ΕΝΟΤΗΤΑ 21

                       Το κρητικό ζήτημα (1821-1905)

1821-1840: Η Κρήτη υπό τον έλεγχο του Μωχάμετ Άλι της Αιγύπτου.

1840-1913: Η Κρήτη υπό οθωμανική κυριαρχία.

Η Κρητική επανάσταση 1866-1869 και ο Οργανικός Νόμος:

1866-1869: ξέσπασε η Μεγάλη Κρητική Επανάσταση, η οποία καταπνίγηκε. Μία ομάδα επαναστατών στη μονή Αρκαδίου (8 Νοεμβρίου 1866) ανατινάχτηκε και το γεγονός αυτό προκάλεσε συγκίνηση σε Ελλάδα και Ευρώπη.

1868: παραχώρηση του Οργανικού Νόμου από τον σουλτάνο, που προέβλεπε:

• την πρόσληψη και χριστιανών υπαλλήλων στη διοίκηση,
• τη συμμετοχή χριστιανών αντιπροσώπων στη Γενική Διοίκηση,
• την ισοτιμία τουρκικής και ελληνικής γλώσσας,
• μεικτά δικαστήρια (χριστιανών και μουσουλμάνων).

Η επανάσταση 1878 και η Σύμβαση της Χαλέπας:

1878: νέα επανάσταση à παραχώρηση από τον σουλτάνο της σύμβασης της Χαλέπας, σύμφωνα με την οποία:

• ο Γενικός Διοικητής θα μπορούσε να είναι και χριστιανός,
• στη Γενική Διοίκηση θα πλειοψηφούσαν οι χριστιανοί.

Στην Κρήτη θεσπίστηκε ένα καθεστώς ημιαυτονομίας.

1889: νέα επανάσταση à κατάργηση της σύμβασης της Χαλέπας.

Η επανάσταση 1896-1897 και η Κρητική Πολιτεία:

1896: επανάσταση στην Κρήτη à 1897: ελληνοτουρκικός πόλεμος, στον οποίο η Ελλάδα έχασε à δημιουργία αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας με ύπατο αρμοστή τον πρίγκιπα Γεώργιο και Υπουργό Δικαιοσύνης τον νέο πολιτικό Ελευθέριο Βενιζέλο.

1905: επανάσταση στο Θέρισο των Χανίων με επικεφαλής τους Ελ. Βενιζέλο, Κ. Φούμη και Κ. Μάνο à Οι επαναστάτες κήρυξαν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Ο Αλ. Ζαϊμης αντικατέστησε το Γεώργιο στο αξίωμα του Ύπατου Αρμοστή και η άμεση ανάμιξη των Δυνάμεων, που ήθελαν να διατηρηθεί η ισορροπία στην περιοχή, απέτρεψε την ένωση.

Η οριστική διευθέτηση του Κρητικού Ζητήματος θα γινόταν αργότερα (1913) με τον Βενιζέλο πρωθυπουργό της Ελλάδας.

ΕΝΟΤΗΤΑ 22

Τα Βαλκάνια των αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών επιδιώξεων

Η βαλκανική κρίση των ετών 1875-1878

• Επαναστάσεις στην Ερζεγοβίνη, τη Βοσνία, τη Βουλγαρία.
• Η Οθωμανική αυτοκρατορία απάντησε με μαζικές σφαγές.
• Η Ρωσία κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική αυτοκρατορία το 1877.
• Επαναστάσεις των ελληνικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου  (Φεβρουάριος 1878)

Δημιουργία της «Μεγάλης Βουλγαρίας».

Το συνέδριο του Βερολίνου (Ιούνιος 1878)

Ανάκληση των αποφάσεων της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου.

Οι όροι του συνεδρίου του Βερολίνου:

• Η Μεγάλη Βουλγαρία διασπάται σε αυτόνομη Βουλγαρία και αυτόνομη Ανατολική Ρωμυλία υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου.
• Σερβία, Ρουμανία, Μαυροβούνιο κηρύχθηκαν ανεξάρτητα κράτη.
• Μακεδονία, Ήπειρος, Θράκη παρέμειναν στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
• Η διοίκηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ανατέθηκε στην Αυστροουγγαρία.
• Η Κύπρος παραχωρήθηκε στην Αγγλία.

