Γενική έννοια (γείτονας)διασαφηνίζεται από ειδική έννοια (κ. Περικλής)
 Στερήθηκα τα πάντα, την ψυχαγωγία, το παιχνίδι.
 Ο φαρμακοποιός, εκφραστής του πνεύματος της ειρήνης , επιδοκίμασε την
απόφαση των παιδιών.
 Ένα από τα παιδιά της παρέας μας, ο Κώστας, διακρίθηκε στους πανελλήνιους
σκακιστικούς αγώνες.
 Τα καλοκαίρια στη γειτονιά παίζουμε συχνά τα αγαπημένα μας παιχνίδια,
κρυφτό, κουτσό, κυνηγητό.
 Ο μπάρμπα-Γάντζος, ο έμπορος παιχνιδιών, είχε το μεγαλύτερο κατάστημα
παιχνιδιών στη Μανωλίτσα.
 Δώρισα στην Άννα, τη μικρή μου αδελφή, ένα πολύ όμορφο ζευγάρι πατίνια.

19. Στις προτάσεις που ακολουθούν να υπογραμμίσετε τις γενικές που έχουν θέση
ετερόπτωτου προσδιορισμού και να βρείτε ποια λέξη προσδιορίζουν.
 Ήταν ημέρα αργίας.
 Μόλις βγήκαμε από το σπίτι , ρίξαμε μια ματιά στα σπίτια των γειτόνων.
 Στο μικρό εκείνο μαγαζί ήταν τοποθετημένα πολλά προϊόντα των δουλευτών του
κάμπου και κάθε νοικοκύρης έκανε τις προμήθειές του.
 Η γοητεία της τηλεόρασης είναι μεγάλη.
 Πολλές απαιτήσεις των παιδιών είναι αδικαιολόγητες.
 Πολλοί παρακινούνται από την προσδοκία του κέρδους.
 Ένιωθες να ξεχύνεται παντού η μυρωδιά των λουλουδιών.
 Η Οδύσσεια του Ομήρου εξακολουθεί να γοητεύει ακόμη και σήμερα.
 Είσαι μια σπίθα βουβή μέσα στο λαμπερό πλήθος των άστρων.

20. Στο κείμενο που ακολουθεί άλλες προτάσεις μπαίνουν η μία δίπλα στην άλλη
χωρίς σύνδεσμο (ασύνδετο σχήμα), άλλες συνδέονται παρατακτικά και άλλες
συνδέονται υποτακτικά. Να βρείτε το είδος της σύνδεσης.

«Μεγάλωσα με τη γιαγιά μου στο Μάλι. Όταν ήμουν ακόμη κοριτσάκι, μια γυναίκα
ήρθε στο σπίτι και ζήτησε να με πάριε στο Παρίσι, για να προσέχω τα παιδιά της. Είπε
στη γιαγιά μου πως θα μ’ έβαζε στο σχολείο να μάθω γαλλικά. Μα στο Παρίσι δεν πήγα
ποτέ στο σχολείο. Δούλευα. Ολημερίς σκούπιζα το σπίτι, μαγείρευα, πρόσεχα τα παιδιά,
έπλενα και τάιζα το μωρό. Δούλευα από τις επτά το πρωί μέχρι τις έντεκα τη νύχτα. Η
κυρά μου δεν έκανε τίποτα». Στα οκτώ της χρόνια η Σέμπα έγινε δούλα. Την έδερναν,
την κλείδωναν, τη βασάνιζαν. Το μαρτύριό της πήρε τέλος, όταν κάποιοι γείτονες το
κατάλαβαν και κάλεσαν την αστυνομία. Ήταν πια είκοσι ενός χρόνων.
Η ιστορία της Σέμπα θα ήταν συγκλονιστική, αν ήταν μοναδική. Όμως υπάρχουν
άλλες δυο χιλιάδες σαν αυτήν σήμερα στο Παρίσι. Σε 27 εκατομμύρια υπολογίζονται οι
σύγχρονοι δούλοι σε όλο τον κόσμο.

Τώρα είστε έτοιμοι για τις
εξετάσεις του Ιουνίου…
Καλή επιτυχία

Ετικέτες:

Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Η έννοια της λακωνικότητας
4 Δεκ 2018

Η έννοια της λακωνικότητας

Συντάκτης: ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ | Κάτω από: Θέματα Έκφρασης Έκθεσης

Έκθεση Β΄ Λυκείου: Λακωνικότητα

Με τον όρο λακωνικότητα αποδίδουμε την ικανότητα των ατόμων να εκφράζονται με συντομία και περιεκτικότητα. Πρόκειται για τη λιτή εκείνη έκφραση που κατορθώνει να καλύψει εύστοχα και με ακρίβεια τα ζητούμενα, χωρίς να καταφεύγει σε περιττολογίες.

Θα πρέπει, ωστόσο, να προσεχθεί πως η λακωνικότητα δεν ταυτίζεται με την απροθυμία επικοινωνίας ή με την αδυναμία διεξοδικότερης παρουσίασης. Η λακωνικότητα φανερώνει την ικανότητα ενός ατόμου να χειρίζεται με τέτοια ακρίβεια το λόγο, ώστε να διατυπώνει με συντομία μεν αλλά με χαρακτηριστική αποτελεσματικότητα τις απόψεις του.

