Σε κάθε βήμα της περιδιάβασής μας στο Διαδίκτυο “προσφέρουμε” προσωπικές πληροφορίες. Αυτές οι πληροφορίες είναι σαν ένα γρίφος που πρέπει να συμπληρωθεί για να αποκαλυφθεί η εικόνα μας. Η περιήγηση μας στο Διαδίκτυο έχει πολλά κοινά με τη ζωή μας στο φυσικό κόσμο. Έτσι τίθενται κάποια πολύ σοβαρά ζητήματα: της προστασίας των προσωπικών μας δεδομένων, της ορθής και ηθικής επικοινωνίας με τη βοήθεια της τεχνολογίας και το γεγονός πως ό,τι και αν κάνουμε στο Διαδίκτυο αφήνει ίχνη.
Όταν στέλνουμε ηλεκτρονικά μηνύματα σίγουρα δίνουμε πληροφορίες στο άτομο με το οποίο επικοινωνούμε. Εάν δεν είμαστε προσεχτικοί, μπορεί επίσης να δώσουμε πληροφορίες σε ένα μεγάλο αριθμό ατόμων, συμπεριλαμβανομένου του εργοδότη μας, της κυβέρνησης, του παροχέα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και οποιουδήποτε βρίσκεται στη διαδρομή του μηνύματός μας προς τον παραλήπτη.
Προσεχτικοί πρέπει να είμαστε και όταν συμμετέχουμε σε ομάδες συζητήσεων (groups ή listserves) του Διαδικτύου όπου είμαστε μέλη και δίνουμε προσωπικές πληροφορίες σε όλα τα μέλη της ομάδας (π.χ. διεύθυνση του ηλεκτρονικού μας ταχυδρομείου). Δεν απαγορεύεται σε μέλος να πάρει και να διανέμει τη διεύθυνσή μας.
Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι κατά την πλοήγησή μας στο Διαδίκτυο με χρήση οποιουδήποτε φυλλομετρητή αφήνουμε ίχνη. Όταν απλά κοιτάζουμε πληροφορίες στο Διαδίκτυο πολύ πιθανόν ο φυλλομετρητής μας να δίνει τον αριθμό του υπολογιστή και τις σελίδες που επισκεφθήκαμε στον παροχέα Διαδικτύου. Αν ο φυλλομετρητής χειρίζεται και το ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο, τότε πολύ πιθανόν να παρέχει την ηλεκτρονική διεύθυνση και το τηλέφωνό μας.
Επίσης πολλές από τις ιστοσελίδες που επισκεπτόμαστε, φυλάνε στον υπολογιστή μας δεδομένα για την επίσκεψη μας, τα λεγόμενα “Cookies”. Τα Cookies είναι μικρά κομμάτια από πληροφορίες όπως το όνομα χρήστη, πληροφορίες της εγγραφής μας σε μια σελίδα, προτιμήσεις, διαδικτυακά «καλάθια με ψώνια» και λοιπά. Οι νόμιμες εταιρείες χρησιμοποιούν τα Cookies για να κάνουν προσφορές σε χρήστες που τους επισκέπτονται ξανά. Παράνομες εταιρείες χρησιμοποιούν Cookies για να πάρουν πληροφορίες για τους χρήστες και να τις πουλήσουν σε εταιρείες Marketing.
Προσεχτικοί πρέπει να είμαστε και όταν στέλνουμε Μηνύματα της Στιγμής (Instant Messages) π.χ. με Google Talk ή με Microsoft Live Messenger. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι πολλές από αυτές τις εταιρείες αυτόματα αποθηκεύουν τα μηνύματά μας, εκτός και εάν έχουμε κάνει τις ανάλογες ρυθμίσεις.
Κοινωνικά Δίκτυα όπως το Facebook και MySpace επιτρέπουν την αποστολή φωτογραφιών και την αποθήκευση προσωπικών σημειώσεων. Προσωπικές πληροφορίες που ανταλλάσσονται σε τέτοια δίκτυα μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα του χρήστη με το σχολείο, τον εργοδότη του και όχι μόνο. Τέτοιες ιστοσελίδες δέχονται συχνά και με ευκολία επισκέψεις από παιδοφίλους που ενδιαφέρονται είτε να παραπλανήσουν ανήλικους σε πραγματικές συναντήσεις ή να κλέψουν φωτογραφίες και πληροφορίες που ανταλλάσσονται από άτομα που χρησιμοποιούν αυτά τα δίκτυα.
Ίχνη στο Διαδίκτυο είναι δυνατό να αφήσουμε και κατά τη χρήση ιστολογίων (Blog). Πολλοί νεαροί που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, έχουν δημιουργήσει το δικό τους ιστολόγιο (Blog), κάτι σαν ενημερωτικό φυλλάδιο ή εφημερίδα, το οποίο ανανεώνεται συχνά και είναι για ελεύθερη πρόσβαση. Οι χρήστες των ιστολογίων μπορούν να καταθέσουν σχόλια. Σε κάποια από τα ιστολόγια χρειάζεται να κάνει κάποιος εγγραφή για να μπορεί να σχολιάσει, δίνοντας έτσι πληροφορίες όπως ηλεκτρονική διεύθυνση, όνομα κ.λπ.
