ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Κατά το σχολικό έτος 2012-13 η περιβαλλοντική ομάδα του 9ου Γυμνασίου Ιωαννίνων αποφάσισε να ασχοληθεί με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή υδροηλεκτρικών φραγμάτων. Ο βασικότερος λόγος για την επιλογή μας αυτή ήταν η σχεδιαζόμενη κατασκευή φραγμάτων σε δύο ποτάμια της περιοχής μας τον Άραχθο και τον Αώο που έχει προκαλέσει την αντίδραση των τοπικών κοινωνιών καθώς και περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Ο τίτλος του προγράμματος είναι:
Υδροηλεκτρικά εργοστάσια – ανανεώσιμη πηγή ενέργειας ή απειλή για το περιβάλλον;
Μετά από συζήτηση με τους μαθητές τέθηκαν οι σκοποί και οι στόχοι του προγράμματος:
- Να διακρίνουν τις ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας.
- Να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον από ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο.
- Μέσα από τις εκπαιδευτικές επισκέψεις να έρθουν σε βιωματική επαφή με το εν λόγω θέμα.
- Να συνεργάζονται και να εργάζονται σε ομάδες.
- Να εξοικειωθούν σε συνεργασίες με άτομα και οργανισμούς εκτός του Σχολείου.
- Να παρουσιάζουν τις δράσεις και τα συμπεράσματά τους.
Για μια πρώτη προσέγγιση οι υπεύθυνοι καθηγητές και οι μαθητές συζήτησαν το θέμα και δημιούργησαν τον παρακάτω εννοιολογικό χάρτη:
Εννοιολογικός χάρτης για το πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με θέμα τα μανιτάρια
Για να κατανοήσουμε το πως λειτουργούν τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια μας βοήθησε το παρακάτω βίντεο.
Επίσης μέσω βιβλιογραφικής προσέγγισης με τη χρήση του διαδικτύου μελετήσαμε μια κατά γενική ομολογία πετυχημένη περίπτωση δημουργίας υδροηλεκτρικού φράγματος στη γνωστή λίμνη Πλαστήρα. Εκεί όχι μόνο δεν έχουν δημιουργηθεί προβλήματα στο περιβάλλον αλλά από τη δημουργία της τεχνητής λίμνης αναδύθηκε ένας καινούργιος βιότοπος ενώ ταυτόχρονα όλη η περιοχή πήρε αξία μέσα από ήπιες οικοτουριστικές δραστηριότητες που έχουν για βάση την τεχνητή λίμνη (κωπηλασία, κανόε, ιππασία κλπ).
Στη συνέχεια μερικές ωραίες φωτογραφίες της Λίμνης Πλαστήρα που αλιεύσαμε στο Διδίκτυο.
-
- Ιππασία στην λίμνη Πλαστήρα
-
- Κανόε-καγιάκ στην λίμνη Πλαστήρα
-
- Το φράγμα…
-
- Η λίμνη Πλαστήρα
Για να έχουμε μια βιωματική άποψη για το θέμα αποφασίσαμε να πραγματοποιήσουμε μερικές εκπαιδευτικές επισκέψεις. Για αρχή επισκεφθήκαμε το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της Σφηκιάς στον ποταμό Αλιάκμονα, απ’ όπου και οι φωτογραφίες.
-
- Στο χώρο των υδροστροβίλων…
-
- Στο κέντρο ελέγχου του εργοστασίου
-
- Στο χώρο των υδροστροβίλων…
-
- Στο χώρο των υδροστροβίλων…
-
- Επάνω από τους υδροστροβίλους
-
- Το φράγμα και ψηλά ο υποσταθμός
-
- Το φράγμα και στο βάθος ο υποσταθμός
-
- Η τεχνητή λίμνη…
-
- Ο υποσταθμός διανομής ηλεκτρικής ενέργειας
-
- Το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο από ψηλά
-
- Στο δρόμο μπροστά από την τεχνητή λίμνη
Οι υπεύθυνοι του εργοστασίου μας πληροφόρησαν ότι η τεχνητή λίμνη έχει βάθος 200 μέτρα καθόσον είναι μακρόστενη αφού έχει δημιουργηθεί κατά μήκος μιας χαράδρας. Επίσης μας είπανε πως από την κατασκευή της δεν δημιουργήθηκαν κάποια προβλήματα στο περιβάλλον.