Η ιδιαίτερη αξία της λακωνικότητας

Το να επιτευχθεί η δυνατότητα λακωνικής διατύπωσης, ώστε ο λόγος του ατόμου να είναι επιγραμματικός, σαφής και με εύστοχη ακρίβεια, προϋποθέτει συστηματική γλωσσική καλλιέργεια, εφόσον μόνο η άρτια γνώση της γλώσσας επιτρέπει την κατάλληλη κάθε φορά επιλογή λέξεων και εκφραστικών δομών. Προϋποθέτει, συνάμα, υψηλό επίπεδο αντίληψης προκειμένου να είναι εφικτή η διάκριση των ουσιωδών στοιχείων κάθε ζητήματος από τα επουσιώδη και τα λιγότερο σημαντικά.

Η λακωνικότητα έχει μια σειρά θετικών συνεπειών τόσο στην επικοινωνία όσο και στον τρόπο αντιμετώπισης της ζωής από τα άτομα. Ειδικότερα:

– Η λακωνικότητα επιτρέπει την αποτελεσματικότερη επικοινωνία μεταξύ των ατόμων τόσο σε διαπροσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, εφόσον επικεντρώνει τη συζήτηση πάντοτε στα καίρια ζητήματα, χωρίς υπεκφυγές ή αμφίσημες διατυπώσεις. Έτσι, σε σύντομο χρονικό διάστημα τα άτομα συνεννοούνται με σαφήνεια, έχοντας αποφύγει τις περιττολογίες που συχνά προκαλούν παρανοήσεις ή θέτουν σε δεύτερη μοίρα πολύ πιο ουσιώδη σημεία του εκάστοτε ζητήματος.

Η λακωνικότητα άλλωστε, ιδίως στο εργασιακό περιβάλλον, παραπέμπει στον επιθυμητό εκείνον επαγγελματισμό, που αποσκοπεί στη ταχεία διεκπεραίωση των εργασιών και στην αποφυγή ανώφελων καθυστερήσεων.

– Η επιδίωξη της λακωνικότητας συνιστά έναν αποτελεσματικό τρόπο όξυνσης της αντιληπτικής ικανότητας του ατόμου, εφόσον το εξωθεί να αναζητά πάντοτε τα καίρια στοιχεία κάθε ζητήματος και στη διάκρισή τους από τα λιγότερο ουσιώδη. Το άτομο μαθαίνει, επομένως, να διατρέχει γρήγορα κάθε πληροφορία και κάθε στοιχείο που του παρουσιάζεται εντοπίζοντας και επιλέγοντας τα πιο σημαντικά σημεία.

Η ικανότητα αυτή που βρίσκει εφαρμογές σε ποικίλες εκφάνσεις της καθημερινότητας, όπως είναι η ενημέρωση του ατόμου, η προσέγγιση μιας μελέτης ή ενός βιβλίου, αλλά και η παρακολούθηση μιας ομιλίας, προσφέρει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να μην εγκλωβίζεται στις επουσιώδεις λεπτομέρειες και να επικεντρώνει την προσοχή του πάντοτε στο πιο σημαντικό, εξοικονομώντας έτσι πολύτιμο χρόνο.

 

– Η λακωνικότητα, άρα, μπορεί να λειτουργήσει ως γενικότερος τρόπος ζωής -ιδίως στη σύγχρονη εποχή με τις διαρκείς απαιτήσεις και τις ποικίλες υποχρεώσεις-, επιτρέποντας στο άτομο να ιεραρχεί τάχιστα τις διάφορες υποχρεώσεις του, να επιλέγει ορθά εκείνες που πραγματικά προέχουν και να είναι επομένως πιο αποτελεσματικός στην καθημερινότητά του.

Η αναζήτηση και η επιλογή του καίριου, οπότε, δεν αφορά μόνο τη λεκτική έκφραση του ατόμου, αλλά και τη γενικότερη οργάνωση της καθημερινότητάς του.

– Η λακωνικότητα αποτελεί σημαντικό ζητούμενο κυρίως στο χώρο της πολιτικής, υπό την έννοια πως από τους πολιτικούς απαιτούνται ουσιαστικές απαντήσεις για τα προβλήματα του τόπου και όχι φλύαρες απαντήσεις γεμάτες κενολογίες και γενικότητες. Η παγίωση, άρα, της λακωνικότητας στο χώρο της πολιτικής θα έδινε μια πιο καθαρή εικόνα στους πολίτες τόσο για τους πραγματικούς σχεδιασμούς των πολιτικών όσο -κι αυτό είναι σύνηθες- για την άγνοια που έχουν σε σχέση με την ορθή διαχείριση ορισμένων κρίσιμων καταστάσεων.

– Η λακωνικότητα σε τομείς όπως είναι αυτός της ενημέρωσης των πολιτών αποκτά ιδιαίτερη σημασία στην εποχή μας, όπου η έλλειψη χρόνου καθιστά συχνά αναγκαία την καίρια και γοργή παροχή πληροφοριών για τα σημαντικότερα τρέχοντα ζητήματα.

