Κρίσεις θυμού: Πώς να τις αντιμετωπίσω;

Οι κρίσεις θυμού και οι δυσκολίες στη διαχείριση των συναισθημάτων στα παιδιά προσχολικής ηλικίας συνάδει με το αναπτυξιακό τους στάδιο, καθώς τα παιδιά σε αυτή την ηλικία ακόμα μαθαίνουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους.

Οι κρίσεις θυμού συμβαίνουν επειδή τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας είτε αδυνατούν να εκφράσουν λεκτικά τα συναισθήματά τους, παρουσιάζουν χαμηλή ανοχή στη ματαίωση και επιδιώκουν την ανεξαρτησία τους με μη αποδεκτό τρόπο είτε επειδή είναι κουρασμένα, πεινασμένα ή βρίσκονται σε υπεδιέργερση.

Αποτελεσματικοί τρόποι για τη  διαχείριση των κρίσεων θυμού είναι:

• Η διατήρηση της ψυχραιμίας

Τα παιδιά τείνουν να μιμούνται τη συμπεριφορά του ενήλικα που είναι παρόν στην κρίση θυμού τους. Παραμείνετε ήρεμοι! Το παιδί θα χρειαστεί μικρό χρονικό διάστημα να ηρεμήσει.  Αν φωνάξετε ή θυμώσετε, η ένταση θα αυξηθεί.

• Η αναγνώριση του συναισθήματος του παιδιού

Το παιδί έχει ανάγκη να καταλάβετε πώς νιώθει εκείνη τη στιγμή. Πείτε “Βλέπω πως έχεις θυμώσει πάρα πολύ γιατί ……..”. Η αναγνώριση του συναισθήματος του, βοηθά το παιδί να νιώσει ότι κατανοείτε την συναισθηματική του κατάσταση και μειώνει την ένταση.

• Η παροχή επιλογών

Ενδεχομένως, η κρίση θυμού του παιδιού να προέρχεται από την ανάγκη του να ελέγξει μια κατάσταση. Σε αυτή την περίπτωση, δώστε στο παιδί επιλογές μέσα σε λογικά πλαίσια. Για παράδειγμα: “Θες να φορέσεις το μπουφάν σου τώρα ή σε 5 λεπτά;”

• Η διδασκαλία τρόπων διαχείρισης συναισθημάτων

Εξηγήστε στο παιδί  πώς μπορεί να διαχειριστεί τον θυμό του, όταν ηρεμήσει μετά από μια κρίση θυμού. Διδάξτε του τρόπους όπως να παίρνει βαθιές ανάσες, να μετράει μέχρι το 5 ή να χρησιμοποιεί λέξεις αντί για κλάματα.

• Η δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος

Οι κρίσεις θυμού μπορεί να είναι τόσο έντονες που να περιλαμβάνουν ρίψεις αντικειμένων που πιθανόν να  προκαλέσουν τραυματισμό. Σε τέτοια περίπτωση, εξηγήστε του ήρεμα ότι δεν είναι ασφαλές, απομακρύνετέ το  από τον χώρο  και οδηγήστε το σε ένα ήσυχο μέρος.

• Η σταθερότητα στους κανόνες

Είναι σημαντικό να μην υποκύπτετε στις κρίσεις θυμού, γιατί αν το παιδί αντιληφθεί πως αυτή η συμπεριφορά του του προσφέρει αυτό που θέλει, θα αυξηθεί η συχνότητά τους.

• Η επιβράβευση της σωστής συμπεριφοράς

Κάθε φορά που το παιδί παρουσιάζει επιθυμητό και αποδεκτό τρόπο διαχείρισης των συναισθημάτων του, επιβραβεύστε το λέγοντας : “Μου άρεσε που ηρέμησες και μου είπες με λόγια τι ήθελες”.

Παρόλο που οι κρίσεις θυμού και οι δυσκολίες στη διαχείριση των συναισθημάτων στα παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι φυσιολογικές για την ανάπτυξή τους, όταν είναι πολύ συχνές, έντονες ή διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι ανησυχητικό και ίσως είναι χρήσιμο να συμβουλευτείτε έναν ειδικό.

Πηγές

Bang, M. (2016). When Sophie gets angry-really, really angry... Scholastic Inc.

Golden, B. (2003). Healthy anger: How to help children and teens manage their anger. OxfordUniversityPress.

Greene, R. W. (2014). The explosive child: a new approach for understanding and parenting easily frustrated, chronically inflexible children. Revised and updated. Harper.

Plummer, D. (2008). Anger management games for children. JessicaKingsleyPublishers.

