Φέτος στην τάξη κάναμε ΑΓΩΝΕΣ ΛΟΓΟΥ όποτε διαφωνήσαμε, συγκρουστήκαμε και δεν μπορούσαμε “να βρούμε μια άκρη” ή όποτε μας βασάνισε θέμα δύσκολο στην κοινωνία.
Υπεύθυνη διδάσκουσα στα μαθήματα Γλώσσας, Λογοτεχνίας και Κοινωνικής-Πολιτικής Αγωγής: Α. Καλαντζή.
Γυναίκες στην Ελλάδα του 19ου αιώνα – Κοινωνικά στερεότυπα
Μελετώντας στο μάθημα Λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου κείμενα με ηρωίδες Ελληνίδες μιας παρωχημένης (ή μήπως όχι;;;) ανδροκρατικής κοινωνίας, συζητήσαμε και σκεφτήκαμε για αρκετές ώρες τα εξής θέματα: Ανισότητες για το γυναικείο φύλο, κακοποίηση που υφίσταται, ο αγώνας των γυναικών για τα δικαιώματά τους. Αναζητήσαμε μετά ιστορικά στοιχεία για την είσοδο των γυναικών στο πανεπιστήμιο και βγάλαμε κάποια συμπεράσματα.
Τα κείμενα που μελετήσαμε ήταν αποσπάσματα από τα ακόλουθα λογοτεχνικά βιβλία:
> Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, “Αυτοβιογραφία”
> Ρέα Γαλανάκη, “Ελένη ή ο Κανένας”
> Διδώ Σωτηρίου, “Οι επισκέπτες”
Ορίστε κάποια KEIMENA ΓΝΩΜΗΣ που γράψαμε:
Οι γυναίκες στο παρελθόν ήταν κατώτερες από τους άνδρες, είχαν λιγότερα δικαιώματα και περισσότερες υποχρεώσεις, ασχολούνταν με το σπίτι και τις δουλειές του, δε σπούδαζαν, δεν είχαν κάποιο επάγγελμα εκτός σπιτιού. Γιατί δε θεωρούσαν ότι το χρειάζονταν, δεν είχαν αυτή την ανάγκη και, αν ένιωθαν και εξέφραζαν κάτι διαφορετικό, ήταν πολύ περίεργο.
Έτσι μάθαιναν οι μεγαλύτερες γυναίκες και έτσι έδειχναν και στα κορίτσια τους, το ίδιο και οι άντρες-πατεράδες, ενώ τα αγόρια τα σπούδαζαν και ασχολούνταν με δουλειές εκτός σπιτιού. Δηλαδή οι γυναίκες μάθαιναν από μικρές να ασχολούνται με το σπίτι και τα παιδιά, περνούσαν όλα από το χέρι της μάνας. Ενώ ο άντρας ασχολούνταν με τις εξωτερικές δουλειές και με το πώς να φέρνει τα χρήματα στο σπίτι. Γιατί έτσι μάθαιναν.
Ασπασία Αποστολίδου
Ένα κοινωνικό στερεότυπο με το οποίο ανέτρεφαν τις γυναίκες τον 19ο αιώνα ήταν πως δεν επιτρέπεται να έχουν κοινωνική ζωή, αφού έπρεπε να μένουν περιορισμένες στο σπίτι, με απόλυτη αφοσίωση στα καθήκοντα του σπιτιού, καθώς επίσης απαγορευόταν να φέρνουν αντιρρήσεις. Η γυναίκα μπορούσε να ασχολείται μόνο με δουλειές του σπιτιού όπως μαγείρεμα, καθάρισμα, με την ανατροφή των παιδιών και με το εργόχειρο. Στις ελάχιστες φορές που θα έβγαινε έξω θα ήταν για να συνοδέψει κάποιον από τους άντρες της οικογένειας (πατέρας, αδερφός, θείος, σύζυγος).
Ένα άλλο κοινωνικό στερεότυπο με το οποίο μεγάλωναν οι γυναίκες ήταν ότι δεν είχαν δικαίωμα στη μόρφωση, στην επιλογή εργασίας, στην έκφραση απόψεων (και πολιτικών) και στη λήψη αποφάσεων. Στους άντρες της οικογένειας φαινόταν ανήκουστο να ασχολείται μια γυναίκα με τα γράμματα και τα κοινά, καθώς θα την “αποσπούσε” από τις δουλειές του σπιτιού, αλλά και επειδή δεν ήταν άξια για να μορφωθεί. Στην ουσία με αυτόν τον τρόπο δε θα κατάφερναν ποτέ να γίνουν ανεξάρτητες οικονομικά και ψυχολογικά οι γυναίκες από τους άντρες, οπότε αυτοί εξασφάλιζαν την αφοσίωση ή την υποταγή τους.
Οι γυναίκες, λοιπόν, μεγάλωναν μαθαίνοντας ότι η θέση τους στην κοινωνία είναι υποβαθμισμένη, πως είναι πλάσματα κατώτερα από τους άντρες, ότι άρα της άξιζε να ζει στο περιθώριο της ζωής και στη σκιά, κάτω από την καταπίεση και την εξουσία των αντρών.
Ανδρόνικος Αποστολίδης
Στο απόσπασμα από το μυθιστόρημα της Διδούς Σωτηρίου “Οι επισκέπτες” αναδεικνύονται διάφορα κοινωνικά στερεότυπα που επηρέαζαν τις Ελληνίδες του 19ου αιώνα. Αυτά τα στερεότυπα παραβίαζαν τα δικαιώματα και περιόριζαν τις ευκαιρίες των γυναικών στη ζωή, ενώ τις προόριζαν για συγκεκριμένους ρόλους, των εργασιών του σπιτιού και της υποταγής.
Ένα από τα στερεότυπα ήταν ότι οι γυναίκες είναι γεννημένες (ή καταδικασμένες;) μόνο για τον ρόλο της νοικοκυράς. Αυτό σήμαινε ότι η πρώτη ευθύνη και η τελευταία ευθύνη των γυναικών θα πρέπει να είναι το σπίτι και τα παιδιά (να τα ταΐσουν, να τα πλύνουν, να τα μάθουν τα πρώτα γράμματα), Επιπλέον, υπήρχε το στερεότυπο της αδυναμίας και της ευαισθησίας, που θεωρούνταν χαρακτηριστικά γυναικεία. Αυτό τις έκανε να μη φαίνονται ικανές για σκληρές και δύσκολες δουλειές.
Επίσης, οι γυναίκες ήταν αποκλεισμένες από τη συμμετοχή στη δημόσια ζωή και από τη λήψη κοινωνικών-πολιτικών αποφάσεων. Δεν κατείχαν πολιτικά δικαιώματα και δεν είχαν κανένα λόγο σε ό,τι γινόταν στη ζωή του τόπου τους.
Αυτά τα στερεότυπα καταδεικνύουν την υποδουλωμένη και ανεπαρκή ζωή των γυναικών στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα.
Βαλεντίνη Βουτσή
Φ.Εγγλέζου, “Σταυροδρόμια”. Από ομαδική έκθεση ζωγραφικής εμπνευσμένη από την Ελ.Μαρτινέγκου. Πηγή: www.culturenow.gr
=> ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΝΩΜΗΣ εμπνευσμένα από άλλους ΑΓΩΝΕΣ ΛΟΓΟΥ δες εδώ και εδώ.