Η πληρέστερη ενημέρωση, ωστόσο, θα απαιτεί πάντοτε τη διεξοδικότερη ερμηνευτική προσέγγιση των γεγονότων που δύσκολα μπορεί να αποκτήσει το χαρακτήρα μιας λακωνικής απόδοσης. Αν και σε πολλές περιπτώσεις η ερμηνευτική δημοσιογραφία τείνει να καταφεύγει στην παράθεση ακόμη και λιγότερο σημαντικών στοιχείων, τα οποία θα μπορούσαν προφανώς και να παραλείπονται.

– Η αξία της λακωνικότητας προκύπτει κι από την έμφαση που δίνεται σε αυτή στο πλαίσιο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μέσα από την άσκηση της περιληπτικής απόδοσης ενός κειμένου. Οι μαθητές εξασκούνται αφενός στο να εντοπίζουν τα σημαντικότερα σημεία των σκέψεων ενός συγγραφέα, όπως αυτές παρατίθενται  σ’ ένα επιλεγμένο κείμενο, κι αφετέρου στη δυνατότητα επιγραμματικής αναδιατύπωσης των συλλογισμών αυτών που φέρουν το ιδιαίτερο νοηματικό βάρος κάθε κειμένου.

Η άσκηση αυτή ενισχύει την κριτική ικανότητα των μαθητών, αφού επιδιώκει να τους καταστήσει επαρκείς αναγνώστες κειμένων που αναφέρονται σε σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα, και παράλληλα τους μυεί στη λακωνική διατύπωση, εφόσον η πύκνωση του αρχικού κειμένου απαιτεί λιτές και περιεκτικές εκφραστικές επιλογές.

– Η λακωνική έκφραση, σε μια εποχή που διακρίνεται για τους γοργούς ρυθμούς της και τη διαρκή ένταση, έχει αποτελέσει το βασικό μοτίβο λειτουργίας κι ενός δημοφιλούς μέσου κοινωνικής δικτύωσης, του Twitter, που επιτρέπει τη δημοσίευση σύντομων μηνυμάτων των 140 μόλις τυπογραφικών χαρακτήρων. Το μέσο αυτό καλεί, επομένως, τους χρήστες του να εκφράζονται με απόλυτη συντομία, σεβόμενοι προφανώς το χρόνο των αναγνωστών τους.

Τα αποτελέσματα που έχουν προκύψει είναι αρκετές φορές εντυπωσιακά, εφόσον οι περισσότεροι χρήστες έχουν κατορθώσει να καταγράφουν με απολύτως λακωνικό τρόπο τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, φανερώνοντας πως τα πλέον ουσιαστικά ζητήματα μπορούν κάλλιστα να εκφραστούν με συντομία και ακρίβεια, χωρίς να ζημιώνεται η σαφήνεια του μεταδιδόμενου μηνύματος.

– Η λακωνική έκφραση στο πλαίσιο ενός διαλόγου προσδίδει στα λεγόμενα του κάθε ομιλητή σοβαρότητα και προφανή διάθεση εξαγωγής καίριων συμπερασμάτων. Καθίσταται, συνάμα, εμφανής η συγκρότηση του λόγου, η ουσιαστική σκέψη και μελέτη επί των ζητημάτων που έχει προηγηθεί, καθώς και ο σεβασμός του ομιλητή απέναντι στους συνομιλητές του, εφόσον δεν καταφεύγει σε περίπλοκες διατυπώσεις με στόχο τον εύκολο εντυπωσιασμό και την παραπλάνησή τους.

Με τη λακωνικότητα των διατυπώσεων, και άρα με τη σαφήνεια, την ακριβολογία και την καθαρή παρουσίαση των επιχειρημάτων, οι συνομιλητές μπορούν να παρακολουθούν απρόσκοπτα την ανάπτυξη των συλλογισμών και να κατανοούν πληρέστερα και σε βάθος τις εκφραζόμενες απόψεις.

– Η λακωνική διατύπωση αξιοποιείται και στο πλαίσιο της διδασκαλίας, καθώς οι μαθητές μπορούν να κατανοήσουν και να αφομοιώσουν καλύτερα τις μεταδιδόμενες γνώσεις, όταν η παρουσίασή τους γίνεται με τρόπο συνοπτικό και άρτια οργανωμένο. Ενώ, ακόμη και στο πλαίσιο του σχολικού διαλόγου, οι λακωνικές ερωταποκρίσεις επιτρέπουν την καλύτερη παρακολούθηση της εξέλιξης που ακολουθεί η συζήτηση.

Περιπτώσεις στις οποίες η λακωνικότητα δεν επαρκεί

Παρά το γεγονός ότι στις περισσότερες επικοινωνιακές περιπτώσεις ένας λόγος καθαρός, σύντομος και περιεκτικός είναι πολλαπλά ωφέλιμος, εφόσον εξοικονομεί χρόνο στους ανθρώπους και επιτυγχάνει την πλέον αποτελεσματική συνεννόηση, υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις κατά τις οποίες η λακωνική διατύπωση δεν είναι η καταλληλότερη.