Προτεινόμενες δράσεις για το Σαββατοκύριακο

Το Παιχνίδι στις Ηλικίες 4-6 Ετών: Ο Ρόλος του στην Ανάπτυξη του Παιδιού

Το παιχνίδι αποτελεί τη βασική δραστηριότητα των παιδιών ηλικίας 4-6 ετών, συμβάλλοντας καθοριστικά στη γνωστική, συναισθηματική, κοινωνική και κινητική τους ανάπτυξη. Το παιχνίδι τους γίνεται πιο οργανωμένο, δημιουργικό και συνεργατικό. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά εξερευνούν τον κόσμο γύρω τους και αναπτύσσουν δεξιότητες απαραίτητες για τη σχολική και την κοινωνική τους ζωή.

Σε αυτήν την ηλικία, τα παιδιά αναπτύσσουν κοινωνικές δεξιότητες, όπως η συνεργασία και η επίλυση προβλημάτων. Στο παιχνίδι τους χρησιμοποιούν τη φαντασία τους για να δημιουργήσουν σενάρια, υιοθετώντας διαφορετικούς ρόλους και χρησιμοποιούν τα αντικείμενα με συμβολικό τρόπο (π.χ. ένα κουτί γίνεται αυτοκίνητο). Το παιδί αναπτύσσεται συναισθηματικά καθώς μέσα από το συμβολικό παιχνίδι εκφράζει τα συναισθήματά του.

Με το κατασκευαστικό παιχνίδι, τα παιδιά χρησιμοποιούν πηλό, πλαστελίνη και χαρτί για να δημιουργήσουν κατασκευέςπου αναπαριστούν πραγματικά αντικείμενα (π.χ. σπίτια, αυτοκίνητα, ζώα).Ξεκινούν να σχεδιάζουν και να σκέφτονται πριν από την κατασκευή. Συνεργάζονται με άλλα παιδιά για κοινές δημιουργίες και φτιάχνουν ιστορίες μέσα από τις δημιουργίες τους.Η μορφή αυτή του παιχνιδιού ενισχύει τη λεπτή κινητικότητα, τη δημιουργικότητα και τη λογική σκέψη.

Με τα παιχνίδια κανόνων (π.χ. επιτραπέζια, παιχνίδια μνήμης, κάρτες, ομαδικά αθλητικά παιχνίδια)  τα παιδιά αρχίζουν να κατανοούν και να ακολουθούν κανόνες, μαθαίνουν να περιμένουν τη σειρά τους και να αποδέχονται την ήττα,δεξιότητες οι οποίες συμβάλλουν στην ανάπτυξη της αυτοπειθαρχίας.

Η κίνηση είναι σημαντική για την ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων. Κινητικά παιχνίδια όπως το τρέξιμο, τα άλματα, η ισορροπία και το ποδήλατο είναι βασικές δραστηριότητες με τις οποίες τα παιδιά αναπτύσσουν την αντοχή, τη δύναμη και την αντίληψη του σώματός τους, βελτιώνουν τον συντονισμό χεριού-ματιού και προάγουν τη σωματική τους υγεία.

Το παιχνίδι στις ηλικίες 4-6 ετών είναι το πιο σημαντικό μέσο μάθησης και η ενίσχυσή του από τους γονείς κρίνεται απαραίτητη για την ανάπτυξη των παιδιών. Μέσα από αυτό, τα παιδιά αποκτούν τις δεξιότητες εκείνες που θα τα βοηθήσουν στο σχολικό πλαίσιο και στην αλληλεπίδραση τους με τους συνομηλίκους τους.

Ενισχύστε το παιχνίδι τους:

• Προσφέροντας ποικιλία υλικών και ευκαιριών για ελεύθερο παιχνίδι.
• Συμμετέχοντας ενεργά στο παιχνίδι τους, ενθαρρύνοντας τη φαντασία και τη σκέψη τους.
• Δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον για εξερεύνηση και δοκιμές.
• Διδάσκοντας κανόνες και ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ των μελών της οικογένειας.

Πηγές

Fontana, D. (1995). Psychology for teachers. Bloomsbury Publishing.

Hughes, F. P. (Ed.). (2009). Children, play, and development. Sage.

Montessori, M. (2019). The Absorbent Mind. Oxford: Clio Press.

Smith, P., Cowie, H. and Blades, M. (2011). Understanding Children’s  Development (5^th edn). Chichester: Wiley.

Wood, D. (1998). How Children Think and Learn (2^nd edn). Oxford: Blackwell.

Whitebread, D., Basilio, M., Kuvalja, M., & Verma, M. (2012). The importance of play. Brussels: Toy Industries of Europe.