Η Ενσωμάτωση της Θεσσαλίας και της Άρτας (1881)

Ήρθε μετά από διαπραγματεύσεις με την τουρκική πλευρά.

Η προσάρτηση της Α. Ρωμυλίας από τη Βουλγαρία (1885)

Οι Βούλγαροι το 1885 προσάρτησαν την Ανατολική Ρωμυλία, παραβιάζοντας τους όρους της Συνθήκης του Βερολίνου.

Το Μακεδονικό Ζήτημα και ο Μακεδονικός αγώνας:

Μακεδονικό ζήτημα: η διεκδίκηση της Μακεδονίας από Έλληνες, Βούλγαρους και Σέρβους στα τέλη του 19^ου και στις αρχές του 20^ου αιώνα που οδήγησε σε σύγκρουση, η οποία εκδηλώθηκε αρχικά ως αγώνας για τον έλεγχο της εκπαίδευσης και της θρησκευτικής συνείδησης των Μακεδόνων και σύντομα πήρε ένοπλη μορφή.

1893: ίδρυση της Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (ΕΜΕΟ).

1895: σχηματισμός της Ανώτατης Μακεδονικής Επιτροπής (Komitet).

1896-1897: δραστηριοποίηση των πρώτων ελληνικών ένοπλων ομάδων και προσωπικοτήτων, όπως οι Καραβαγγέλης, Δραγούμης, Κορομηλάς.

1898: οργάνωση στη Μακεδονία ένοπλων ομάδων Βουλγάρων, των κομιτατζήδων.

1903: οργάνωση από την ΕΜΕΟ της εξέγερσης του Ίλιντεν.

1904: άφιξη στη Μακεδονία Ελλήνων αξιωματικών, με ξεχωριστή μορφή τον Παύλο Μελά.

Το κίνημα των Νεοτούρκων 1908

Νεότουρκοι: Τούρκοι αξιωματικοί και διανοούμενοι που ίδρυσαν την οργάνωση Ένωση και Πρόοδος, προτάσσοντας την εθνική αντί για τη θρησκευτική τους ταυτότητα, και εκδήλωσαν το 1908 κίνημα με φιλελεύθερες ιδέες στη Θεσσαλονίκη, υποχρεώνοντας το Σουλτάνο να παραχωρήσει σύνταγμα.

ΕΝΟΤΗΤΑ 23

Η ελληνική οικονομία και κοινωνία κατά τον 19^ο αιώνα

Το ελληνικό κράτος στη διάρκεια του 19ου αιώνα:

• Έκταση: μικρή.
• Πληθυσμός: σταθερά αυξανόμενος.
• Σημαντικότερα αστικά κέντρα: Αθήνα, Πάτρα, Σύρος.
• Αγροτικός τομέας ήταν κυρίαρχος στην ελληνική οικονομία και καθορίστηκε από το ζήτημα των εθνικών γαιών, ένα μεγάλο μέρος των οποίων καταπατήθηκε. à το 1871 ο Αλ. Κουμουνδούρος διένειμε τις εθνικές γαίες που είχαν απομείνει.

Τα χαρακτηριστικά της ελληνικής γεωργίας του 19^ου αιώνα:

• Μικροί αγροτικοί κλήροι, με εξαίρεση τη Θεσσαλία.
• Τα κυριότερα αγροτικά προϊόντα ήταν η σταφίδα, οι ελιές, τα καπνά, τα σιτηρά.

Το πρόβλημα των τσιφλικιών:

Δημιουργήθηκε με την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο ελληνικό κράτος, το 1881, και την πώληση των τσιφλικιών (=μεγάλων γαιοκτησιών) από τους Οθωμανούς ιδιοκτήτες στους Έλληνες κεφαλαιούχους.

Αποτελέσματα από τη μονοκαλλιέργεια της σταφίδας:

• Η συσσώρευση πλούτου.
• Οι τοπικές οικονομίες έγιναν ευάλωτες στις διεθνείς κρίσεις.