– Η διαδικασία της διδασκαλίας απαιτεί αρκετές φορές τη διεξοδική και αναλυτική παρουσίαση μιας σύνθετης έννοιας, ενός φαινομένου ή ενός ιστορικού γεγονότος, προκειμένου οι μαθητές να μπορέσουν να το κατανοήσουν καλύτερα. Όπως είναι προφανές μια επιγραμματική προσέγγιση βασιζόμενη σε πυκνές διατυπώσεις, που αποτελεί χαρακτηριστικό του λακωνικού λόγου, αντί να αποσαφηνίσει το εξεταζόμενο αντικείμενο, θα το καταστήσει ακόμη πιο δυσνόητο.

– Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες είναι αναγκαία η αφήγηση ενός γεγονότος κατά τρόπο αναλυτικό, μιας και κάθε του λεπτομέρεια μπορεί να φανεί σημαντική, ο ομιλητής δεν μπορεί να καταφύγει σε λακωνικές διατυπώσεις.

– Όταν ο ομιλητής θέλει να αποσαφηνίσει μια ιδέα ή μια θεωρία του, αναγκάζεται συχνά να προχωρήσει σε μια αναλυτική παρουσίαση, προκειμένου να γίνουν πλήρως κατανοητές όλες οι πτυχές και όλες οι παράμετροι της παρουσιαζόμενης ιδέας (άποψης, θεωρίας).

– Στην ερμηνευτική δημοσιογραφία, όπου στόχος είναι η ανάλυση των πολιτικών και οικονομικών καταστάσεων, κρίνεται συχνά αναγκαία μια διεξοδική παρουσίαση των δεδομένων, προκειμένου να καθίσταται σαφέστερη η πορεία που ακολουθούν τα πράγματα. Ο δημοσιογράφος, δηλαδή, οφείλει να παραθέσει με λεπτομέρεια όσα είναι ήδη γνωστά, να καταθέσει την άποψή του επ’ αυτών και κατόπιν να παρουσιάσει την εκτίμησή του για το πώς θα εξελιχθούν τα διάφορα οικονομικά και πολιτικά ζητήματα.

– Στο πλαίσιο της διαπροσωπικής επικοινωνίας, όταν το ζητούμενο είναι η καλύτερη γνωριμία μεταξύ των ατόμων, είναι συχνή η αναλυτική αφήγηση προσωπικών εμπειριών και παρελθοντικών γεγονότων∙ κάτι που θεωρείται θεμιτό, εφόσον σε μια τέτοια συζήτηση δεν τίθενται χρονικοί περιορισμοί, όπως, για παράδειγμα, σ’ έναν διάλογο που πραγματοποιείται σε επαγγελματικό πλαίσιο και επιδιώκει τη γοργή συνεννόηση μεταξύ των συνδιαλεγόμενων ατόμων

 

Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Η έννοια της Παραπληροφόρησης
4 Δεκ 2018

Η έννοια της Παραπληροφόρησης

Συντάκτης: ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ | Κάτω από: Θέματα Έκφρασης Έκθεσης

Έκθεση Β΄ Λυκείου: Παραπληροφόρηση

 

Παραπληροφόρηση ονομάζεται η σκόπιμα κακή πληροφόρηση, που χαρακτηρίζεται από τη μετάδοση ανακριβών, μονόπλευρα διογκωμένων ή επινοημένων (ψευδών) πληροφοριών ή/και την απόκρυψη άλλων.

 

Μορφές παραπληροφόρησης

 

Ως παραπληροφόρηση νοείται η σκόπιμη προσπάθεια παραπλάνησης του κοινού που αποσκοπεί σε κάποιο όφελος, και όχι η ακούσια αναμετάδοση λανθασμένων ή ελλιπώς τεκμηριωμένων πληροφοριών. Ωστόσο, είτε υπάρχει απώτερο κίνητρο είτε όχι, η μη άρτια ενημέρωση του κοινού είναι εξίσου επιζήμια.

 

– Ανακριβείς πληροφορίες: Στο πλαίσιο της χειραγώγησης του κοινού και με προφανή στόχο τη δημιουργία εντυπώσεων είναι συχνή η μετάδοση πληροφοριών που δεν αποδίδουν επακριβώς την πραγματικότητα. Πρόκειται, δηλαδή, για ειδήσεις που, αν και αποδίδουν μέρος της αλήθειας, δεν είναι ωστόσο απολύτως ακριβείς.

Τα σημεία απόκλισής τους από την αλήθεια φανερώνουν συνήθως τις απώτερες επιδιώξεις της μετάδοσής τους, αφού μπορούν να υποδείξουν ποια εντύπωση θέλησαν να δημιουργήσουν ή ποια αντίδραση του κοινού θέλησαν να υποκινήσουν.

 

– Μονόπλευρα διογκωμένες πληροφορίες: Με απώτερο στόχο την στήριξη μιας πολιτικής παράταξης ή ενός οικονομικού παράγοντα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν την τάση να παρουσιάζουν μονόπλευρα τα γεγονότα και κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να προκύπτει το συμπέρασμα ή να δημιουργείται η εντύπωση που τους εξυπηρετεί. Εις βάρος της αντικειμενικότητας και της ενδελεχούς εξέτασης των γεγονότων, τα ΜΜΕ επιλέγουν και τονίζουν μόνο τις πτυχές εκείνες που συμβαδίζουν με το επιδιωκόμενο από αυτά αποτέλεσμα.