Γνωρίζοντας τα σχέδια για την κατασκευή φράγματος στην περιοχή μας στον ποταμό Άραχθο καθώς και τις αντιδράσεις των κατοίκων, καλέσαμε για συζήτηση και ενημέρωση έναν εκπρόσωπό τους τον κ. Παπαδημητρίου τον οποίο και ευχαριστούμε για την ανταπόκριση.
Από τη συζήτηση προέκυψαν και οι λόγοι για τους οποίους ο Σύλλογος είναι αντίθετος με την κατασκευή του φράγματος:
- Θα εμποδίσει εναλλακτικές τουριστικές δραστηριότητες στο ποτάμι όπως ο οικοτουρισμός, κανόε-καγιάκ, rafting κλπ.
- Θα αλλοιώσει το τοπίο κατάντι του ιστορικού γεφυριού της Πλάκας, αφού το φράγμα θα γίνει μετά τη γέφυρα, ενώ συγχρόνως θα μεταφέρει και θα εναποθέσει ιλύ κοντά στη γέφυρα.
- Υπάρχει κίνδυνος κατολισθήσεων στη θέση που θα δημιουργηθεί η τεχνητή λίμνη λόγω της μεγάλης κλίσης των πλαγιών και της γεωλογικής σύστασης του υπεδάφους.
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο φορέα του πάρκου Βόρειας Πίνδου και στο Δημαρχείου Ζαγορίου.
-
- Στο Δημαρχείο Ζαγορίου…
-
- Στο Δημαρχείο Ζαγορίου μας ενημερώνει ο Δήμαρχος για το θέμα του προγράμματος
-
- Ενημέρωση και συζήτηση στο Φορέα Εθνικού Δρυμού Βόρειας Πίνδου
-
- Ο αλληλεπιδραστικός χάρτης στο Φορέα Εθνικού Δρυμού Βόρειας Πίνδου
Στο φορέα διαχείρισης του πάρκου Βόρειας Πίνδου ενημερωθήκαμε για την οικολογική, πολιτιστική αλλά και οικονομική αξία τους πάρκου ενώ παράλληλα μας έγινε και παρουσίαση της πανίδας και της χλωρίδας της περιοχής. Επίσης αλληλεπιδρώντας στον διαδραστικό χάρτη οι μαθητές προσανατολίσθηκαν στο χώρο, στα πολιτισικά μνημεία της περιοχής καθώς και σε γεωγραφικά στοιχεία (ποτάμια, βουνοκορφές, χαράδρες, πεδιάδες κλπ).
Στο Δημαρχείο Ζαγορίου ο κ. Παπαναστασίου μας εξήγησε γιατί ο Δήμος είναι αντίθετος με την εκτροπή του Αώου μέσω της δημουργίας ενός φράγματος το οποίο θα συλλέγει το νερό για να το οδηγήσει στην υφιστάμενη τεχνητή λίμνη στις Πολιτσιές με σκοπό την ενίσχυση του εκεί υδροηλεκτρικού φράγματος.
Στους μαθητές αναφέρθηκε ότι η κατασκευή θα γίνει σε μια ευαίσθητη περιοχή με μεγάλη οικολογική αξία όπου κάθε ανθρώπινη παρέμβαση πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή, θα υποβαθμίσει ακόμη περισσότερο την πανίδα και τη χλωρίδα του ποταμού Αώου, ενώ ακόμη και τα οικονομικά οφέλη από αυτή την παρέμβαση είναι αμφισβητήσιμα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Στο τέλος του προγράμματος η παιδαγωγικη ομάδα κατέληξε:
- Δεν μπορούμε γενικά να αποδεχθούμε ή γενικά να καταδικάσουμε τα υδροηλεκτρικά φράγματα και πρέπει κάθε περίπτωση να εξετασθεί διαφορετικά.
- Θα πρέπει να αποφεύγεται η δημιουργία φραγμάτων σε περιοχές με οικολογική αξία και ταυτόχρονα να λαμβάνεται υπόψη η γνώμη των τοπικών κοινωνιών.
- Ίσως είναι προτιμότερο αντί για μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα που έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον να προτιμώνται μικρά υδροηλεκτρικά τα οποία παράγουν απευθείας ηλεκτρική ενέργεια χωρίς να είναι απαραίτητη η κατασκευή φραγμάτων.