Που μπορεί να συμβεί;
- Μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
- Σε ομάδες συζητήσεων (groups ή list-serves) του Διαδικτύου
- Κατά την πλοήγηση μας στο Διαδίκτυο με οποιοδήποτε φυλλομετρητή
- Όταν στέλνουμε μηνύματα της στιγμής (Instant Messages)
- Σε κοινωνικά δίκτυα, όπως το Facebook και MySpace
- Σε ιστολόγια του Διαδικτύου (blogs)
Αντιμετώπιση
- Διαβάζουμε τους κανονισμούς του παροχέα Διαδικτύου για ιδιωτικότητα και τους εμπεδώνουμε. Αν δεν συμφωνούμε, δεν προχωράμε στη δημιουργία λογαριασμού για την υπηρεσία που προσφέρει
- Ανανεώνουμε τους φυλλομετρητές μας με αναβαθμίσεις ασφαλείας (security updates), ώστε οι τρόποι προστασίας μας να γίνονται συστηματικά καλύτεροι
- Αλλάζουμε τις ρυθμίσεις του φυλλομετρητή μας ώστε να έχει υψηλή ιδιωτικότητα και να απαγορεύει τα cookies. Πρέπει να γνωρίζουμε όμως ότι, εάν επιλέξουμε ψηλή ιδιωτικότητα, τότε μπορεί να μην μπορέσουμε να δουλέψουμε πάνω στους τραπεζικούς μας λογαριασμούς ή να ψωνίσουμε χρησιμοποιώντας το Διαδίκτυο, χωρίς αλλαγή αυτών των ρυθμίσεων
- Διαγράφουμε cookies που αποθηκεύονται στον υπολογιστή μας
- Προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε διάφορες μηχανές αναζήτησης κάθε φορά. Με αυτόν τον τρόπο μειώνουμε το μέγεθος της πληροφορίας που κατακρατείται από μια ιστοσελίδα. Για παράδειγμα μπορούμε να χρησιμοποιούμε Yahoo για το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και Google για αναζητήσεις
- Θυμόμαστε ότι μπορεί είτε ο αποστολέας είτε ο παραλήπτης, να αποδεχθεί να αποκαλυφθεί η ηλεκτρονική μας διεύθυνση (e-mail) όταν συμμετέχουμε σε διαδικτυακές συζητήσεις, που κάποτε ονομάζονται list-servers. Επίσης, θυμόμαστε ότι με τη συμμετοχή μας σε τέτοιες συζητήσεις διαθέτουμε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση σε ένα, μεγάλο πολλές φορές, αριθμό ατόμων
- Εγκαθιστούμε αντικατασκοπικό πρόγραμμα (anti-spyware) για αποτροπή της παράνομης παρακολούθησης της διαδικτυακής μας δραστηριότητας
- Προστατεύουμε την ιδιωτική μας ζωή, αποφεύγοντας τη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων ή δεδομένων που αφορούν φίλους και οικογένεια. Το ίδιο ισχύει και για προσωπικές φωτογραφίες και βίντεό μας
- Οι υπηρεσίες ιστολογίων συνήθως μας επιτρέπουν κάποιο έλεγχο ως προς το τι μπορούμε να μοιραζόμαστε δημόσια, π.χ. τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή ακόμα και τα σχόλιά μας. Διαβάζουμε τις σχετικές συμφωνίες και δηλώσεις απορρήτου προσεκτικά και γνωρίζουμε τι απαιτείται και τι αποκαλύπτεται
- Τα πιο πολλά ιστολόγια επιτρέπουν σχόλια στους αναγνώστες. Πολλά από αυτά επιτρέπουν ανώνυμα σχόλια αλλά κάποια απαιτούν εγγραφή και τουλάχιστον μια ηλεκτρονική διεύθυνση. Σκεφτόμαστε προσεκτικά πόσες πληροφορίες θέλουμε να δώσουμε και εάν θέλουμε προσωπικά δεδομένα να συνδεθούν με τα σχόλιά μας
- Αποφασίζουμε ποιο θέλουμε να είναι το ακροατήριο ενός ιστολογίου. Εάν γράφουμε μόνο για φίλους και την οικογένεια μπορούμε να κάνουμε το ιστολόγιο προσβάσιμο, επιβάλλοντας χρήση κωδικού
- Χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα σε ιστολόγια μπορούμε να προστατέψουμε την ταυτότητά μας
- Θυμόμαστε οτι έχουμε την επιλογή να ρυθμίσουμε τις μηχανές αναζήτησης έτσι ώστε να μην παρουσιάζουν το ιστολόγιο μας στα αποτελέσματά τους
- Χρησιμοποιούμε κωδικούς ασφαλείας από συνδυασμό γραμμάτων και αριθμών που είναι δύσκολο να μαντέψει ή να ανακαλύψει κάποιος διασταυρώνοντας πληροφορίες. Αποφεύγουμε, επίσης, κωδικούς ασφαλείας που είναι αποφθέγματα ή λέξεις από λεξικά
- Δεν μοιραζόμαστε τους κωδικούς πρόσβασης που έχουμε με άλλα άτομα
- Επικοινωνούμε με τα άτομα που δημοσιεύουν προσωπικά μας στοιχεία σε ιστολόγιο και ζητούμε να τα αφαιρέσουν – σε ιστολόγια συνήθως βρίσκονται τα στοιχεία επικοινωνίας όπως η ηλεκτρονική μας διεύθυνση ( e-mail) όσων συμμετέχουν – ή επικοινωνούμε με τους υπευθύνους του ιστολογίου
- Αντιλαμβανόμαστε ότι κατά την πλοήγησή μας στο Διαδίκτυο αφήνουμε ίχνη, επομένως πρέπει να είμαστε προσεκτικοί
- Σεβόμαστε και δεν δημοσιοποιούμε προσωπικά δεδομένα άλλων ατόμων χωρίς τη συγκατάθεσή τους