 

– Μετάδοση ψευδών πληροφοριών: Η τακτική αυτή, που είναι η πλέον δραστική μορφή παραπληροφόρησης, αποφεύγεται από τους περισσότερους δημοσιογραφικούς οργανισμούς, καθώς μια οποιαδήποτε τέτοια υπόνοια θα καταρράκωνε πλήρως την αξιοπιστία τους. Είναι, άλλωστε, εφικτή η χειραγώγηση του κοινού με έμμεσους τρόπους, χωρίς να απαιτείται μια τόσο απροκάλυπτη μέθοδος.

Στο διαδικτυακό χώρο υπάρχουν, ωστόσο, ιστοσελίδες ενημέρωσης που δεν πληρούν τα κριτήρια της δημοσιογραφικής αρτιότητας, όπου θα μπορούσαν να δημοσιευτούν ακόμη και ψευδείς πληροφορίες, σε μια απέλπιδα προσπάθεια προσέλκυσης αναγνωστικού κοινού.

 

– Απόκρυψη πληροφοριών: Συνήθης μορφή παραπληροφόρησης είναι και η απόκρυψη πληροφοριών, οι οποίες θα μπορούσαν να ζημιώσουν τα συμφέροντα της παράταξης ή του οικονομικού παράγοντα που εξυπηρετείται από τα μέσα ενημέρωσης. Στις περιπτώσεις αυτές η παρουσίαση των γεγονότων γίνεται με υπερτονισμό επουσιωδών πτυχών του θέματος, ώστε να καταστεί όσο το δυνατόν λιγότερο εμφανής η απουσία ολοκληρωμένης κάλυψης των γεγονότων.

 

– Εμφατική προβολή δευτερευόντων θεμάτων: Τα ΜΜΕ στην προσπάθειά τους να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη, ώστε να μην επικεντρωθεί σ’ ένα ουσιώδες ζήτημα ή πρόβλημα, καταφεύγουν στην εκτενή κάλυψη και διερεύνηση δευτερευόντων θεμάτων, τα οποία κρίνονται ως λιγότερο επιζήμια για τα συμφέροντα που θέλουν να εξυπηρετήσουν.

 

Παράγοντες που επιδιώκουν την παραπληροφόρηση

 

Με δεδομένη τη δυνατότητα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης να επηρεάζουν δραστικά την κοινή γνώμη είναι αναπόφευκτο το ενδιαφέρον πολιτικών και οικονομικών παραγόντων για την αξιοποίησή τους ως μέσο χειραγώγησης των πολιτών.

 

–  Πολιτικές παρατάξεις: Με απώτερο στόχο αρχικά την επικράτηση στις εθνικές εκλογές και κατόπιν τη διατήρηση της εξουσίας, οι πολιτικές παρατάξεις χρειάζονται και επιζητούν τη στήριξη των ΜΜΕ. Από τη στιγμή που η απόκτηση της εύνοιας των πολιτών μέσω μιας ουσιαστικής πολιτικής δράσης κι ενός σημαντικού πολιτικού έργου μοιάζει επισφαλής ή δυσεπίτευκτη -ιδίως σε περιόδους κρίσης, όπου τέτοιου είδους επιτεύξεις κρίνονται σχεδόν ανέφικτες-, οι πολιτικοί στρέφονται στην ασφαλέστερη επιλογή· στη χειραγώγηση της κοινής γνώμης.

Η στήριξη, βέβαια, των πολιτικών ενδεχομένως να προκύπτει και αυτοβούλως από ορισμένα ΜΜΕ, όταν κρίνουν πως η άνοδος μιας παράταξης είναι τέτοια, ώστε σύντομα θα έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει ρυθμιστικό ρόλο, και άρα θα μπορεί να τους αποδώσει σημαντικά οφέλη ως ανταμοιβή.

 

– Οικονομικοί παράγοντες: Τα ΜΜΕ εξυπηρετούν κάποτε και οικονομικούς παράγοντες (πολυεθνικές επιχειρήσεις, ιδιωτικές εταιρείες), με τη μετάδοση εκείνων των πληροφοριών κι εκείνων των θεμάτων που στρέφουν το κοινό σε συγκεκριμένες επιλογές ή δράσεις, ώστε να προκύπτουν σημαντικά κέρδη για τους παράγοντες αυτούς.

 

– Ενίσχυση τηλεθέασης, αναγνωσιμότητας, πωλήσεων: Τα ΜΜΕ προκειμένου να αυξήσουν το κοινό τους, και άρα τα έσοδα από τις διαφημίσεις, καταφεύγουν συχνά σ’ εκείνο το είδος της παραπληροφόρησης που κατορθώνει να ελκύσει την προσοχή του κοινού. Προχωρούν, έτσι, στη διεκτραγώδηση των γεγονότων, στη διόγκωση θεμάτων της επικαιρότητας, στη δημιουργία προσδοκίας «υποτιθέμενων» αποκαλύψεων, κι εν γένει στη δημιουργία εντυπώσεων, ώστε να διασφαλίσουν πως το κοινό θα θελήσει να παρακολουθήσει το δελτίο ειδήσεων, να προμηθευτεί την εφημερίδα ή να διαβάσει τη διαδικτυακή ανάρτηση.