Το εμπόριο, ειδικά το εξωτερικό, είχε μεγάλη βαρύτητα:

• Εξαγωγές: σταφίδες, λάδι, αγροτικά προϊόντα.
• Εισαγωγές: σιτάρι, υφάσματα, νήματα, άνθρακας, ξυλεία, μηχανήματα.

Η ναυτιλία ήταν ο κύριος μοχλός οικονομικής ανάπτυξης. Κύρια λιμάνια: Πάτρα, Σύρος και Πειραιάς.

Το τραπεζικό σύστημα άρχισε να αναπτύσσεται με την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας το 1841.

Η βιομηχανία αναπτύχθηκε με αργούς ρυθμούς. Κύριοι λόγοι της βιομηχανικής καθυστέρησης ήταν:

• η έλλειψη κεφαλαίων,
• η μικρή αγορά,
• η έλλειψη πρώτων υλών και καυσίμων,
• η χρόνια έλλειψη εργατικών χεριών,
• η πίεση των φθηνών εισαγόμενων προϊόντων.

Ο ρόλος του κράτους στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 19^ο αι. υπήρξε σημαντικός.

Το εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο στράφηκε προς την Ελλάδα στη δεκαετία του 1870, λόγω της οικονομικής κρίσης του 1873 και της εύνοιας του Τρικούπη.

Η ελληνική κοινωνία

Βαθμιαία αστικοποίηση à  ενίσχυση του ρόλου των αστικών στρωμάτων.

Η κοινωνική πυραμίδα:

• Οι αγρότες: αποτελούσαν την πλειονότητα του πληθυσμού και ήταν μικροϊδιοκτήτες και ακτήμονες (κολίγοι).
• Τα αστικά στρώματα: αποτελούνταν από τους επιχειρηματίες και τους δημοσίους υπαλλήλους και έπαιζαν έναν δυναμικό ρόλο στην ελληνική κοινωνία.
• Οι εργάτες: απασχολούνταν στη νεόκοπη ελληνική βιομηχανία.

Κοινωνικοί μετασχηματισμοί:

Η μετανάστευση εντάθηκε στη διάρκεια του 19^ου αι. με προορισμό τις πλούσιες ελληνικές παροικίες του εξωτερικού και, στα τέλη του 19^ου αι., τις ΗΠΑ.

Οι αγώνες των ακτημόνων της Θεσσαλίας, που έφτασαν μέχρι και την ένοπλη σύγκρουση στο Κιλελέρ το 1910, ήταν ένας από τους παράγοντες που ώθησαν στη διανομή των τσιφλικιών.

Το εργατικό κίνημα έκανε τα πρώτα βήματά του αυτήν την εποχή.

Το γυναικείο ζήτημα τέθηκε στο πλαίσιο των γενικότερων αναζητήσεων που έφερε η αστικοποίηση, με κύριο αίτημα την ανάγκη εκπαίδευσης των γυναικών.

ΕΝΟΤΗΤΑ 24

Επιστήμες και στοχασμός στον κόσμο το 19^ο αιώνα

Ο χαρακτήρας της επιστημονικής εξέλιξης

Ο επιστημονικός χώρος κατά το 19^ο αι. χαρακτηρίζεται κυρίως:

• από τα πολλά νέα επιστημονικά επιτεύγματα,
• από την πιο στενή σύνδεση οικονομίας και επιστήμης.

Η Χημεία κυριαρχεί στον επιστημονικό χώρο, με σημαντικότερα επιτεύγματα:

• τα συνθετικά υφάσματα και τα χρώματα,
• τα λιπάσματα,
• τα εμβόλια και τα φάρμακα..

Τα επιστημονικά επιτεύγματα

• Ο Φαραντέυ ανακάλυψε τη σχέση ηλεκτρισμού – μαγνητισμού.
• Ο Μάξγουελ ανακάλυψε τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα που μεταδίδονται μέσω του αέρα, με εφαρμογές σε: (α) ηλεκτροφωτισμό (Έντισον), (β) τηλέφωνο (Μπελ), (γ) κινηματογράφο.
• Ο Μορς εγκατέστησε το πρώτο τηλεγραφικό δίκτυο στις ΗΠΑ.
• Ο Παστέρ και ο Κοχ μελέτησαν τα μικρόβια και επινόησαν εμβόλιο για τη λύσσα και μεθόδους αποστείρωσης των τροφίμων.

