“Aυτό που έμαθα στα πρώτα χρόνια της διδασκαλίας ήταν ότι, παρόλο που δεν μπορούσα να αλλάξω τα βιώματα που έφερναν οι μαθητές μου όπως η φτώχεια, ο ρατσισμός και η βία, μπορούσα μέσα από τις εμπειρίες του μαθήματος, τις δραστηριότητες και τις συζητήσεις, να τους βοηθήσω να προβληματιστούν περισσότερο για τις ηθικές αποφάσεις που θα έπαιρναν. Με τον χρόνο κατάλαβα ότι η διδασκαλία της υπευθυνότητας, προσωπικής και κοινωνικής, στη φυσική αγωγή σήμαινε να βοηθήσω τα παιδιά να πάρουν στα χέρια τους την ευθύνη για τη δική τους ευημερία και να συμβάλλουν στην ευημερία των άλλων. ” Don Hellison, Teaching Personal and Social Responsibility (TPSR)
- Ποια είναι η “πραγματικότητα” την οποία βιώνουν κάποιοι/ες μαθητές/τριές μας;
- Τι διαφορά μπορούμε να κάνουμε στη ζωή τους;
Οι κοινωνικές δεξιότητες, όπως η υπευθυνότητα, δεν αναπτύσσονται αυτόματα αλλά είναι το αποτέλεσμα συστηματικής διδασκαλίας, πρακτικής και επίδειξης, ενθάρρυνσης και αξιολόγησης. Η υπευθυνότητα, μολονότι αφηρημένη έννοια και άρα δύσκολη στην κατανόησή της, μπορεί να διδαχθεί μέσω ποικίλων στρατηγικών οι οποίες εστιάζουν σε συγκριμένες παρατηρήσιμες συμπεριφορές ώστε οι μαθητές/τριες να συνδεθούν συναισθηματικά με το τι πραγματικά συνιστά υπευθυνότητα στη ζωή τους εντός και εκτός του σχολείου.
Ο Don Hellison εστίασε στην ουμανιστική πλευρά της Φυσικής Αγωγής μέσω της διδασκαλίας βασικών δεξιοτήτων ζωής. Για την ανάπτυξη της ατομικής και κοινωνικής υπευθυνότητας σχεδίασε ένα ολοκληρωμένο διδακτικό μοντέλο με βάση τη φυσική δραστηριότητα και τη φυσική αγωγή. Στα βιβλία του αναλύει τη μεθοδολογική προσέγγιση την οποία εφάρμοσε προκειμένου να παρακινήσει τα παιδιά να συμμετάσχουν και να ακολουθήσουν με προσήλωση μια μετασχηματιστική πορεία η οποία διέρχεται από διαφορετικά εξελικτικά στάδια ή διαβαθμισμένα επίπεδα: από την ανωριμότητα και τον προσανατολισμό στο εγώ έως την ωριμότητα και τον προσανατολισμό στην ομάδα και στην κοινότητα (βλ. παρακάτω σχήμα). Βασική πρόθεση είναι ο κώδικας της υπεύθυνης συμπεριφοράς ο οποίος εδραιώνεται μέσω της Φυσικής Αγωγής να εσωτερικευτεί με τρόπο που να λειτουργεί ως ένα σταθερό μοτίβο συμπεριφοράς το οποίο οι μαθητές/τριες εκδηλώνουν και μεταφέρουν στην υπόλοιπη σχολική ζωή τους αλλά και, αργότερα, σε κάθε πτυχή της ενήλικης ζωής τους.
Για την αξιολόγηση του βαθμού επίτευξης της ατομικής και κοινωνικής υπευθυνότητας στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής δίνεται ως παράδειγμα το Ημερήσιο Φύλλο Παρακολούθησης και Καταγραφής. Η συμπλήρωσή του μπορεί να πάρει είτε τη μορφή αυτοαξιολόγησης είτε ετεροαξιολόγησης όταν την αναλαμβάνει ο/η ΕΦΑ ή κάποιος/α άλλος μαθητής/τρια αντίστοιχα. Στην περίπτωση που επιλεγούν, παράλληλα, και οι δύο τρόποι οι πιθανές διαφορές μπορεί να χρησιμεύσουν ως ευκαιρία για προβληματισμό και παιδαγωγικό διάλογο. Οι μεγαλύτεροι/ες σε ηλικία μαθητές/τριες μπορούν να το αξιοποιήσουν για αυτοπαρατήρηση και αυτορρύθμιση της συμπεριφοράς τους. Αφού προσδιορίσουν το επίπεδο στο οποίο βρίσκονται, καθορίζουν ατομικούς στόχους ανάπτυξης της υπευθυνότητας και σχεδιάζουν ένα πλάνο με τις ενέργειες που χρειάζονται για να τους πετύχουν. Οι ενέργειες μπορεί να περιγράφονται με συγκεκριμένες συμπεριφορές σαν αυτές που συμπεριλαμβάνονται στο φύλλο καταγραφής οι οποίες μπορεί να συμπληρωθούν και να τροποποιηθούν ώστε να ανταποκρίνονται στις δικές τους ανάγκες και να συνδέονται με τη δική τους πραγματικότητα.
Αναφορά στις πηγές
- Teaching Physical and Social Responsibility Through Physical Activity. Don Hellison .Newsletter. Διαθέσιμο στο διαδικτυακό τόπο εδώ
- Teaching Personal And Social Responsibility through Physical Activity. Richard Jones. Παρουσίαση διαθέσιμη στο διαδικτυακό τόπο εδώ
- Daily Hellison’s model grade . In Humanistic Approach (ppt). Παρουσίαση διαθέσιμη στο διαδικτυακό τόπο εδώ