Στο ίδιο πλαίσιο, μάλιστα, κινείται η τάση των ΜΜΕ να δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στα θέματα εκείνα που γνωρίζουν πως έχουν ιδιαίτερο αντίκτυπο στο κοινό. Θέματα που δεν είναι πάντοτε άξια διερεύνησης και έχουν συχνά σκανδαλοθηρικό χαρακτήρα, προτιμώνται από τα μέσα ενημέρωσης, καθώς διασφαλίζουν ένα σταθερό κοινό.

 

Παράγοντες που υποβοηθούν την παραπληροφόρηση

 

Οι προσπάθειες των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης να κατευθύνουν την κοινή γνώμη υποβοηθούνται από επιμέρους παράγοντες που σχετίζονται με τις συνθήκες ζωής και τον τρόπο σκέψης μεγάλου μέρους των πολιτών:

 

– Οι πολλαπλές υποχρεώσεις και οι γοργοί ρυθμοί του σύγχρονου τρόπου ζωής, δεν επιτρέπουν στους πολίτες τη συγκριτική παρακολούθηση της επικαιρότητας και την ποιοτική εμβάθυνση στα γεγονότα. Οι περισσότεροι αρκούνται σε μια επιφανειακή προσέγγιση, που τους δεν τους προφυλάσσει από τις πάγιες τακτικές των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

 

– Η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος έχει αποθαρρύνει πολλούς πολίτες και τους έχει καταστήσει ευάλωτους σε φαινόμενα λαϊκισμού. Άνθρωποι που μέχρι πρότινος θα αντιμετώπιζαν με δυσπιστία οποιαδήποτε εξαγγελία εύκολης αντιμετώπισης χρόνιων οικονομικών ζητημάτων, κάμπτονται υπό την πίεση της οικονομικής δυσπραγίας κι εμφανίζονται απρόσμενα ευεπηρέαστοι.

 

– Οι πολίτες που παραμένουν αποστασιοποιημένοι από τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις της χώρας, όπως κι εκείνοι που παρακολουθούν μεν τα διαδραματιζόμενα αλλά έχουν μια αμετάκλητη -φανατική- πολιτική τοποθέτηση, τείνουν να παρασύρονται εξίσου εύκολα από την επιχειρούμενη παραπληροφόρηση. Οι μεν διότι δεν γνωρίζουν επαρκώς το πολιτικό πλαίσιο και άρα δεν μπορούν να σταθούν κριτικά απέναντι στις μεταδιδόμενες πληροφορίες, και οι δε διότι είναι πρόθυμοι να αποδεχτούν οτιδήποτε εξυπηρετεί την πολιτική παράταξη που υποστηρίζουν.

 

– Η απουσία κριτικής σκέψης, η απροθυμία συνεπούς παρακολούθησης και διερεύνησης των καίριων πολιτικών και κοινωνικών ζητημάτων, καθώς κι η ενδοτικότητα στην έτοιμη γνώση και άποψη, συνιστούν επιβαρυντικούς παράγοντες, αφού προσφέρουν τη δυνατότητα στους φορείς ενημέρωσης να κατευθύνουν κατά βούληση το κοινό.

 

– Το γεγονός ότι τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις καθιστά δύσκολη, αν όχι ανέφικτη, την αντίσταση σε οικονομικά ή άλλα ανταλλάγματα, που διασφαλίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία και την κερδοφορία τους. Έτσι, οι πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες μπορούν, αν προσφέρουν το κατάλληλο δέλεαρ, να ζητήσουν την πολύτιμη στήριξη των ΜΜΕ.

 

– Αντιστοίχως, η ανάγκη των δημοσιογράφων να διατηρήσουν τη θέση εργασία τους ή να επιτύχουν την επαγγελματική τους εξέλιξη και άνοδο, τους ωθεί στο να καταστρατηγούν τις αρχές δεοντολογίας του επαγγέλματός τους.

 

Πιθανά αίτια ακούσιας παραπληροφόρησης

 

– Ας ληφθεί υπόψη πως η πραγματοποίηση ουσιαστικής ενημέρωσης απαιτεί σημαντική δαπάνη προκειμένου να είναι εφικτή η έρευνα -που αναλόγως το θέμα μπορεί να είναι και μακροχρόνια-, η επί τόπου κάλυψη των γεγονότων, η διεξοδική διερεύνηση όλων των παραγόντων και η αναζήτηση όλων των εμπλεκόμενων προσώπων. Με δεδομένη, επομένως, την σε όλους τους τομείς προσπάθεια εξοικονόμησης χρημάτων, είναι προφανής η τάση ορισμένων δημοσιογραφικών οργανισμών να αποφεύγουν την εξαντλητική διερεύνηση των καλυπτόμενων θεμάτων, με αποτέλεσμα το τελικό προϊόν να είναι ημιτελές ή ελλιπές.