Δαρβίνος: η θεωρία της εξέλιξης

Η δημοσίευση του έργου του Δαρβίνου Η καταγωγή των ειδών αποτέλεσε σταθμό στην εξέλιξη της επιστημονικής σκέψης.

Η δαρβινική θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής:

Τα ζώα και τα φυτά προήλθαν με αργή εξέλιξη από λίγα και απλούστερα αρχικά είδη. Από τα αρχικά αυτά είδη επικράτησαν τελικά εκείνα που μπορούσαν να προσαρμοστούν καλύτερα στις εκάστοτε συνθήκες.

Αντιδράσεις και αλλοίωση της θεωρίας του Δαρβίνου:

• Από την εκκλησία, καθώς αμφισβητούσε τη δημιουργία του ανθρώπου από το Θεό.
• Σε κοινωνικό επίπεδο γέννησε τον κοινωνικό δαρβινισμό.

Στοχασμός

Ο Θετικισμός:

Ο Αύγουστος Κοντ υιοθέτησε το νόμο των τριών σταδίων, σύμφωνα με τον οποίο κάθε ανθρώπινη γνώση περνάει από τρία διαδοχικά στάδια: θεολογικό – μεταφυσικό – επιστημονικό ή θετικό και επιχείρησε να εφαρμόσει το νόμο αυτόν στην ιστορία.

Η διαλεκτική μέθοδος:

• Ο φιλόσοφος Φρίντριχ Χέγκελ πίστευε ότι το σύμπαν διακρίνεται σε τρεις σφαίρες:
• το Λόγο
• τη Φύση Η Φύση και ο Λόγος αντλούν την ύπαρξή τους από το Πνεύμα
• το Πνεύμα
  • Ο Χέγκελ εισηγήθηκε επίσης τη διαλεκτική μέθοδο, όπου υπάρχουν τρεις αρχές: η θέση, η αντίθεση, η σύνθεση. Με τις αρχές αυτές μπορούμε, κατά το Χέγκελ, να ερμηνεύσουμε τα ιστορικά φαινόμενα, καθώς αυτά βρίσκονται σε συνεχή μεταβολή.

Ο διαλεκτικός υλισμός και η πάλη των τάξεων:

• Οι Κ. Μαρξ και Φρ. Ένγκελς προσάρμοσαν τη διαλεκτική μέθοδο του Χέγκελ, τοποθετώντας στη θέση του κινητήριου παράγοντα της ιστορίας την ύλη αντί για το Πνεύμα.
• Η κινητήρια δύναμη της ιστορίας ήταν η πάλη των τάξεων, δηλαδή η αδιάκοπη σύγκρουση ανάμεσα στην κοινωνική τάξη που έχει την εξουσία και στην κοινωνική τάξη που προσπαθεί να της την αφαιρέσει.

Ο Υπεράνθρωπος:

Ο Φρ. Νίτσε δεν πίστευε στην απόλυτη αλήθεια και θεωρούσε ότι η αξία στον άνθρωπο είναι σε αυτό που μπορεί να γίνει, δηλαδή στον υπεράνθρωπο, και όχι σε αυτό που είναι. Γνώρισμα του υπεράνθρωπου είναι η αποθέωση της δύναμης.

ΕΝΟΤΗΤΑ 25

Επιστήμες και στοχασμός στον κόσμο το 19^ο αιώνα

Κλασικισμός ή νεοκλασικισμός

Κυριαρχεί ήδη από το δεύτερο μισό του 18^ου αι. και θαυμάζει την τάξη και την πειθαρχία της κλασικής αρχαίας τέχνης. Κύριοι εκπρόσωποί του:Νταβίντ, Ένγκρ.

Το κίνημα του ρομαντισμού

Πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία και τη Γερμανία και κορυφώθηκε στη Γαλλία μετά το 1830.