Zigler, E. F., Singer, D. G., & Bishop-Josef, S. J. (2004). Children’s play: The roots of reading. ZERO TO THREE/National Center for Infants, Toddlers and Families.

Προτεινόμενες δράσεις για το Σαββατοκύριακο

Η Σημασία των Ορίων στα Παιδιά Προσχολικής Ηλικίας

Με τον όρο όρια αναφερόμαστε στους κανόνες που θέτουν οι ενήλικες στα παιδιά και έχουν σαν στόχο την καθοδήγηση της συμπεριφοράς. Τα όρια  παρέχουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο τα παιδιά μπορούν να εξερευνήσουν και να μάθουν με ασφάλεια.

Η προσχολική ηλικία είναι πολύ σημαντική περίοδος καθώς τα παιδιά διαμορφώνουν την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά τους. Τα όρια δημιουργούν στο παιδί το αίσθημα της ασφάλειας και του προσφέρουν τη δυνατότητα να μάθει να αυτορρυθμίζεται μέσα σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον (Papalia, Olds & Feldman, 2014). Επίσης, τα σαφή και σταθερά όρια βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν τις συνέπειες των πράξεών τους (Berk, L. E., 2018).

Η ύπαρξη σαφών και σταθερών ορίων αναπτύσσει:

• Αίσθημα Ασφάλειας: Τα παιδιά αισθάνονται ασφαλή όταν γνωρίζουν τις προσδοκίες μας και ποιες είναι οι συνέπειες των ενεργειών τους. Η γνώση αυτή επιτρέπει στα παιδιά να εξερευνούν το περιβάλλον τους με αυτοπεποίθηση (Gartrell, 2017).
• Αυτοπειθαρχία: Τα παιδιά μαθαίνουν απαραίτητες δεξιότητες για την επιτυχή κοινωνική τους αλληλεπίδραση, όπως τον έλεγχο των παρορμήσεών τους (Kostelnik et al., 2015).
• Κοινωνική Προσαρμογή: Η κατανόηση και η τήρηση των ορίων διευκολύνει την ένταξη των παιδιών σε κοινωνικές ομάδες, αφού μαθαίνουν να σέβονται τους κανόνες και τα δικαιώματα των άλλων (Charlesworth, 2016).

Στρατηγικές για την εφαρμογή ορίων είναι:

• Σαφήνεια και Συνέπεια: Οι κανόνες πρέπει να είναι σαφείς και η εφαρμογή τους πρέπει να γίνεται με συνέπεια. Η έλλειψη συνέπειας ενδέχεται να προκαλέσει σύγχυση και ανασφάλεια στα παιδιά (Gartrell, 2017).
• Θετική Ενίσχυση: Η επιβράβευση της επιθυμητής συμπεριφοράς ενθαρρύνει τα παιδιά να επαναλάβουν αυτές τις συμπεριφορές και ενισχύει την εσωτερίκευση των κανόνων (Kostelnik et al., 2015).
• Ενσυναίσθηση και Διάλογος: Η κατανόηση των συναισθημάτων των παιδιών και η συζήτηση μαζί τους σχετικά με τα όρια βοηθά στην αποδοχή και την κατανόησή τους (Berk, 2018).

Η θέσπιση και η τήρηση ορίων στην προσχολική ηλικία είναι απαραίτητη για την ομαλή ανάπτυξη των παιδιών. Τα όρια προσφέρουν ασφάλεια, ενισχύουν την αυτορρύθμιση και διευκολύνουν την κοινωνική  προσαρμογή των παιδιών. Όταν εφαρμόζονται με συνέπεια και σεβασμό, συμβάλλουν στη διαμόρφωση υγιών και υπεύθυνων ατόμων.

Βιβλιογραφία

Berk, L. E. (2018). Development Through the Lifespan (7η έκδ.). Pearson.

Charlesworth, R. (2016). Understanding Child Development (10η έκδ.). Cengage Learning.

Gartrell, D. (2017). Guidance for Every Child: Teaching Young Children to Manage Conflict. Redleaf Press.

Kostelnik, M. J., Soderman, A. K., Whiren, A. P., Rupiper, M. L., & Gregory, K. M. (2015). Guiding Children’s Social Development and Learning (8η έκδ.). Cengage Learning.

Papalia, D. E., Olds, S. W., & Feldman, R. D. (2014). A child’s world: Infancy through adolescence. McGraw-Hill Education.

Προτεινόμενες δράσεις για το Σαββατοκύριακο

3.

4.

5. Μαθαίνοντας τα ρούχα για τον χειμώνα , τα παιδιά μπορούν να τραγουδούν το τραγούδι Let’s rock to get ready for winter by The

Kiboomers στο you tube.