 

– Η ολοένα αυξανόμενη ανάγκη των μέσων ενημέρωσης να καλύπτουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα τα γεγονότα της επικαιρότητας, έχει ως συνέπεια την κάποτε βιαστική ή και πρόχειρη μετάδοση πληροφοριών, οι οποίες στη συνέχεια αποδεικνύονται ανακριβείς. Τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, άλλωστε, έχουν να ανταγωνιστούν το κυρίαρχο και αστραπιαία ανταποκρινόμενο διαδίκτυο, στο οποίο υπάρχουν και «δημοσιογραφικές» σελίδες που σπεύδουν να δημοσιεύσουν «ειδήσεις», προτού γίνει η αναγκαία διερεύνησή τους. Στο πλαίσιο της διαδικτυακής ενημέρωσης, μάλιστα, είναι συχνή η αναδημοσίευση και η τάχιστη αναμετάδοση πληροφοριών, που έχουν γίνει άκριτα αποδεκτές ως έγκυρες, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε περισσότερο από ανυπόστατες φήμες.

 

Συνέπειες παραπληροφόρησης

 

– Οι πολιτικές επιλογές των πολιτών αποτελούν προϊόν χειραγώγησης, και φυσικά βασίζονται σε λανθασμένα κριτήρια, αφού δεν τους έχει δοθεί η αντικειμενική και ακριβής εκείνη πληροφόρηση που θα επέτρεπε τη λήψη ορθών αποφάσεων. Προκύπτει, έτσι, μια κατάφωρη υπονόμευση της δημοκρατίας, εφόσον οι πολίτες καθοδηγούνται σε συγκεκριμένα συμπεράσματα, και άρα σε συγκεκριμένες επιλογές, χωρίς επί της ουσίας να τους παρέχεται η ευκαιρία να αποφασίσουν έχοντας πλήρη και ακριβή γνώση των οικονομικών και πολιτικών δεδομένων.

 

– Κάθε πτυχή της κοινωνικής και οικονομικής ζωής των πολιτών καθίσταται ευάλωτη στο ενδεχόμενο διάδοσης ανακριβών πληροφοριών, που μπορούν να προκαλέσουν τεχνητές εντάσεις, αλλά να επιφέρουν πραγματική επιδείνωση στο οικονομικό κλίμα και να οδηγήσουν έτσι τους πολίτες σε σπασμωδικές κινήσεις και βεβιασμένες αποφάσεις.

 

– Η διαστρέβλωση της αλήθειας και η απόπειρα μετάθεσης ευθυνών από τη μεριά των πολιτικών, μπορεί να δημιουργήσει εν δυνάμει επικίνδυνες καταστάσεις, αν οι πολίτες λανθασμένα εκλάβουν ως υπεύθυνες για τα επιμέρους προβλήματα έτερες εθνικές ή κοινωνικές ομάδες.

 

Τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου

 

Η ανάγκη για έγκυρη ενημέρωση συνιστά αναμφισβήτητα ένα από τα πλέον καίρια αιτήματα της εποχής μας, καθώς είναι ο μόνος τρόπος για τη λήψη ορθών αποφάσεων σε κρίσιμους τομείς της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Θα πρέπει, εντούτοις, να έχουμε υπόψη μας πως συχνά η παρουσίαση των γεγονότων έχει υποκειμενικό χαρακτήρα και εμφανίζεται έκδηλα μεροληπτική, όχι κατ’ ανάγκη διότι επιχειρείται η παραπληροφόρηση του κοινού, αλλά διότι το συγκεκριμένο μέσο ενημέρωσης έχει μια ξεκάθαρη κομματική θέση, και παρουσιάζει τα γεγονότα υπό το πρίσμα αυτής της πολιτικής άποψης. Είναι, επομένως, σημαντικό να αντιλαμβάνεται το κοινό από ποια μέσα λαμβάνει την πληροφόρησή του και κατά πόσο τα μέσα αυτά έχουν δηλωμένη ή όχι κομματική τοποθέτηση.

 

– Ένα βασικό ζητούμενο για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης είναι η συνειδητή προσπάθεια του πολίτη να προφυλαχθεί από τις απόπειρες χειραγώγησής του. Είναι αναγκαία, δηλαδή, η απάλειψη της ευπιστίας και η αναζήτηση πληροφοριών από ποικίλες πηγές, ώστε να καθίσταται εφικτή η συγκριτική εξέταση των μεταδιδόμενων πληροφοριών. Οι πολίτες θα πρέπει να αντιλαμβάνονται πως δεν υπάρχουν αυθεντίες στο χώρο της ενημέρωσης και πως είναι απολύτως σημαντικό να στέκουν κριτικά απέναντι στις παρουσιαζόμενες ειδήσεις και πληροφορίες.

 

– Κρίσιμος είναι φυσικά ο ρόλος της παιδείας, καθώς μπορεί να επιτύχει την ενίσχυση της αντιληπτικής ικανότητας των νέων, και άρα να καταστήσει εφικτή τη ζητούμενη πνευματική τους εγρήγορση έναντι στις απόπειρες παραπληροφόρησης.

 

– Οι πολίτες θα πρέπει να έχουν ενεργό ενδιαφέρον για τα πολιτικά ζητήματα του τόπου, ώστε να είναι σε θέση να διαμορφώνουν τις πολιτικές τους απόψεις και να κρίνουν τα γεγονότα της επικαιρότητας με σαφή γνώση των δεδομένων, και όχι βασιζόμενοι σε ευκαιριακή και επιφανειακή ενημέρωση.