Κύρια γνωρίσματα του ρομαντισμού:

• η εγκατάλειψη των κλασικών προτύπων,
• η κυριαρχία του συναισθηματισμού,
• η αγάπη για το μυστήριο,
• το ενδιαφέρον για το εξιδανικευμένο εθνικό παρελθόν,
• η θρησκευτική αναζήτηση,
• η στροφή στη φύση,
• η προτεραιότητα του φανταστικού έναντι του πραγματικού,
• η προτεραιότητα του χρώματος έναντι της μορφής,
• η ελεύθερη διαμόρφωση του ύφους.

Πηγές έμπνευσης για το ρομαντισμό:

• το έθνος,
• η εθνική παράδοση,
• η επαναστατική δράση.

Μουσική

• Ο ρομαντισμός εκφράστηκε πρώτα στη μουσική.
• Κέντρο:η Γερμανία
• Εκπρόσωποι οι Μπετόβεν, Σούμπερτ, Σούμαν, Μπραμς, Βάγκνερ και ο Πολωνός Σοπέν.

Ποίηση

• Στην ποίηση ο ρομαντισμός εκφράστηκε με τα έργα των μεγάλων Άγγλων ποιητών Κιτς, Σέλεϊ, Μπάιρον και στη συνέχεια με τους Γάλλους ποιητές Λαμαρτέν, Βινύ, Μισέ, Ουγκό.
• Οι ρομαντικοί ποιητές άντλησαν τα θέματά τους:
  • από τον εσωτερικό τους κόσμο,
  • από την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα.
• Η ρομαντική ποίηση πήρε έντονα εθνικό χαρακτήρα:
  • στη Γερμανία (Ρίχτερ, Νοβάλις),
  • στην Ιταλία (Μαντσόνι, Λεοπάρντι),
  • στη Ρωσία (Πούσκιν).

Πεζογραφία

• Και στην πεζογραφία ο ρομαντισμός έδωσε μερικά σημαντικά έργα, όπως του Γάλλου Σατομπριάν (Το πνεύμα του χριστιανισμού) του Άγγλου Σκοτ (Ιβανόης).
• Εκφράσεις του ρομαντισμού για τα κοινωνικά προβλήματα πρέπει να θεωρηθούν ορισμένα έργα των Μπαλζάκ (Ανθρώπινη Κωμωδία), Σταντάλ (Το κόκκινο και το μαύρο), Ουγκό (Οι Άθλιοι).

Ζωγραφική

Ο ρομαντισμός στη ζωγραφική εκφράστηκε με τα έργα των Κόνσταμπλ, Ζερικό και Ντελακρουά.

Το κίνημα του ρεαλισμού

• Γύρω στα 1850 οι οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές προκάλεσαν την ανάδυση του ρεαλισμού.
• Κύρια γνωρίσματα του ρεαλισμού ήταν:
• η προσπάθεια πιστής απόδοσης της πραγματικότητας
• το ενδιαφέρον για την καθημερινή ζωή των απλών ανθρώπων
• το ενδιαφέρον για το αληθινό και όχι τόσο για το ωραίο

Ζωγραφική

• Η ζωγραφική υπήρξε ο κύριος χώρος έκφρασης του ρεαλισμού.
• Το 1855 ο Γάλλος ζωγράφος Κουρμπέ έκανε μια έκθεση στο Παρίσι που την ονόμασε ρεαλισμός, από όπου και το όνομα του κινήματος.
• Σημαντικοί ρεαλιστές ζωγράφοι ήταν οι Κορό, Ντομιέ, Μιγέ.

Πεζογραφία:

Και η πεζογραφία έδωσε σπουδαία δείγματα ρεαλισμού στα έργα των Ντίκενς (Όλιβερ Τουίστ), Φλομπέρ (Μαντάμ Μποβαρύ), Ζολά (Οι Ρουγκόν Μακάρ), Ντοστογιέβσκι (Έγκλημα και Τιμωρία), Τολστόι (Πόλεμος και Ειρήνη).

Αναζητήσεις στα τέλη του 19ου αι. – Ιμπρεσιονισμός

Ποίηση

• Συμβολισμός: αρνιόταν κάθε κανόνα και προσπαθούσε να εκφράσει τη φαντασία.
• Πρόδρομος του συμβολισμού ήταν ο Μποντλέρ και κορυφαίοι εκφραστές οι Βερλέν, Μαλαρμέ, Ρεμπό.

Δραματουργία

Η δραματουργία τόνισε την ανάγκη της κοινωνικής χειραφέτησης μέσα από το έργο του Νορβηγού Ίψεν (κουκλόσπιτο), του Σουηδού Στρίνμπεργκ (Πατέρας) και του Ρώσου Τσέχοφ (Ο θείος Βάνιας).

Ζωγραφική

• Ιμπρεσιονισμός: ήταν η προσπάθεια να αποδοθεί η φευγαλέα εντύπωση (impression). Το βάρος έπεφτε στα μεταβαλλόμενα είδωλα των πραγμάτων.
• Κύριοι εκπρόσωποι του ιμπρεσιονισμού ήταν οι Πισαρό, Ρενουάρ, Μονέ, Ντεγκά.
• Οι μεταϊμπρεσιονιστές, όπως οι Σερά, Γκογκέν, Βαν Γκογκ, Σεζάν κ.ά, αξιοποίησαν τις καινοτομίες των ιμπρεσιονιστών και οδήγησαν τη ζωγραφική σε νέα μονοπάτια (π.χ κυβισμός).

Γλυπτική:

Οι αναζητήσεις στη γλυπτική εκφράστηκαν κυρίως στο έργο του Γάλλου Ροντέν, ο οποίος επιδίωκε την απόδοση βαθύτερων συναισθημάτων και πανανθρώπινων αξιών.

ΕΝΟΤΗΤΑ 26

Πνευματική ζωή, Γράμματα και Τέχνες στην Ελλάδα του 19^ου αιώνα

Κύριες κατευθύνσεις της ελληνικής πνευματικής ζωής

Η ανάπτυξη της ιστορίας και της λαογραφίας:

• Κυρίαρχο στοιχείο της πνευματικής ζωής του 19^ου αι. ήταν η προσπάθεια συγκρότησης μιας εθνικής ταυτότητας. Έτσι, δόθηκε μεγάλη βαρύτητα στην ιστορία και τη λαογραφία.
• Ιστορία: Ο Σ. Ζαμπέλιος και ο Κ. Παπαρρηγόπουλος υποστήριξαν ότι υπάρχει αδιάκοπη συνέχεια του ελληνισμού από την αρχαιότητα.
• Λαογραφία: θεμελιώθηκε στην Ελλάδα από το Ν. Πολίτη για να υπηρετήσει τις ανάγκες ενίσχυσης της ελληνικής εθνικής ταυτότητας. Οι λαογράφοι μελέτησαν τη σύγχρονη λαϊκή ζωή και τα λαϊκά έθιμα.

Η ίδρυση Πανεπιστημίου:

• Ιδρύθηκε το 1834 και επωμίστηκε την «αποστολή» να εμφυσήσει στους ομογενείς «αλύτρωτους» φοιτητές του τις ελληνικές εθνικές αξίες.

Το κίνημα του δημοτικισμού:

• Πρόκειται για τη συστηματική προσπάθεια να καθιερωθεί η δημοτική γλώσσα στην εκπαίδευση, στη διοίκηση και στη λογοτεχνία.
• Πρωτεργάτης του κινήματος ήταν ο Γ. Ψυχάρης, ο οποίος με το βιβλίο του Το Ταξίδι μου τόνισε την ανάγκη της γενίκευσης της δημοτικής γλώσσας.
• Υπήρχαν, ωστόσο, αντιδράσεις στις οποίες πρωτοστατούσε το συντηρητικό φοιτητικό κίνημα της εποχής, με σοβαρά επεισόδια:
• το 1901 λόγω της μετάφρασης του Ευαγγελίου στη δημοτική (Ευαγγελικά),
• το 1903 λόγω της μετάφρασης της Ορέστειας του Αισχύλου σε απλή καθαρεύουσα (Ορεστειακά).