 

– Τα ΜΜΕ οφείλουν να τηρούν απαρέγκλιτα τις αρχές της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, και να διεκδικούν την επιβράβευση του κοινού για την εγκυρότητα και την αξιοπιστία τους. Οφείλουν, επίσης, να σέβονται και να υπηρετούν το δημοκρατικό πολίτευμα, απέχοντας από την εξυπηρέτηση πολιτικών συμφερόντων, έστω κι αν το δέλεαρ γι’ αυτά είναι σημαντικό.

 

– Η πολιτεία, μέσω της δικαιοσύνης, θα πρέπει να μεριμνήσει για τον αυστηρότερο έλεγχο της λειτουργίας των ΜΜΕ, επεμβαίνοντας αποφασιστικά όποτε διαπιστώνεται πως υπάρχει σκόπιμη μετάδοση ανακριβών πληροφοριών.

 

 

– Οι πολιτικοί θα πρέπει να κατανοήσουν πως η αναμενόμενη από αυτούς πολιτική δράση δεν μπορεί να βασίζεται σε παρωχημένες τακτικές παραποίησης των γεγονότων και συνεχή αποποίηση ευθυνών, αλλά σε ώριμη και υπεύθυνη παραδοχή της αλήθειας. Ζητούμενο δεν είναι η δημιουργία εντυπώσεων με αλλεπάλληλες διαστρεβλώσεις της αλήθειας και συνεχείς πιέσεις στα ΜΜΕ, αλλά η συνέπεια και η ειλικρίνεια απέναντι στους πολίτες.

 

Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Η Διαμεσολάβηση στην εκπαίδευση
4 Δεκ 2018

Η Διαμεσολάβηση στην εκπαίδευση

Συντάκτης: ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ | Κάτω από: Παιδαγωγικά Άρθρα

Ο ρόλος της Διαμεσολάβησης και του Διαμεσολαβητή στην εκπαίδευση.

Δείτε το στο slideshare.net

Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Σχολική Διαμεσολάβηση
29 Νοέ 2018

Σχολική Διαμεσολάβηση

Συντάκτης: ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ | Κάτω από: Χωρίς κατηγορία
κατάλογος

Η Σχολική Διαμεσολάβηση είναι μία πρακτική επίλυσης των σχολικών συγκρούσεων και εφαρμόζεται με το διάλογο, την ενσυναίσθηση και την ενεργητική ακρόαση.

Η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού προγράμματος σχολικής διαμεσολάβησης στηρίζεται σε τρία βασικά στοιχεία: α) ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης στη διαμεσολάβηση β) μία ομάδα διαμεσολαβητριών, διαμεσολαβητών που να είναι αντιπροσωπευτική του σχολικού πληθυσμού (φύλο, ηλικία, εθνικότητα, σχολική επίδοση) και γ) τη μέγιστη δυνατή υποστήριξη από το προσωπικό του σχολείου. Στη σχολική διαμεσολάβηση οι μαθήτριες και οι μαθητές συζητούν ανοιχτά χωρίς να δέχονται κριτική ερμηνεία από τους διαμεσολαβητές, εκφράζουν τα συναισθήματά τους, τις ανάγκες τους και διερευνούν από κοινού τρόπους επίλυσης των προβλημάτων τους.

Η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού προγράμματος σχολικής διαμεσολάβησης στηρίζεται σε τρία βασικά στοιχεία:

  • ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης στη διαμεσολάβηση
  • μία ομάδα διαμεσολαβητριών, διαμεσολαβητών που να είναι αντιπροσωπευτική του σχολικού πληθυσμού (φύλο, ηλικία, εθνικότητα, σχολική επίδοση) και
  • τη μέγιστη δυνατή υποστήριξη από το προσωπικό του σχολείου.

Η Σχολική Διαμεσολάβηση είναι μία διαδικασία που κάνει αυτό ακριβώς: διερευνά συναισθήματα και ανάγκες. Ένα παιδί έρχεται να ζητήσει βοήθεια για μία σύγκρουση που έχει με κάποιο άλλο παιδί, γιατί η σχέση τους έχει θρυμματιστεί και σείεται η επικοινωνία τους. Καλούνται λοιπόν, να έρθουν σε επαφή με τα συναισθήματά τους, πως νιώθουν δηλ. σε σχέση με το συγκεκριμένο γεγονός και να προσδιορίσουν ποια ανάγκη έχουν και οι δύο που θέλουν να καλυφθεί σε σχέση με το άλλο παιδί.

Αποτελεί μία μορφή ειρηνικής επίλυσης επιθετικών συμπεριφορών,  η οποία οργανώνεται και εφαρμόζεται εντός του σχολικού πλαισίου, ως εναλλακτική πρακτική που αντικαθιστά το πειθαρχικό σύστημα τιμωρίας. Μία ομάδα μαθητριών και μαθητών εκπαιδεύεται και λειτουργούν ως διαμεσολαβήτριες και διαμεσολαβητές. Εφαρμόζεται διδάσκοντας τεχνικές διαπραγμάτευσης, συνεργατικής επίλυσης προβλημάτων και αυτοδυνάμωσης των εμπλεκομένων.

Scholiki Diamesolabisi

Ετικέτες:

Πιο πρόσφατα άρθρα »