Γράμματα

Ο Διονύσιος Σολωμός και η Επτανησιακή Σχολή

• Ο Δ. Σολωμός είναι ο δημιουργός του ποιήματος Ύμνος εις την Ελευθερίαν, το οποίο ήταν εμπνευσμένο από την επανάσταση του 1821. Οι δύο πρώτες στροφές του μελοποιήθηκαν από το Ν. Μάντζαρο και αποτελούν τον εθνικό ύμνο της Ελλάδας.
• Γύρω του σχηματίστηκε ένας κύκλος διανοουμένων (Γ. Τερτσέτης, Ι. Πολυλάς, Γρ. Μαρκοράς κ.ά) που συμμερίζονταν τις απόψεις του και έμειναν γνωστοί ως Επτανησιακή Σχολή. Πλάι τους ξεχωριστές περιπτώσεις ήταν ο Α. Κάλβος, ο Α. Βαλαωρίτης και ο Α. Λασκαράτος.

Οι Φαναριώτες και η Παλαιά Αθηναϊκή Σχολή (1830-1880)

• Οι Φαναριώτες, όπως τα αδέλφια Αλέξανδρος και Παναγιώτης Σούτσος και ο Αλ. Ραγκαβής γράφουν στην καθαρεύουσα και μιμούνται το γαλλικό ρομαντισμό.
• Στην πεζογραφία διακρίθηκαν οι Ε. Ροϊδης (Πάπισσα Ιωάννα), Π. Καλλιγάς (Θάνος Βλέκας), Δ. Βικέλας (Λουκής Λάρας).

Η Νέα Αθηναϊκή Σχολή και η γενιά του 1880

• Στις αρχές της δεκαετίας του 1870 ορισμένοι νέοι λογοτέχνες άρχισαν να απορρίπτουν το ρομαντισμό και να στρέφονται προς την εκφραστική και θεματική απλότητα. Ο κύριος εκφραστής αυτής της γενιάς ήταν ο Κ. Παλαμάς.
• Στην πεζογραφία αναπτύχθηκε το διήγημα, στο οποίο ξεχώρισαν οι Γ. Βιζυηνός και Αλ. Παπαδιαμάντης.

Τέχνες

Η ζωγραφική και η γλυπτική

• Οι τέχνες ήταν επηρεασμένες από τα δυτικά πρότυπα. Η πιο ισχυρή επιρροή ασκήθηκε από τη Σχολή του Μονάχου.
• Οι Α. Κριεζής, Δ. Τσόκος και Θ. Βρυζάκης εμπνεύστηκαν από τον Αγώνα.
• Οι τρεις μεγάλες μορφές της ελληνικής ζωγραφικής του 19ου αιώνα, που σπούδασαν και έζησαν στο Μόναχο, ήταν:
  • Ο Ν. Λύτρας: ασχολήθηκε αρχικά με ιστορικά θέματα και στη συνέχεια με την απεικόνιση της καθημερινής ζωής.
  • Ο Κ. Βολανάκης: εμπνεύστηκε από τη θάλασσα και τη ναυτική ζωή.
  • Ο Ν. Γύζης: διακρίθηκε για μια διάθεση εξιδανίκευσης των θεμάτων.
• Σημαντικότερος γλύπτης της εποχής υπήρξε ο Γ. Χαλεπάς.

Η αρχιτεκτονική

• Κατά την οθωνική περίοδο τα μεγάλα κτίρια σχεδιάστηκαν σύμφωνα με τον κλασικισμό από ξένους αρχιτέκτονες: αδερφοί Χάνσεν, Φ. φον Γκέρτνερ.
• Κορυφαίος αρχιτέκτονας στο δεύτερο μισό του 19^ου αιώνα ήταν ο Ε. Τσίλερ, ο οποίος δίδαξε και στο Πολυτεχνικό Σχολείο.
• Παράλληλα έδρασαν και Έλληνες αρχιτέκτονες:
• ο Σταμάτης Κλεάνθης,
• ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου.
  • Στα τέλη του 19ου αιώνα οι Έλληνες αρχιτέκτονες δημιούργησαν το νεοκλασικό σπίτι, με στοιχεία αρχιτεκτονικής που παραπέμπουν στην αρχαία Ελλάδα.

Δημοσιεύτηκε στις 19th Μάρτιος 2020 στις 18:54 και βρίσκεται κάτω από Ιστορία γ΄ γυμνασίου. Μπορείς να παρακολουθείς τα σχόλια για το άρθρο χρησιμοποιώντας RSS 2.0 feed. Σχόλια και pings δεν επιτρέπονται.